بازی درمانی، یکی از رایج ترین شیوه هایی است که اغلب روان شناسان بالینی، روان تحلیل گران و مشاوران برای درمان مشکلات عاطفی کودکان به کار می برند.

بازی کودکان
بازی به هر گونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدف دار که به صورت فردی یا گروهی انجام پذیرد و موجب بروز نیازهای کودک شود، گفته می شود. بازی وسیله ی طبیعی کودک، برای اظهار و بیان «خود » است.

بازی برای رشد اجتماعی، احساسی، شناختی، فیزیکی، زبانی و پرورش خلاقیت همه ی کودکان حیاتی است. بازی سبب تحکیم آموخته‌ها در تمامی کودکان و نوجوانان حتی برای آنانی که در برقراری ارتباط گفتاری مشکل دارند، می شود. کودکان از راه بازی، پشتیبانی عاطفی دریافت می کنند و مطالب زیادی درباره ی احساسات و اندیشه‌های خود می آموزند.

آنان گاهی تجربه های سخت و آسیب‌زای گذشته را در بازی‌های خود دوباره به نمایش می گذارند تا درک درست تری از آن ها به دست آورند و بتوانند تسلط بیشتری بر آینده داشته باشند. همچنین کودکان می توانند بیاموزند که چگونه روابط و کشمکش‌های شان را با شیوه های ‌بهتری مدیریت کنند.

«آلفردآدلر» روانشناس معروف می گوید: هرگز نباید به بازی به عنوان روشی برای وقت کشی نگاه کرد و «گری لندرث» اظهار می دارد که: «بازی کردن برای کودک مساوی است با صحبت کردن برای یک بزرگسال، بازی و اسباب بازی، کلمات کودکان هستند».

بازی 5 ویژگی اساسی دارد: از درون برانگیخته می شود، آزادانه انتخاب می شود، لذت بخش است، واقعیت گریز است و بازیکنان به طور فعال در آن شرکت دارند. برای درک بیشتر دنیای کودکان می باید آنها را در هنگام بازی مورد مشاهده قرار داد. بازی برای کودکان همانند کلام برای بزرگسالان است.

بازی به عنوان فرایند چند بعدی که به نحوی قابل توجه، درخدمت تکامل و رشد کودک است، می تواند راهی جهت تخلیه این انرژیها در مسیر رسانده باشد. کارل گروس از صاحبنظران قرن نوزدهم اعتقاد دارد : بازی عاملی است برای رشد نیروهای خام و آماده سازی آنها برای استفاده در زندگی , بازی فرایند یادگیری را برای کودک , این انسان کوچک لذت بخش می کند و همچنین منجر به ارضای بسیاری از نیازهای اساسی و زیر بنایی او می شود. اهمیت بازی در مباحث روانشناسی رشد تا حدی است که صاحبنظران آن را تفکر کودک نامیده اند.

بازی وسیله ای است برای احساسات، برقراری روابط، توصیف تجربیات، آشکار کردن آرزوها و خود شکوفایی. فعالیت بازی در واقع تلاش کودک برای کنار آمدن با محیط است که از این طریق او خود را می یابد و دنیا را درک می کند.«پیاژه» بازی را تحت عنوان «یکی ساختن واقعیت با خود» تعریف می کند.

تأثیر بازی بر رشد خلاقیت‌ها
کودک در نقش هایی که تمرین می کند. تجدید نظر می نماید و قسمت های جدیدی را جایگزین قسمت های قبلی می کند. او از این طریق، تجارب خود را با ادراکات و شناخت های جدیدش تلفیق می کند. در واقع، این بازسازی ها و ترکیب ها، کمکی است به رشد قدرت آفریندگی و خلاقیت کودک می باشد.

کمک به درک تشخیص کودک: کودک در بازی مثلا با عروسک، مهارت هایی را جهت ایجاد ارتباط با دیگران به دست می آورد؛ توقعات دیگران از خود را در حین عروسک بازی، ارزیابی کرده و آرزوهای خود را نیز ابراز می کند که این راهی برای شناخت زندگی و مسائل آن است.

تقویت اعتماد به نفس: عروسک، هم صحبت و مخاطبی است که پیوسته نزدیک کودک است و هر زمان کودک اراده کند، می تواند مورد مصاحبت قرار گیرد؛ مخاطبی که هیچ گاه از صحبت کودک خسته نمی شود، پیوسته چشم هایش باز است و حواس اش پرت نمی شود. هنگامی صحبت کردن کودک خمیازه نمی کشد یا راه آشپزخانه را پیش نمی گیرد و یا حتی به او گوشزد نمی کند که گرفتار است؛ حرف های تکراری کودک را گوش می دهد هرگز در وسط حرف های او نمی دود و در حین صحبت، اشکالات تلفظی اش را اصلاح نمی کند و یا به دلیل روند کند صحبت او، بی تحمل نیست.

پس ارتباط کودک با عروسک، یک رابطه ی ساده و بی ارزش نیست که برخی والدین، تنها برای پر کردن اوقات فراغت از آن استفاده می کنند. این ارتباط مبانی اساسی ارتباط عمیق و گسترده ی روانی- اجتماعی کودکان را در دوره های رشد و تکامل شخصیت آنان پی ریزی می کند و موجب می شود که آنان در آینده بتوانند با قدرت تحلیل بهتر و تجارب مثبت تری، به روابط خود با دیگران در جامعه ادامه دهند.
ra4 2708
بازی درمانی چیست؟
بازی درمانی‏ کاربرد موقعیت‌های بازی در یک زمینه درمانی است.
بازی درمانی، یکی از روش های موثر در درمان مشکلات رفتاری و روانی کودکان است. به طور کلی، بازی نقش موثری در رشد کودک دارد. در خلال بازی می توان به بسیاری از ویژگی ها، مسائل و رشد کودک پی برد.

بازی درمانی، یکی از رایج ترین شیوه هایی است که اغلب روان شناسان بالینی، روان تحلیل گران و مشاوران برای درمان مشکلات عاطفی کودکان به کار می برند.

بازی درمانی به کودکان کمک می کند تا احساسات منفی و رویدادهای ناراحت کننده ای را که نتوانسته اند با آن کنار بیایند، درک کنند. آنان به جای استفاده از روش های رایج بزرگسالان مانند گفت وگو و توضیح در مورد چیزی که موجب ناراحتی شان شده، از بازی برای برقراری ارتباط به شیوه ی خود بهره می گیرند، بدون آن که احساس کنند مورد بازجویی یا تهدید واقع می شوند.

کودکان از طریق بازی، راحت تر می توانند احساسات و تخیلات خود را بیان کنند. درمانگر در واقع از موقعیت بازی برای ایجاد ارتباط با کودک استفاده می کند و تلاش می کند به تخلیه ی هیجانی و حل مشکلات او در زندگی عادی اش بپردازد.

بازی درمانی می تواند نتایج کلی مانند کاهش اضطراب و افزایش اعتماد به نفس با نتایج خاصی همچون تغییر در رفتار و بهبود روابط با اعضای خانواده و دوستان را در بر داشته باشد.

زمانی از بازی درمانی استفاده می شود که کودکان و نوجوانان، به صورت کلامی همکاری نمی کنند و به وسیله ی بازی، احساسات خود را آشکار می سازند.

کودک با قرار گرفتن در موقعیت های زندگی، از طریق نمایش در اتاق بازی، به مهارت هایی مانند حل مساله، تصمیم گیری، مهارت های اجتماعی و اعتماد به نفس بالاتر دست می یابد از آنجایی که دنیای کودکان با دنیای بزرگسالان متفاوت است، بازی وسیله ای برای نزدیک شدن به دنیای کودکان و یافتن علت رفتارهای نامناسب آنان است، کودکان معمولاً نیازها و ناراحتی های خود را به وسیله ی بازی، به عروسک ها، حیوانات و سایر وسایل اتاق بازی نشان می دهند.

روان شناس پس از علت یابی رفتارها، یک برنامه ی درمانی برای کودک در نظر می گیرد و علاوه بر آن، راهکارهای عملی نیز به خانواده می دهد. در صورت همکاری متقابل خانواده و استفاده از راهکارهای مناسب می توان بهبود رفتارهای کودک و پیشرفت او را مشاهده کرد.