گزیده اشعار سنایی

[sorna]

تا هلاک عاشقان از طرهٔ شبرنگ تست

وای مسکین عاشقی کو را دل اندر چنگ تست


عاشق مسکین چه داند کرد با نیرنگ تو

جادوی بلبل اسیر چشم پر نیرنگ تست


نافهٔ آهو غلام زلف عنبر بوی تست

عنبر سارا رهین خط سبز از رنگ تست


تا نهفته مشک باشد مر ترا در زیر سیم

دستهای عاشقان یکباره زیر سنگ تست


من به رنگ تو ندیدم هیچ کس را در جهان

بر تو عاشق باد هر کو در جهان همرنگ تست

[sorna]

ماه شب گمرهان عارض زیبای تست

سرو دل عاشقان قامت رعنای تست


همت کروبیان شعبدهٔ دست تست

سرمهٔ روحانیان خاک کف پای تست


رای همه زیرکان بستهٔ تقدیر تست

جان همه عاشقان سغبهٔ سودای تست


وصل تو سیمرغ گشت بر سر کوی عدم

خاطر بی خاطران مسکن و ماوای تست


بر فلک چارمین عیسی موقوف را

وقت خروج آمدست منتظر رای تست


موسا چون مست گشت عربده آغاز کرد

صبر به غایت رسید وقت تجلای تست

[sorna]

بر دوزخ هم کفر و هم ایمان تراست

بر دو لب هم درد و هم درمان تراست

گر دو صد یعقوب داری زیبدت

کانچه یوسف داشت صد چندان تراست


خندهٔ تو چون دم عیساست کو

هر چه در لب داشت در دندان تراست


چند گویی کان و کان یک ره ببین

کانچه در کانست در ارکان تراست


چند گویی جان و جان یک دم بخند

کانچه در جانست در مرجان تراست


از لطیفی آنت جان خواند از آنک

هر چه آنرا خواند جان بتوان تراست


هر زمان گویی همی چوگان من

گوی از آن کیست گر چوگان تراست


چون همی دانی که میدان آن تست

گوی هم می دان که در میدان تراست


بنده گر خوبست گر زشت آن تست

عاشق ار دانا و گر نادان تراست


صورت ار با تو نباشد گو مباش

خاک بر سر جسم را چون جان تراست


من ترا هرگز بنگذارم ولیک

گر تو بگذاری مرا فرمان تراست


هیچ مرغ آسان سنایی را نیافت

دولتی مرغی که این آسان‌تر است

[sorna]

تا بدیدم بتکده بی بت دلم آتشکدست

فرقت نامهربانی آتشم در جان ز دست

هر که پیش آید مرا گوید چه پیش آمد ترا

بر فراق من بگرید گوید این مسکین شدست


ای فراق از من چه خواهی چون بنفروشی مرا

جای دیگر ساز منزل نه جهان تنگ آمدست


تا مگر سنگین دلت را رحمت آید بر دلم

سنگ را رحمت نباشد این حدیثی بیهدست

[sorna]

ای صنم در دلبری هم دست و هم دستان تراست

بر دل و جان پادشاهی هم دل و هم جان تراست

هم حیات از لب نمودن هم شفا از رخ چو حور

با دم عیسی و دست موسی عمران تراست


در سر زلف نشان از ظلمت اهریمنست

بر دو رخ از نور یزدان حجت و برهان تراست


ای چراغ دل نمی‌دانی که اندر وصل و هجر

دوزخ بی مالک و فردوس بی رضوان تراست


در میان اهل دین و اهل کفر این شور چیست

گر مسلم بر دو رخ هم کفر و هم ایمان تراست


از جمال و از بهایت خیره گردد سرو و مه

سرو بستانی تو داری ماه بی کیوان تراست


آنچه بت‌گر کرد و جادو دید جانا باطل است

در دو مرجان و دو نرگس کار این و آن تراست


گر من از حواری جنت یاد نارم شایدم

کانچه حورالعین جنت داشت صد چندان تراست


از همه خوبان عالم گوی بردی شاد باش

داوری حاجت نیاید ای صنم فرمان تراست


در همه جایی سنایی چاکر و مولای تست

گر برانی ور بخوانی ای صنم فرمان تراست


این چنین صیدی که در دام تو آمد کس ندید

گوی گردون بس که اکنون نوبت میدان تراست

[sorna]

هر زمان از عشق جانانم وفایی دیگرست

گر چه او را هر نفس بر من جفایی دیگرست

من برو ساعت به ساعت فتنه زانم کز جمال

هر زمان او را به من از نو عنایی دیگرست


گر قضا مستولی و قادر شود بر هر کسی

بر من بیچاره عشق او قضایی دیگرست


باد زلفش از خوشی می‌آورد بوی عبیر

خاک پایش از عزیزی توتیایی دیگرست


از لطیفی آفتاب دیگرست آن دلفریب

از ضعیفی عاشقش گویی هبایی دیگرست


یک زمان از رنج هجرانش دلم خالی مباد

کو مرا جز وصل او راحت فزایی دیگرست

[sorna]

راه عشق از روی عقل از بهر آن بس مشکلست

کان نه راه صورت و پایست کان راه دلست

بر بساط عاشقی از روی اخلاص و یقین

چون ببازی جان و تن مقصود آنگه حاصلست


زینهار از روی غفلت این سخن بازی مدان

زان که سر در باختن در عشق اول منزلست


فرق کن در راه معنی کار دل با کار گل

کاین که تو مشغول آنی ای پسر کار گلست

[sorna]

ای پر در گوش من ز چنگت

وی پر گل چشم من زرنگت

هنگام سماع بر توان چید

تنگ شکر از دهان تنگت


چون چنگ به چنگ بر نهادی

آید ز هزار زهره ننگت


چون شوخ نه ای بسان نرگس

کی باده دهد چو باد رنگت


هم صورت آهویی به دیده

زنیست تکبر پلنگت


در صلح چگونه‌ای که باری

شهریست پر از شکر ز جنگت


ای چشم خوشت مرا چو دیده

یک روز مباد آژرنگت

[sorna]

توبهٔ من جزع و لعل و زلف و رخسارت شکست

دی که بودم روزه‌دار امروز هستم بت‌پرست

از ترانهٔ عشق تو نور نبی موقوف گشت

وز مغابهٔ جام تو قندیلها بر هم شکست


رمزهای لعل تو دست جوانمردان گشاد

حلقه‌های زلف تو پای خردمندان ببست


ابروی مقرونت ای دلبر کمان اندر کشید

ناوک مژگانت ای جانان دل و جانم بخست


با چنان مژگان و ابرو با چنان رخسار و لب

بود نتوان جز صبور و عاشق و مخمور و مست


پارسایی را بود در عشق تو بازار سست

پادشاهی را بود در وصل تو مقدار پست


جز برای تو نسازم من ز فرق خویش پای

جز به یاد تو نیارم سوی رطل و جام دست


شادی و آرام نبود هر کرا وصل تو نیست

هر کرا وصل تو باشد هر چه باید جمله هست

[sorna]

زان چشم پر از خمار سرمست

پر خون دارم دو دیده پیوست

اندر عجبم که چشم آن ماه

ناخورده شراب چون شود مست


یا بر دل خسته چون زند تیر

بی دست و کمان و قبضه و شست


بس کس که ز عشق غمزهٔ او

زنار چهار کرد بر بست


برد او دل عاشقان آفاق

پیچند بر آن دو زلف چون شست


چون دانست او که فتنه بر خاست

متواری شد به خانه بنشست


یک شهر ازو غریو دارند

زان نیست شگفت جای آن هست


دارند به پای دل ازو بند

دارند به فرق سر ازو دست


تا عزم جفا درست کرد او

دست همه عاشقانش بشکست