-
گزیده اشعار فردوسی
- «چو ایران مباشد تن من مباد // در این مرز و بوم زنده یک تن مباد»
- «نمانیم کین بوم ویران کنند/همی غارت از شهر ایران کنند/ نخوانند بر ما کسی آفرین/چو ویران بود بوم ایران زمین/ دریغ است ایران که ویران شود/کنام پلنگان و شیران شود»
- «زشیر شتر خوردن و سوسمار // عرب را به جایی رسیدست کار // که تاج کیان را کند آرزو // تفو بر تو ای چرخ گردون تفو»
- «منم بندهٔ اهل بیت نبی // ستایندهٔ خاک و پای وصی // اگر چشـم داری بـه دیگر سرای // به نزد نبی و علی گیر جای // گرت زین بَد آید گناه منست // چنین است و این دین و راه منست // هر آنکس که در جانش بغض علیست // ازو زارتر در جهان زار کیست»
- «ز بهر بر و بوم و فرزند خویش // زن و کودک و خُرد و پیوند خویش // همه سر به سر تن به کشتن دهیم // از آن بـِه که ایران به دشمن دهیم»
- «اگر مادرت شاهبانو بُدی // مرا سیم و زر تا به زانو بدی // واگر شاه را شاه بودی پدر // به سر بر نهادی مرا تاج زر»
- «مرا غمز کردند کاین پر سخن // به مهر علی و نبی شد کهن // بر این زادم و هم بر این بگذرم // یقین دان که خاک در حیدرم»
- «اگر چند باشد شب دیرباز// بر او تیرگی هم نماند دراز»
- «اگر پرنیان است خود رشته‌ای// و گر بار خار است خود کشته‌ای»
- «ببخش و بخور هرچه آید فراز// بدین تاج و تخـت سپنجی مناز»
- «بخور هرچه داری منه باز پس// تو رنجی، چرا باز ماند به کس»
- «بخور هرچه داری به فردا مپای// که فردا مگر دیگر آیدش رای»
- «بخور هرچه داری فزونی بده// تو رنجیده‌ای بهر دشمن منه»
- «بدو گفت گوینده کای شهریار// به پالیز گل نیست بی‌رنج خار»
- «بدو گفت موبد که نیکو نگر// براندیش و ماهی به خشکی مبر»
- «برهنه چو زاید ز مادر کسی// نباید که یازد به پوشش بسی»
- «به دارو و درمان جهان گشت راست// که بیماری و مرگ کس را نکاست»
- «به دارو و درمان و کار پزشک// بدان تا نیالود، باید سرشک»
- «به موبد چنان گفت دهقان سغد// که بر ناید از خانه باز جغد»
- «پشیمانی آنگه نداردت سود// که تیغ زمانه سرت را درود»
- «پیامی است از مرگ موی سفید// به بودن چه‌داری تو چندین امید»
- «تو را خواسته گر ز بهر تن است// ببخش و بدان کین شب آبستن است»
- «تو را خورد بسیار بگزایدت// وگر کم خوری، روز بفزایدت»
- «چو با تخت، منبر برابر شود// همه نام بوبکر و عُمّر شود»
- «چو در انجمن مرد خامش بود// از آن خامشی دل به رامش بود»
- «چو عیب تن خویش داند کسی// زعیب کسان برنگوید بسی»
- «چو نیکی کنی نیک آید برت// بدی را بدی باشد اندر خورت»
- «در آز باشد دل سفله مرد// بر سفلگان تا توانی مگرد»
- «درختی که تلخ است وی را سرشت// گرش برنشانی به باغ بهشت// ور از جوی خلدش به هنگام آب// به بیخ، انگبین ریزی و شهد ناب// سرانجام گوهر به کار آورد// همان میوهٔ تلخ بار آورد»
- «دوای تو جز مغز آدم چو نیست// بر این درد و درمان بباید گریست»
- «دو شیر گرسنه‌است و یک ران گور// کباب آن‌کسی راست، کوراست زور»
- «ز بهر بر و بوم و فرزند خویش// زن و کودک و خرد و پیوند خویش// همه سربه‌سر تن به کشتن دهیم// از آن به که کشور به دشمن دهیم// ز خاکیم باید شدن سوی خاک// همه‌جای ترس است و تیمار و باک// جهان سربه‌سر حکمت و عبرت است// چرا بهره ما همه غفلت است؟»
- «ز دانا تو نشنیدی این داستان// که برگوید از گفته باستان// که گر دو برادر نهد پشت پشت// تن کوه را باد ماند به مشت»
- «زیان کسان از پی سود خویش// بجویند و دین‌داری آرند پیش»
- «سخن رفتشان یک‌به‌یک هم زبان// که از ماست برما، بد آسمان»
- «شبیخون نه کار دلیران بود// نه آیین مردان و شیران بود»
- «فرستاده گفت ای خداوند رخش// به دشت آهوی ناگرفته مبخش»
- «کسی را کجا کور شد رهنمون// بماند به راه دراز اندرون»
- «کسی را که کاهل بود گنج نیست// که اندر جهان سود بی‌رنج نیست»
- «کسی کو فروتن‌تر او رادتر// دل دوستانش از او شادتر»
- «که بر انجمن مرد بسیارگوی// بکاهد به گفتار خویش آبروی»
- «که چون کاهلی پیشه گیرد جوان// بماند منش‌پست و تیــره‌روان»
- «که گاهی سکندر بود گاه فور// گهی درد و خشم است و گه جشن و سور»
- «مرا دخل و خورد ار برابر بدی// زمانه مرا چون برادر بدی»
- «مگوی آن سخن کاندر آن سود نیست// کز آن آتشت بهره جز دود نیست»
- «نباشـد فراوان خورش تندرست// بزرگ آنکه او تندرستی بجست»
- «نگر تا چه کاری همان بدروی// سخن هرچه گویی همان بشنوی»
- «نگه کن که دانای ایران چه گفت// بدان‌گه که بگشاد راز از نهفت// که دشمن که دانا بود به ز دوست// ابا دشمن و دوست، دانش نکوست»
- «هرآنکس که موی سیه شد سفید// به بودن نماند فراوان امید»
- «هرآن‌گه که روز تو اندرگذشت// نهاده، همی باد گردد به دشت»
- «هزیمت به هنگام، بهتر ز جنگ// چو تنها شدم، نیست جای درنگ»
- «هم آن چیز کانت نیاید پسند// تن دوست و دشمن بدان درمبند»
- «یکی داستان زد بر این شهریار// که دشمن مدار ار چه خُرد است، خوار»
- «خداوند کیهان و گردان سپهر // فروزنده ماه و ناهید و مهر»
- «بسی رنج بردم، بسی نامه خواندم// ز گفتار تازی و از پهلوانی// به چندین هنر شصت وسه‌سال ماندم// که توشه برم ز آشکار و نهانی// به جز حسرت و جز وبال گناهان// ندارم کنون از جوانی نشانی// به‌یاد جوانی کنون مویه آرم// براین بیت بوطاهر خسروانی// جوانی، من از کودکی یاد دارم// دریغا جوانی! دریغا جوانی!»
- «عروسی است می، شادی آیین او// که باید خرد کرد کابین او// به‌روز آنکه با باده کُشتی کند// فکنده شود گر درشتی کند// ز دل برکشد می‌تف و دود و تاب// چنان چون بخار زمین آفتاب// چو عود است و چون بید تن را گهر// می‌آتش که پیدا کند زو هنر// گهرچهره شد آینه چون نبید// که آید در او خوب و زشتی پدید// دل تیره را روشنایی می‌است// که را کوفت‌تن، مومیایی می‌است// بدان! می‌کند بددلان را دلیر// پدید آرد از روبهان کار شیر»
