گزیده اشعار سنایی

[sorna]

باز بر عاشق فروش آن سوسن آزاد را

باز بر خورشید پوش آن جوشن شمشاد را


باز چون شاگرد مومن در پس تخته نشان

آن نکو دیدار شوخ کافر استاد را


ناز چون یاقوت گردان خاصگان عشق را

در میان بحر حیرت لولو فریاد را


خویشتن بینان ز حسنت لافگاهی ساختند

هین ببند از غمزه درها کوی عشق آباد را


هر چه بیدادست بر ما ریز کاندر کوی داد

ما به جان پذرفته‌ایم از زلف تو بیداد را


گیرم از راه وفا و بندگی یک سو شویم

چون کنیم ای جان بگو این عشق مادرزاد را


زین توانگر پیشگان چیزی نیفزاید ترا

کز هوس بردند بر سقف فلک بنیاد را


قدر تو درویش داند ز آنکه او بیند مقیم

همچو کرکس در هوا هفتاد در هفتاد را


خوش کن از یک بوسهٔ شیرین‌تر از آب حیات

چو دل و جان سنایی طبع فرخ‌زاد را

[sorna]

باز تابی در ده آن زلفین عالم سوز را

باز آبی بر زن آن روی جهان افروز را


باز بر عشاق صوفی طبع صافی جان گمار

آن دو صف جادوی شوخ دلبر جان دوز را


باز بیرون تاز در میدان عقل و عافیت

آن سیه پوشان کفر انگیز ایمان‌سوز را


سر برآوردند مشتی گوشه گشته چون کمان

باز در کار آر نوک ناوک کین توز را


روزها چون عمر بد خواه تو کوتاهی گرفت

پاره‌ای از زلف کم کن مایه‌ای ده روز را


آینه بر گیر و بنگر گر تماشا بایدت

در میان روی نرگس بوستان افروز را


لب ز هم بردار یک دم تا هم اندر تیر ماه

آسمان در پیشت اندر جل کشد نوروز را


نوگرفتان را ببوسی بسته گردان بهر آنک

دانه دادن شرط باشد مرغ نو آموز را


بر شکن دام سنایی ز آن دو تا بادام از آنک

دام را بادام تو چون سنگ باشد گوز را

[sorna]

می ده ای ساقی که می به درد عشق آمیز را

زنده کن در می پرستی سنت پرویز را


مایه ده از بوی باده باد عنبربیز را

در کف ما رادی آموز ابر گوهر بیز را


ای خم اندر خم شکسته زلف جان آمیز را

بر شکن بر هم چو زلفت توبه و پرهیز را


چنگ وار آهنگ برکش راه مست انگیز را

راه مست انگیز بر زن مست بیگه خیز را

[sorna]

جاودان خدمت کنند آن چشم سحر آمیز را

زنگیان سجده برند آن زلف جان آویز را


توبه و پرهیز کردم ننگرم زین بیش من

زلف جان آویز را یا چشم رنگ آمیز را


گر لب شیرین آن بت بر لب شیرین بدی

جان مانی سجده کردی صورت پرویز را


با چنان زلف و چنان چشم دلاویز ای عجب

جای کی ماند درین دل توبه و پرهیز را


جان ما می را و قالب خاک را و دل ترا

وین سر طناز پر وسواس تیغ تیز را


شربت وصل تو ماند نوبهار تازه را

ضربت هجر تو ماند ذوالفقار تیز را


گر شب وصلت نماید مر شب معراج را

نیک ماند روز هجرت روز رستاخیز را


اهل دعوی را مسلم باد جنات النعیم

رطل می‌باید دمادم مست بیگه خیز را


آتش عشق سنایی تیز کن ای ساقیا

در دهیدش آب انگور نشاط‌انگیز را

[sorna]

انعم‌الله صباح ای پسرا

وقت صبح آمده راح ای پسرا


با می و ماه و خرابات بهار

خام خامست صلاح ای پسرا


با تو در صدر نشستیم هلا

در ده آواز مباح ای پسرا


خام ما خام تو و پختهٔ تست

تو ز می دار صراح ای پسرا


عاقبت خانه به زلف تو گذاشت

صورت فخر و فلاح ای پسرا


چشم بیمار تو ما را ببرید

ز صحیح و ز صحاح ای پسرا


از پی عارض چون صبح ترا

به نکورویی و راح ای پسرا


همه تسبیح سنایی این است

کانعم الله صباح ای پسرا

[sorna]

ساقیا می ده که جز می نشکند پرهیز را

تا زمانی کم کنم این زهد رنگ آمیز را


ملکت آل بنی آدم ندارد قیمتی

خاک ره باید شمردن دولت پرویز را


دین زردشتی و آیین قلندر چند چند

توشه باید ساختن مر راه جان آویز را


هر چه اسبابست آتش در زن و خرم نشین

بدرهٔ ناداشتی به روز رستاخیز را


زاهدان و مصلحان مر نزهت فردوس را

وین گروه لاابالی جان عشق‌انگیز را


ساقیا زنجیر مشکین را ز مه بردار زود

بر رخ زردم نه آن یاقوت شکر ریز را

[sorna]

در ده پسرا می مروق را

یاران موافق موفق را


زان می که چو آه عاشقان از تف

انگشت کند بر آب زورق را


زان می که کند ز شعله پر آتش

این گنبد خانهٔ معلق را


هین خیز و ز عکس باده گلگون کن

این اسب سوار خوار ابلق را


در زیر لگد بکوب چون مردان

این طارم زرق پوش ازرق را


گه ساقی باش و گه حریفی کن

ترتیب فروگذار و رونق را


یک دم خوش باش تا چه خواهی کرد

این زهد مزور مزیق را


یک ره به دو باده دست کوته کن

این عقل دراز قد احمق را


بنمای به زیرکان دیوانه

از مصحف باطل آیت حق را


بر لاله مزن ز چشم سنبل را

بر پسته منه ز ناز فندق را


بیرون شو ازین دو رنگ و این ساعت

همرنگ حریر کن ستبرق را


مشکن به طمع مرا تو ای ممسک

چونان که جریر مر فرزدق را


گر طمع میان تهی سه حرف آمد

چار است میان تهی مطوق را


در تختهٔ اول ار بنوشتی

بی شکل حروف علم مطلق را


کم زان باری که در دوم تخته

چون نسخ کنی خط محقق را


در موضع خوشدلان و مشتاقان

موضوع فروگذار و مشتق را


شعر تر مطلق سنایی خوان

آتش در زن حدیث مغلق را

[sorna]

چند رنجانی نگارا این دل مشتاق را

یا سلامت خود مسلم نیست مر عشاق را


هر کرا با عشق خوبان اتفاق آمد پدید

مشتری گردد همیشه محنت مخراق را


زآنکه چون سلطان عشق اندر دل ماوا گرفت

محو گرداند ز مردم عادت و اخلاق را


هر که بی اوصاف شد از عشق آن بت برخورد

کان صنم طاقست اندر حسن و خواهد طاق را


ذره‌ای از حسن او در مصر اگر پیدا شدی

دل ربودی یوسف یعقوب بن اسحاق را


گر سر مژگان زند بر هم به عمدا آن نگار

پیکران بی جان کند مر دیلم و قفچاق را


هر که روی او بدید از جان و دل درویش شد

زر سگالی کس ندید آن شهرهٔ آفاق را

[sorna]

مرد بی حاصل نیابد یار با تحصیل را

جان ابراهیم باید عشق اسماعیل را


گر هزاران جان لبش را هدیه آرم گویدم

نزد عیسا تحفه چون آری همی انجیل را


زلف چون پرچین کند خواری نماید مشک را

غمزه چون بر هم زند قیمت فزاید نیل را


چون وصال یار نبود گو دل و جانم مباش

چون شه و فرزین نباشد خاک بر سر فیل را


از دو چشمش تیز گردد ساحری ابلیس را

وز لبانش کند گردد تیغ عزراییل را


گر چه زمزم را پدید آورد هم نامش به پای

او به مویی هم روان کرد از دو چشمم نیل را


جان و دل کردم فدای خاکپایش بهر آنک

از برای کعبه چاکر بود باید میل را


آب خورشید و مه اکنون برده شد کو بر فروخت

در خم زلف از برای عاشقان قندیل را


ای سنایی گر هوای خوبرویان می‌کنی

از نخستت ساخت باید دبه و زنبیل را

[sorna]

ساقیا دل شد پر از تیمار پر کن جام را

بر کف ما نه سه باده گردش اجرام را


تا زمانی بی زمانه جام می بر کف نهیم

بشکنیم اندر زمانه گردش ایام را


جان و دل در جام کن تا جان به جام اندر نهیم

همچو خون دل نهاده ای پسر صد جام را


دام کن بر طرف بام از حلقه‌های زلف خویش

چون که جان در جام کردی تنگ در کش جام را


کاش کیکاووس پر کن زان سهیل شامیان

زیر خط حکم درکش ملک زال و سام را


چرخ بی آرام را اندر جهان آرام نیست

بند کن در می پرستی چرخ بی آرام را