سبک معماری، آرایش مغازه ها، تیمچه ها، کاروانسراها، دالان ها، راسته ها، انواع مشاغل و وجود تعدادی مدرسه و مسجد که پیشینه تاریخی دارند، بازار تبریز را نمونه عالی یک محیط تجاری و معماری اسلامی و شرقی قرار داده است.
● بازار سنتی تبریز
مجموعه بازارتبریز که قدمت آن به قرن چهارم هجری - قمری می رسد، به عنوان یکی از زیباترین و بزرگترین بازارهای به هم پیوسته و مسقف جهان، گواهی زنده بر اصالت تجارت و معماری در مشرق زمین است.
سبک معماری، آرایش مغازه ها، تیمچه ها، کاروانسراها، دالان ها، راسته ها، انواع مشاغل و وجود تعدادی مدرسه و مسجد که پیشینه تاریخی دارند، بازار تبریز را نمونه عالی یک محیط تجاری و معماری اسلامی و شرقی قرار داده است.
جایگاه و اهمیت تبریز در تجارت و کسب و کار، ایجاب می کرد بازاری بزرگ و مراکزی برای مبادله، فروش و انبار کالاهای شرقی و غربی به وجود آید که این امر در طول تاریخ تحقق پیدا کرد.
در طول تاریخ بازار تبریز همواره مورد توجه جهانگردان ایرانی، عرب و اروپایی بوده و افرادی همچون مقدسی، یاقوت حموی، زکریا محمود قزوینی و ابن بطوطه، حمدالله مستوفی، اولیاچلبی، مارکوپولو، اودریک، کلاویخو، جان کارت رانت، کنتارینی، تاورنیه، شاردن، پیر ژوبر، فردریک ریچاردز و دورتی اسمیت درباره آن مطالب ارزنده ای بیان کرده اند.
با توجه به فراوانی سراها و تیمچه های بازار تبریز به معرفی برخی از آنها می پردازیم:
▪ بازار امیر
از زیباترین و مهم ترین بازارهای تبریز، بازار، کاروانسرا و تیمچه امیر می باشد که در حال حاضر از مراکز اصلی تجارت و صادرات فرش و بورس طلا و جواهرات و منسوجات است.
بانی این بازار میرزامحمدخان امیرنظام زنگنه بوده و تاریخ بنای آن ۱۲۵۵ هجری - قمری است.
در بازار امیر از ۱۱۲مغازه دایر، ۱۰۲مغازه به زرگری و جواهر فروشی، ۸ مغازه به بزازی و فروش پارچه، یک مغازه آیینه فروشی و یک مغازه عطر فروشی اشتغال دارند.
▪ تیمچه مظفریه
معروف ترین بخش بازار تبریز تیمچه مظفریه است که در زمان ولیعهدی مظفر- الدین میرزای قاجار به سال ۱۳۰۵هجری - قمری ساختمان بسیار دیدنی آن به اتمام رسیده است.
بانی این بازار بزرگ حاج شیخ محمدجعفر قزوینی از بازرگانان نیکوکار و کاردان تبریز است.
هم اکنون تیمچه مظفریه یکی از مراکز عمده تجارت فرش آذربایجان و مرکز صادرات قالی این خطه و ایران بوده و از شهرت جهانی برخوردار است.
بازار مظفریه تبریز دو طبقه است که هر طبقه آن ۲۶حجره فرش فروشی را در خود جای داده است.
▪ راسته بازار
شاید بزرگ ترین و کامل ترین بازار تبریز ازنقطه نظر تنوع اصناف و اجناس راسته بازار باشد که در آن سرای حاج حسین میانه، حاج سیدحسین کهنه، سرای کمپانی، سرای خان، سرای دودری میانه، دودری مدقالچی، سرای کچه چیلر، سرای درعباسی، سرای میرزاجلیل، تیمچه حاج شیخ اول، حاج شیخ دوم و سوم، تیمچه حاج صفرعلی، جعفریه قرار دارند.
همچنین در این بازار، تیمچه های خرازی لر، قیزبسدی، مقبره، کفاشان، سرا جان، کلاهدوزان، پنبه فروشان، دله زن و بازار شریف العلما قرار دارد.
▪ بازار شیشه گرخانه
از مهم ترین و ثروتمندترین بازارهای تبریز، بازار شیشه گرخانه است که در بین خیابان تربیت و خیابان شهدا قرار گرفته است.
سابق بر این این بازار محل تولید و فروش انواع شیشه و بلور بوده، اما امروز اثری از این صنف در آن دیده نمی شود.
▪ دالان های بازار تبریز
خونی، خان، میانه، شازده زرگ، شعر بافان، میرزا محمد، امیر، آقا، حاج شیخ، حاج ابوالقاسم، حاج رحیم از دالان های معروف بازار تبریز هستند.
مجموعه بازار تبریز دارای ۲۰راسته و بازار، ۳۵سرا، ۲۵تیمچه، یازده دالان و حدود پنج هزار و ۵۰۰مغازه و ۴۰نوع صنف می باشد.
بازار تبریز تنها محلی است که درآن تجارت، مذهب، فرهنگ و عوامل اجتماعی به هم پیوسته است.
● تالار شهر تبریز
"تالار شهر تبریز با ۵ هزار مترمربع زیربنا در محوطهای به وسعت ده هزار مترمربع در منطقه خیابان کمربندی میانی احداث میشود." هفتهنامه حیدربابا، سال دوم، شماره ۴۶، سهشنبه ۱۷ آذرماه ۱۳۸۳
▪ تالار ارک تبریز
تالار ارک یا تئاتر شیر و خورشید تبریز، یادگار دوران پرفروغ نمایش تبریز، اواخر حکومت قاجاریه، در بخشی از زمینهای محوطه ارک علیشاهی، که در پی اقدامات شهرسازی سالهای پس از دهه ۱۳۰۰ جهت احداث خیابانهای عریض اتومبیلرو و تغییر ساختار شهری، به باغ و گردشگاه عمومی تبدیل شده بود، همزمان با احداث مراکز خدماتی و تفریحیای مانند بیمارستان، دبیرستان، کتابخانه احداث گردید.
با وجود آنکه تالار ارک تبریز با اقدامات سپهبد امیر احمدی بهوسیله معماران روس به سبک تماشاخانههای پطرزبورگ طراحی و ساخته شده بود اما به یقین میتوان این ساختمان آجری را از نقاط عطف و قابل تحسین معماری دوره قاجار در تبریز قلمداد نمود.
در جلد دوم کتاب گزیده اسناد نمایش در ایران در خصوص احداث این بنا آمده است:
در "طرف شرق این محوطه ]باغ ملی ارک[ سن تئاتر جدیدی بنا نمودهاند که در ایران به این خوبی هنوز یک سن تاسیس نشده است. تنها میتوان سن مسجد سلیمان را که انگلیسیها جدیدا بنا کردهاند را استثنا کنیم زیرا آن یکی با سنهای اروپا ابدا تفاوتی ندارد. بنای سن تئاتر به همت هیئت شیر و خورشید سرخ و امیر لشکر به پایان رسیده و مشتمل بر دو طبقه است که هر کدام از آنها دارای ۱۶ لژ شش نفری است."
این تئاتر با گنجایش سالن ۸۰۰ نفر (طول سالن ۳۰ متر و عرض آن ۱۰ متر بود) یادآور نمایشهایی چون آی با کلاه و آی بیکلاه (مرحوم غلامحسین ساعدی) میباشد.
تالار ارک تبریز شب شنبه ۱۸ شهریور سال ۱۳۰۶ با اجرای نمایش طبیب اجباری افتتاح و در سال ۱۳۵۹ تخریب گردید.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)