گزیده اشعار سنایی

[sorna]

از آن می خوردن عشقست دایم کار من هر شب

که بی من در خراباتست دایم یار من هر شب


بتم را عیش و قلاشیست بی من کار هر روزی

خروش و ناله و زاریست بی او کار من هر شب


من آن رهبان خود نامم من آن قلاش خود کامم

که دستوری بود ابلیس را کردار من هر شب


برهنه پا و سر زانم که دایم در خراباتم

همی باشد گرو هم کفش و هم دستار من هر شب


همه شب مست و مخمورم به عشق آن بت کافر

مغان دایم برند آتش ز بیت‌النار من هر شب


مرا گوید به عشق اندر چرا چندین همی نالی

نگار من چو بیند چشم گوهر بار من هر شب


دو صد زنار دارم بر میان بسته به روم اندر

همی بافند رهبانان مگر زنار من هر شب

[sorna]

ای لعبت صافی صفات ای خوشتر از آب حیات

هستی درین آخر زمان این منکران را معجزات


هم دیده داری هم قدم هم نور داری هم ظلم

در هزل وجد ای محتشم هم کعبه گردی هم منات


حسن ترا بینم فزون خلق ترا بینم زبون

چون آمد از جنت برون چون تو نگاری بی برات


در نارم از گلزار تو بیزارم از آزار تو

یک دیدن از دیدار تو خوشتر ز کل کاینات


هر گه که بگشایی دهن گردد جهان پر نسترن

بر تو ثنا گوید چو من ریگ و مطر سنگ و نبات


عالی چو کعبه کوی تو نه خاکپای روی تو

بر دو لب خوشبوی تو جان را به دل دارد حیات


برهان آن نوشین لبت چون روز گرداند شبت

وان خالها بر غبغبت تابان چو از گردون بنات


بر ما لبت دعوت کنی بر ما سخن حجت کنی

وقتی که جان غارت کنی چون صوفیان در ده صلات


باز ار بکشتی عاجزی بنمای از لب معجزی

چون از عزی نبود عزی لا را بزن بر روی لات


غمهات بر ما جمله شد بغداد همچون حله شد

یک دیده اینجا دجله شد یک دیده آنجا شد فرات


جان سنایی مر ترا از وی حذر کردن چرا

از تو گذر نبود ورا هم در حیات و هم ممات


ای چون ملک گه سامری وی چون فلک گه ساحری

تا بر تو خوانم یک سری «الباقیات الصالحات»

[sorna]

دوش مرا عشق تو ز جامه برانگیخت

بی عدد از دیدگانم اشگ فرو ریخت


دست یکی کرد با صبوری و خوابم

آن ز دل از دو دیده یکسر بگریخت


باد جدا کرد زلفکان تو از هم

مشک سیه با گل سپید برآمیخت


مشک همی بیخت زلف تو همه شب دوش

اشگ همی بیختم چو مشک همی بیخت


بس بود این باد سرد باده نخواهم

کش دل مسکین به دام ذره در آویخت

[sorna]

این رنگ نگر که زلفش آمیخت

وین فتنه نگر که چشمش انگیخت


وین عشوه‌نگر که چشم او داد

دل برد و به جانم اندر آمیخت


بگریخت دلم ز تیر مژگانش

در دام سر دو زلفش آویخت


افتاد به دام زلف آن بت

هر دل که ز چشمکانش بگریخت


بفروخت دل من آتش عشق

وانگاه بدین سرم فرو ریخت

[sorna]

تا نقش خیال دوست با ماست

ما را همه عمر خود تماشاست


آنجا که جمال دلبر آمد

والله که میان خانه صحراست


وانجا که مراد دل برآمد

یک خار به از هزار خرماست


گر چه نفس هوا ز مشکست

ورچه سلب زمین ز دیباست


هر چند شکوفه بر درختان

چون دو لب دوست پر ثریاست


هر چند میان کوه لاله

چون دیده میان روی حوراست


چون دولت عاشقی در آمد

اینها همه از میانه برخاست


هرگز نشود به وصل مغرور

هر دیده که در فراق بیناست


اکنون که ز باغ زاغ کم شد

بلبل ز گل آشیانه آراست


بر هر سر شاخ عندلیبی‌ست

زین شکر که زاغ کم شد و کاست

[sorna]

از عشق روی دوست حدیثی به دست ماست

صیدیست بس شگرف نه در خورد شست ماست


میدان مهر او نه به کام سمند ماست

درع وفای او نه به بالای پست ماست


دیریست تا به یادش می نوش می‌کنم

کس را نگفت او که فلان مرد مست ماست


با پاسبان کویش در خاک می‌رویم

هر چند فرق فرقد جای نشست ماست


چون مات برد ماست همه کس حریف ماست

وانجا که نیستیست همه عین هست ماست

[sorna]

ی مسلمانان مرا در عشق آن بت غیرتست

عشقبازی نیست کاین خود حیرت اندر حیرتست


عشق دریای محیط و آب دریا آتشست

موجها آید که گویی کوههای ظلمتست


در میان لجه‌اش سیصد نهنگ داوری

بر کران ساحلش صد اژدهای هیبتست


کشتیش از اندهان ولنگرش از صابری

بادبانش رو نهاده سوی باد آفتست


مر مرا بی من در آن دریای ژرف انداخته

بر مثال رادمردی کش لباس خلتست


مرده بودم غرقه گشتم ای عجب زنده شدم

گوهری آمد به دستم کش دو گیتی قیمتست

[sorna]

ماهرویا در جهان آوازهٔ تست

کارهای عاشقان ناساخته از ساز تست


هر کجا نظمیست شیرین قصه‌های عشق تست

هر کجا نثریست زیبا نامهای ناز تست


باز عشقت جمله باز آن را چو تیهو صید کرد

هست عالی همت آن بازی که صید باز تست


صدهزاران دل فدا بادا دلی را کو ز عشق

سال و ماه و روز و شب مشغول شاهد باز تست


دلبرا دلهای مردان جمله ملک غنج تست

گلرخا جانهای پاکان جمله ملک ناز تست


آسمان تند و سرکش زیر دست و رام تست

روزگار تند و توسن دایهٔ انباز تست


هر کجا چشمیست بینا بارگاه عشق تست

هر کجا گوشیست والا عاشق آواز تست

[sorna]

تا گل لعل روی بنمودست

بلبل از خرمی نیاسودست


دیرگاهست تا چو من بلبل

عاشق بوستان و گل بودست


روز و شب گر بنغنوم چه عجب

پیش معشوق کس بنغنودست


من غلام زبان آن بلبل

کو گل لعل روش بستودست


ساقیا وقت گل چو گل می ده

وقت گل تو به کس نفرمودست

[sorna]

این چه جمالست و ناز کز تو در ایام تست

وین چه کمالست باز کز شرف نام تست


جان همه جانها کوثر و تسنیم تست

نقل همه نقلها پسته و بادام تست


سرمهٔ چشم سپهر تربت درگاه تست

حلقهٔ گوش سروش صدمهٔ پیغام تست


تکیه گه جان و دل گه رخ و گه زلف تست

بوسه گه چشم و لب گه در و گه بام تست


تقویت عاقلان لطف به تقدیر تست

تربیت عاشقان ناز به اندام تست


تا تو به شوخی گری پخته شود کار خام

کانکه درین روزگار سوخته بر خام تست


لهو و هوس را همی عشق شمردند خلق

عشق نه آنست چیست آنکه به هنگام تست


گام برون نه یکی کز پی بوسیدنش

مردمک دیده‌ها منتظر گام تست


طبع سناییت را توسنی اندر سرست

رایض او تا تویی توسن او رام تست