« دعای امام سجاد (ع) در اعتراف به تقصير از اداى شكر »
اللَّهُمَّ إِنَّ أَحَداً لَا يَبْلُغُ مِنْ شُكْرِكَ غَايَةً إِلَّا حَصَلَ عَلَيْهِ مِنْ إِحْسَانِكَ مَا يُلْزِمُهُ شُكْراً .
خدايا! هر كس در سپاسگزارى تو بيشتر مبالغه كند باز به سبب توفيق تو بر وى سپاس ديگر لازم شود.
وَ لَا يَبْلُغُ مَبْلَغاً مِنْ طَاعَتِكَ وَ إِنِ اجْتَهَدَ إِلَّا كَانَ مُقَصِّراً دُونَ اسْتِحْقَاقِكَ بِفَضْلِكَ
و هر چه در طاعت تو بكوشد باز به كمتر از آنچه سزاوار تست
اكتفا كرده است.
فَأَشْكَرُ عِبَادِكَ عَاجِزٌ عَنْ شُكْرِكَ ، وَ أَعْبَدُهُمْ مُقَصِّرٌ عَنْ طَاعَتِكَ
پس شاكرترين بندگان از سپاس تو عاجز است و عبادت كنندهترين ايشان در طاعت تو مقصر.
لَا يَجِبُ لِأَحَدٍ أَنْ تَغْفِرَ لَهُ بِاسْتِحْقَاقِهِ ، وَ لَا أَنْ تَرْضَى عَنْهُ بِاسْتِيجَابِهِ
هيچكس استحقاق آن ندارد كه او را بيامرزى و شايسته آن نه كه از وى خشنود گردى.
فَمَنْ غَفَرْتَ لَهُ فَبِطَوْلِكَ ، وَ مَنْ رَضِيتَ عَنْهُ فَبِفَضْلِكَ
هر كس را آمرزيدهاى به احسان خود آمرزيدهاى و از هر كه خشنود گشتى به فضل خويش خشنود گشتى.
تَشْكُرُ يَسِيرَ مَا شَكَرْتَهُ ، وَ تُثِيبُ عَلَى قَلِيلِ مَا تُطَاعُ فِيهِ حَتَّى كَأَنَّ شُكْرَ عِبَادِكَ الَّذِي أَوْجَبْتَ عَلَيْهِ ثَوَابَهُمْ وَ أَعْظَمْتَ عَنْهُ جَزَاءَهُمْ أَمْرٌ مَلَكُوا اسْتِطَاعَةَ الِامْتِنَاعِ مِنْهُ دُونَكَ فَكَافَيْتَهُمْ ، أَوْ لَمْ يَكُنْ سَبَبُهُ بِيَدِكَ فَجَازَيْتَهُمْ
اندك سپاس را مىپذيرى و به طاعت كم پاداش بسيار مىدهى. گويا سپاس بندگان را كه پاداش آن را لازم شمردى و مزد بزرگ دادى مىتوانستند بىمشيت تو از آن باز ايستند ازينرو آنان را پاداش دادى، يا آنكه سبب آن به اختيار تو نبود و بر آن جزا مرحمت فرمودى.
بَلْ مَلَكْتَ يَا إِلَهِي أَمْرَهُمْ قَبْلَ أَنْ يَمْلِكُوا عِبَادَتَكَ ، وَ أَعْدَدْتَ ثَوَابَهُمْ قَبْلَ أَنْ يُفِيضُوا فِي طَاعَتِكَ ، وَ ذَلِكَ أَنَّ سُنَّتَكَ الْإِفْضَالُ ، وَ عَادَتَكَ الاحسان ،
وَ سَبِيلَکَ الْعَفْوُ
بلكه اى خداى من! اختيار آنان پيش از آنكه بدست خودشان باشد بدست تست و ثواب آنها را پيش از آنكه به طاعت پردازند آماده ساختهاى، چون سنت تو انعام كردن و عادت تو احسان و طريقهى تو بخشش است.
فَكُلُّ الْبَرِيَّةِ مُعْتَرِفَةٌ بِأَنَّكَ غَيْرُ ظَالِمٍ لِمَنْ عَاقَبْتَ ، وَ شَاهِدَةٌ بِأَنَّكَ مُتَفَضَّلٌ عَلَى مَنْ عَافَيْتَ ، وَ كُلٌّ مُقِرٌّ عَلَى نَفْسِهِ بِالتَّقْصِيرِ عَمَّا اسْتَوْجَبْتَ
همه آفريدگان اعتراف دارند كه اگر آنها را عقاب فرمائى ستم نكردهاى، و گواهى دهند كه اگر بر كسى ببخشائى تفضل فرمودهاى، و هر كس دربارهى خود اقرار مىكند كه از آنچه سزاوار تست كوتاهى كرده است.
فَلَوْ لَا أَنَّ الشَّيْطَانَ يَخْتَدِعُهُمْ عَنْ طَاعَتِكَ مَا عَصَاكَ عَاصٍ ، وَ لَوْ لاَ أَنَّهُ صَوَّرَ لَهُمُ الْبَاطِلَ فِي مِثَالِ الْحَقِّ مَا ضَلَّ عَنْ طَرِيقِكَ ضَالٌّ
و اگر نه اين بود كه شيطان فريب مىدهد و از طاعت باز مىدارد هيچكس معصيت تو نمىكرد و اگر باطل را به صورت حق جلوه نمىداد هيچكس از راه گمراه نمىشد
فَسُبْحَانَكَ مَا أَبْيَنَ كَرَمَكَ فِي مُعَامَلَةِ مَنْ أَطَاعَكَ أَوْ عَصَاكَ تَشْكُرُ لِلْمُطِيعِ مَا أَنْتَ تَوَلَّيْتَهُ لَهُ ، وَ تُمْلِي لِلْعَاصِي فِيما تَمْلِكُ مُعَاجَلَتَهُ فِيهِ .
پاكا خداوندا! كرم تو در معامله مطيعان و عاصيان روشن و هويدا است، مطيع را جزا مىدهى به كارى كه تو خود او را توفيق دادهاى
و گناهكار را مهلت مىدهى با آنكه مىتوانى در عقوبت او شتاب فرمائى
أَعْطَيْتَ كُلًّا مِنْهُمَا مَا لَمْ يَجِبْ لَهُ ، وَ تَفَضَّلْتَ عَلَى كُلٍّ مِنْهُمَا بِمَا يَقْصُرُ عَمَلُهُ عَنْهُ .
هر يك را چيزى بخشيدى كه مستحق نيست و بر هر يك تفضل فرمودى به قدرى كه عمل او از آن كمتر است.
وَ لَوْ كَافَأْتَ الْمُطِيعَ عَلَى مَا أَنْتَ تَوَلَّيْتَهُ لَأَوْشَكَ أَنْ يَفْقِدَ ثَوَابَكَ ، وَ أَنْ تَزُولَ عَنْهُ نِعْمَتُكَ ، وَ لَكِنَّكَ بِكَرَمِكَ جَازَيْتَهُ عَلَى الْمُدَّةِ الْقَصِيرَةِ الْفَانِيَةِ بِالْمُدَّةِ الطَّوِيلَةِ الْخَالِدَةِ ، وَ عَلَى الْغَايَةِ الْقَرِيبَةِ الزَّائِلَةِ بِالْغَايَةِ الْمَدِيدَةِ الْبَاقِيَةِ .
و اگر پاداش مطيع را به قدر كارى كه توفيقش دادهاى عطا كنى شايد مستحق ثواب نباشد و نعمت تو هم از دست او برود، اما تو به كرم خود در ازاى مدت كوتاه گذران به مدت دراز بىپايان مزد دادى و در مقابل مسافت اندك و پايان پذير به قدر مسافت بسيار و بىكران ثواب ارزانى داشتى.
ثُمَّ لَمْ تَسُمْهُ الْقِصَاصَ فِيما أَكَلَ مِنْ رِزْقِكَ الَّذِي يَقْوَى بِهِ عَلَى طَاعَتِكَ ، وَ لَمْ تَحْمِلْهُ عَلَى الْمُنَاقَشَاتِ فِي الآْلَاتِ الَّتِي تَسَبَّبَ بِاسْتِعْمَالِهَا إِلَى مَغْفِرَتِكَ ، وَ لَوْ فَعَلْتَ ذَلِكَ بِهِ لَذَهَبَ بِجَمِيعِ مَا كَدَحَ لَهُ وَ جُمْلَةِ مَا سَعَى فِيهِ جَزَاءً لِلصُّغْرَى مِنْ أَيَادِيكَ وَ مِنَنِكَ ، وَ لَبَقِيَ رَهِيناً بَيْنَ يَدَيْكَ بِسَائِرِ نِعَمِكَ ، فَمَتَى كَانَ يَسْتَحِقُّ شَيْئاً مِنْ ثَوَابِكَ لَا مَتَي
آنگاه آنچه از روزى تو تناول كرده و بدان بر طاعت تو نيرو گرفته است در شمار نياوردى و در گردن او تاوان ننهادى و در اسبابى كه براى حصول آمرزش تو به كار برده است خردهگيرى نكردى و اگر اين جمله را در شمار مىآوردى همه رنج او به هدر مىرفت و همه كوششهاى او در ازاى خردترين نعمت و احسان تو محسوب مىگشت و باز خود او گروگان ديگر نعمتهاى تو مىماند تا چه رسد كه مستحق چيزى از ثواب تو باشد! نه! كى چنين شود؟
هَذَا يَا إِلَهِي حَالُ مَنْ أَطَاعَكَ ، وَ سَبِيلُ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ ، فَأَمَّا الْعَاصِي أَمْرَكَ وَ الْمُوَاقِعُ نَهْيَكَ فَلَمْ تُعَاجِلْهُ بِنَقِمَتِكَ لِكَيْ يَسْتَبْدِلَ بِحَالِهِ
فِي مَعْصِيَتِكَ حَالَ الْإِنَابَةِ إِلَى طَاعَتِكَ ، وَ لَقَدْ كَانَ يَسْتَحِقُّ فِي أَوَّلِ مَا هَمَّ بِعِصْيَانِكَ كُلَّ مَا أَعْدَدْتَ لِجَمِيعِ خَلْقِكَ مِنْ عُقُوبَتِکَ .
اى خداى من! اين حال آن كس است كه اطاعت تو كرد و بندگى نمود، اما گناهكار كه فرمان تو نبرد و به مناهى دستآلود در كيفر او شتاب نفرمودى شايد از معصيت به انابت آيد و طاعت كند، و آن هنگام كه آهنگ مخالفت كرد سزاوار هر عقابى بود كه براى بندگان مهيا ساختهاى.
فَجَمِيعُ مَا أَخَّرْتَ عَنْهُ مِنَ الْعَذَابِ وَ أَبْطَأْتَ بِهِ عَلَيْهِ مِنْ سَطَوَاتِ النَّقِمَةِ وَ الْعِقَابِ تَرْكٌ مِنْ حَقِّكَ ، وَ رِضًى بِدُونِ وَاجِبِكَ
پس هر چه در عقوبتى تاخير كردى و از قهر و عذاب درنگ فرمودى از حق خود درگذشتى و به كمتر از واجب خشنود گشتى.
فَمَنْ أَكْرَمُ يَا إِلَهِي مِنْكَ ، وَ مَنْ أَشْقَى مِمَّنْ هَلَكَ عَلَيْكَ لَا مَنْ فَتَبَارَكْتَ أَنْ تُوصَفَ إِلَّا بِالْإِحْسَانِ ، وَ كَرُمْتَ أَنْ يُخَافَ مِنْكَ إِلَّا الْعَدْلُ ، لَا يُخْشَى جَوْرُكَ عَلَى مَنْ عَصَاكَ ، وَ لَا يُخَافُ إِغْفَالُكَ ثَوَابَ مَنْ أَرْضَاكَ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ هَبْ لِي أَمَلِي ، وَ زِدْنِي مِنْ هُدَاكَ مَا أَصِلُ بِهِ إِلَي التَّوْفِيقِ فِي عَمَلِي ، إِنَّکَ مَنَّانٌ کَرِيمٌ
پس اى خداى من! كيست كريمتر از تو و بدبختتر از بندهاى كه با وجود چون تو مولائى هلاك شود؟ بدبختتر از او نيست! بدبختتر از او كيست؟ بزرگترى از آنكه تو را به غير نيكى ستايند، و كريمترى از آنكه از ستم تو ترسند، بيم آن نيست كه بر عاصى ستم روا دارى و ترس آن نه كه پاداش مطيعان را فروگذارى. درود بر محمد و آل او فرست و آرزوى مرا برآور و مرا بيشتر راه نماى كه در عمل توفيق يابم كه توئى بخشنده و كريم.
.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)