مشكلات خواب كودكمان را چطور رفع كنيم
بعضي والدين گاهي شاكي مي‌شوند كه كودك‌شان خيلي كم يا خيلي زياد مي‌خوابد. اكثر متخصصان نوزادان و كودكان بر اين عقيده‌اند كه ميزان خواب، اهميت چنداني ندارد، در عوض آنچه مهم است اينكه هر كودك برحسب نيازهاي جسمي به اندازه و با كيفيت بخوابد. خواب خوب تاثير بسزايي در رشد كودك داشته و نه تنها به برطرف شدن خستگي‌هاي جسمي و عصبي روزانه او كمك مي‌كند بلكه در يادگيري و به خاطر سپاري مسائل در طول روز هم مؤثر است.
نوزادان حين خواب گاهي صداهايي شبيه گريه از خود درمي‌آورند
نوزادان و كودكان وقتي خواب هستند صداهاي مختلفي را از خود درمي‌آورند. غُر زدن يا گريه خطر گونه حتي طي خواب كاملا طبيعي است و والدين نبايد دخالت كنند و اين را پاي گرسنگي يا ناراحتي فرزندشان بگذارند. گريه از سرگرسنگي يا ناراحتي كاملا مشخص است و مادر را متوجه خواهد كرد، در غير اين صورت نبايد نوزاد را به خاطر صداهايي كه درمي‌آورد از خواب بيدار كرد. معمولا كودكان خر و پف نمي‌كنند اما نوعي خرناس به‌خصوص دارند كه اين نشانه بيماري نيست. خر و پف مثل آنچه در بزرگسالان هست در كودكان شايع نيست اما اگر وجود داشته باشد، نشانه مشكل حلق و بيني است كه بايد در اين رابطه با پزشك مشورت كرد.
نوزادان و كودكان در هر سني به چه ميزان خواب نياز دارند؟
در هفته اول حيات به‌ويژه چند روز اول، نوزادان به ميزان قابل توجهي مي‌خوابند و تقريبا مي‌توان گفت ميزان نياز آنها به خواب 14 تا 16 ساعت است و 6 تا 7 بار خوابيدن و بيدار شدن را تجربه مي‌كنند. هرچه سن بيشتر مي‌شود مثلا در هفته چهارم، مقدار خواب ممكن است بسيار متغير باشد. يعني ممكن است يك نوزاد بسيار خواب‌آلود بوده و زياد بخوابد و يك نوزاد كم‌خواب باشد. در اين سن بين 9 تا 15 ساعت خواب طبيعي است. به مرور كه سن بالاتر مي‌رود، ساعت خواب نيز كاهش پيدا مي‌كند و كودكان هوشيارتر مي‌شوند، البته باز هم نمي‌توان ميزان معيني براي خواب تعيين كرد يعني بر فرض يك كودك 4 ساله به 10 ساعت خواب نياز دارد. ممكن است كودكي بسيار هوشيار بوده و كم بخوابد و كودك ديگر خواب‌آلوده‌تر باشد. نمي‌توان استانداردي براي ساعات خواب كودك درنظر گرفت. خواب نوزادان بسيار سبك است و فاز خواب سبك كه بدن‌شان در آن حركت زيادي دارد و چشمان‌شان تكان مي‌خورد بسيار طولاني‌تر از فاز خواب سنگين است. يك فاز بينابين هم دارند. يعني نوزادان غالبا يا در خواب سبك هستند يا فازي مابين خواب سبك و سنگين و خواب عميق بسيار كوتاهي دارند. در ضمن سيكل خواب نوزادان كوتاه‌تر از سيكل خواب افراد بالغ بوده و هر سيكل خواب بين 50 تا 60 دقيقه بيشتر دوام ندارد درحالي‌كه سيكل خواب بالغان حدود 5/1 ساعت است. هر چه كودكان بزرگ‌تر مي‌شوند مسلما سيكل خواب آنها طولاني‌تر و عميق‌تر مي‌شود.
نشانه‌هاي خواب آلوده بودن نوزادان
سيگنال‌هاي خوابيدن يك كودك با كودك ديگر متفاوت است. از جمله نشانه‌هاي معمولي مي‌توان به تمايل نداشتن به بازي يا برقراري ارتباط عاطفي و چهره به چهره، شل شدن و تنبل شدن، ماليدن چشم‌ها و... اشاره كرد. اگر در اين زمان والدين اجازه خوابيدن به كودك ندهند، اختلال در خواب به‌وجود مي‌آيد و تكرار آن سبب بدخوابي مي‌شود. نوزادان در حال تكامل روحي و جسمي هستند و خوردن مقدار بسيار زيادي شير و هضم و جذب آن از كارهاي اصلي نوزاد است كه انرژي زيادي مي‌طلبد. همين شير خوردن نوزاد را خسته مي‌كند و نياز او را به خوابيدن افزايش مي‌دهد. حين خواب تمامي اطلاعاتي كه نوزاد كسب كرده دسته‌بندي شده و به او در آموختن زبان و درك محيط اطراف كمك مي‌كند. متأسفانه والدين گاهي به نوزادان و كودكان اجازه داشتن وقت كافي براي پردازش آموخته‌ها را نمي‌دهند و با بدخواب كردن آنها در روند تكاملي آنها اختلال ايجاد مي‌كنند.
از كجا بفهميم كودك ما كم‌خواب شده؟
كودكان دچار كم‌خوابي، هميشه خواب‌آلوده‌اند و كمتر هوشيار به‌نظر مي‌رسند. خيلي از پزشكان توصيه مي‌كنند نوزادان را هر 2 تا 3 ساعت يك‌بار براي خوردن شير بيدار كنيد. اگر نوزادي برحسب فيزيولوژيك بدن به 4 تا 5 ساعت خواب نياز داشته باشد، بعد از 2 ساعت بيدار كردن او در سيكل خوابش اختلال ايجاد مي‌شود. اين موضوع، هم بر تغذيه او اثر مي‌گذارد و هم روند تكاملي خواب و بيداري او را بر هم مي‌زند. اين نوزادان معمولا به‌دليل محروميت از خواب هميشه خواب آلوده هستند. اگر والدين مزاحم نوزاد نشوند او بعد از گذراندن سيكل كافي خواب، هوشيار خواهد بود. درحالي‌كه اگر مدام در خواب او اختلال ايجاد كنند در نهايت مجبور به، به كار گرفتن سياست‌هايي براي خواباندن او مي‌شوند. مثلا مجبور مي‌شوند شرايط خاصي براي خواب او مهيا كنند.
توصيه به آن دسته از والدين كه فرزندشان بد مي‌خوابد
بچه‌ها وقتي خسته هستند، مي‌خوابند. فقط والدين بايد متوجه باشند وقتي كوچولو خسته است و مي‌خواهد بخوابد مزاحم خواب او نشوند. هيچ تدبير خاصي براي خواباندن كودكان لازم نيست. همين كه مزاحم او نشويم كافي است. مشكلي كه اكثر والدين دارند اين است كه وقتي بچه مي‌خواهد بخوابد، حالا به دلايل مختلف، با او بازي مي‌كنند تا بيدار بماند و اين، خواب كودك را به هم مي‌ريزد و سبب بدخوابي مي‌شود. يكي از توصيه‌هاي ما به والدين براي اينكه فرزندشان خواب خوبي داشته باشد اين است كه بعد از تولد نوزاد به‌تدريج او را با سيكل شبانه‌روزي تاريكي و روشنايي آشنا كنند. خود نوزاد طي دوران بارداري و هورمون‌هايي كه در بدن مادر ترشح مي‌شده اين سيكل را رعايت مي‌كرده. بعد از تولد اگر همه‌چيز طبيعي باشد، نوزاد با خوابيدن والدين مي‌خوابد و با بيداري آنها بيدار مي‌شود. متأسفانه در فرهنگ ما ايراني‌ها آنچه متداول شده اينكه خودمان كاري مي‌كنيم كه نوزاد مهارت اوليه را از دست بدهد. مثلا توصيه مي‌شود اگر فرزندتان در طول روز مي‌خوابد، نيازي نيست كه همه‌جا را ساكت كنيد. اين موضوع مي‌تواند سبب بدخوابي كودك شود. از سوي ديگر شب كه موقع خواب است نبايد تلويزيون را با صداي بلند نگاه كرد. اين موضوع باز هم سبب بدخوابي كودك مي‌شود زيرا در شب، كودك علاوه بر تاريكي به سكوت هم براي خوابيدن نياز دارد. براي آنكه كودك خواب خوبي داشته باشد و بدخواب نباشد، والدين بايد شيوه و سبك زندگي‌شان را تغيير دهند و طبيعي‌تر كنند. گاهي والدين حتي شب‌ها هم چراغ را روشن مي‌گذارند تا كودك بخوابد. اين عادت اشتباهي است و باعث مي‌شود سيكل روز و شب كودك به هم بريزد. تلاش اضافي براي خواباندن كودك لازم نيست. همين كه والدين مزاحم كودك نشوند و خيلي به‌خود و كودك سخت نگيرند و به نيازها و فيزيولوژيك او توجه كنند، كافي است.
بهترين حالت براي خواباندن يك نوزاد به كدام سمت است؟
خواباندن به پشت و به شكم مي‌تواند احتمال مرگ ناگهاني را افزايش دهد. در چند ماه اول تولد هم نيازي به متكا نيست و اگر نوزاد را در سطح صاف بخوابانند بهتر است. به پشت خواباندن مي‌تواند تا حدي سبب صاف شدن پشت جمجمه نوزاد شود كه مسئله قابل توجهي نيست زيرا جمجمه كودك با بزرگ شدن تغيير شكل پيدا كرده و عادي مي‌شود. در مورد نوزاداني كه مبتلا به ريفلاكس هستند توصيه مي‌شود نيمه نشسته يا به پشت بخوابند مگر اينكه در موارد خاصي پزشك تصميم بگيرد نوزاد را بايد به شكم خواباند.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)