اشعار و زندگینامه ی سهراب سپهری

دنگ


دنگ...،دنگ...
ساعت گیج زمان در شب عمر
میزند پی در پی زنگ.
زهر فکر که این دم گذر است
میشود نقش به دیوار رگ هستی من.
لحظه ام پر شده از لذت
یا به زنگار غمی الوده است.
لیک چون باید این دم گذرد،
پس اگر میگریم
گریه ام بی ثمر است.
و اگر می خندم
خنده ام بیهوده است.

دنگ...،دنگ...
لحظه ها میگذرد.
انچه بگذشت نمی اید باز.
قصه ای هست که هرگز دیگر
نتواند شد اغاز.
مثل این است که یک پرسش بی پاسخ
بر لب سرد زمان ماسیده است.
تند برخیزم
تا به دیوار همین لحظه که در ان همه چیز
رنگ لذت دارد ،اویزم،
انچه می ماند از این جهد به جای:
خنده لحظه پنهان شده از چشمانم.
و انچه بر پیکر او می ماند:
نقش انگشتانم.

دنگ...
فرصتی از کف رفت.
قصه ای گشت تمام.
لحظه باید پی لحظه گذرد
تا که جان گیرد در فکر دوام،
این دوامی که درون رگ من ریخته زهر،
وا رهاینده از اندیشه من ریخته حال
وز رهی دور دراز
داده پیوندم با فکر زوال.

پرده ای میگذرد،
پرده ای می اید:
میرود نقش پی نقش دگر،
رنگ میلغزد بر رنگ.
ساعت گیج زمان در پی شب عمر
میزند پی درپی زنگ:
دنگ...؛دنگ...
دنگ...

دره خاموش


سکوت،بند گسسته است.
کنار دره،درخت شکوه پیکر بیدی.
در اسمان شفق رنگ
عبور ابر سپیدی.

نسیم در رگ هر برگ می دود خاموش.
نشسته در پس هر صخره وحشتی به کمین.
کشیده از پس یک سنگ سوسماری سر.
ز خوف دره خاموش
نهفته جنبش پیکر.
به راه مینگرد سرد،خشک،تلخ،غمین.

چو مار روی تن کوه میخزد راهی،
به راه ،رهگذری.
خیال دره و تنهایی
دوانده در رگ او ترس.
کشیده چشم به هر گوشه نقش چشمه وهم:
ز هر شکاف تن کوه
خزید بیرون ماری.
به خشم از پس هر سنگ
کشیده خنجر خاری.

غروب پر زده از کوه.
به چشم گم شده تصویر راه و راهگذر.
غمی بزرگ،پر از وهم
به صخره سار نشسته است.
درون دره تاریک
سکوت بند گسسته است.

دلسرد





قصه ام دیگر زنگار گرفت:
با نفس های شبم پیوندی است.
پرتویی لغزد اگر بر لب او،
گویم دل:هوس لبخندی است.

خیره چشمانش با من میگوید:
کو چراغی که فروزد دل ما؟
هر که افسرده به جان،با من گفت:
اتشی کو که بسوزد دل ما؟

خشت می افتد از این دیوار.
رنج بیهوده نگهبانش برد.
دست باید نرود سوی کلنگ،
سیل اگر امد اسانش برد.

باد نمناک زمان میگذرد،
رنگ میریزد از پیکر ما.
خانه را نقش فساد است به سقف،
سرنگون خواهد شد بر سرما.

گاه میلرزد باروی سکوت:
غول ها سربه زمین می سایند.
پای در پیش مبادا بنهید،
چشم ها در ره شب می پایند!

تکیه گاهم اگر امشب لرزید،
بایدم دست به دیوار گرفت.
با نفس های شبم پیوندی است:
قصه ام دیگر زنگار گرفت.

جان گرفته




از هجوم نغمه ای بشکافت گور مغز من امشب:
مرده ای را جان به رگها ریخت،
پا شد ز جا در میان سایه و روشن،
بانگ زد بر من: مرا پنداشتی مرده
و به خاک روزهای رفته بسپرده؟
لیک پندار تو بیهوده است:
پیکر من مرگ را از خویش می راند.
سرگذشت من به زهر لحظه های تلخ الوده است.
من به هر فرصتی که یابم بر تو می تازم.
شادی ات را با عذاب الوده می سازم.
با خیالت میدهم پیوند تصویری
که قرارت را کند در رنگ خود نابود.
درد را با لذت امیزد،
در تپش هایش فرو ریزد.
نقش های رفته را باز ارد با خود غبار الود.

مرده لب بر بسته بود.
چشم می لغزید بر یک طرح شوم.
میترواد از تن من درد.
نغمه می اورد بر مغزم هجوم.

خراب


فرسوده پای خود را چشمم به راه دور
تا حرف من پذیرد اخر که:زندگی
رنگ خیال بر رخ تصویر خواب بود.

دل را به رنج هجر سپردم،ولی چه سود،
پایان شام شکوه ام
صبح عتاب بود.

چشمم نخورد اب از این عمر پر شکست:
این خانه را تمامی پی روی اب بود.

پایم خلید خار بیابان.
جز با گلوی خشک نکوبیده ام به راه.
لیکن کسی، ز راه مددکاری،
دستم اگر گرفت،فریب سراب بود.

خوب زمانه رنگ دوامی به خود ندید:
کندی نهفته داشت شب رنج من به دل،
اما به کار روز نشاطم شتاب بود.

ابادی ام ملول شد از صحبت زوال.
بانگ سرور در دلم افسرد،کز نخست
تصویر جغد زیب تن این خراب بود.

غمی غمناک


شب سردی است،و من افسرده.
راه دوری است،و پایی خسته.
تیرگی هست و چراغی مرده.

میکنم ،تنها،از جاده عبور:
دور ماندند ز من امها.
سایه ای از سر دیوار گذشت،
غمی افزود مرا بر غم ها.

فکر تاریکی و این ویرانی
بی خبر امد تا با دل من
قصه ها ساز کند پنهانی.

نیست رنگی که بگوید با من
اندکی صبر،سحر نزدیک است.
هر دم این بانگ بر ارم از دل:
وای، این شب چقدر تاریک است!

خنده ای کو که به دل انگیزم؟
قطره ای کو که به باران ریزم؟
صخره ای کو که بدان اویزم؟

مثل این که شب نمناک است.
دیگران را هم غم هست به دل،
غم من ،لیک،غمی غمناک است.

رو به غروب


ریخته سرخ غروب
جابجا بر سر سنگ.
کوه خاموش است.
می خروشد رود.
مانده در دامن دشت
خرمنی رنگ کبود.

سایه امیخته با سایه.
سنگ با سنگ گرفته پیوند.
روز فرسوده به ره می گذرد.
جلوه گر امده در چشمانش
نقش اندوه پی یک لبخند.

جغد بر کنگره ها میخواند.
لاشخورها، سنگین،
از هوا،تک تک،ایند فرود:
لاشه ای مانده به دشت
کنده منقار ز جا چشمانش،
زیر پیشانی او
مانده دو گود کبود.

تیرگی می اید.
دشت می گیرد ارام.
قصه رنگی روز
می رود رو به تمام.

شاخه ها افسرده است.
سنگها پژمرده است.
رود می نالد.
جغد می خواند.
غم بیامیخته با رنگ غروب.
می ترواد ز لبم قصه سرد:
دلم افسرده در این تنگ غروب.

سراب


افتاب است و، بیابان چه فراخ!
نیست در ان نه گیاه و نه درخت.
غیر اوای غرابان،دیگر
بسته هر بانگی از این وادی رخت.

در پس پرده ای از گرد و غبار
نقطه ای لرزد از دور سیاه:
چشم اگر پیش رود،می بیند
ادمی هست که می پوید راه.

تنش از خستگی افتاده ز کار.
بر سر و رویش بنشسته غبار.
شده از تشنگی اش خشک گلو.
پای عریانش مجروح ز خار.

هر قدم پیش رود،پای افق
چشم او بیند دریایی اب.
اندکی راه چو می پیماید
میکند فکر که می بیند خواب.

روشن شب


روشن است اتش درون شب
وز پس دودش
طرحی از ویرانه های دور.
گر به گوش اید صدایی خشک:
استخوان مرده می لغزد درون گور.

دیر گاهی مانند اجاقم سرد
و چراغم بی نصیب از نور.

خواب دربان را به راهی برد.
بی صدا امد کسی از در،
در سیاهی اتشی افروخت.
بی خبر اما
که نگاهی در اتش سوخت.

گرچه می دانم که چشمی راه دارد بافسون شب،
لیک می بینم ز روزن های خرابی خوش:
اتشی روشن درون شب.

مرغ معما


دیر زمانی است روی شاخه این بید
مرغی بنشسته کو به رنگ معماست.
نیست هم اهنگ او صدایی،رنگی.
چون من در این دیار،تنها،تنهاست.

گرچه درونش همیشه پر زهیاهوست،
مانده بر این پرده لیک صورت خاموش.
روزی اگر بشکند سکوت پر از حرف،
بام و در این سرای می رود از هوش.

راه قرو بسته گرچه مرغ به اوا
قالب خاموش او صدایی گویاست.
میگذرد لحظه ها به چشمش بیدار،
پیکر او لیک سایه – روشن رویاست.

رسته ز بالا و پست بال و پر او.
زندگی دور مانده:موج سرابی.
سایه اش افسرده بر درازی دیوار.
پرده دیوار و سایه:پرده خوابی.

خیره نگاهش به طرح های خیالی.
انچه در ان چشم هاست نقش هوس نیست.
دارد خاموشی اش چو با من پیوند،
چشم نهانش به راه صحبت کس نیست.

ره به درون می برد حکایت این مرغ:
انچه نیاید به دل، خیال فریب است.
دارد با شهر های گم شده پیوند:
مرغ معما در این دیار غریب است.