کودک ناشنوا - قسمت دوم

در قسمت اول درباره اهمیت شنوایی در رشد و تكامل كودك سخن گفتیم و از همین رو توجه به مسأله شنوایی كودك و فروم تشخیص كم شنوایی و ناشنوایی در سنین آغازین زندگی را یادآور شدیم تا بدین صورت با شروع سریع و به موقع برنامه های زبان آموزی، درمان و توانبخشی موجبات حضور فعال و مؤثر كودك را در زندگی آینده فراهم نماییم.
والدین محترم باید توجه داشته باشند كه نقص شنوایی می تواند تأثیرات مخربی بر رشد و تكامل كودك داشته باشد. برخی از مهمترین این تأثیرات عبارتند از : تأثیر بر رشد گفتار و زبان، نقص شنوایی باعث خواهد شد كه كودك كلمات ادا شده را درك نكرده و بدین شكل حافظه شنیداری وی خالی از لغات مورد نیاز گردد. در این میان توجه كودك تنها به مفاهیم عینی خواهد بود و در درك مفاهیم انتزاعی با مشكل بسیار جدی روبرو خواهد شد. این امر همچنین بر نحوه تلفظ كلمات و تولید گفتار، كاربرد دستور زبان و نحوه تركیب افعال، اسم ها، ضمایر و ... تأثیر منفی خواهد گذارد. نقص شنوایی همچنین امكان ایجاد درجاتی از عقب ماندگی ذهنی در كودك را دارد. در برخی موارد دیده شده است كه نقص شنوایی كودك بر محیط خانواده تأثیر منفی و نامطلوب گذارده و بر بهداشت روانی كودك و نوجوان ناشنوا و والدین مؤثر بوده است.
چنانچه به مواردی كه در بالا ذكر شد توجه كافی نگردد ممكن است كودك و خانواده با عوارض مختلفی در طول زندگی روبرو شوند كه مهمترین آنها عبارتند از اضطراب، عدم اعتماد به نفس، گوشه گیری و افسردگی، سوءظن های شدید و حساسیت بالا، ترس از محیط، احساس بی ارزش بودن و از همه مهمتر اختلال در برقراری روابط اجتماعی، توجه داشته باشید كه این عوارض نه تنها در كودك و نوجوان ناشنوا پدیدار خواهد شد كه در برخی موارد والدین نیز ممكن است به درجاتی این گونه عوارض را دارا شوند كه در بیشتر موارد به پنهان سازی ناتوانی كودك و جداسازی او از محیط زندگی عادی منجر خواهد شد.
البته این نكته اساسی نباید فراموش شود كه حتی با بیشترین میزان افت شنوایی امكان تحصیل برای كودك وجود خواهد داشت. توجه به جدول زیر می تواند، اندازه ای در این كمك كننده باشد.
بر اساس آنچه نوع كم شنوایی كودك تعیین می گردد می توان به وی توصیه كرد كه از مدارس عادی یا و ویژه ناشنوایان استفاده كند. هر چند امروزه توصیه كلی به استفاده از مدارس عادی است لیكن توصیه زیر هم می تواند مدنظر والدین قرار گیرد. در صورت داشتن كم شنوایی شدید توصیه می شود كودك ضمن انجام برنامه تربیت شنیداری به مدارس عادی برود. در مورد كم شنوایی شدید تا عمیق هم در صورت عدم امكان استفاده از مدارس عادی از مدارس ویژه ناشنوایان استفاده شود لیكن در مورد كم شنوایی عمیق به بالا توصیه به استفاده از مدارس ویژه كه عمدتأ در كتب درسی آنان نیز تجدید نظر شده است ، می شود. در زمینه استفاده از وسایل كمك شنوایی و توصیه های دیگری كه به والدین لازم است ارائه شود ، در قسمت هشتم سخن خواهیم گفت.

دکتر محمد کمالی