زندگینامه و اشعار طرزی افشار

[R A H A]

کجا شد آن همه لطفیدن تو با بنده

چراست صبح رعایت به دل بشامیده

به جرم این که جداییده‌ام ز درگاه‌ات

زمن زمانه‌ی بی‌مهر، انتقامیده

مرا به سر حد تبریز کدخداییدن

ز سیر و شعر بقیدیده و لجامیده

شد آن که قوّت ِ پرواز هر دیارم بود

تأهلیدم و ماندم چو مرغ ِ دامیده

به زیر بار عطای توام به هر تقدیر

محبت تو مرا چون شتر زمامیده

[R A H A]

دل کجا می مطمئند تا نمی وصلد به حق

ماهی آری تا ندریاییده در جو می تپد

داعی حق را نلبیکیده هرگز تیره دل

زاغکی کز قوشچی گوشیده قوقو می تپد

[R A H A]

طرزی شاعر صرفا ً درباری و نسبت به وقایع اجتماعی بی‌تفاوت نبوده؛ چنان‌که نسبت به استعمال دخانیات وغلیان که در آن زمان شیوع داشته واکنش نشان می‌دهد:



کسی نماند که بتوان ستود ازین مردم

زمانه رنگ ستایش زدود ازین مردم

شدند از غلیان نی‌نواز و آتش‌بار

لهاب و لهْب برآورد دود ازین مردم

.....

ایهالناس متنباکویید

هست وسواس متنباکویید

مکنید ابلهی و بشناسید

قدر انفاس متنباکویید

[R A H A]

دلم از هجر یار می دردد

وز فراق نگار می دردد

دل اهل فرنگ در غربت

بر من دلفگار می دردد

[R A H A]

گر چه طرز نواختراعیدم

جانب نظم رامراعیدم

یار موزون من نگوشایند

غزلیدم اگر رباعیدم

برسیدم به کعبه‌یوصل‌اش

سال‌ها در سبیل ِ ساعیدم

آن رخ و زلف وخال تا دیدم

عقل و هوش و خرد وداعیدم

دیگران، کام از او تمنیدند

من، غم و دردش ابتیاعیدم

تا بدیدم جمال جانان را

از دل، امید انقطاعیدم

طرزیا، مهوشی به من عکسید

آفتابیدم و شعاعیدم

[R A H A]

ترکیدم و تاتیدم آنگه عربیدم

در دیده کوته نظران بوالعجبیدم

شعبان رمضان گر بپلاوم نتعجب

بی آش جمادیدم و بی نان رجبیدم

منعید ز وصلیدن او دوش رقیبم

مشتی برهانیده به جبهه ش ضربیدم !

[R A H A]

بی خرجی وبی اسب خرامان سفریدم

یاران سفریدند به جمعیت و من هم

یک قافله با حال پریشان سفریدم

دارم طمع آن که به هیچ‌ام نفروشند

هرچند که چون زیره به کرمان سفریدم

[R A H A]

عمری از دور می‌نگاهیدم

عاقبت رفته‌رفته شاهیدم

از حوادث کنون امینیدم

که به درگاه شه پناهیدم

[R A H A]

آنم که در مقدمه‌ی طرز و اختراع

دارم به رغم اهل حسد شهرت و شیاع

در شاعری نمانده زمینی به ملک نظم

کز تیغ طرز تازه، نفتحیدمش قلاع

بر بکر فکر من همه تعریضد از کسی

انصاف در مناظر پوشاندش قناع

هر بوالفضول دزد و دغل را کجا رسد

طی طریق طرز من الا من استطاع

ای مدعی! نگین سلیمان طرز را

نتوان به شیطنت ز کفانیدش انتزاع

فوقی تخلصیده عدد تحتی ِ من‌ست

در بزم طرز اگر طمعد بر من ارتفاع

از من چه می‌کمد که گدایی نگوشدش

طرزی‌ست این که شاه صفی داشت‌اش سماع


جز من نواقعیده بر او لیله الوقاع

[R A H A]

اگر چه مبتلای محنت دشت مغانیدم

به حمد الله که در روز مبارک شیروانیدم

در آن دشت عدم‌رنگیده، روح‌ام رفته بود از دست

به روی مردم شهر شماخی، تازه جانیدم

ز سختی در جوانی‌اید صحرای مغان پیرم

همه پیریده‌ی سن‌اند و من پیر مغانیدم