فرزندانی نماز خوان بدون امر ونهی
وقتی به نماز می ایستیم کودک نیز با تقلید از رفتار ما در کنارمان به نماز می ایستد. به زیبایی سجده می کند ،خیلی بامزه قنوت می کند. در حالی که به چپ و راست نگاه می کند خم و راست می شود ،لبهایش را به هم می زند تا نمازش طبیعی تر به نظر بیاید... خلاصه دل ما را می برد. طبق معمول، ما هم که عادت به کنترل و مدیریت عواطفمان نداریم، ذوق می کنیم او را مورد توجهی ویژه قرار می دهیم، تشویق می کنیم و به هر طریقی تخم اولیه ریا را در دلش می کاریم !
به راستی این کارها چه دلیلی دارد؟ سعی کودک بر این است که مثل یک بزرگتر رفتار کند .کدام بزرگتری را به خاطر نمازش تشویق می کنند؟ چرا کار کودک را که در صراط مستقیم فطرتش قرار دارد با تشویق بیش از حد بیجا فاسد می کنیم؟ با این کارها کودکمان را ریا کار بار خواهیم آورد.
هرچند کودک هنوز تا زمان تکلیف فاصله نسبتا زیادی دارد ،باز هم باید از هر رفتاری که در آینده می تواند به نماز او لطمه بزند دوری کرد.
او بعدها انتظار پیدا می کند که وقتی نماز میخواند مورد توجه قرار گیرد و به خاطر نماز پاداش بگیرد.به این طریق کمتر ممکن است طعم ارتباط واقعی با خدا را تجربه کند.
نماز او هر چند همیشگی باشد،جز پوسته ی نماز نخواهد بود. روی بزرگ شدن کودکان حساب نکنید به این تصور که وقتی بزرگ شدند بدون توقع پاداش، نماز خواهند خواند .بلکه تنها انتظار آنها از شکل پاداش تغییر خواهد کرد .
عمده استدلال کسانی که نماز را با تشویق به خورد نوجوانان می دهند این است که می خواهند ایجاد عادت بکنند. معتقدند عادت که ایجاد شد، بعدها معرفت هم ایجاد می شود. البته ما هم موافقیم که اول باید عادت ایجاد شود. اما ایجاد عادت با تشویق بیجا را قبول نداریم. علاوه بر این، نوجوانی که به خاطر پاداش و از روی تشویق به نماز واداشته می شود، چه بسا نسبت به پاداش بی میل شود و زحمت نماز را به قیمت پاداش آن نپذیرد آن وقت چه خواهید کرد؟
اگر شروع نماز خواندن از کودکی باشد ،عادت ایجاد خواهد شد. روایت ها به هفت سالگی اشاره کرده اند. از این شروع زود هنگام اکراه نداشته باشید. زیرا قبل از اینکه کودک وارد نوجوانی شود و افکارش از اختیار والدینش خارج شده و متاثر از نفوذ دیگران شود ،باید اعتقادات لازم برای نماز خواندن را در او ایجاد کرد. هر انسانی فقط در دوران کودکی است که پدر و مادر را از هر حیث قبول دارد و تمام عقل و عاطفه خود را در اختیار آنان می گذارد .پس پدر و مادر هم باید از این دروان برای ایجاد اعتقادات عمیق و عادتهای لازم که پشتوانه ی یک عمر زندگی معنوی باشد ،استفاده کنند، اما نه مستقیم و خسته کننده بلکه نامرئی و با ظرافت.
اگر می خواهید بچه ها را برای نماز تشویق کنید از همان اداتی استفاده کنید که خداوند خود بندگانش را با آن تشویق نموده است. با بچه ها راجع به خصوصیات بهشت صحبت کنید .بهشت را به زیبایی برایشان توصیف کنید و فکرشان را به آن مشغول دارید .بگذارید اگر قرار است به واسطه تشویق به چیزی اقدام به نماز خواندن می کنند آن چیز معنوی باشد.
در تربیت نامرئی به جای دستور دادن و توصیه کردن به نماز ،فضای مناسب نماز خواندن فراهم می شود. مثلا وقتی فرزندتان را از کودکی همواره با خود به مسجد ببرید .و خاطره ی خوشی از رفتن به مسجد برایشان ایجاد کنید موثر خواهد بود
در خانه هم وقتی می توانید :
کمی قبل از وقت نماز ،برای نماز آماده شوید و به انتظار نماز در سجاده بنشینید.صدای اذان را در خانه پخش کنید .از لباس و جانماز زیبا و خوش بو استفاده کنید .با اشتیاق و علاقه به سمت نماز بروید و هیچگاه رفتاری که نشانه اکراه شما از نماز باشد نشان ندهید.اگر به نماز اول وقت اهمیت ندهید و نماز را به تاخیر بیندازید فرزندتان نیز همین روش را پی خواهد گرفت که در این صورت احتمال ترک نماز نیز هست زیرا نماز وقتی به تاخیر افتاد سنگین می شود و به شکل یک زحمت در می آید.
اگر این چیز ها را رعایت کنید بعید است فرزند شما نسبت به نماز بی توجه و بی علاقه باقی بماند. در چنین شرایطی فرزندتان به اهمیت نماز پی خواهد برد تا آنجا که گمان می کند غیر از این نمی توان رفتار کرد.همچنین خوب است کتابهایی در اختیار نوجوانتان قرار دهید که او را به دینداری و نماز تشویق کند. با کسانی معاشرت کنید که موجب ارتباط فرزندتان با مومنین شود.
ضمنا از کارهایی که موجب تنبلی و دلزدگی بچه ها می شود پرهیز کنید .بچه را مجبور نکنید به خاطر نماز صبر کند . مثل اینکه شرط کنید غذا بعد از نماز صرف خواهد شد .سعی کنید وقت غذا و نماز در منزلتان ارتباطی به هم نداشته باشد.
بچه ها بسیار زود تحت تاثیر محیط و چیزهای اطراف رنگ عوض می کنند. از این شاخه به آن شاخه می شوند .در هر محیطی خیلی زود با آن محیط سازگار می شوند.از این رو در راستای نماز خوان کردن آنها مناسب است گاهگاهی به مساجد ، زیارتگاهها، اماکن مقدس و هیئتهای دینی سری بزنید تا بچه ها را برای مدتی در سرگرمی ها و فکر های مذهبی غوطه ور سازید و فضای مناسبی برای نماز خواندنشان ایجاد کنید.
اما از همه ای این نکات مهم تر اینکه به عنوان والدینی که اهل نماز خواندن هستند ، مهربان و دوست داشتنی باشید تا با کارهای تان تاثیر معکوس بر فرزند نگذارید.
انسیه نوش آبادی
بخش خانواده ایرانی تبیان
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)