انواع دریاها
1) دریاهای کناری: این دریاها در کنار اقیانوسها واقع شده اند و با اقیانوس رابطه گسترده و زیادی دارند و این رابطه از طریق تنگه نیست. مانند دریای مانش، دریای شمال، دریای برینگ، دریای عمان، دریای نروژ، دریای چین جنوبی
2) دریاهای بین قاره ای: این دریاها در خشکیها نفوذ بیشتری دارند. این دریاها در بین یک قاره یا چندین جزیره واقع شده اند و معمولا توسط یک یا چند تنگه به اقیانوس ارتباط می یابند (عمق تنگه معمولا از عمق دریا کمتر است) مانند:
- دریای مدیترانه: که بین آفریقا و اروپا است و تا خاور میانه امتداد دارد.
- دریای کارائیب: در بین قاره آمریکای جنوبی و جزایری مثل کوبا که چندین تنگه دارد و کانال پاناما اینجاست.
- دریای سرخ و دریای ژاپن: که هر دو دارای بیش از یک تنگه میباشند. دریای سرخ از شمال توسط کانال سوئز به دریای مدیترانه متصل است و خود دریای مدیترانه از طریق تنگه جبل الطارق به اقیانوس اطلس متصل است و از جنوب توسط تنگه باب المندب با خلیج عدن و سپس با اقیانوس هند مرتبط است.
3) دریاهای داخلی: این دریاها توسط تنگه های کم عمقی به دریاهای دیگر متصل میشوند (به اقیانوس وصل نمیشوند) عمق این تنگه ها معمولا از عمق دریاها کمتر است. مثل دریای بالتیک که توسط تنگه اسکاژراک به دریای شمال متصل میشود، دریای سیاه توسط تنگه داردانل و بوسفر به دریای مدیترانه وصل میشود.
4) دریاهای بسته: باقیمانده ای از دریاهای قدیمی هستند و در دوره ای از دورانهای زمین شناسی به یکدیگر مرتیط بوده اند و امروزه از هم جدا شده اند.این دریاها به هیچ جا راهی ندارند مثل دریای خزر و دریای آرال که در گذشته به هم متصل بوده اند و جزء دریاهای تتیس بوده اند.
- دریاهای اطراف کشور ما جزء دریاهای کناری و بسته محسوب میشوند.
توجه: دریاهای داخلی و بین قاره ای عمدتا توسط تنگه هایی با اقیانوسها و دریاها در ارتباطند. از جمله این تنگه ها که یا طبیعی است یا مصنوعی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- کانال سوئز: یک تنگه مصنوعی است که در سال 1895 توسط یک مهندس فرانسوی ساخته شد. طول آن 161 کیلومتر، عمق آن 12 متر و عرض آن 125-75 متر است که کشتیهای اقیانوس پیما برای آمدن به اقیانوس هند و خلیج فارس بجای اینکه دور آفریقا را طی کنند وارد دریای مدیترانه (پر ترافیک ترین دریای جهان) میشوند و از طریق کانال سوئز وارد دریای سرخ می شوند و از آنجا وارد اقیانوس هند می شوند. کانال سوئز دریای سرخ را به مدیترانه متصل میکند.
2- کانل پاناما: محل ارتباط اقیانوس اطلس با اقیانوس آرام است. همچنین رابط بین اقیانوس آرام و دریای کارائیب است.
3- تنگه باب المندب: تنگه ای است که دریای سرخ را به خلیج عدن و بعد به اقیانوس هند ارتباط میدهد.
4- تنگه جبل الطارق: پر ترافیک ترین تنگه دنیاست و محل اتصال مدیترانه با آتلانتیک شمالی (اقیانوس اطلس شمالی) است.
5- تنگه برینگ: بین آسیا و آمریکای شمالی است و اقیانوس آرام را به منجمد شمالی متصل میکند.
6- تنگه دانمارک در ایسلند است و اقیانوس اطلس و منجمد شمالی را بهم مرتبط میکند.
7- تنگه ماژلان در آمریکای جنوبی، اقیانوس اطلس را به کبیر متصل میکند.
8- تنگه داردانل و بوسفر که دریای سیاه را به دریای آزوف و مدیترانه متصل میکند.
9- تنگه هرمز: رابط بین خلیج فارس و دریای عمان است.
نکته: کانال مصنوعی است ولی تنگه طبیعی میباشد