آب انبار شاه ولی - تفت این بنا در کنار حسینیه شاه ولی و بازار تفت و باختر مجموعه شاه ولی واقع شده و فاقد کتیبه تاریخی است اما قدمت حسینیه شاه ولی به قرن نهم هجری باز می*گردد.



آب انبار دارای مخزنی مدور با چهار بادگیر است. مسیر راه پله تماماً سرپوشیده است و از طاق*بندی جالب توجهی برخوردار است و بخشی از آن به شکل یکی از پوشش*های مسجد جامع اصفهان درآمده است. مسیر راه پله دو عرض متفاوت دارد و سردر در ابتدای راه پله و در بخش عریض آن قرار گرفته است. محور راه پله با مرکز مخزن در یک راستا نیست بلکه مخزن با فاصله*ای از منتهی*الیه راه پله و در کنار آن قرار گرفته است.

آب انبار شاابوالقاسم - یزد این بنا در محله شاابوالقاسم (شهاب الدین قاسم طراز) و مجاور حسینیه ای به همین نام واقع شده و از ساخته*های دوره صفویه است.



بر طبق نوشته مؤلف «جامع مفیدی»، این بنا توسط خواجه علی اکبر طراح که در قرن پانزدهم هجری می*زیست، ساخته شده است. در این محل سنگ نوشته ای مبنی بر وقف بنا به تاریخ 1082 هـ.ق وجود دارد. این بنا دارای مخزنی مدور، راه پله و بادگیر است. محور مخزن و راه* پله در یک راستا قرار ندارد. راه پله آن 76 پله دارد که هر کدام به ارتفاع 20 و عرض 40-30 سانتی متر است. عمق آب انبار نیز حدود 15 متر است.


آتش و رهرام (بهرام) - یزد این عمارت که در فهرست آثار معماری معاصر یزد قرار دارد. به همت زرتشتیان یزد و پارسیان هند در سال 1313 خورشیدی تحت نظارت و سرپرستی آقای ارباب جمشید امانت بنا شد.



ساختمان اصلی در وسط حیاطی بزرگ بر بلندی قرار دارد و آن را درختانی همیشه سبز احاطه کرده*اند. حوضی مدور و بزرگ در محور ورودی بنا به آن زیبایی خاصی بخشیده است.آتش در محفظه ای بلندتر از سطح زمین در اتاقی نسبتاً وسیع و دور از تابش خورشید قرار گرفته و اتاق*هایی برای مراسم نیایش پیرامنون آن طراحی شده است. در مورد قدمت تاریخی آتش این آتشکده، گویند که نزدیک به 1515 سال پیش این*آتش از آتشکده ناهید پارس به روستای هفتادر (نزدیک عقدا) منتقل شد و از آن جا به ترک آباد در اردکان نقل مکان کرد و پس از سی سال نگه داری درغار اشکفت یزدان آن را در سال 1325 خورشیدی به شهر یزد آوردند و در خانه دستور بزرگ شهر، در محله دستوران جای داده شد و از آن جا به گهن بار خانه و محل کنونی این آتش، خیابان آیت اله کاشانی کوچه آتشکده انتقال یافت. سرستون*ها و ازاره*های سنگی این بنا با نقوش برجسته زیبا، کار هنرمندان اصفهانی است که در اصفهان تراش خوردند و به یزد حمل شدند. به نظر می*رسد معماری بنا تا حدودی از معماری آتشکده*های پارسیان هند تأثیر گرفته باشد.

آتشکده زرتشتیان - یزد آتشکده زرتشتیان یکی از اماکن دیدنی مربوط به زرتشتیان است.



این بنا شامل ساختمان و باغ مشجری است که در قرن اخیر ساخته شده ولی آتش مقدس که نزد زرتشتیان محترم شمرده می باشد دارای قدمتی یکهزار وپانصد ساله بوده و همیشه باید روشن نگاه داشته شود. در این مکان نگهداری و از آن مراقبت می شود

آرامگاه شهدای فهرج - یزد مجموعه بناهای ویران شهدای فهرج در 2 کیلومتری فهرج یزد و تقریباً متصل بدان قرار دارد


بنا به روایات تاریخی مدفن «ابی عبدالله بن احمد بن ابوالیسر بن عبدالله بن تمیمی» و «حویطب بن هانی» و «عمربن عاص» از سرداران سپاه اسلام ـ است که در زمان یزد گرد، آخرین پادشاه ساسانی به قتل رسیده*اند.در خصوص تاریخ ساخت بناها در کتب تاریخی آمده که بنای مقبره و مدرسه کنار آن را «امیر مبارزالدین محمد مظفر» ساخته و مولانا شمس الدین محمد بافقی آن را تجدید عمارت کرده و خانقاهی بر آن اضافه کرده است. تاریخ ساخت مقبره سال 747 هـ.ق ذکر شده است.این مجموعه در اصل شامل مقبره، مدرسه و خانقاه بود که امروزه تنها ویرانه*های آن ها بر جای مانده و فقط از طریق کاوش*های باستان شناسی می*توان اطلاعاتی درباره آن ها به دست آورد.

آرامگاه طاووس - ابرکوه آرامگاه طاووس در محلی که اکنون مدرسه خواجه نظام الملک است، قرار داشته است


در گذشته بنای تاریخی دیگری وجود داشته که آرامگاه حسن بن کیخسرو و دخترش بی بی عایشه ملکه خاتون بوده است که به نام آرامگاه طاووس خوانده می شد و نبایستی آن را با آرامگاه طاووس الحرمین که حمدالله مستوفی در نزهه القلوب از آن یاد کرده یکی دانست.