امام رضا (علیه السلام)

[M.A.H.S.A]

زهد امام رضا
يکي از اوصاف انسان هاي بزرگ، زهد و بي ميلي آنها نسبت به دنيا و زينت ها و تجملات آن است و امام رضا(ع) نيز سرآمد زاهدان عصر خويش بود. در روايتي از محمد بن عباد وارد شده است که مي گفت: امام رضا(ع) در تابستان بر روي حصير و در زمستان بر روي پوستيني مي نشست و لباس خشن مي پوشيد.(1) روزي سفيان نوري، امام را در پوششي از خز ملاحظه کرد. پس اين عمل امام(ع) را ناشايست مي شمرد و بر امام(ع) خرده گرفت که چرا لباسي ارزانتر نمي پوشد. آنگاه امام(ع) دست سفيان را گرفت و آن را زيرلباس خود قرار داد و چون دست سفيان به پوستيني که امام(ع) زيرلباس خز پوشيده بود، اصابت کرد، امام (ع) فرمود:" اي سفيان! پوشيدن لباس خز براي خلق است و پوشيدن پوستين براي حق!"



تقوا و عبادت امام رضا (ع)
يکي از بارزترين ويژگي هاي شخصيتي امام رضا(ع) ارتباط عميق معنوي با خدا است که در کثرت عبادت و خويشتنداري حضرت تجلي مي نمود. ابراهيم بن عباس در روايتي مي گويد:" امام(ع) شبها بسيار کم مي خوابيد و غالباً شب را از ابتدا تا صبحگاهان به احياء و عبادت مي گذراند و بسيار روزه مي گرفت و هيچ ماهي نبود که در آن لااقل سه روز روزه نباشد.(۲) و از شبراوي نيز روايت شده که امام رضا(ع):" همواره با وضو و نماز همراه بود و تمام مدت شب را با نماز مي گذراند..."(۳)
همچنين، از امام(ع) دعاهايي نقل شده است که همگي سرشار از روح بندگي و انس با حضرت معبود و توکل بر ذات احدي اوست. از جمله آن که مي فرمود:" يا من دلّني علي نفسه و ذلل قلبي بتصديقه اسالک الامن و الايمان في الدنيا و الاخرة"(۴)؛ " اي کسي که مرا به سوي خودت رهنمون گشتي و دلم را به واسطه تصديق خود آرام گرداندي. از تو ايمان و امنيت در دنيا و آخرت را خواستارم."

[M.A.H.S.A]

مسجد بالاسر به لحاظ قدمت ، تاریخی ترین بنا بعد از روضه ی منوره است . خیلی ها به اعتقاد « الصلوه عند راس الامام » در آنجا در رکعت نماز زیارت به جای می آورند . این مسجد کوچک در غرب بقعه ی منوره و بین حرم و رواق دارالسیاده است و دارای سه صفه ی شرقی ، غربی و شمالی است که صفه ی شرقی به حرم مطهر متصل است و زایران از این طریق می توانند به مسجد بالاسر وارد شوند . صفه ی شمالی مسجد به رواق دارالشکر مرتبط است و در ضلع جنوبی آن محرابی از کاشی معرق با سبکی زیبا دیده می شود . مطلع ابیات ضلع شرقی و جنوبی مسجد با این بیت است :

تبارک الله از ان روضه همایون فر ــ که برتر از دو جهان است نزد اهل هنر

و در مقطع آن می خوانیم :

نوشت کلک دبیر از برای تاریخش ــ که نصب شد گویی در حریم کعبه حجر

در بالای طاق متصل به حرم ، بیت معروف دعبل خزاعی به کاشی معرق نقش بسته است که :

قبران فی طوس خیرالناس کلهم ــ و قبر شرهم هذا من العبر
ما ینفعه الرجس من قرب الزکی و لا ــ علی الزکی یقرب الرجس من طرر

که ترجمه ی فارسی اش می شود : ( دو قبر در طوس کنار یکدیگرند ، یکی قبر بهترین انسان ها ( امام رضا علیه السلام ) و دیگری گور بدترین آنها ( هارون الرشید ) و این از عبرت های روزگار است . نه هم جواری پلید با پاک به او سودی می رساند و نه نزدیک بودن انسان پاک با پلید به وی زیان می رساند . ) در معرق کاری این مسجد آیاتی از قرآن و عباراتی مانند یا مجیب دعوه المضطرین مکتوب است . ( برگرفته از مجله حرم

[M.A.H.S.A]

مهمانسرای حضرت



آیا تا کنون این توفیق شامل حالتان شده که بتوانید از غذای متبرک مهمانسرای امام رضا علیه السلام بهره مند شوید . مهمانسرای حضرت یکی از زیرمجموعه های مدیریت رفاه زائرین است . مهمانسرای آستان قدس رضوی از مراکز قدیمی است که سال های متمادی ، هر روز پذیرای تعداد زیادی از زایران از کشورها و شهرهای مختلف بر سفره گشوده و خوان نعمت بارگاه ملکوتی حضرت رضا علیه السلام بوده است .
شواهد نشان می دهد که موضوع پذیرایی زایران حضرت ثامن الائمه در مهمان خانه ی حضرت ، قبل از قرن نهم هجری معمول بوده است ولی ماخذ و مدرکی به دست آمده که نشانگر این است که از اوایل دوره ی صفویه به بعد ، این امر رواج یافته است . از سال 1276 هجری قمری مهمان خانه ی زواری در بست بالا خیابان واقعه شد و بیشتر از صد سال مطبخ غذای خدمه ، معروف به کارخانه ی خادمی ، در صحن نو قرار داشت . در حال حاضر مهمانسرای امام رضا علیه السلام از چهار طبقه تشکیل شده است . طبقه ی منهای یک آشپزخانه ای با مساحت 585 مترمربع است . طبقه ی همکف با مساحت 500 مترمربع با 326 صندلی و نیم طبقه ی دوم با مساحت 640 مترمربع با 308 صندلی و طبقه ی سوم با مساحت 790 مترمربع مشغول سرویس دهی به زایران است که تماما فرش شده است . هم اکنون روزانه بیش از پنج هزار نفر زایر و خادم در مهمانسرای حضرت پذیرایی می شوند . علاوه بر پذیرایی روزانه ، برنامه های دیگری بر اساس نیات واقفین و اجرای مفاد وقف نامه ها ، در طول سال به مناسبت های مختلف به اجرا در می آید . از آن جمله می توان به پذیرایی از یک هزار طلبه در سالروز ولادت حضرت علی علیه السلام ، پذیرایی از یک هزار نفر در سالروز میلاد امام حسین علیه السلام ، پذیرایی از ده هزار نفر در سالروز میلاد امام رضا علیه السلام و پذیرایی در روز میلاد امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف و پذیرایی از زوار و کارکنان آستان قدس رضوی در شب های روضه خوانی و شهادت امام رضا علیه السلام اشاره کرد .

[M.A.H.S.A]

در کوی رضا


شعری از حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (حفظه الله)
بر در دوست به امید پناه آمده ایم

همره خیل غم و حسرت و آه آمده ایم

چون ندیدیم پناهى به همه مُلک جهان

لاجرم سوى رضا بهر پناه آمده ایم

از بیابان خطرخیز دیار ظلمات

تا به سرچشمه نور این همه راه آمده ایم

بهر دیدار چو بودیم تهى از حسنات

بر درش توبه کنان غرق گناه آمده ایم

چون نبودیم در این لشکر زوّار «امیر»

لاجرم جزء سیاهىّ سپاه آمده ایم

ما نداریم به جز «کوى رضا» بارگهى

به سر کوى تو با عشق و رضا آمده ایم

دست ما گیر و به مقصد برسان اى مولا!

لنگ لنگان به تعب نیمه راه آمده ایم!

تو در این مصر عزیزى و گدایانى چند

به تمنا به در خانه شاه آمده ایم

هر طرف کوس «فنا» مى زند آهنگ رحیل

ما به درگاه رضا بهر «بقا» آمده ایم

«ناصرم» خادم درگاه توأم اى محبوب

بینوائیم پى برگ و نوا آمده ایم

[M.A.H.S.A]

یار مهربان



نماز در مسجد گوهرشاد تمام شده بود ؛ اما هنوز مسجد مملو از جمعیت بود . عده ای از مردم ، در گوشه ای از مسجد اجتماع کرده بودند و دور کسی را گرفته بودند . آنان اغلب کسانی بودند که برای شفا گرفتن به حرم آمده بودند و حالا به جای پنجره فولاد ، در مسجد تجمع کرده بودند . آنها دور شیخ حبیب الله گلپایگانی جمع شده بودند . شیخ سالها بود مجاور حرم شریف رضوی شده بود و امامت مسجد گوهرشاد را بر عهده گرفته بود . مردم از شیخ می خواستند که آنها را شفا دهد . شیخ هم دستش را بر سر هر بیمار می کشید و آن وقت آن بیمار شروع به عرق کردن می کرد و قطره های درشت عرق ، صورت و بدنش را فرا می گرفت و به اذن خدا شفا می یافت . این صحنه ها باعث شده بود که همه به دنبال کشف منشاء این کرامت باشند . درست بود که شیخ ، عالم وارسته و برگواری بود ، اما این کرامت ، نمی توانست دلیل عادی و قابل دسترسی داشته باشد . برای همین همه به دنبال یافتن جواب بودند . یکی از مراجع که جریان را از زبان خود شیخ شنیده بود راز معما را فاش کرد . او گفت شیخ حبیب الله برای من چنین تعریف کرد :
« یک هفته ای می شد که بر اثر بیماری و ناتوانی جسمی بستری شده بودم و سعادت حضور در حرم و زیارت از من سلب شده بود . سال ها بود که توفیق همراه شده بود و هر شب نماز شبم را پشت درهای بسته ی حرم می خواندم و اولین زائر حرم رضوی بودم ؛ اما تا آن شب سابقه نداشت که آن قدر فاصله بین دیدارمان بیفتد . آن شب ، به قدری ناتوان بودم و ضعف بر من غالب شده بود که خود را کشان کشان تا پنجره اتاقم در بیمارستان رساندم و از دور محو تماشای گلدسته های حرم شدم . نور ماه با روشنایی اش صحنه را دلچسب تر کرده بود . هوای دوست ، حسابی هوایی ام کرده بود . دلم شکسته بود و آسمان صورتم را بارانی کرده بود . با همان حال ، شروع به نجوا کردم : آقا جان ! این درست است که مهمان شبانه ی جهل سال سحر را دیگر دعوت نکنی و نپذیری ؟ چهل سال اولین مهمان شما بودم و حالا منتظرم که با من چه می کنی ! بعد از درد دل کمی سبک شدم و حالتی بر من عارض شد که مانند خواب نبود ؛ دیدم انگار روزگار دیگری است و در باغ و گلستانی باصفا هستم . حضرت امام رضا علیه السلام بر تختی تکیه زده بود و من در کنار وی نشسته بودم ؛ آن گاه حضرت بدون این که با من سخنی بگوید ، دسته ای از گل ها را برداشت و به من داد ؛ گل هایی که از عطر بهشتی شان سرمست شده بودم و احساس سبکی می کردم . وقتی به خودم آمدم ، بدنم عرق کرده بود و اتاق را بوی عطر فراگرفته بود . حال خودم را نمی فهمیدم .از شادی بی تاب شده بودم . از جا بلند شدم و مثل همیشه وضو گرفته راهی شدم . طبق معمول نماز را پشت درهای بسته خواندم و بعد که درها باز شد ، به زیارت رفتم و نماز صبح را در مسجد گوهرشاد اقامه کردم . هنوز در حال و هوای رویای دیشب بودم و مشامم از عطر آن لحظات مست بود که دیدم عده ای که برای شفا گرفتن به حرم آمده بودند ، دورم را گرفته اند ؛ انگار از جریان باخبر بودند و همان که دنبالش آمده بودند ، مرا به آنها معرفی کرده بود . نگاهی به گنبد و بارگاهش کردم و غرق در شعف امرش را اطاعت نمودم . دستم با بدن هر بیماری تماس پیدا می کرد شفا می گرفت و راهی می شد و من شادتر از او با نگاهم بدرقه اش می کردم و این جریان ادامه داشت تا زمانی که اهل معصیت و نافرمانی با من مصافحه کردند و دست دادند . این عمل باعث شد که کم کم این موهبت را از دست بدهم و برای به دست آوردنش باید دعا کنم تا رفع شود یا تخفیف پیدا کند . »
شیخ همان طور که جریان را تعریف می کرد اشک در چشمانش حلقه زده بود و به این جا که رسید بغضش ترکید ؛ حتی نام محبوب هم دلش را چراغانی می کرد و دیده اش را بارانی ؛ آخر شیخ مهمان چهل سال سحر امام بود .

[M.A.H.S.A]

از همان دور ؛ در میان کاشی های معرق چشم نواز است . با عقربه های درشت در صفحه ای مدور . خیلی ها ساعتشان را با آن ، که در بالاترین نقطه ی ایوان صحن آزادی نصب است تنظیم می کنند . گفته می شود این ساعت ساخت منچستر انگلستان است و توسط امین الملک صدر اعظم ایران در زمان ناصرالدین شاه وقف آستان قدس رضوی شده است . تاریخ موجود در پیاله ی زنگ ساعت ، سال 1893 را نشان می دهد یعنی دقیقا یکصد و ده سال گذشته .
در تاریخچه ی آن آمده است که ابتدا در برج بالای ایوان غربی صحن انقلاب ( صحن کهنه ) قرار داشته و 45 سال پیش ، از آنجا به بالای ایوان جنوبی صحن آزادی ( نو ) انتقال یافته است . این طور که می گویند نشست پایه های سردر ایوان صحن انقلاب علت انتقال آن بوده است که پس از ترمیم و استحکام شکست آن ، ساختمانی از بتن در بالای ایوان ساخته شد و با کاشی معرق تزیین یافت . سپس ساعت مرحوم عبدالحسین معاون که از هامبورگ آلمان خریداری شده بود به جای آن نصب شد . این ساعت در حال حاضر به وسیله ی الکتروموتور هر 24 ساعت یک بار کوک می شود و چنانچه با خاموشی برق مواجه شود کوک آن تا 24 ساعت جواب خواهد داد .

[M.A.H.S.A]

امام مهربانی


پیرمرده ، پا برهنه ، بی چیز و با دست های پینه بسته ، پای پیاده از نیشابور راه افتاد اومد سمت مشهد هدفش هم دیدن امام رضا (ع) بود ، وقتی رسید مشهد اول با خودش گفت برم حموم ، تمیز بشم ، مرتب بشم ، صبح زود برم خدمت آقا . داخل حموم در آن نیمه شب غیر پیرمرده فقط یه نفر دیگر بود . یه مدت که گذشت آن طرف به پیرمرده گفت:
- می ذاری کمکت کنم ؟ کیسه بکشم پشتت رو ؟
- گفت : راضی به زحمت نیستم .
- نه خیر زحمتی نیست ...
یواش یواش مردم وارد حمودم می شدند، هر کسی می آمد تو اول یه نگاه چپ به پیرمرده می کرد و یه چشم غره می رفت ، بعد هم کیسه کش یه سلام با احترام و رد می شد . پیرمرده تعجب کرد خوب گوش داد ببینه چی می گن به این کسی که داره کیسه اش را می کشه. دید می گن : السلام علیک یا بن رسول الله ! خودش بود امام رضا (ع) بود . به پاش افتاد . آقا جسارت شد . آقا ببخشید و گریه کرد .
- آقا فرمودند : به حقی که به گردن شما دارم تا کیسه کشیدنم تموم نشه نمی ذارم پاشی ! از وقتی که تو از نیشابور راه افتادی ما منتظر تو بودیم و اصلا امشب به همین نیت اومدم حمام !
خب که چی ؟ این داستان عریض و طویل رو ریختی رو صفحه که چی بگی ؟ می خوای خودت رو لوس کنی ؟ می خوای بری مشهد می خوای نظر آقا رو جلب کنی؟ نه به خدا فقط می خواستم بگم

اگه زیر سایه ولایتشی قدرش رو بدون . خیلی مهربونه

[M.A.H.S.A]

امروز پنجشنبه ۱۱ ذیقعده سالروز ولادت امام هشتم، امام رضا(ع) است، امام بزرگواری که زهد اخلاقی وی موجب شد نه تنها در مدینه بلکه در سراسر دنیای اسلام به عنوان شخصیتی محبوب از خاندان پیامبر اسلام شناخته شده و مورد احترام قرار گیرد .








امروز پنجشنبه ۱۱ ذیقعده سالروز ولادت امام هشتم، امام رضا(ع) است، امام بزرگواری که زهد اخلاقی وی موجب شد نه تنها در مدینه بلکه در سراسر دنیای اسلام به عنوان شخصیتی محبوب از خاندان پیامبر اسلام شناخته شده و مورد احترام قرار گیرد .
ابوالحسن علی بن موسی (ع) ملقب به " رضا" امام هشتم است، کنیه آن حضرت ابوالحسن و چون حضرت امیر نیز ملقب به ابوالحسن بوده است حضرت رضا را ابوالحسن ثانی گفته اند. مشهورترین لقب ایشان "رضا" بوده است .
از دیگر القاب آن حضرت رضا، صابر ، رضی و وفی است . در مورد اعطای لقب رضا به امام هشتم آمده است : بدان جهت آن حضرت را رضا نامیدند که او از خدا در آسمانش رضا بود و برای پیامبر و ائمه نیز در زمین رضا بود .
و نیز گفته اند چون مخالف و موافق گرد آن حضرت بودند وی را رضا نامیدند . همچنین گفته اند چون مأمون بدان حضرت ، رضایت داد وی را رضا گفته اند .
● شخصیت علمی و اخلاقی آن بزرگوار
شخصیت ملکوتی و مقام شامخ و زهد اخلاقی حضرت رضا و اعتقاد شیعیان به او سبب شد نه تنها در مدینه بلکه در سراسر دنیای اسلام به عنوان بزرگترین و محبوبترین فرد خاندان رسول اکرم (ص) مورد قبول عامه باشد و مسلمانان او را بزرگترین پیشوای دین شناسند و نامش را با صلوات و تقدیس ببرند.
بیست و چند سال نداشت که در مسجد رسول الله به فتوی می نشست. علمش بسیار و رفتارش پیامبرگونه و حلم و رأفت و احسانش شامل خاص و عام می شد.
کسی را با عمل و سخن خود نمی آزرد، تا حرف مخاطب تمام نمی شد سخن خود را قطع نمی کرد. هیچ حاجتمندی را مأیوس باز نمی گرداند. در حضور مهمان به پشتی تکیه نمی داد و پای خود را دراز نمی کرد. هرگز به غلامان و خدمه دشنام نداد و با آنان می نشست و غذا می خورد. شبها کم می خوابید و قرآن بسیار می خواند. شبهای تاریک در مدینه می گشت و مستمندان را کمک می کرد. .....
● دلیلهای تحمیل ولایتعهدی به امام رضا
▪ پس از قتل امین ، برادر مأمون، اوضاع عراق و شام سخت آشفته بود و در میان بنی عباس فرد برجسته ای که مورد قبول و رضایت همگان باشد وجود نداشت . در یمن، کوفه، بصره ، بغداد و ایران عامه مردم از زمان منصور به بعد، انتظاری که از خلافت بنی عباس داشتند در نیافتند زیرا مردم تشنه عدل و داد و اسلام واقعی بودند از این رو چشمها و دلها نگران و منتظر خاندان علی (ع) بودند و امیدها و آرزوهای خود را به افراد برجسته و متقی این خاندان بسته بودند.
فضل و مأمون با مشاهده اوضاع نابسامان شهرهای مهم و شورش مردم (مانند قیام ابوالسرایا در کوفه و علوی دیگر در یمن) به این نکته پی برده بودند و می خواستند با انتخاب فرد برجسته و ممتازی از خاندان علی به ولیعهدی رضایت مردم را به خود جلب کنند و پایه های خلافت مأمون را مستحکم سازند به همین جهت مأمون در سال ۲۰۰ قمری بنا به گفته طبری رجا بن ابی الضحاک و فرناس خادم (در بعضی از روایات شیعی یاسر خادم) را به مدینه فرستاد تا علی بن موسی بن جعفر و محمد بن جعفر (عموی حضرت رضا) را به خراسان ببرند.
▪ در روایات شیعه آمده است که مأمون به حضرت رضا نوشت تا از راه بصره و اهواز و فارس به خراسان بروند نه از راه کوفه و قم و دلیل این امر را کثرت شیعیان در کوفه و قم ذکر کرده اند زیرا مأمون می ترسید شیعیان کوفه و قم به دور آن حضرت جمع شوند. این مؤید آن است که عامل فراخواندن حضرت رضا به خراسان عاملی ---------- بوده و مأمون می ترسیده کثرت شیعیان در کوفه و قم سبب شود که آن حضرت را به خلافت بردارند و رشته کار به کلی از دست مأمون خارج شود.
● حدیث سلسلهٔ الذهب
مشهور است به هنگام ورود حضرت رضا (ع) به نیشاپور طالبان علم و محدثان گرد آن حضرت که بر استری نهاده بود جمع شدند. و از ایشان خواستند که حدیثی بر آنها املا فرماید.
حضرت حدیثی بطور مسلسل از آباء طاهرین خود رسول الله (ص) و جبرئیل از قول خداوند روایت کرد که « کلمه لا اله الا الله حصنی و من دخل حصنی امن من عذابی» یعنی کلمه توحید با لا اله الا الله حصار و باروی مستحکم من است و هر که به درون حصار من رفت از عذاب من در امان مانده.
این حدیث به جهت مسلسل بودن آن از ائمه اطهارتا حضرت رسول به سلسلهٔ الذهب معروف شده است و درباره اینکه چرا آن حضرت این حدیث را املا فرمود باید گفت که این اقدام نوعی دعوت به وحدت کلمه و اتفاق بوده است زیرا اساس و مدخل آن این است که معتقدان به خود را از هرگونه تشویش و عذابی در امان می دارد و مسلمانان باید با توجه به آن در درون حصار و باروی اسلام از اختلاف کلمه بپرهیزند و مدافع آن حصن در برابر تهاجم خارجی باشند و از دشمنی و مخالفت بر سر مسائل فرعی دوری گزینند.
● شرایط پذیرش ولایتعهدی از سوی امام
امام رضا پس از نیشابور به طوس و از آنجا به سرخس و سپس به مرو که اقامتگاه مأمون بود رفت. به روایت عیون اخبار الرضا مأمون نخست به آن حضرت پیشنهاد کرد خود خلافت را قبول کند و چون آن حضرت امتناع کرد و در این باب صحبتهای زیادی میان ایشان رد و بدل شد و سرانجام پس از دو ماه اصرار و امتناع ناچار ولایتعهدی را پذیرفت به این شرط که از امر و نهی و حکم و قضا دور باشد و چیزی را تغییر ندهد.
علت مقاومت امام این بود که اوضاع را پیش بینی می کرد و بر او مسلم بود رجال دولت که عادت به لاابالی گری و درازدستی عهد هارون الرشید کرده اند زیر بار حق نخواهند رفت و او قادر به انجام قوانین الهی نخواهد بود.
مأمون پس از آنکه آن حضرت ولایتعهدی را پذیرفت امر کرد تا لباس سیاه که شعار عباسیان بود ترک شود و درباریان و فرماندهان و سپاهیان و بنی هاشم همه لباس سبز که شعار علویان بود بپوشند. خود نیز جامه سبز پوشید و نام امام را زینت بخش درهم و دینار کرد و مقرر داشت که در همه بلاد اسلام بر منابر خطبه به نام امام خوانده شود .
و امروز بارگاه ملکوتی امام هشتم شیعان در مشهد مقدس، میعادگاه عاشقانی است که به شوق نزدیکی هر چه بیشتر به خالق خویش در این مکان گرد هم آمده، در جوار محبوب خویش به راز و نیاز با خدا می پردازند .

[M.A.H.S.A]

قال الرضا علیه السلام:
لَتأمُرَنَّ بِالْمَعُروفِ وَلَتَنهُنَّ عَنِ الْمُنکَرِ اَوْ لَیَستعمِلَنَّ عَلَیکُـمْ شِرٰارُکُم فَیَدْعُو خِیـٰارُکُم فَلٰا یُستَجٰابُ لَهُم#
باید هر یک از شماها امر به معروف و نهی از منکر نمائید، و گرنه شرورترین افراد بر شما تسلّط یافته و آنچه که خوبانِ شما، دعا و نفرین کنند مستجاب نخواهد شد.
ترجمه به زبان انگلیسی:

Command the good and forbid evil, or you will be subjugated by the evil ones among you, and the supplications and curses of the good ones among you will not be answered.c

ترجمه به زبان اندونزی:

Imam Ridha as berkata: Perintahkanlah kebaikan dan laranglah kemungkaran, jika kalian tidak melakukannya, maka akan berkuasa seseorang yang paling durjana, sehingga do'a orang-orang baik di antara kalian tidak akan terkabulkan.(Al-durrah Al-bahirah,halaman 38,Bihar Al-anwar, jilid 75 halaman 354, hadits ke 10).c

ترجمۂ اردو:
تم میں سے ہر شخص پر ضروری ہے کہ امر بالمعروف اور نہی عن المنکر کرے۔ورنہ بدترین لوگ تم پر حاوی ہو جائیں گے اور پھر نیک لوگ اگر دعا بھی کریں گے تو وہ قبول نہیں ہوگی۔

[M.A.H.S.A]

چکيده زندگاني و حالات امام هشتم عليه السلام

آن حضرت روز پنج شنبه يا جمعه ، 11 ذى القعدة ، سال 148 هجرى قمرى (1)، يك سال پس از شهادت امام جعفر صادق عليه السلام در شهر مدينه منوّره ديده به جهان گشود؛ و با ظهور نور طلعتش جهانى را روشنائى بخشيد.


نام : علىّ، صلوات اللّه و سلامه عليه .(2)

كنيه : ابوالحسن ثانى ، ابوعلىّ و... .

اءلقاب : رضا، صابر، زكىّ، وفىّ، ولىّ، رضىّ، ضامن ، غريب ، نورالهدى ، سراج اللّه ، غيظ المحدّثين ، غياث المستغيثين و... .

پدر: امام موسى كاظم ، باب الحوائج إ لى اللّه عليه السلام .

مادر: شقراء، معروف به خيزران ، امّ البنين ، و بعضى گفته اند: نجمه بوده است .

نقش انگشتر: حضرت داراى سه انگشتر بود، كه نقش هر كدام به ترتيب عبارتند از:

((حَسْبىَ اللّهُ)) ، ((ما شاءَ اللّهُ وَ لا قُوَّةَ إ لاّ بِاللّهِ)) ، ((وَلييّ اللّهُ)) .

دربان : مورّخين ، دو نفر را به نام محمّد بن فرات و محمّد بن راشد به عنوان دربان حضرت گفته اند.

مدّت امامت : بنابر مشهور، روز جمعه ، 25 رجب ، سال 183 هجرى قمرى ، پس از شهادت پدر مظلومش بلافاصله مسئوليّت رهبرى و امامت جامعه اسلامى را به عهده گرفت ، كه تا سال 203 يا 206 به طول انجاميد.

و در سال 200 هجرى قمرى حضرت توسّط ماءمون به خراسان احضار گرديد.

مدّت عمر: در طول عمر آن حضرت بين 49 تا 57 سال بين مورّخين اختلاف است .

و بر همين مبنا در مقدار و مدّت هم زيستى با پدر بزرگوارش ؛ و نيز در مدّت حيات پس از پدرش اختلاف مى باشد، گرچه برخى گفته اند كه آن حضرت 29 سال و دو ماه در زمان حيات پدر بزرگوارش زندگى نموده است .

در علّت آمدن امام رضا عليه السلام به خراسان ، نيز بين مورّخين اختلاف است ؛ ولى مى توان از مجموع گفته ها، اين گونه استفاده نمود:

چون هارون الرّشيد به هلاكت رسيد، بغداد و حوالى آن در اختيار فرزندش امين ، و خراسان با حوالى آن تحت حكومت ديگر فرزندش ماءمون قرار گرفت .

پس از گذشت مدّتى كوتاه ، بين دو اين برادر اختلاف و جنگ ، رونق گرفت و امين كشته شد.

در اين بين ، ماءمون نيز جهت استحكام قدرت خود چنان ابراز داشت كه از علاقه مندان خاندان علىّ بن ابى طالب و سادات بنى الزّهراء مى باشد.

بنابر اين ، در سال 200 هجرى نامه اى به استاندار خود در شهر مدينه منوّره فرستاد، تا حضرت علىّ بن موسى الرّضا عليهما السلام را از راه بصره اهواز، (به گونه اى كه از غير مسير شهر قم باشد) به خراسان منتقل گردانند.

هنگامى كه امام رضا عليه السلام به شهر مَرْوْ رسيد، ماءمون عبّاسى به حضرتش پيشنهاد بيعت و خلافت را داد.

ولى حضرت چون كاملاً نسبت به افكار و دسيسه هاى ماءمون و ديگر خلفاء بنى العبّاس آگاه و آشنا بود، پيشنهاد خلافت را از طرف ماءمون نپذيرفت .

و ماءمون دو ماه به طور مرتّب ، با نيرنگ ها و شيوه هاى گوناگونى اصرار مى ورزيد كه شايد امام عليه السلام بپذيرد؛ ولى چون از طريقى در رسيدن به هدف خويش موفّق نگرديد، در نهايت ، حضرت را تهديد به قتل كرد.

بر همين اساس امام عليه السلام مجبور گرديد كه ولايتعهدى را تحت شرائطى بپذيرد، كه روز پنج شنبه ، پنجم ماه مبارك رمضان ، در سال 201 بيعت انجام گرفت ، مشروط بر آن كه حضرت در هيچ كارى از امور حكومت دخالت ننمايد.

پس از آن كه ماءمون به هدف خود رسيد و از هر جهت حكومت خود را ثابت و استوار يافت ، شخصا تصميم قتل حضرت رضاعليه السلام را گرفت و به وسيله انگور زهرآلود، آن امام مظلوم و غريب را مسموم و شهيد كرد.

شهادت : بنابر مشهور بين تاريخ ‌نويسان ، حضرت روز جمعه يا دوشنبه ، آخر ماه صفر، در سال 203 يا 206 هجرى قمرى

(3) به وسيله زهر مسموم شده و در سناباد خراسان شهيد گرديد؛ و به عالم بقاء رحلت نمود.

و جسد مطهّر و مقدّس آن حضرت در منزل حميد بن قحطبه ، كنار قبر هارون الرّشيد دفن گرديد.

خلفاء هم عصر آن حضرت : امامت حضرت ، هم زمان با حكومت هارون الرّشيد، فرزندش امين ، عمويش ابراهيم ، دوّمين فرزندش محمّد، سوّمين فرزندش عبداللّه ملقّب به ماءمون عبّاسى مصاددف گرديد.

تعداد فرزندان : عدّه اى گفته اند حضرت داراى پنج پسر و يك دختر به نام فاطمه بوده است ؛ ولى اكثر مورّخين بر اين عقيده اند كه حضرت بيش از يك پسر به نام ابوجعفر، امام محمّد جواد عليه السلام نداشته است .

نماز آن حضرت : شش ركعت است ، در هر ركعت پس از قرائت سوره حمد، ده مرتبه ((هل اءتى عَلَى الا نْسانِ حينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُنْ شَيْئا مَذْكُورا)) خوانده مى شود.(4)

و بعد از آخرين سلام نماز، تسبيحات حضرت فاطمه زهراءعليها السلام گفته مى شود؛ و سپس حوائج و خواسته هاى مشروعه خويش را از درگاه خداوند متعال مسئلت مى نمايد كه انشاء اللّه تعالى برآورده خواهد شد.



--------------------------------------------------------------------------------


1- در سال ولادت آن حضرت بين محدّثين اختلاف است ، كه از 148 تا 153 گفته اند.

و برحسب 11 / ذى القعدة / 148 قمرى ، طبق سال شمسى 11 / آذرماه / 144 مى باشد.

2- نام و لقب مبارك حضرت به عنوان امام ((علىّ، رضا)) عليه السلام ، طبق حروف اءبجد كبير، عدد 110، 1001 مى باشد.

3- تاريخ شهادت آن حضرت طبق سال شمسى : 19 / شهريور / 197، يا 17 / مرداد / 200 خواهد بود.

4- تاريخ ولادت و ديگر حالات حضرت برگرفته شده است از:

، اصول كافى : ج 1، كشف الغمّة : ج 2، فصول المهمّه ابن صبّاغ مالكى ، إ علام الورى طبرسى : ج 2، مجموعه نفيسه ، تاريخ اهل بيت عليهم السلام ، ينابيع المودّه ، تهذيب الا حكام : ج 6، جمال الا سبوع سيّد ابن طاووس ، دعوات راوندى ، دلائل الا مامه طبرى ، عيون المعجزات و... .



منبع:

چهل داستان از امام رضا عليه السلام، صالحي، عبدالله