آشنايي با قلعه قهقهه - اهر

ghahghaheh 0713 mm






ايران- همشهري آنلاين:

قلعه قهقهه در دهستان یافت از بخش هوراند شهرستان اهر، نزديك روستاي گنجويه و قره آغاجلو بوده و در فاصله 75 کیلومتری شمال مشکین شهر در استان اردبيل قرار دارد
این دژ به دلیل اینکه محل زندانی شدن افراد سیاسی مهمی، مانند شاهزادگان صفوی در زمان گذشته بوده‌است در تاریخ شهرت بسیاری دارد.
در زمان جنگ‌های ایرانی و عثمانی خزاین شاهان صفوی در اين قلعه نگهداری و حفاظت می‌شده است و اهمیت آن از اواخر دوره صفویه بتدریج کمتر شده و در دوره قاجاریه به یکباره متروکه شده است.
این قلعه در تپه سنگی به ارتفاع تقریبی ۱۰۰۰ هزار متر از زمین‌های اطراف قرار داشته و اطراف آن را با حصار مستحکم و غیر قابل نفوذ احداث نموده‌اند که با گذشت سالیان دراز هم اکنون نیز ورود به آن تقریباً غیر ممکن بوده و فقط در شرایط جوی مناسب امکان‌پذیر است.
قلعه قهقهه در منطقه قره داغ و با ارتفاع تقریبی 2500 متر از سطح دریا، دیوارهای بلند طبیعی و در میان صخره‌ها واقع شده است و دور تا دور قلعه پرتگاه خطرناک و عمودی شکلي وجود دارد.






ghahghaheh 0713 mm1





طبق تحقیقات باستان شناسی به عمل آمده استقرار در این قلعه به دوران قبل از اسلام می‌رسد. در زمان بابك و صفويه از اهميت بسزايي برخوردار بوده و سال‌ها به‌ عنوان خزانه سلطنتي و مهم‌ترين زندان مورد استفاده قرار گرفته است.
اين قلعه تبعيدگاه مجرمان سياسي و به عنوان زنداني مهم در عصر صفويان مورد استفاده قرار مي‌گرفته است.
از نظر لغوي قهقهه به معناي آواز بلند در خنده‌ و نيز به معناي آواز كبك مي‌باشد.
قهقهه‌، احتمالا نام برخي از مكان‌هاي ديگري نيز بوده است‌، چنان ‌كه دهي از دهستان ميان ولايت حومه شهر مشهد نيز به همين نام است.




ghahghaheh 0713 mm2








در كتاب تاريخ گيلان‌ اثر ملاعبداللّه فومني گيلاني‌، از اين قلعه به‌عنوان قلعه ماران ‌ياد شده است‌. این قلعه را کهندژ (قلعه قدیمی) نیز گفته‌اند.
قلعه قهقهه‌ همچون ساير قلاع ايران‌، داراي خصوصيات و ويژگي‌هايي است كه از بسياري جنبه‌ها چون قرار گرفتن بر ارتفاع كوهي بلند، مصالح به كار برده شده در ساخت‌قلعه و مانند آن‌، مشابهت زيادي با قلعه‌هاي ديگر دارد.
راه ورودی این قلعه از ضلع شمالی آن می‌باشد که به عنوان یک قلعه نظامی مطرح بوده است.
قلعه قهقهه از 3 حصار متداخل و حصارها بر تعيين حدود قلعه جهت تشكيل ديواره‌هاي سنگي كوه تعبيه شده است. هر حصار داراي دروازه است و حصار اصلي آن داراي 4 برج بوده و دروازه آن دو برج 5 ضلعي با طاق هلالي بعد از دروازه راهروي درازي به اتاق هلالي دارد.


ghahghaheh 0713 mm33



مصالح ساختماني آن عبارتند از سنگ‌هاي رسوبي به رنگ‌هاي كرم و آجري با ملاط گچ و آهك‌.


زندان قلعه فضايي است در بدنه بالايي كوه كه 3 قسمت آن به پرتگاه و به‌ سوي دره اي 80 متري است. قلعه داراي 5 استخر است و ديده باني 8 ضلعي در شمال غرب با برج 8 ضلعي دارد.


این قلعه با شماره 6192 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.