حمام خرمشاه - یزد این بنا در بلوار شهید صدوقی شهرستان یزد واقع شده و از آثار اواخر دوره قاجاریه یا اوایل دوره پهلوی به شمار می آید که هم اکنون نیز مورد استفاده است.


بنای حمام متشکل از یک حمام بزرگ و اصلی و یک حمام کوچک و فرعی است. حمام اصلی دارای هشتی ورودی، رخت کن، گرم خانه و خزینه است. فضای میانی رخت کن و گرمخانه با گنبدنی نیم کروی پوشش یافته و در رأس گنبدها، نورگیرهایی تعبیه شده است. سطح زیرین گنبد رخت کن، دارای آجر چینی و رنگ آمیزی تزیینی است. این بنا در کل از معماری قابل توجهی ـ در مقایسه با دیگر حمام*های تاریخی ـ برخوردار است

خانقاه شیخ علی بنیمان - یزد این خانقاه در بیداخوید یزد واقع و بنایی مشتمل بر بقعه، خانقاه و مسجد است که از آثار معتبر و ارزشمند منطقه به شمار می*رود.



بر فراز خانقاه گنبدی قرار دارد و درون بقعه سه قبر دیده می*شود که یکی از آن ها متعلق به عارف نامدار شیخ علی بنیمان است.بنای خانقاه تقریباً به همان طرح و اسلوب قدیم پا برجاست و به مناسبت کتیبه*ها و آثار تاریخی و هنری دارای اهمیت است.

خانه ملک زاده - یزد خانه ملک*زاده در محله فهادان به فاصله تقریبی 200 متری مدرسه ضیاییه و در نزدیکی مسجد چهل محراب واقع است.



قدمت خانه ملک*زاده چون دیگر خانه*های قدیمی شهر یزد به عصر قاجار می*رسد. خانه ملک*زاده ساختمانی از مصالح خشت و گل با به کارگیری آجر در برخی قسمتها است.تزیینات بنا شامل گچ بری و آیینه کاری پنج دری و نماسازی و کاربندی گچی دیوارهای حیاط و درب های چوبی برجای مانده فضاهای خانه است

خانه محمودی - یزد این خانه بخشی از مجموعه بزرگ و قدیمی مجموعه عرب هاست. این خانه قدمتی 130 ساله دارد و در دوره قاجاریه احداث شده است


متعلق به طایفه ای از تجار معروف به عرب های بحرینی بوده و رونق و گسترش کاری آن ها باعث توسعه این مجموعه مسکونی عظیم شده است. مصالح به کار رفته در بنا شامل: خشت و گل، آجر و سنگ،کاه و گچ، چوب و موادی که از پوسته درخت نخل بدست می آید، بوده است. در تمام بدنه*های حیاط و راهروها و ایوان ها قاب*بندی با گچ و سیم گل صورت پذیرفته است. فضاهای داخلی اغلب گچ بری*های متناسب را دارا است.تمامی درب ها گره چینی و دارای شیشه*های رنگی است که ارزشمندترین آن ها درب های ارسی تالار تابستانی «شکمدریده» است. لبه*های بام دارای تزیینات آجر بوده و دور تا دور بام در دیواره*های حائل قطارهای طاق نما اجرا شده است.

خانه مشروطه - یزد خانه مشروطه در خیابان امام واقع شده است. این خانه با سبک معماری سنتی حیاط مرکزی و قدمتی حدوداً 200 ساله مربوط به دوره قاجاریه است.



حدود 70 سال قبل توسط مرحوم ابوالحسن مشروطه پدر آقای محمود مشروطه از آقایان اکرمی خریداری نموده*اند. خانه دارای یک حیاط مرکزی است که حوض مستطیل شکلی در میان حیاط واقع و در دو طرف آن باغچه درخت گل کاری است درب ورودی خانه در ضلع شمالی و پس از ورودی به هشتی خانه و راهرو به حیاط خانه وارد می*شویم در چهار طرف حیاط اتاق هایی مناسب فصل ساخته شده است. اتاق های یک دری دو دری و سه دری و چهار دری که از ویژگی های معماری سنتی خانه*های یزدی است؛ مشاهده می*شود.اطاق دو دری خانه معروف به اتاق مادر بزرگ را آقای محمود مشروطه به صورت گنجینه ای زیبا آراسته*اند و اشیای عتیقه فراوانی در این اتاق جمع آوری و به نمایش گذاشته شده است. اتاق ضلع جنوبی که احتمالاً قبلاً تالار بوده؛اکنون به صورت اتاق چهار دری تابستانی از آن استفاده می*شود. طبقه زیرین به جوی آب و فضایی مشهور به زیر زمین تعلق داردکه ویژه استراحت در تابستان و نگه داری میوه در گذشته بوده است.

خانه آقا زاده - ابرکوه یکی از منازل قدیمی شهرستان ابرکوه که با توجه به خصوصیات اقلیمی و آب و هوایی خاص مناطق کویری ساخته شده؛ خانه آقازاده است.



قسمت شاخص و قابل توجه این بنا بادگیر دو طبقه آن است که در قدیم همانند کولر عمل می*کرده است. قدمت این خانه به عهد قاجاریه بر می گردد.

رباط و چاپارخانه - میبد رباطی است آجری که در دیوار طرف ورودی آن هفت دهنه طاق نماسازی شده و سر درب مرتفعی دارد.



با این که ویرانی در آن رخنه کرده ولی هنوز مورد استفاده است و جنبه انباری دارد. این رباط را میرزا محمد امین ساخته است. رباط موجود میبد که بنایش به شیوه عصر قاجاری است بر کنار شاهراه قدیم واقع است. در جوار رباط بنای چاپارخانه که خلل بر ارکانش افتاده قرار دارد. چاپارخانه از بناهای عصر قاجار است.

رباط ابوالقاسم رشتی - اردکان این رباط با کاروان سرای بزرگ و خوش طرح ، وسط آبادی عقدا و در کنار شاهراه بنا شده و از آثاری است که به شکل و شیوه رباط**های شاه عباسی به همت حاج ابوالقاسم رشتی از تجار مشهور عصر خود ساخته شده است.



رباط دارای بادگیری بند است که از فاصله دور دیده می*شود. در صفه شمالی روبه*روی درب ورودی، یک لوحه سنگی به خط نستعلیق به دیوار نصب شده که نام واقف و بانی رباط بر آن حک شده است.

رباط برج - اردکان کاروان*سرایی است که در ارجنان بر لب جاده عقدا به اردکان از آجر ساخته شده و در منظر عمومی قرار دارد از آثاری است که در دوران قاجاریه بنا کرده*اند.


برج منفردی که روبه روی رباط بر کنار استخر آب دیده می*شود؛ نیز از دوره قاجاری است.

رباط خرگوشی - اردکان این رباط که از بناهای دوره شاه عباس صفوی است نزدیک باتلاق گاوخونی (آبادی عقدا) بر سر راه قدیمی (مالرو) واقع شده است.



بیابان خرگوشی در کناره خاوری و جنوب گاوخونی واقع شده و رباط آن نیز به همان نام خرگوشی معروف شده است. این رباط 60 کیلومتر تا عقدا و 120 کیلومتر تا ندوشن فاصله دارد و راه آن از طریق خلیل آباد سرو علیا و بعد از طریق آبادی کایون است. این رباط بسیار عالی و بزرگ از سنگ و آجر ساخته شده است. طول و عرض آن در حدود 80 * 80 متر است و قسمت*های زیادی از آن خراب شده است.

رباط زین الدین - یزد رباط زین الدین در 60 کیلومتری جاده فعلی یزد ـ کرمان واقع شده و تاریخ احداث آن همزمان با مجموعه گنجعلی خان کرمان است.



کاروان سرا، طرحی مدور دارد که پنج برج پیوسته آن را حفاظت می*کنند و یکی از نمونه*های نادر در میان کاروان سراهای کشور است. ساختمان بنا، آجری و با کیفیت خوبی اجرا شده است. اتاق*ها، صفه*های استراحت مسافران، شاه نشین، شترخان و بادگیر، فضاهای داخلی کاروان سرا را که در سال*های اخیر مرمت شده است تشکیل می*دهند. در طراحی معماری فضاهای رباط زین الدین، اعداد یک، پنج و دوازده ملحوظ شده*اند. اعدادی که در مذهب تشیع از احترام و تقدس بالایی برخوردارند.چاپارخانه و یک چشمه کوچک و فضایی مشجر رباط را فرا گرفته است. با توجه به موقعیت بسیار خوب و کیفیت مطلوب ساختمان رباط،* برای تبدیل آن به تأسیسات رفاهی بین راهی امروزین طرح*هایی تدارک دیده شده است.