تاپیک رمضان و پزشکی

[Behzad AZ]

روزه علاوه بر آثار معنوي فراوان و تزكيه روحي مي‌تواند باعث بركات فراوان از نظر جسمي و فيزيولوژيك باشد. متخصصان علوم پزشكي نيز از جنبه‌هاي مختلف به آثار مفيد روزه‌داري اسلامي پرداخته‌اند. همانطور كه در فرمايشات معصومين نيز به كرات اشاره شده است روزه باعث ارتقاي سلامتي خواهد بود. اما آنچه مهم است براي بهره‌مندي از آثار مفيد روزه‌داري از آنجا كه در ايام ماه مبارك رمضان از نظر فيزيولوژيك تغييراتي ايجاد مي‌شود بايستي تغييراتي متناظر در شيوه طبيعي زندگي ايجاد كرد تا ان‌شاء‌الله بهره‌مندي بيشتري عايد شود.
يكي از نكاتي كه در تغذيه سالم وبراي تنظيم متابوليسم طبيعي توصيه مي‌شود، داشتن يك نظم غذايي و وعده‌هاي غذايي مكرر در روز مي‌باشد. در ايام روزه داري كه افراد طي روز از خوردن امساك مي‌نمايند بايد در ساعات باقيمانده همين نظم را به نحوي ايجاد كنند.
در هنگام افطار:
1- در مقايسه افطار با وعده‌هاي معمول غذايي، افطار را مي‌توان متناظر با صبحانه در نظر گرفت. لذا مواد غذايي مشابه صبحانه هنگام افطار توصيه مي‌شود. شايان ذكر است 15 تا 20 درصد انرژي دريافتي طي روز را بايد هنگام افطار مصرف كرد.
2- پس از اذان مغرب بدون تاخير طولاني روزه را باز نموده و ترجيحا از مواد غذايي مايع و سبك به همراه تركيبي از غلات ترجيحا نان از نوع سبوس‌دار (به طور مثال: نان سنگك) در زمان افطار استفاده شود. توصيه مي‌شود از مايعات گرم مانند آبجوش يا چاي كم‌رنگ به‌جاي آب سرد براي شروع افطار استفاده شود.
3- داشتن مواد غذايي حاوي فيبر و قندهاي پيچيده از قبيل سبزيجات و نيز انواع ميوه به جاي استفاده از تركيبات حاوي قندهاي ساده و چربي فراوان (از قبيل حلوا آن هم به ميزان زياد) توصيه مي‌شود.
4- استفاده فراوان از آب و نيز انواع شربت‌ها به بهانه كنترل تشنگي نه تنها باعث كنترل تشنگي نخواهد شد، بلكه به‌علت استفاده از حجم بالايي از مايعات و گنجاندن آن در معده‌اي كه ساعت‌ها خالي بوده است، مي‌تواند با عث التهاب معده و دستگاه گوارش شود، لذا پس از چند روز اين افراد دچار درد در ناحيه فوقاني شكم شده و گاه باعث مي‌شود كه از ترس ناراحتي شديدتر نتوانند به روزه‌داري ادامه دهند. در مورد مصرف فراوان شربت‌ها نيز با توجه به افزايش قند ناگهاني دريافتي و ترشح شديد هورمون انسولين براي تنظيم قند خون، در فاصله زماني كمي فرد دچار گرسنگي و ضعف شده و مجددا براي رفع آن به استفاده از مواد غذايي شيرين پرداخته و اين سيكل تكرار مي‌شود.
سرعت غذا خوردن را نيز در هنگام افطار بايستي كنترل كرد. پيشنهاد مي‌شود 15 تا 20 دقيقه را براي افطار بايد اختصاص داد تا هم دستگاه گوارش بتواند خود را براي شروع مجدد هضم و جذب آماده نمايد و هم طي اين مدت تنظيم احساس سيري توسط مغز صورت پذيرد.
کلینیک فوق تخصصی رژیم درمانی نوین
دکتر حمیدرضا فرشچی

[Behzad AZ]

جام جم آنلاين: در آموزه‌هاي ديني ما روزه باعث ارتقاي سلامتي جسمي و روحي مي‌باشد. عدم رعايت بعضي نكات باعث مي‌شود بعضي از ما طي اين ماه نتوانيم از بهره‌هاي جسمي روزه‌داري به ميزان كافي بهره‌مند گرديم. همانطور كه ذكر شد پس از امساك از خوردن طي روز، داشتن يك وعده سبك مشابه صبحانه در هنگام افطار با رعايت نكات بيان شده، به سازگاري سيستم گوارش ما كمك مي‌نمايد.

شام و ميان وعده در ماه رمضان
در ادامه توصيه‌هاي تغذيه‌اي براي ماه رمضان، استفاده از غذاهاي سنگين انواع پلو و خورشت بويژه نوع پرچرب بطور همزمان با افطار توصيه نمي‌شود، چراكه با توجه به امساك روزانه، دستگاه گوارش آمادگي براي حجم بالاي موادغذايي را در آن زمان ندارد؛ لذا توصيه مي‌شود شام را با فاصله زماني 45 دقيقه تا يك ساعت پس از افطار و آن هم نه در حجم فراوان استفاده كرد. يكي از آداب پسنديده در ايام ماه مبارك رمضان اطعام مسلمين بويژه در هنگام افطار مي‌باشد. با توجه به نكات بالا به نظر مي‌آيد كه لازم نيست حتما در همه موارد انواع غذاهاي چرب و پرحجم و نيز انواع چلو مورد استفاده قرار گيرد.
استفاده از ميوه‌جات درساعات پس از افطار و نيز انواع سبزيجات علاوه بر تامين ريزمغذي‌ها و انرژي مورد نياز بعلت فيبر موجود در آن مشكل يبوست را كه يكي از مشكلات رايج در ايام روزه‌داري است، مي‌تواند بهبود بخشد. علاوه بر آن ميوه‌جات و سبزيجات به علت قندهاي پيچيده موجود در آنها نقش بسزايي در كنترل متابوليسم و نيز تنظيم اشتها در افراد خواهد داشت. تنقلات مرسوم مانند زولبيا و باميه در اين ماه بايد بطور كاملا محدود و حساب شده حتي در افراد سالم استفاده گردد.
سحري
يكي از نكاتي را كه متاسفانه بويژه در نسل جوان در سال‌هاي اخير شاهد هستيم حذف وعده سحري مي‌باشد. داشتن وعده سحري به عنوان وعده اصلي غذايي مشابه وعده ناهار بطور اكيد توصيه مي‌شود چرا كه حذف وعده سحري علاوه بر مشكلات گوارشي كه گاه باعث عدم توفيق روزه‌داري در ايام ماه رمضان مي‌شود، در كساني كه حتي روزه‌داري را در اين ماه به اتمام مي‌رسانند ممكن است منجر به ايجاد مشكلات گوارشي و عدم توفيق روزه‌داري در سال‌هاي آتي گردد. علاوه بر آن در افرادي كه وعده سحري را حذف مي‌نمايند در ساعات بعد از ظهر توان فكري و فيزيكي بطور قابل ملاحظه‌اي كاهش مي‌يابد.
در وعده سحري نيز بايد توجه نمود كه حتي‌الامكان از مواد قندي ساده در موعد سحر استفاده ننمايند چراكه باعث ضعف و بي‌حالي زودرس در ميان روز خواهد شد. علاوه بر اين مصرف فراوان آب نيز در هنگام سحر توصيه نمي‌شود چراكه بر خلاف تصور باعث ذخيره آب و رفع تشنگي طي روز نخواهد شد و در زمان محدودي از طريق سيستم كليوي از بدن دفع مي‌گردد.
دكتر حميدرضا فرشچي
متخصص تغذيه باليني و متابوليسم

[Behzad AZ]

بسیاری با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان برای انجام تکلیف شرعی خود، قید بیدار شدن هنگام سحر، خوردن سحری و فیض بردن از این فضای ملکوتی را می‌زنند و به اصطلاح سحری نخورده و ناشتا به استقبال ماه مبارک می‌روند، ولی آیا این رفتار غذایی، صحیح است یا خیر؛ سوالی است که جام‌جم از دکتر احمدرضا درستی، متخصص تغذیه و رئیس دانشکده و انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور کرده است.
به گفته این متخصص تغذیه، برخی اعتقاد بر این دارند که اگر سحری نخورند، مشکلی برایشان پیش نیامده و به راحتی روزهای ماه مبارک را سپری می‌کنند در صورتی که لازم به یادآوری است که حتی اگر از نظر گوارشی نخوردن سحری برای برخی افراد مشکل ظاهری ایجاد نکند، ولی از نظر علم تغذیه تنها سیری شکم مهم نبوده بلکه سیری سلولی بسیار اهمیت دارد. فردی که سحری نمی‌خورد به بدن خود فشار بسیاری وارد می‌سازد که در نهایت علاوه بر سوءتغذیه، احتمال واکنش بدن برای مقابله با گرسنگی بسیار طولانی را به همراه دارد که این خود منجر به احتمال کاهش انرژی مورد نیاز می‌شود.
درستی می‌افزاید: این گونه افراد ممکن است دچال حالت چاقی ظاهری شوند و ضمن نخوردن سحری، مواد زائد حاصل از سوخت چربی در بدن جمع شده و باعث بروز حالت خستگی زیاد در انتهای روز می‌شود.
«حذف وعده سحری در عین حال سبب پایین افتادن قند خون در طول روز می‌شود که خود منجر به کاهش یادگیری، بی‌حوصلگی و خستگی می‌شود. بنابراین مصرف سحری در همه اوقات بسیار ضروری است.» این متخصص تغذیه با اشاره به این مطلب خاطرنشان می‌کند: در غذاها علاوه بر مواد سازنده بدن و مواد انرژی‌زا، مقادیری هم عناصر و همچنین ویتامین‌های مختلف وجود دارند که جهت فعالیت مناسب و حفظ سلامت تک‌تک اندام‌های بدن ضروری هستند که یک رژیم غذایی مناسب باید تمام این مواد را در حد کافی به بدن برساند.
وی می‌گوید: برای تامین نیازهای هر فرد بایستی مقداری از گروه‌های غذایی به طور روزانه دریافت شوند، اگر روزه‌داری در برخی افراد منجر به کاهش دریافت سبزیجات یا لبنیات شود یا منتهی به اضافه دریافت شیرینی‌ها (زولبیا و بامیه)‌ شود، تاثیر نامطلوبی بر وضع تغذیه فرد خواهد داشت. بنابراین صرف سحری مناسب و متعادل برای همه روزه‌داران بخصوص نوجوانان در حال رشد ضروری بوده و سحری باید شامل یک وعده غذای کامل برای هر فرد باشد، زیرا در طول روز بدن علاوه بر انرژی، به پروتئین، مواد معدنی و ویتامین‌ها نیازمند است.

[Behzad AZ]

یک متخصص تغذیه گفت: مصرف زولبیا و بامیه زیان‌آور است زیرا ترکیب این مواد که روغن، قند، نشاسته و مواد افزودنی است و روند متابولیکی بدن را دچار اختلال می‌کند.
مریم مراداف در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی فارس، افزود: کسانی که سابقه بیماری‌های گوارشی، به خصوص زخم و خونریزی معده دارند بهتر است با نظر و تأیید پزشکشان اقدام به روزه‌داری کنند.
وی گفت: برای کاهش سردرد و افت قند خون مصرف یک منبع خوب و با کیفیت کربوهیدرات پیچیده در کنار سایر منابع مواد مغذی در وعده سحر باعث می‌شود. قند آرام آرام در طول روز وارد جریان خون ‌شود و مصرف یک منبع خوب قند ساده هنگام افطار می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
این متخصص تغذیه اضافه کرد: در کسانی که مبتلا به سوزش سر دل هستند. عدم مصرف حجم زیاد غذا در یک وعده (خصوصاً غذاهای پرچرب و سرخ شده)، عدم پوشیدن لباس‌های تنگ، ‌دراز نکشیدن حداقل تا نیم ساعت پس از صرف غذا و عدم مصرف مایعات زیاد همراه با غذا می‌تواند بسیار مفید باشد.
مراداف گفت: مصرف زولبیا و بامیه زیان‌آور است زیرا ترکیب این مواد که روغن، قند، نشاسته و مواد افزودنی است.‌ روند متابولیکی بدن را دچار اختلال می‌کند. زولبیا و بامیه حاوی چربی ترانس بوده که می‌تواند تصلب شرایین ایجاد کند.
وی ادامه داد: خرما علاوه بر داشتن قند طبیعی منبع بسیار خوب بسیاری از مواد مغذی دیگر مانند آهن و پتاسیم است و در عین رفع سریع افت قند خون عوارض خاصی هم بر جا نمی‌گذارد و بهترین ماده برای آغاز افطار است.
این متخصص تغذیه گفت: روزه‌داری برای بهبود وضعیت چربی‌های مختلف خون اثرات مثبت و مفیدی دارد و اگر روزه‌داری درست و مطلوب صورت پذیرد و همراه با افزایش مصرف غذا به خصوص غذاهای چرب نباشد می‌تواند باعث کاهش کلسترول و افزایش hdl‌ (کلسترول خوب) شود.
مراداف گفت: افزایش بعضی از فاکتورهای چربی خون مثل تری گلیسرید (tg) می‌تواند نه تنها بر اثر افزایش مصرف چربی‌ها، بلکه بر اثر افزایش دریافت کل کالری رژیم هم به وجود می‌آید. مثلاً افزایش شدید مصرف کربوهیدرات‌ها می‌تواند باعث افزایش tg شود.
پرهیز و امساکی که یک روزه‌دار واقعی در ماه مبارک رمضان دارد می‌تواند باعث کاهش چربی‌های بد خون و کاهش ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و فشار خون شود.
وی ادامه داد: تحقیقات انجام شده روزه‌داری اثرات مفیدی بر بسیاری از بیماری‌ها را از جمله دیابت، ام‌اس، فشار خون و بعضی از انواع بیماری‌های قلبی، عروقی و گوارشی می‌شود.

[Behzad AZ]

مصرف غذا‌های حاوی کلسیم از گرفتگی عضلات در ماه رمضان جلوگیری می‌کند
یک متخصص تغذیه گفت: گرفتگی عضلات ممکن است به دلیل مصرف ناکافی غذاهای حاوی کلسیم، منیزیوم و پتاسیم باشد و مصرف غذاهایی که منبع غنی از مواد فوق هستند مانند سبزی‌ها و میوه‌ها از گرفتگی عضلات جلوگیری کند.
مرتضی صفوی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی فارس، افزود: یبوست می‌تواند باعث ایجاد بواسیر، درد در ناحیه مقعد و سوء هاضمه به همراه نفخ شود که علت بیماری مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه شده، مصرف کم آب و فیبر غذایی است که پرهیز از مصرف زیاد غذاهای تصفیه شده مثل نان سفید، افزایش مصرف آب و استفاده از نان‌های سبوس دار مانند نان سنگک، جو، میوه‌ها و سبزی‌ها می‌تواند از بروز یبوست جلوگیری کند.
وی گفت: سوء هاضمه و نفخ به دلیل مصرف زیاد غذاهای چرب، سرخ کردنی و ادویه‌دار، غذاهایی مثل تخم مرغ، کلم، عدس، نوشابه‌های قندی گازدار مثل کولاها است و برای درمان سوء هاضمه و نفخ باید از خوردن غذاهای چرب و نوشابه‌های گازدار خودداری شود.
این متخصص تغذیه اضافه کرد: تعریق زیاد، ضعف، کاهش انرژی، سرگیجه، رنگ پریدگی و حالت غش که ممکن است هنگام بعدازظهر در ماه مبارک رمضان اتفاق بیفتد از علائم افت فشار خون است که با خنک نگه داشتن فرد و افزایش مصرف مایعات و نمک می‌توان مانع افت فشار خون شود.
صفوی افزود: سردرد به علت عادت به مصرف کافئین و تنباکو و قطع آن است. خستگی نیز به علت عدم استراحت و خواب کافی و فعالیت زیاد یا افت فشار خون پدید می‌آید که بهتر است از یک تا ۲ هفته قبل از ماه مبارک رمضان مصرف مواد حاوی کافئین وتنباکو کاهش داده شود و در طول ماه مبارک رمضان باید خواب و استراحت کافی باشد.
این متخصص تغذیه گفت‌: ضعف، سرگیجه، خستگی، عدم تمرکز، تعریق، لرزش، کاهش فعالیت و قدرت جسمانی، سردرد و طپش قلب از علائم افت قند خون است . در افراد غیر دیابتی مصرف زیاد قندهای ساده در وعده سحر توصیه می‌شود چون این امر باعث جلوگیری از افت قند در طول روز می‌شود.
وی گفت: گرفتگی عضلات ممکن است به دلیل مصرف ناکافی غذاهای حاوی کلسیم، منیزیوم و پتاسیم باشد و مصرف غذاهایی که منبع غنی از مواد فوق هستند مانند سبزی‌ها و میوه‌ها از گرفتگی عضلات جلوگیری کند.
صفوی افزود: زخم معده، سوزش سردل، ورم معده به دلیل افزایش اسید در معده خالی باشد و سوزش سر دل ابتدا در قسمت فوقانی معده در بالای دنده‌ها شروع شده و تا ناحیه گلو گسترش می‌یابد و غذاهای ادویه‌دار، نوشابه‌های گازدار مثل کولا و نیز قهوه این حالات‌ها را بدتر می‌کند.

[Behzad AZ]

سیاری از افراد با اینکه در ماه رمضان روزه می گیرند اما باز هم در این ماه دچار اضافه وزن می شوند،علت در چیست؟

*هنگام افطار از آغاز كردن تغذیه با آب سرد،نوشابه و مانند اینها جدا خودداری كنید.به جای آب سرد كمی آب گرم یا چای میل كنید.

*افطار را با خوردن خرما،كشمش،عسل و به‌‌طور كلی با یك قند طبیعی آغاز كنید.به این ترتیب اشتها كنترل می‌شود و زیاده‌خوری كم‌تر پیش می‌آید.

* خوردن چای شیرین كم‌رنگ،شیر گرم،فرنی و حلیم كم‌روغن در آغاز افطار مناسب است.

*خوردن نان و پنیر و سبزی (ضدعفونی شده) یا نان و پنیر و مغز گردو توصیه می‌شود.

*سبزی را در افطار میل كنید.چرا كه خوردن سبزی در سحری ممكن است منجر به تشنگی در طول روز بشود.

*از آشامیدن آب فراوان در وسط غذا خودداری كنید.آب در وسط غذا سبب رقیق شدن شیره گوارشی و اختلال در هضم می‌شود.

* در زمان بین افطار تا سحر،البته با رعایت فاصله با غذا،آب كافی بیاشامید.

*حتما برای صرف سحری،كمی زودتر از خواب برخیزید تا هم ضمن استفاده از بركات معنوی ساعات سحر و مناجات با خدا،بدون عجله و با آرامش خاطر سحری بخورید.حتی اگر میل به خوردن غذا در سحر ندارید،آب،چای،شیر و مانند اینها را فراموش نكنید.

* از خوردن تنقلات فراوان خودداری كنید.

*حتما در غذای افطار و به خصوص سحر میوه میل كنید.علاوه بر میوه‌جات فصل،از خیسانده برگه آلو،زردآلو،انجیر و مانند اینها هم می‌توان به عنوان میوه استفاده كرد.گوجه فرنگی هم می‌تواند نقش میوه را داشته باشد.

*اگر در ماه رمضان دچار یبوست می‌شوید علاوه بر میوه از خورش‌های ملین مثل خورش آلو و خورش‌های سبزی‌دار بیشتر استفاده كنید.

* در طول زمان امساك (روزه) از رفتن به حمام داغ،خون دادن و كارهایی كه موجب ضعف و بی‌حالی می‌شود خودداری كنید.

*معده خالی در هنگام افطار تحمل غذای سنگین را ندارد،لذا خوردن غذاهای سهل‌الهضم و تقریبا نرم برای افطار مناسب‌تر است.

* اگر تخم‌مرغ میل می‌كنید در درجه اول به صورت آب‌پز سفت و در درجه دوم به صورت نیم‌بند (به شرط آن كه سفیده آن منعقد شده باشد و زرده كمی حالت سفتی به خود گرفته باشد) میل كنید.تخم‌مرغ نیمرو زیان‌بخش بوده و همچنین دیر هضم‌تر از تخم مرغ آب‌پز است.

* سالاد (بدون پیاز) مكمل خوبی برای غذاها در ماه مبارك رمضان است.

* بادمجان،فلفل و سایر ادویه‌ها گاهی موجب احساس تشنگی در طول روز می‌شود.

* آشامیدن آب یخ یا نوشابه خیلی سرد برای معده خالی زیان‌بخش است.

*اگر به اقتضای فصل گرما یا فعالیت‌های بدنی،در طول روزه‌داری زیاد عرق كردید،نمك از دست رفته توسط عرق را به صورت‌های مختلف در افطار و سحر جبران كنید.

*از تغییرات شدید در عادات غذایی و خوردن غذاهای نامانوس یا غذاهایی كه برای شما ناراحتی به وجود می‌آورد لااقل در ماه رمضان خودداری كنید.

* كله‌پاچه،سیرابی و شیردان موجب تشنگی زیاد می‌شود.لذا بهتر است میل نكنید ولی اگر مایلید میل كنید به صورت كم‌آب،كم‌نمك و آن هم در افطار میل كنید.
منبع : جام جم

[Behzad AZ]

تغذيه در رمضان/
فوق تخصص تغذيه: ورزشكاران روزه‌دار مصرف مواد نشاسته‌اي را در اولويت قرار دهند

يک فوق تخصص تغذيه گفت: ورزشکاراني که در ماه رمضان روزه مي گيرند از مواد نشاسته اي مانند حليم، ماکاروني و نان برشته استفاده کنند و در کنار آن مصرف دو ليوان آب ميوه و يک ليوان شير در وعده سحري را فراموش نکنند.
دکتر کيومرث دانشور در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان ايسنا - منطقه کرمانشاه، اظهار كرد: افرادي که در طول روز بايد داروي خاصي را مصرف کنند، سالمندان، اطفال، بيماران گوارشي و مادران باردار از جمله افرادي هستند که لزومي در گرفتن روزه ندارند.
وي تصريح کرد: مادران شيردهي که افطاري و سحري با کيفيت بالا مصرف مي کنند و در کنار آن ميزان مصرف شير و آب خود را بالا مي برند، مي‌توانند در ماه رمضان روزه بگيرند.
وي بر عدم خوردن شيريني با معده خالي در زمان آغاز افطاري تاکيد کرد و بهترين روش براي آغاز به خوردن افطار را نوشيدن يک استکان آب ولرم بدون قند توصيف کرد تا از اين طريق از ابتلا به ديابت تيپ دو هم جلوگيري شود.
دکتر دانشور به منظور جلوگيري از افزايش اسيد اوريک خون به عنوان يکي از پيامدهاي روزه گرفتن که مي تواند بسترساز بيماري‌هاي قلبي باشد، گفت: از خوابيدن پس از صرف سحري اجتناب کرده و سيگار نکشيد، همچنين از پروتئين حيواني کم چرب استفاده نماييد.
وي در خاتمه شربت عسل طبيعي همراه با آبليمو و زنجبيل را از بهترين نوشيدني‌هاي قابل مصرف در ماه رمضان عنوان کرد.





خبرگزاري دانشجويان ايران - كرمانشاه
سرويس: بهداشت و درمان - عمومي

[Behzad AZ]

جام جم آنلاين: يك كارشناس و متخصص تغذيه گفت: خوردن مواد غذايي پرفيبر از جمله سبزيجات و ميوه‌ها هنگام سحر باعث مي‌شود ، روزه‌داران در طول روز كمتر احساس تشنگي كنند.

دكتر علي حسيني نسب در گفتگو با مهر با بيان اين كه اين عمل باعث رقيق شدن شيره معده و در نتيجه نفخ و اختلال در هضم مي‌شود به روزه‌داران توصيه كرد تا ميوه و سبزيجات به دليل داشتن املاح و فيبر زياد در هنگام سحر مصرف كنند تا تشنگي بر آنان غلبه نكند.
وي تاكيد كرد: همچنين مصرف ميوه‌ها و سبزيجات باعث جلوگيري از افزايش ناگهاني قند خون و ترشح انسولين بالاي بعد از آن مي‌شود و قند موجود در ميوه‌ها در بدن ديرتر از قندهاي ساده جذب مي‌شود و فرد ديرتر احساس گرسنگي خواهد كرد.
اين كارشناس تغذيه تصريح كرد: روزه‌داران سعي كنند مواد غذايي سرخ شده، پرچرب و شيرين و ادويه‌جات در سحري مصرف نكنند چون تشنگي را در طول روز افزايش مي‌دهد.
حسيني‌نسب با اشاره به اين كه ساعات روزه در ماه رمضان امسال حدود 16 تا 17 ساعت طول مي‌كشد، گفت: مهم‌ترين اصل در اين زمان حفظ آب بدن روزه‌داران است و افراد بايد به منظور كاهش دردها و فشار معده افطاري را با يك غذاي سبك آغاز كنند.
وي حفظ آرامش و آهسته غذا خوردن به منظور آمادگي بدن بعد از چندين ساعت استراحت را يك اصل و ضرورت مهم براي روزه‌داران خواند و گفت: غذا بايد به درستي جويده و به آرامي بلعيده شود.
وي اظهار كرد: بهترين حالت براي روزه‌داران اين است كه با صرف يك وعده غذاي سبك هنگام افطار مي‌توانند حداقل 2 ساعت بعد كمي بيشتر غذا بخورند.
اين كارشناس تغذيه خوردن غذاهاي پروتئيني به همراه برنج و ميوه و سبزي را در موقع سحر به روزه‌داران توصيه كرد.

[Behzad AZ]

جام جم آنلاين: در ماه مبارك رمضان، براي بسياري از بيماران «ديابتي» اين سوال پيش مي‌آيد كه بالاخره با داشتن چنين بيماري‌اي تاب و توان روزه و روزه‌داري را خواهند داشت يا خير و آيا با گرفتن روزه خطري متوجه سلامت آنها نخواهد بود.

دكتر فريد فتاحي، فوق‌تخصص غدد و متخصص داخلي دراين‌باره به جام‌جم مي‌گويد: روزه‌داري براي ديابتي‌هاي نوع دوم خوب است بخصوص اين‌كه سه‌چهارم ديابتي‌ها از فعاليت بدني كم و وزن اضافه رنج مي‌برند و مشكلشان زندگي شهري و ماشيني است كه همه اين عوامل دست به دست هم داده تا ميزان قند خونشان بالا برود.
وي مي‌افزايد: اگر اين دسته از بيماران بتوانند در طول ماه رمضان روزه‌داري كنند و ميزان قندشان فاصله افطار تا سحر، در حد كنترل شده باشد، روزه گرفتن براي سلامت جسمي و روحي آنها، مفيد هم هست.
به همين دليل مي‌توان گفت؛ سه‌چهارم بيماران ديابتي، مشكلي براي روزه‌داري در اين ايام را نخواهند داشت و مي‌توانند قرص‌هاي خود را به هنگام سحر و افطار ميل كنند.
به گفته دكتر فتاحي از آنجا كه هنگام افطار، مصرف غذايي افراد، بيشتر از وعده سحر است و در ساعات بيشتري غيرروزه هستند، بهتر است قرص‌ها با افطار صرف شود، چون اگر قرص هنگام سحر خورده شود، احتمال اين‌كه در طول ساعات روزه‌داري، قند خون آنها پايين بيفتد و توان روزه‌داري را از دست بدهند، بسيار زياد است.
آنهايي كه نمي‌توانند روزه بگيرند
«گاهي اوقات كه بيماري ديابتي‌هاي نوع دوم، شديد، طولاني و به همراه عوارض قلبي و عروقي است، روزه‌داري مشكل خواهد بود و بايد پزشك معالج درخصوص روزه‌داري اين دسته از بيماران تعيين تكليف كند.»
اين پزشك متخصص داخلي با اشاره به اين مطلب عنوان مي‌كند: بيماراني كه دچار نوع يك ديابت هستند نيز، براي گرفتن روزه، با سختي‌هاي فراواني مواجه مي‌شوند و كار آنها بسيار سخت مي‌شود، بنابراين به آنها توصيه مي‌شود در ماه‌هاي قبل از ماه مبارك، يك نوبت به طور امتحاني و تحت كنترل پزشك و خانواده، روزه‌ بگيرند و اگر مشكلي برايشان پيش نيامد، اقدام به روزه‌داري كنند، چرا كه اين دسته از بيماران ديابتي بايستي انسولين بيشتري را كه صبح تزريق مي‌كردند هنگام افطار تزريق كنند تا قند خونشان در طول روزه‌داري، افت نداشته باشد.
ولي آنچه مهم است اين است كه براي اين دسته از بيماران ديابتي (نوع يك)‌، هيچ‌گونه اجباري از نظر شرعي و پزشكي وجود ندارد و نظر پزشك معالج در اين‌باره بسيار شرط است، چراكه هر فرد ديابتي، وضعيتش با بيمار ديگر فرق دارد و مي‌توان گفت به تعداد افراد ديابتي، مدل ديابت وجود دارد كه از فردي با فردي ديگر متفاوت است.
روزه‌داري و قند خون بالا
افرادي كه روزانه از واحد انسولين بيشتري استفاده مي‌كنند، بيشتر دچار عوارض مي‌شوند به همين جهت اگر قند خون آنها كنترل شده نيست، نخواهند توانست روزه بگيرند. دكتر فتاحي با اشاره به اين موضوع، خاطرنشان مي‌كند: چراكه روزه گرفتن نيز نوعي «استرس» براي بدن آنها تلقي مي‌شود و بنابراين با روزه داشتن، قند خون آنها افزايش پيدا مي‌كند و حتي ممكن است آنها را به «كما» بكشاند.
وقتي دچار افت قند خون شده‌ايد
بيماران ديابتي بايد توجه داشته باشند كه وقتي دچار افت قندخون شدند به جاي مصرف شربت آب قند، از مواد غذايي كه داراي فيبر هستند، استفاده كنند، به عنوان مثال نان و پنير يا ميوه‌هايي همچون گلابي و هلو، مي‌تواند كارسازتر باشد، چون هنگام نوشيدن قند آب، ممكن است قندخون تا حدود زيادي بالا رود اين فوق تخصص غدد با اشاره به اين مطلب، علايم افت قندخون شديد را عرق زياد، اختلال در هوشياري و كما ذكر مي‌كند.
ديابتي‌ها در افطار، ميوه را فراموش نكنند
اين پزشك فوق تخصص اظهار مي‌كند: بهتر است افراد ديابتي هنگام افطار از خوردن و نوشيدن مواد غذايي بسيار شيرين همچون زولبيا و باميه پرهيز كنند و به جاي آن، مصرف ميوه‌هاي فيبردار را بالا ببرند تا بدين طريق از جذب قند اضافه و يبوست جلوگيري به عمل‌ آيد، وي در پايان تصريح مي‌كند: روزه‌داري در نوع يك بسيار خطرناك است و ممكن است فرد را دچار عوارض غيرقابل جبراني كند، بنابراين در اين‌گونه بيماران، مشورت با پزشك متخصص نبايد فراموش شود.

[Behzad AZ]

آداب ديابت در روزهاي روزه

انسولين تزريق مي‌كنيد؟ روزي چند بار؟ شايد هم به جاي آن، قرص كاهنده قند خون مي‌خوريد؟ باز هم به ماه رمضان نزديك مي‌شويد و مي‌خواهيد به فريضه روزه‌داري عمل كنيد، اما به ديابت مبتلا هستيد. مي‌دانيد بايد چه كار كنيد؟
ديابت همان بيماري‌اي است كه همه آن را به نام بيماري قند مي‌شناسند. كسي كه بيماري قند دارد، بدنش نمي‌تواند به خوبي انسولين را توليد و يا مصرف كند.
اگر بدن شما انسولين را به آساني توليد يا مصرف كند، شما مشكلي درباره مصرف قند در بدن‌تان نخواهيد داشت.
قندها مهمترين منبع انرژي بدن هستند. در حالت عادي اگر شما ديابت داشته باشيد، با مصرف انسولين و يا قرص‌هاي كاهنده قند خون، قند خون‌تان تنظيم مي‌شود، ولي در ماه رمضان شما در طول روز به دليل روزه‌داري نمي‌توانيد انسولين تزريق كنيد و يا قرص‌تان را ميل كنيد. از طرف ديگر، ساعات طولاني بي‌غذايي شايد شما را در خطر قرار دهد. بنابراين قبل از اينكه ماه رمضان آغاز شود بايد در اين باره با پزشك‌تان مشورت كنيد.
پزشكان مي‌گويند براي افراد ديابتي، ممنوعيت كاملي براي روزه گرفتن وجود ندارد، ولي درباره هر فرد ملاحظات خاصي وجود دارد كه با مشورت با پزشك مي‌تواند به آنها دست يابد.
خط قرمز
اگر شما بيماري ديابتي داريد و ديابت شما تحت كنترل است، مي‌توانيد روزه بگيريد، ولي پزشكان روزه گرفتن را براي برخي از ديابتي‌ها ممنوع مي‌كنند. دقت كنيد ببينيد ديابت شما اگر در گروه‌هاي زير قرار گيرد، روزه گرفتن براي شما ممنوع خواهد بود:
-اگر ديابت نوع يك ناپايدار داريد.
-اگر بيماري ديابت نوع يك يا نوع دو داريد، ولي ديابت شما درمان و كنترل نشده است.
-اگر در كنار بيماري ديابت، مشكلات جدي قلبي مانند آنژين صدري ناپايدار داريد.
-اگر پيش از سابقه كماي ديابتي داشته‌ايد، يعني در اثر گرسنگي از هوش رفته باشيد. اين حالت در اثر افت ناگهاني قند خون در بيماران ديابتي رخ مي دهد.
-اگر باردار هستيد و دچار ديابت حاملگي شده‌ايد.
-اگر ديابت داريد، ولي دچار عفونت يكي از اندام‌هاي داخلي شده‌ايد، ديابت احتمال ابتلا به عفونت را افزايش مي‌دهد.
-اگر سالمند هستيد و ديابت داريد و دچار كاهش تمركز و آگاهي شده ايد.
ديابتي‌هاي خوش اقبال
با وجود خط قرمزهايي براي برخي از ديابتي‌ها، بيشتر افرادي كه بيماري قند دارند مي‌توانند در اين ماه روزه بگيرند و از بركت روزه‌‌داري در سلامت‌شان بهره‌مند شوند. نتايج مطالعات نشان مي‌دهد كه ميزان هموگلوبين گليكوزيله در طول ماه رمضان بهبود پيدا مي‌كند.
تمام بيماراني كه ديابت‌شان كنترل شده است و زير نظر پزشك هستند، مي‌توانند روزه بگيرند. همه بيماران مبتلا به ديابت غير وابسته به انسولين (غير از مادران شيرده و باردار) كه وضعيت پايداري داشته باشند، به روزه گرفتن تشويق مي‌شوند.
خودتان را زير ذره بين بگذاريد
خطرناك‌ترين عارضه روزه‌داري براي شما، كاهش بيش از اندازه قند خون است. بنابراين بايد با تنظيم غذاهايي كه در افطار و سحر ميل مي‌كنيد، از افت قند خون‌تان پيشگيري كنيد. شايد بپرسيد از كجا بفهميم كه قند خون‌مان افت كرده است؟ ضعف و بي حالي شديد، عرق سرد فراوان، سرگيجه، تاري ديد، گرسنگي شديد و لرزش بدن علايم خطر براي شماست كه در نهايت ممكن است به بيهوشي بينجامد. اگر در اين شرايط دستگاه گلوكومتر (اندازه گيري قند خون) را در دسترس داريد، فوراً قند خون تان را اندازه‌گيري كنيد.
در صورتي كه قند خون شما كمتر از 50 باشد، حتماً روزه‌تان را افطار كنيد. اگر اين وسيله را نداشتيد و دچار اين علايم شديد، روزه‌تان را با شربت يا شيريني افطار كنيد تا از عوارض خطرناك بعدي پيشگيري شود.
شما بايد حتماً براي سحري خوردن از خواب بيدار شويد، چون لازم است مواد غذايي و قندي لازم را در شروع روز در اختيار بدن‌تان قرار دهيد تا در طول روز دچار كاهش قند خون نشويد، زولبيا و باميه منابع قندي مناسبي براي شما به شمار نمي‌آيند. به جاي آن، از مربا و يا دو عدد خرما همراه چاي استفاده كنيد.
قرص و دارو
پزشكان توصيه مي‌كنند قرص‌هاي مصرفي صبح و ظهر را همزمان هنگام افطار و قرص شبانه را پيش از سحري ميل كنيد. گاهي در صورتي كه قند خون‌تان كنترل شده باشد، پزشك در اين ماه قرص‌هاي شما را كاهش خواهد داد. در اين ماه بايد تمام حواس‌تان به اين باشد كه در سحر يا افطار قرص‌تان را فراموش نكنيد، چون در طول روز به دليل مصرف نكردن مايعات، خون‌تان غليظ مي‌شود و قند خون‌تان افزايش خواهد يافت. در صورتي كه قند خون‌‌تان بالا است و شما قرص‌تان را فراموش كرده‌ايد،‌ بايد روزه‌تان را براي خوردن قرص افطار كنيد.
ايده‌آل اين است كه با استفاده از گلوگومتر، پيش از افطار، دو ساعت بعد از افطار و پيش از سحر در ماه مبارك رمضان قند خون‌تان را اندازه‌گيري كنيد. در صورتي كه اين وسيله را نداريد، آزمايش قند خون ناشتا را به قبل از افطار موكول كنيد.
توصيه به ديابتي‌ها در ماه رمضان
- از مصرف زياد غذاهاي چرب و شيرين هنگام افطار دوري كنيد. روزه‌داري براي بيمار ديابتي در صورتي مفيد است كه رژيم غذايي خود را درست رعايت كند.
- مطالعات زياد نشان مي‌دهد كه ورزش‌هاي سبك و متوسط در طول ماه مبارك رمضان براي بيماران غير وابسته به انسولين، يعني كساني كه قرص‌هاي كاهنده قند خون مصرف مي‌كنند، مناسب نيستند، چون روزه‌داري تحمل ورزش را مختل مي‌كند.
- سه عامل مهم براي كنترل ديابت در ماه مبارك رمضان، رعايت رژيم دارويي، كنترل رژيم غذايي و داشتن فعاليت فيزيكي روزانه است كه سه كليد طلايي براي سلامت و روزه‌داري در ماه مبارك رمضان به شمار مي‌آيند.
- اگر شما در مناطق جنوبي ايران زندگي مي‌كنيد كه هوا گرم‌تر است و يا در اوقاتي از روز كه ساعات روز طولاني‌تر است و روزه‌داري طولاني‌تر، بايد بيشتر مراقب علايم افت قند خون و بروز مشكلات احتمالي باشيد.
- بهتر است با يك غذاي ساده مانند صبحانه، افطار كنيد و يكي دو ساعت بعد شام ميل كنيد. قبل از خوابيدن هم مي‌توانيد غذاي مختصري در حد يك عصرانه بخوريد و سحري را حتماً ميل كنيد.
- پيش از شروع روزه در سحر و همچنين در افطار آب كافي بنوشيد.