گاوی در آسمان
هنگامی که شب ها به آسمان چشم می دوزیم اگر از محیط پر سر و صدای شهر نیز فاصله داشته باشیم ستاره های بسیاری می بینیم . این ستاره ها در طول تاریخ زندگی بشر نیز همواره با او بوده اند. اجداد ما هنگامی که شب ها به آسمان نگاه می کردند همین ستارگان را می دیدند و در ذهن خودشان با به هم وصل کردن این ستاره ها ، صور فلکی را به وجود آوردند. صورت های فلکی نقش مهمی در زندگی اجداد ما و حتی خودمان نیز دارند. شناخت صور فلکی مختلف علاوه بر لذت وصف ناشدنی که به انسان می دهد به تسهیل در شناخت اجرام سماوی و پیدا کردن آنها در آسمان کمک می کند. صور فلکی در آسمان مانند استانها یا کشورهای مختلف بر روی نقشه های زمینی هستند. به طوریکه هر نقطه از آسمان بالای سرما حتما متعلق به یک صورت فلکی است که این تقسیم بندی کار را برای منجمان آسان کرده است. در این مطلب قصد داریم با صورت فلکی ثور یا گاو بیشتر آشنا شویم.
ثور در اسطوره ها
صورت فلکی ثور از مجموعه ای از ستارگان تشکیل شده است که اگر آن ها را به یکدیگر وصل کنیم شکل گردن، سر و شاخ یک گاو را برای انسان تداعی خواهند کرد. صورت فلکی ثور یک گاو نر کاملا جوان را نشان می دهد که در بسیاری از تمدن های باستان نماد و نشانه قدرت شناخته شده است.
افسانه های متفاوتی برای این صورت فلکی نگاشته شده است که در یکی از آن ها آمده است: زئوس بزرگترین خدای یونان خود را به گاوی تبدیل کرد و دختر پادشاه را که اروپا نام داشت با خود ربود و به جزیره کرت در دریای مدیترانه برد. پس از آن زئوس با اروپا ازدواج کرد و او را بانوی اول شهر کرت کرد. گفته می شود زئوس پس از به چنگ درآوردن شاهزاده زیبا از جسم گاو بیرون آمد و پوست آن را به یادبود داستان عشقش با شاهزاده ، در آسمان ها گذاشت که ما آن را اکنون به نام صورت فلکی ثور در آسمان می بینیم.
قرار داشتن خوشه زیبای پروین در قسمتی از این صورت فلکی نیز افسانه های بسیاری را برای آن رقم زده است. خوشه پروین مجموعه ای از هفت ستاره است که شکل آب گردانی کوچک را می سازد. این خوشه ستاره ای، شبیه به صورت فلکی دب اصغر، ولی کوچک‌تر و فشرده‌تر از آن است که هفت ستاره در آن به وضوح دیده می‌شود. بر طبق اساطیر، خوشهٔ پروین، هفت خواهر بودند که جبار (صورت فلکی شکارچی) به دنبالشان بود و این خواهران برای نجات از دست وی، به صورت هفت کبوتر در آمدند.
صورت فلکی ثور را در بیشتر ماهها می توان مشاهده کرد اما بهترین موقعیت و بیشترین مدت شبانه برای مشاهده آن آذرماه است.
چگونگی یافتن ثور در آسمان
صورت فلکی ثور را در بیشتر ماهها می توان مشاهده کرد اما بهترین موقعیت و بیشترین مدت شبانه برای مشاهده آن آذر ماه است. صورت فلکی ثور در آذرماه تقریبا همزمان با غروب خورشید، از جانب شرق در حال طلوع است و در حوالی نیمه شب به بیشترین ارتفاع خود از افق می‌رسد و سپس مسیر خود را به طرف مغرب ادامه می‌دهد و هنگام طلوع خورشید غروب می کند. یافتن صورت فلکی ثور در آسمان به سبب نزدیکی اش به خوشه پروین بسیار راحت است. این شب ها در حدود ساعت 10 شب رو به جنوب بایستید و بالای سرتان را مشاهده کنید. مجموعه ای از 7 ستاره متمرکز را خواهید دید که همان خوشه پروین معروف است. اندکی از خوشه پروین به سمت پایین و شرق حرکت کنید، چند ستاره به شکل V خواهید دید که در واقع تشکیل دهنده سر گاو هستند. برای یافتن این چند ستاره V شکل، به غیر از خوشه پروین می توانید از کمربند معروف صورت فلکی جبار نیز استفاده کنید. تصویر زیر به خوبی مکان صورت فلکی گاو را در میان خوشه پروین و صورت فلکی شکارچی (جبار) نشان می دهد.
اجزا مهم
ستـاره اصلـی قـرمز رنگ این صورت فلكـی " الدبران " ( aldebaran ) از گونه ستاره های غول قرمز است ، یا به عبارت دیگر خورشیدی در حال مرگ كه در مبارزه با مرگ بشدت انبساط یافته است . این ستاره حدود 70 سال نوری با ما فاصله دارد و 130 بار نورانی تر از خورشید است. ستاره دبران یا آلفای ثور با قطری حدود 44 برابر خورشید یکی از ستاره های پرنور و عظیم الجثه آسمان شب است. دبران در زبان عربی به معنی تعقیب کننده است که در اینجا منظور تعقیب کننده خوشه پروین است.
بتا- ثور ، که در انتهای شاخ گاو قرار گرفته ، ستاره زیبای سفید رنگی است که کمتر از 150 سال نوری با ما فاصله دارد. این ستاره در مرز بین این صورت فلکی و صورت فلکی ارابه ران قرار دارد .
سحابی خرچنگ یا M1 که از سحابی های سیاره نمای معروف آسمان است نیز در این صورت فلکی قرار دارد. این سحابی بر اثر یک انفجار ابرنواختری که در سال 1054 میلادی روی داده بوجود آمده است و همچنان در حال انبساط است. سحابی خرچنگ 4000 سال نوری با ما فاصله دارد.
فرآوری برای تبیان: م.ح.اربابی فر
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)