زبده القصص

[R A H A]

نجات دهنده

مردى بر روى قبرى خيمه اى زد و نمى دانست در جائى كه خيمه زده قبر است . پس شروع به قرآن خواندن نمود و سوره تبارك الّذى بيده الملك را شروع به تلاوت فرمود.
ناگهان صداى عجيبى شنيد كه ندا در داد اين سوره مُنجيه يعنى نجات دهنده است . پس اين جريان را به آقا رسول اكرم (ص) رساند. حضرت فرمود: در آنجائى كه نشسته بودى قبر بود، وقتى اين سوره را خواندى چون روى قبر او بود او را از عذاب رهانيدند.
و اين سوره نجات دهنده است از عذاب قبر، يكى از چيزهائى كه باعث نجات انسان است ، قرآن خواندن بر سر قبر على الخصوص سوره تبارك الّذى بِيَدِه الملك كه ميّت در حال عذاب را نجات مى دهد. و اين دعا هم از حضرت رسول (ص) وارد گرديده كه هر كس آن را بخواند حق تعالى عذاب قبر را از او بر مى دارد تا روزى كه صور دميده شود.
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَّمدٍ اَنْ لاتُعَذِّبَ هذَا اْلمَيِتَ(23)

[R A H A]

صورتهاى قبر

علامه مجلسى از قول امام صادق (ع) و امام باقر (ع) نقل مى فرمايد، كه وقتى مؤ منى از دنيا رحلت مى نمايد و او را داخل در قبر مى كنند شش صورت با او داخل در قبر مى شوند.
كه يكى طرف راست و يكى طرف چپ و يكى طرف پيش رو و يكى طرف پشت و يكى طرف بالاى سر و يكى طرف پائين پاى او، مى ايستند، آن صورتى كه از همه خوشروتر و خوشبوتر و پاكيزه تر از همه صورت هاست و بالاى سر ميّت ايستاده از صورتهاى ديگر مى پرسد: خدا شما را جزاى خير دهد، شما كيستيد؟ كه از طرف راست صاحب من ايستاده اى ؟ نور طرف راست مى گويد: من نور نمازم .
بطرف چپ مى گويد: تو كى هستى ؟ كه در طرف چپ صاحب من ايستاده اى ؟ مى گويد: من زكواتم . از پيش رو سؤ ال مى كند؟ مى گويد: من روزه ام . از عقب سر او سؤ ال مى كند، مى گويد: من حج و عمره ام از پائين پا سؤ ال مى شود، مى گويد، من نيكى و احسان به برادران مؤ منم .
سپس آنها مى گويند: تو كى هستى ، كه از همه ما بهتر و خوشروتر و خوشبوترى ؟ مى گويد: من ولايت آل محمد صلوات اللّه عليهم اجمعين ، هستم .(24)

[R A H A]

شبهاى جمعه

در خبر است كه در هر شب جمعه از ماه مبارك رمضان ارواح مردگان به منزل اهل و عيال مى آيند، سپس هر كدام از آنها با گريه هاى صدادار با خواهش و تواضع و گدائى فرياد مى زنند. اى اهل من ، اى فرزندان من ، اى خويشان من ، رحم و مهربانى كنيد، چيزى براى ما بفرستيد، خدا شمارا رحمت كند، ما را بخاطر بياوريد، ما را فراموش نكنيد؛ بر غربت و غريبى ما رحم كنيد، بدرستيكه ما در زندان تنگ و اندوه و غم و زارى و سختى مانديم پس رحم كنيد.
در دعاها و صدقه ها بر ما بخل نورزيد، شايد بتوسط دعا و صدقه شما خدا بر ما رحم كند. ما هم قبلا مثل شما بوديم دريغ كرديم و حال دستمان از همه جا كوتاه گرديده ، شما هم پيش از آنكه مثل ما شويد، دريغ نكنيد، صدقه بدهيد، دعا كنيد، نيكى كنيد، احسان فرمائيد.
اى دريغا ما هم مثل شما توانا بوديم ، اى بندگان خدا بشنويد سخنان ما را و فراموش نكنيد ما را، بدرستيكه اين مالها و اين زرهائى كه در دست شماها است در دست ما هم بود و ما دريغ و بخل كرديم و در راه خدا خرج نكرديم . مالهايمان را اندوختيم از آن استفاده نكرديم و جمع كرديم و حقّمان را نداديم و رفتيم . حالا مالها وبال گردن ما شده و كيف و منفعتش ‍ براى ديگران گرديده . پس رحم و مهربانى كنيد به ما، ولو به يك درهم ، يا يك قرص نان . يا يك چيز اندك . سپس با فرياد مى گويند: چقدر نزديك است كه شما هم مثل ما براى خود گريه كنيد، ديگر نفعى ندارد، چنانچه ما گريه مى كنيم و سودى ندارد. پس كوشش كنيد براى خود پيش از آنكه مثل ما گرديد.(25)

[R A H A]

هديه براى مردگان

حضرت رسول (ص) فرمود: براى مردگان خود هديه بفرستيد.
گفتند: يا رسول اللّه هديه مردگان چيست ؟
فرمودند: دعا و صدقه ،
و فرمود: ارواح مؤ منين هر شب جمعه به آسمان دنيا مقابل خانه ها و منزلهاى خود مى آيند و با آواز حزين و گريه ، فرياد مى زنند.
اى اهل من ! و اى اولاد من و اى پدر من و اى مادر من و اى خويشان من بر ما مهربانى كنيد، خدا شما را رحمت كند. آنچه در دست ما بود حساب و كتاب نكرديم و جمع كرديم ، كسان ديگر از آن سود بردند و عذاب و حساب آن برگردن ما ماند.
و با گريه مى گويند: اى خويشان ما، بر ما ترحم نمائيد، ولو بيك درهم يا قرص نانى يا جامه و پوشاكى ، كه خداوند بپوشاند شما را از جامه هاى بهشت . سپس حضرت رسول (ص) گريه كرد و از زيادى و بسيارى شدت گريه قدرت بر سخن گفتن نداشت . سپس فرمود: اينها برادران دينى شمايند كه بعد از سرورى و آقائى و نعمت در خاك پوسيده شدند.
سپس مى گويند: عذاب و هلاكت بر ما و افسوس ، اگر آنچه در دست داشتيم انفاق مى كرديم و در اطاعت حق و رضاى خدا بوديم محتاج شما نبوديم و بطرف شما دست دراز نمى كرديم .
سپس با حسرت و راه پشيمانى برمى گردند و فرياد مى زنند زود بفرستيد براى ما اى مؤ منان (26)

[R A H A]

پاكن اعمال

فرداى قيامت هنگاميكه نامه عمل مؤ من را بدستش مى دهند كه بخواند: اِقْرَاء كِتابَك كَفى بِنَفسِكَ اليُوم عَلَيْكَ حَسيبا.
بعادتى كه در دنيا داشته وقتى كه مى خواسته چيزى بخواند، اول بسم اللّه مى گفت . مى گويد: بسم اللّه الرحمن الرحيم . ناگاه جميع گناهانش از صفحه اعمال پاك مى شود و ندا مى رسد: اى بنده ما، تو ما را به رحمانيّت و رحيميّت خواندى ما هم برحمت خود با تو معامله كرديم .
خدا كند عادت ما شود تا هنگام مردن هم با نام خدا بميريم ، سر از قبر هم كه بر مى داريم ، بسم اللّه گويان الحمد اللّه گويان باشيم .
غرض بزرگى اين آيه مبارك است و در جميع حالات بايد مؤ منين اين آيه شريفه وِرد زبانشان باشد و در هر حالى از حالات آن را ترك نكنند.(27)

[R A H A]

عرضه گناه در محضر خدا

يكى از صالحين بفرزند خود گفت : مرا بتو حاجتى است . پسر گفت : هر چه بفرمائى اطاعت مى كنم . پدر گفت : شب كه بمنزل مى آئى هر چه از هنگام خارج شدن از منزل گفته و انجام داده اى برايم نقل كن . پسر قبول كرد.
شب كه آمد شروع به نقل كرد، تا رسيد بحرفهاى زشتى كه زده بود و كارهاى ناروائى كه انجام داده بود، از پدر خجالت كشيد كه بگويد. دست پدر را بوسيد و گريه كرد و گفت : اى پدر از اين حاجت بگذر و جز آن هر چه بفرمائى اطاعت مى كنم . زيرا از تو خجالت مى كشم .
پدر فرمود: اى پسر، من بنده ضعيف و عاجزم از من خجالت مى كشى ، ولى فرداى قيامت در محضر رب العالمين چه خواهى كرد. اين موضوع و موعظه سبب توبه پسر گرديد.
آقا امير المؤ منين (ع) در نهج البلاغه مى فرمايد: كارى كه مى خواهى انجام دهى ، حرفى را كه مى خواهى بزنى چنان باشد كه فردا بتوانى آن را بخوانى .
آيا مى توانى فردا بخوانى كه در فلان روز فحش دادم در فلان روز فلان كار زشت را انجام دادم ؟
پس اگر نمى توانى چرا!؟.... هم اكنون در فكر باش ؟

[R A H A]

برپائى قيامت

دختر مالك دينار بپدرش گفت : ترا چه مى شود كه شبها تا مى خوابى ناگهان از خواب جستن مى كنى ؟
گفت : پدرت مى ترسد كه در خواب باشد و بلائى بيايد. نمونه اش را در هر زمان مشاهده مى كنيد، شخص ببازار مى رود و ديگر برنمى گردد، به اداره و يا حمام مى رود و ديگر مراجعه نمى كند. پس انسان بايد دست و پاى خود را جمع كند كه مبادا قيامت ناگهان او را در يابد چنانچه در روايت است كه در بازار مشترى جنس را گرفته و هنوز پول نداده كه قيامت برپا مى شود. در سوره يس هم خداوند باين موضوع اشاره مى فرمايد: كه هنگام برپا شدن قيامت ديگر به وصيّت كردن نمى رسد.
روز قيامت زلزله شديدى دارد، به قِسمى كه زن بچه شيرده از بچه اش ‍ بى خبر مى گردد. و زن آبستن بچه مى اندازد. آيات اول سوره حج است . هنگام مرگ هم بدن چنان بلزره مى افتد كه جان از آن خارج مى گردد.
قيامت روزى است كه ستاره ها مكدّر و گرفته مى شوند وَ اِذَا النُّجُومِ انْكَدَرَتْ هنگام مرگ هم ستاره ها نورش گرفته مى شود. اين چشم و گوش بمنزله ستاره است . وقتى مى آيد كه چشم باز است ولى نمى بيند گوش باز است ولى نمى شنود.
قيامت روزى است كه آفتاب مى گيرد و نورش از بين مى رود. هنگام مرگ هم آفتاب قلب غروب كرده فروغش گرفته مى شود و ديگر حركتى ندارد. در طِبّ جديد مى گويد قلب بقدرى قوى است كه اگر قويترين افراد آن را محكم بگيرد باز هم ضربان و تپش دارد و بحركت خود ادامه مى دهد لكن ساعت مرگ ، مانند آفتاب روز قيامت از كار مى افتد.
قيامت روزى است كه كوهها ريزه ريزه مى گردد، يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْجِبالِ فَقُلْ يَنْسِفَها رَبّى نَسْفا هنگام مرگ هم استخوانهاى به آن محكمى و سختى آثار رخوت و سستى درش نمايان مى گردد. بعد هم طولى نمى كشد كه ريزه ريزه شده مشت خاكى مى گردد و جزء زمين مى شود.
پس حالا تا مى توانيد از اين اعضاء استفاده نمائيد. با بر خاستن در شب و ركوع و سجود طولانى غنيمت برگيريد، بزودى مى آيد كه ديگر از اين بدن كارى ساخته نيست .
پيغمبر اكرم (ص) مى فرمايد: چشم روى هم نمى گذارم كه اميد باز كردنش را داشته باشم . به اَبوذر فرمود: صبح كه مى كنى باميد اين مباش كه شب نمائى .(28)

[R A H A]

كى قيامت بپا شود

در بحار الانوار است كه اَنس بن مالك گفت : روزى پيغمبر اكرم (ص) در مسجد روى منبر بود كه عربى بَدْوى بيابانى وارد شد. عرض ‍ كرد يا محمد (ص) قيامت كى بر پا مى شود؟
حضرت فرمود براى قيامت چه كرده اى ؟
قيامت بالاخره مى آيد لكن عملت چيست ؟ اعرابى گفت : من براى قيامت نه نماز زيادى دارم نه روزه زيادى ، تنها تو را دوست دارم .
پيغمبر اكرم (ص) فرمود: مرد با آنچه دوست دارد محشور مى شود. هر كس هر چه و هر كس را دوست داشت با صورت مثاليّه اش ‍ همراه است راستى جاى خوشوقتى است كه مِهر آل محمد صلى اللّه عليه وآله اجمعين در دلهاى ما جايگزين شده و اميدواريم كه آن را با خود ببريم .(29)

[R A H A]

احوال قيامت

خداوند متعال پيغمبرش را مخاطب فرمود: و احوال قيامت را براى او نقل مى فرمايد: تا مشركين متنبه گردند يَوْمَ يَدُعَّ الداعِ اِلى شَيْئٍ نَكر روزى كه مى خواند خواننده الهى به چيزى زشت كه اسباب زحمت است . مراد از داع يعنى خواننده ، كه حضرت اسرافيل است كه مَلك مُقرّب و ماءموريتش ‍ دميدن در صور است و داراى سه ندا است . يعنى سه مرتبه در صور مى دمد نفخه فزع و نفخه اَماته و نفخه اِحياء و هنگاميكه براى دميدن صور از آسمان به زمين مى آيد، تمام ملائكه مُتوحّش مى شوند و اسرافيل در بيت المقدس ‍ مى ايستند و متوجه كعبه معظمه شده و در صور مى دمد چنان صدايى مى كند كه هر كس در زمين و آسمان است متوحّش مى شود و به فزع مى افتد، وَ نَفَخَ فِى الصُّور فَفَزَعَ مَنْ فِى السَّموات وَ مَنْ فِى الْاَرْض .
بعد دودى پيدا مى شود كه سراسر عالم را فرا مى گيرد چهل شبانه روز كره زمين را دودى آشكار فرا مى گيرد يَوْمَ تَاءْتى السَّماءَ بِدُخانٍ مُبين . نَفَس كه مى كشد از سوراخهاى دهان و بينى دود بيرون مى آيد. البتّه اهل ايمان و عمل صالح از اين ناراحتى ها در امانند وَ هُمْ مَنْ فَزْعَ يُومَئِذٍ آمنُون . در روايت هم هست كه ابتلاء اهل ايمان به اين درد مانند زكامى بيش نيست .
بعضى هم فرموده اند، كه در اين نفخه فزع است كه زن آبستن بچه مى اندازد و مردم مانند مستها مى شوند و زن بچه شيرده از بچه اش بى خبر مى گردد كه خداوند در آيه سوره حج بيان مى فرمايد: اهل ايمان كه با سابقه اند و مى دانند كه اين مقدمه قيامت است ناراحتى ندارند چون كارشانرا كرده اند.
نفخه دوم : نفخه اَماته است كه پس از دميدن ، يكنفر هم در زمين و آسمانها باقى نمى ماند وَ نُفِخَ فِى الصُّور فَصَعَقَ مَنْ فِى السَّمواتِ وَ مَنْ فى الْاَرْض در اينجا است كه ندا از مصدر جلال صادر مى شود كجايند آنهائيكه دعويها داشتند؟ مُلك امروز براى كيست ؟
كسى نيست كه پاسخ بگويد. خود ذات مقدسش پاسخ مى دهد كه مُلك امروز براى خداوند قهّار است . لِمَنِ الْمُلْكُ اَلْيُوم لِلّه الواحِدِ القَهّار. از نفخه اَماته تا قيامت بنا به روايتى كه از حضرت سجّاد (ع) است چهار صد سال طول مى كشد كه در اين مدت هيچ جنبنده اى نيست ، البتّه همانطور كه مجلسى قدس سره مى فرمايد: اَماته اى كه ذكر شده راجع باجساد است وگرنه ارواح بحال خود باقى هستند. پس معنى روايت اين است كه چهار صد سال بين بدن هر جسدى با روحش فاصله افتد.
پس از آنكه اراده الهى به قيام قيامت تعلّق گرفت ، در روايتى از حضرت صادق (ع) چهل شبانه روز باران مى بارد و در روايت ديگر مى فرمايد: مثل اين باران نيست . يعنى به صورت قطره قطره معلوم نيست باشد، حال به چه نحو است نمى دانم . شايد مانند ناودان از آسمان باران سرازير شود. بلى در روايت اينطور است كه روى هر قطعه زمين دوازده زراع آب مى ايستد و در جوف زمين نمى ماند ذرّه اى از ذرات بدنى مگر اينكه آب به او مى رسد.
نفخه سوم نفخه اِحياء: نخستين كسى كه به امر پروردگار عالم دوباره زنده مى شود، اسرافيل است و به او امر مى شود كه در صور بدمد.
آنگاه ندا مى كند: اى استخوانهاى پوسيده شده ، اى گوشتهاى ريزه ريزه شده ، اى موهاى پراكنده شده خداى تعالى امر مى فرمايد: كه براى رستاخيز قيامت جمع شويد.
ذرّات بدنهائيكه داخل يكديگر شده از هم جدا مى گردند و به بدن خود ملحق مى شوند حضرت مى فرمايد: ذرّات بدن مؤ من در اَجزاء بدن كافر، مانند ذرّات طلا در بين خاك است ، وقتى كه باران مى بارد چطور ذرّات خاك را از روى طلا مى شويد، بدن مؤ من هم همين طور از كافر جدا مى شود.
ذرّات پراكنده به هم جمع شده و روح در آنها دميده مى گردد، همه مى ايستند چه ايستادنى ؟ در آيات است . در حاليكه خشعا ابصارهم چشمانشان خاشع است . خشوع امر قلبى است كه بايد از دل سرچشمه بگيرد و اثرش در جوارح آشكار مى گردد و از همه بيشتر در چشم خشوع نمايان مى گردد.
ربط چشم به قلب ، از ساير اعضاء بيشتر است ؛ شادى و حزن و حياء و شرم هر كس را مى شود در چشمانش خواند. براى همين است كه خدايتعالى نسبت خشوع را بچشم مى دهد. در حاليكه خشوع مربوط به قلب است ، چون آثار ذلّت و بدبختى از چشمهايشان مى بارد اين است كه مى فرمايد: چشمهايشان خاشع است .
از قبرها بيرون مى آيند يَخْرِجُون مِنَ الْاءجْداث كَاءَنَّهُمْ جراد منشره . اجداث جمع قبر است . در حالى كه مانند ملخها پراكنده شده اند. از خصوصيّات ملخ آن است كه در حركت نامنظم و سرگردان است . ديده ايد كه مرتّب با هم برخورد مى كنند به در و ديوار و اشياء مى خورند و بسيارى از آنها هم بدين سبب سقوط مى كنند.
خداى تعالى حال بشر را در وقتى كه سر از قبر در مى آورد به ملخ تشبيه مى فرمايد. چون حيرت زده مى شود چيزهايى كه هرگز نديده مى بيند وجاى هرگز نرفته مى خواهد برود اولين و آخرين همه جمعند.(30)

[R A H A]

قيامت

روز قيامت روزى است كه هر فردى را بلند مى كنند تا همه او را ببينند. آن وقت منادى ندا مى كند: هر كس به اين شخص حقّى دارد بيايد. آنگاه طالبين حقوق به او رو مى آورند، كسانى را كه شايد اصلا خودش ‍ احتمال نمى داده حقوقشان را اداء نكرده است اطرافش را مى گيرند، آبروى كسى را ريخته ، غيبت كسى را كرده ، مال كسى را خورده ، يا بكسى بدهى داشته و فراموش نموده ، از او مطالبه حق مى كند بيچاره بايد از حسنات خود به آنها بدهد، براى نمونه در روايات رسيده كه براى يك درهم مال ، هفتصد ركعت نماز مقبول را بايد بدهد، ديگر مصيبت و داهيه كدام است ؟
در صورتيكه حسناتش تمام شود، بايد در مقابل از گناه صاحبان حقوق بردارد و بار آنها را سبكتر نمايد.
قيامت بقدرى سخت است كه برادر از برادر و پسر از پدر و مادر، زن از شوهر و شوهر از زن فرار مى كند يُومٌ يَفِرُّ المَرْء مِنْ اءَخيهِ و اءُمِّه و اءَبيه و ص احِبِه وَ بنيه . از ترس اينكه نكند حق خود را مطالبه كند.(31)