اصطلاحات حقوقی

[shirin71]

اصطلاحات حقوقی

هر علمی اصطلاحات خاص خود را دارد که برای شناخت آن باید از این اصطلاحات به عنوان ابزار کار استفاده شود تا بتوان با آن آشنا شد ، لذا در این بخش سعی می شوداصطلاحات شخص ، شخصیت و حقوق مربوط به آن ، اهلیت و حجر توضیح داده شود .

شخص درعلم حقوق به کسی اطلاق می شود که دارای شخصیت است و منظور از شخصیت ، خصوصیت وویژگی است که موجب می شود دارنده شخصیت طرف حق و تکلیف قرار گیرد.

حق عبارت است از امتیازی که شخصی نسبت به شخص دیگر یا چیزی داشته و قانون از آن حمایت کرده است .


تکلیف یا تعهد : طرف یا روی دیگر سکه ِ حق است ، به عبارتی التزام به انجام ویا ترک فعلی است که شخص نسبت به دیگران داشته و قانون اورا به آن موظف نموده است .


بنابر این در علم حقوق شخص و شخصیت ملازم یکدیگرند و نمی توان یکی را بدون دیگری تصور نمود .


شخص از لحاظ ماهوی ( ذاتی ) به دو دسته تقسیم می شود ،
1.شخص حقیقی یا طبیعی
2.شخص حقوقی یا اعتباری


شخص حقیقی یا طبیعی منظور همان انسان است که دارای وجود واقعی است و تعریف آن از واضحات است .


شخص حقوقی یااعتباری به شخصی اطلاق می شود که وجود خارجی ندارد ولی وجود آن به نوعی بوسیله عقلاء اعتبار شده و قانون نیز آن را به رسمیت شناخته و از آن حمایت کرده است مانندتمامی شرکت های تجاری و…

[shirin71]

اهلیت در لغت به معنای شایستگی و لیاقت می باشد معمولا کسی که شایستگی انجام کاریرا داشته باشد عرفاً اهل آن محسوب می شود .


اهلیت در علم حقوق :
به معنای عام، توانایی و شایستگی شخص برای دارا شدن و اجرای حق است
به معنای خاص ، توانایی وشایستگی شخص برای اجرای حق است که در حد کمال با داشتن عقل و بلوغ و رشد فراهم میآید

لذا با توجه به معنای لغوی و حقوقی می توان اهلیت را اینگونه تعریف کرد :

اهلیت عبارت است از توانایی و شایستگی قانونی شخص برای دارا شدن حق یا اجرایآن
در این تعریف مطلق توانایی و شایستگی عرفی اهلیت محسوب نشده است بلکه شایستگیقانونی و حقوقی اهلیت تلقی شده است زیرا ممکن است شخص توانایی عرفی دارا بودن یااجرای حقی را داشته باشد ولی با این وجود قانون اورا فاقد توانایی تلقی کرده باشدمثلا یک بیگانه ممکن است از لحاظ مالی توانایی خرید چندین هزار هکتار زمین کشاورزیرا در ایران داشته باشد ولیکن چون قانون حق تملک اراضی کشاورزی را به بیگانه ندادهاست ، پس بیگانه فاقد اهلیت تلقی می شود .

اهلیت خود به دو نوع تقسیم می شود : ۱- اهلیت تمتع ۲- اهلیت استیفا

پس برای درک بهتر مطالب لازم است لغات تمتع واستیفا را معنی کنیم ؛

تمتع عبارتی است عربی که معنای لغوی آن در فارسیبهره‌گیری از چیزی می باشد ، مثلا در عرف به کسی که مال زیادی دارد متمتع اطلاق میشود .

معنای حقوقی آن نیز عبارت است از اینکه شخص قانونا شایستگی و توانایی بهرهمندی و دارا شدن حقی را داشته باشد ، پس اهلیت تمتع حکم قانونی است و اصل این استکه هر شخصی دارای اهلیت تمتع است

استیفا نیز کلمه عربی است که معنای فارسی آنعبارت است از تقاضا و طلب کردن چیزی به طور کامل ، در اصطلاح حقوقی اهلیت استیفاعبارت از قابلیتی است که قانون برای افراد شناخته تا بتوانند حق خود را اجرا و خودرا متعهد سازند .

مراد از توانایی قانونی وضعیتی است که شخص در آن حالت به حکمقانون می تواند حق را اجرا یا تعهد خود را ایجاد یا ایفا کند .

به حکم قانون هرشخصی دارای اهلیت تمتع است ولی هر شخصی از اهلیت استیفا بر خوردار نیست.