استان سیستان و بلوچستان

[afsanah82]

شهرستان های استان سیستان و بلوچستان

شهرستان ایرانشهر

شهرستان ایرانشهر یکی از شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان است. مرکز این شهرستان، شهر ایرانشهر است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۲۱۵٬۹۸۱ نفر بوده است
شهرها و بخش‌ها
بخش مرکزی شهرستان ایرانشهر
دهستان ابتر
دهستان حومه (ایرانشهر)
دهستان دامن

شهر: ایرانشهر
بخش بزمان
دهستان آب رئیس
دهستان بزمان

شهر: بزمان
بخش بمپور
دهستان بمپورشرقی
دهستان بمپورغربی

شهر: بمپور
[ویرایش]
تغییرات در تقسیمات کشوری

در سال ۱۳۸۶ بخش دلگان شهرستان ایرانشهر از این شهرستان جدا و به شهرستان دلگان ارتقاء‌یافت.



جغرافیا

شهرستان ایرانشهر با مساحت ۳۰۲۳۰ کیلومتر مربع در مرکز استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته و فاصله مرکز شهرستان تا مرکز استان ۳۲۱ کیلومتر است. این شهرستان دارای تعداد ۴ مرکز شهری و ۴ بخش – ۱۰ دهستان و ۵۴۵ آبادی دارای سکنه است .

سرچشمه رودخانه و منتهی به رودخانه‌های کاجو – باهو و رابیچ در این شهرستان واقع می‌باشد.

آب این شهرستان ازطریق ۱۰۴۲ حلقه چاه ۱۳ رشته قنات ---رشته چشمه با میزان آبدهی ۵/۹۵ میلیون متر مکعب و رودخانه‌های کاجو با میزان آبدهی ۵۰۰ میلیون متر مکعب بطور متوسط سالانه تأمین می‌شود.

شهرستان ایرانشهر دارای اقلیم بیابانی گرم و خشک می‌باشد. میانگین بارش سالانه در این شهرستان ۵/۱۰۵میلی متر و متوسط دمای آن در سال ۸۲ از ۲/۴۷ الی ۲/۲- درجه سانتی گراد در تغییر است .



زبان و مذهب

مردم شهرستان ایرانشهر به زبان بلوچی تکلم می‌کنند در این شهرستان ۹۲/۹۹ درصد جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند. اهل تشیع 2 درصد و اهل سنت 98 درصد مردم این شهرستان را تشکیل می‌دهند که در دو منطقه متفاوت زندگی می‌كنند.[۲]

کشاورزی و منابع طبیعی

در سال زراعی ۸۳-۱۳۸۲ سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی شهرستان ایرانشهر بالغ بر ۳۸۰۸۴ هکتار بود که ۷/۲۳ درصد از سطح کشت زیر کشت استان را تشکیل می‌داد. از این مقدار ۲۵ درصد به کشت باغات و۷۵ درصد به زراعت‌های سالانه اختصاص دارد. محصولات عمده زراعی شهرستان غلات می‌باشد .طی همان سال، ۱۵ واحد صنعتی پرورش و نگهداری دام و طیور در سطح شهرستان فعال بوده است. همچنین میزان تولید شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ و عسل به ترتیب ۵/۱۵، ۱/۳، ۶/۰و۰۰۲/۰ هزار تن بوده است. لازم به ذکر است این شهرستان دارای ۴۴ واحد پرورش ماهی با تولید ۱۳۲هزار تن می‌باشد.

صنعت و معدن

تعداد صنایع موجود شهرستان ایرانشهر ۷۶ واحد می‌باشد که تعداد – واحد آن در نقاط روستایی و تعداد – واحد بقیه در نقاط شهری مستقر می‌باشند. درسال ۱۳۸۲ تعداد ۲ کارگاه فعال مسئولیت استخراج معادن را به عهده داشته که عمده‌ترین معادن موجود در سطح این شهرستان عبارت‌اند از: آهک – مرمر – منگنز – تالک – (صادره درسال ۸۳) سهم شهرستان از کارگاه‌های معدنی فعال استان ۳/۱۳ درصد می‌باشد .

[afsanah82]

چابهار

مختصات: ۲۵٫۳ شمالی،۶۰٫۶۳ شرقی
چابهار

اطلاعات کلی
نام رسمی: چابهار
کشور: ایران
استان: سیستان و بلوچستان
شهرستان: چابهار
بخش: مرکزی
نام‌های دیگر: چاه‌بهار، چهاربهار
نام‌های قدیمی: چه بار

چابهار


مردم
جمعیت: ۷۱٬۰۷۰
زبان‌های گفتاری: بلوچی، فارسی
مذهب: سنی، شیعه
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا: ۱۱ متر
اطلاعات شهری
شهردار: حمیدالله بلیده[۱]


چابَهار (چاه‌بهار، چهاربهار) یکی از شهرهای جنوب خاوری استان سیستان و بلوچستان ایران و تنها بندر اقیانوسی این کشور می‌باشد که در کرانهٔ دریای عمان و اقیانوس هند قرار دارد. لنگرگاه آن قابلیت پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما را دارد و از مناطق آزاد بازرگانی ایران است.

بندر چابهار به دلیل موقعیت راهبردی، که نزدیک‌ترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه (افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان) به آبهای آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است و سازندگی و سرمایه‌گذاری فراوانی در آن صورت می‌گیرد؛ از جمله ساخت اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما (در خلیج چابهار) و ساخت راه‌آهن به سوی آسیای میانه و احداث فرودگاه بین‌المللی. این بندر یکی از مهمترین چهارراه‌های کریدور شمال-جنوب بازرگانی جهانی است.

چابهار علاوه بر موقعیت بازرگانی، دارای جاذبه‌های فراوان تاریخی و طبیعی است. آب و هوای این شهر و پیرامون آن همیشه بهاری و معتدل است و به همین دلیل چابهار (چهاربهار) نامیده می‌شود. چابهار مرکز شهرستان چابهار است که در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در کنار آبهای گرم اقیانوس هند قرار دارد.

موقعیت اقتصادی و بازرگانی

براساس پیش بینی محققان سازمان ملل در زمینه حمل و نقل بین المللی، حدود نیمی از حمل ونقل جهان میان خاور دور با سایر نقاط دنیا انجام می‌شود. از مجموع ۳ کریدور حمل ونقل جهانی که کارشناسان سازمان ملل برای این امر پیش بینی کرده‌اند، ۲ کریدور ازایران می‌گذرد و چابهار نقطه عبور جنوبی‌ترین کریدور شرقی–غربی جهان خواهد بود. این کریدور از «دروازه ابریشم» درچین آغاز می‌شود و قلب اقتصاد این کشور یعنی استان کانتون را تغذیه کرده و به سرزمین آسیای جنوب شرقی می‌پیوندد و پس از طی این مسیر وارد هندوستان شده و با پوشش مهم‌ترین شهرهای این ناحیه مانند کلکته، ناکپور، جایپور، حصیرآباد، کراچی و بن قاسم به چابهار می‌رسد.

بندر چابهار آسان‌ترین و راهبردی‌ترین راه دسترسی به آبهای آزاد برای ۶ کشور محاط در خشکی در آسیای میانه است.

بندر چابهار به دلیل موقعیت راهبردی، که نزدیک‌ترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه (افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان) به آبهای آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است و سازندگی و سرمایه‌گذاری فراوانی در آن صورت می‌گیرد؛ از جمله ساخت اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیماو ساخت راه‌آهن به سوی آسیای میانه و احداث فرودگاه بین‌المللی. این بندر یکی از مهمترین چهارراه‌های کریدور شمال-جنوب بازرگانی جهانی است.

منطقه آزاد چابهار با مساحت ۱۴ هزار هکتار در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در ۲۵ درجه و ۲۰ دقیقه عرض شمالی و ۶۰ درجه و ۲۷ دقیقه طول شرقی در شرق خلیج چابهار و در کنار آبهای دریای عمان قرار دارد. این منطقه به‌وسیله شبکه حمل و نقل زمینی و هوایی از شمال به کشورهای آسیای میانه و افغانستان، از شرق به پاکستان و از جنوب به اقیانوس هند اتصال می‌یابد. دسترسی مستقیم به آبهای آزاد و قرارداشتن در خارج از خلیج فارس و همینطور عدم آسیب پذیری در مواقع بروز بحران، موقعیت استراتژیکی را برای ایجاد یک گذرگاه ارتباطی بین کشورهای آسیابی میانه و سایر کشورهای جهان فراهم آورده‌است. بنا بر نظر سازمان ملل، چابهار یکی از مهمترین راههای کریدور شرق-غرب و جنوبی‌ترین راه این کریدور است.[۳]

موقعیت جغرافیایی و وسعت

شهرستان چابهار با مساحتی حدود ۱۷۱۵۵ کیلومتر مربع در منتهی الیه جنوب شرقی ایران در کنار آبهای گرم دریای عمان و اقیانوس هند قرار گرفته‌است. این شهرستان از جانب شمال به شهرستانهای ایرانشهر و نیکشهر و از جنوب به دریای عمان و از شرق به پاکستان و از غرب به استان‌های کرمان و هرمزگان محدود است.

بندر چابهار-مرکز شهرستان- با وسعتی بالغ بر ۱۱ کیلومتر مربع در ارتفاع ۷ متر از سطح دریا قرارگرفته‌است و در ۶۰ درجه و ۳۷ دقیقه طول شرقی و ۲۵ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی قرار دارد. فاصله هوائی شهرستان چابهار تا تهران ۱۴۵۶ کیلومتر و فاصله زمینی از طریق جاده ایرانشهر- کرمان ۱۹۶۱ کیلومتر است. فاصله بندر چابهار تا مرکزاستان ۷۳۸ کیلومتر می‌باشد. این شهرستان حدوداً دارای ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی در دریای عمان می‌باشد.

بندر چابهار هم‌عرض جغرافیایی بندر میامی در شبه‌جزیره فلوریدای آمریکا است و دارای شرایط آب و هوایی کاملاً همانند بندر میامی است. چابهار در ۲۲۸۶ کیلومتری تهران قرار گرفته است . فاصله آن تا زاهدان 721 کیلومتر و تا بندر کراچی 900 کیلومتر است.

خلیج چابهار با بریدگی طبیعی و استثنایی خود، بزرگترین خلیج ایران در پیرامون سواحل دریای عمان به شمار می‌رود و نزدیکترین آبراه به اقیانوس هند است.

نام

گمان غالب این است که نام چابهار تغییریافتهٔ چهاربهار است چرا که این منطقه همیشه آب و هوای بهاری دارد. گمانه دیگر این است که چون در قدیم مردم چابهار به این بندر چه بار می‌گفتند (به معنای اینکه از مسافران می‌پرسیدند که چه باری دارند) پس چابهار تغییریافتهٔ «چه بار» است.[۴]

آب و هوا

همجواری منطقه آزاد چابهار با دریا، نزدیکی به مدار راس‌السرطان و قرار گرفتن درمسیر بادهای موسمی شبه قاره هند و جبهه‌های استوایی موجب گردیده‌است که دارای آب هوایی گرمسیری معتدل با رطوبت نسبی باشد. این منطقه گرمترین نقطه کشور در زمستان وخنک‌ترین بندر جنوبی ایران در تابستان است. متوسط دمای بیشینه (در خرداد ماه) طی یک دوره ۷ ساله ۳۱ درجه سانتیگراد، متوسط دمای کمینه (در دی ماه) ۱۹ درجه سانتیگراد، و متوسط دما در طول سال ۲۶ درجه سانتیگراد است. حداقل رطوبت نسبی ۶۰ درصد و متوسط رطوبت نسبی ۷۰ درصد گزارش شده‌است. متوسط بارندگی سالانه کمتر از ۲۰۰ میلیمتر در سال است که ۶۴ درصد آن در زمستان می‌بارد.

به طور کلی آب و هوای چابهار دارای کمترین تغییرات در فصول چهارگانه سال است و درجه رطوبت تنها در دو ماه از سال (اردیبهشت و خرداد) بالا می‌رود. برای مثال، هوای شهر چابهار در تابستان از تهران خنک‌تر است.

دیدنی‌های طبیعی
خلیج چابهار با جلوه‌های طلوع و غروب خورشید در دریا.
در کناره‌های دریای عمان و در قسمت جنوبی شهرستان چابهار صخره‌های بزرگی در اثر پیشروی آب دریا و فرسایش سنگ‌های رسوبی به وجود آمده که چشم‌اندازی زیبا را تشکیل داده‌است.
بندر چابهار دارای دو اسکله بزرگ به نام‌های اسکله شهید کلانتری و اسکله شهید بهشتی با ظرفیت تخلیه و بارگیری ۱۵ تا ۲۰ هزار تن است.
در چابهار چندین اسکله صیادی وجود دارد که سه اسکله صیادی تیس، رمین و بریس از بقیه دیدنی‌تر هستند. اسکله تیس در داخل محوطه منطقه آزاد و رمین در ۱۰ کیلومتری و بریس در ۶۰ کیلومتری چابهار قرار دارد.
در بین دشت کهیر و تنگ و در ۲۰ کیلومتری روستای کهیر در مسیر جاده تنگ گالک به فاصله چند کیلو متری سه تپه کوچک گل‌فشان به ارتفاع ۱۰-۲۰ متر وجود دارد که دو تای آنها همانند تپه بوده و از چندین سال پیش غیر فعال شده‌است و سومی شکل یک آتشفشان در حال حاضر فعال می‌باشد و از دهانه آن گل سرد طوسی رنگی تراوش می‌کند. نظیر آن در سه نقطه دیگر جهان گزارش شده‌است.

مجتمعی تفریحی در کنار این کوه در حال ساخت است. این پارک با حمایت مالی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان و توسط شرکت فراز برج نما در حال اجرا می‌باشد که به زودی به بهره برداری کامل می‌رسد.
تالاب لیپار در ۱۵ کیلومتری شهر چابهار بعد ا‏‏‎ز روستای رمین در مسیر جاده‌ای ساحلی گواتر و در تنگه‌ای صخره‌های مشرف به دره‌ای سبز قرار دارد. از بالای آن روستای لیپار در میان سبزه‌زارها پیدا است. در میان دو کوه که فاصله چندانی با هم ندارند آب‌بندی ایجاد شده که آبهای سرگردان اطراف را جمع نموده‌است و به آبگیری به طول ۱۴ کیلومتر تبدیل شده‌است. در این آبگیر انواع بوته‌ها و درختچه‌ها از نوع گز و کلیر و چش منطقه‌ای با اکو سیستم خاصی را به وجود آورده‌است. پرندگانی چون چنگر، فلامینگو، کشیم، انواع حواصیل، طاووسک، باقرقره، تیهو، عقاب دشتی، و خوتکا در منطقه دیده می‌شود.
انجیر معابد (لور لول)، و به زبان محلی‌ها کرگ، درخت بزرگی است که در نوار ساحلی چابهار می‌روید. در آن شیره سفید رنگی جریان دارد و از درختان تیره کائوچوئی بشمار می‌آید. تاج این درخت بزرگ و پهن است و از انشعابات آن ریشه‌های نابجا می‌روید. پوست درخت صاف و خاکستری، برگهایش بیضی شکل ساده و درشت است، میوه‌های آن نارنجی رنگ و به درشتی فندق و قابل خوردن است. عموماً این درختان دارای قدمتی بالای صد سال هستند و اکثرا در نزدیکی زیارتگاه‌ها قرار دارند یا قبلا زیارتگاه بوده‌اند، در حال حاضر در روستاهای رمین، تیس کوپان، ماشی، لیپار و کوپان سر از این درخت‌ها وجود دارد.
در ناحیه ساحلی خلیج گواتر به ویژه در خور باهو و در نزدیکی محلی که رودخانه باهو کلات به دریای عمان می‌ریزد، جنگلی از گونه حرا پدیدار می‌گردد. حرا درختچه‌ای است که در مردابهای نواحی گرم کرانه‌های عربستان، مصر و جنوب ایران از جمله شهرستان چابهار می‌روید. از مشخصات حرا این است که دانه اش بر روی درخت مادر رشد اولیه را طی کرده و سپس نهال جوان حاصل از درخت جدا شده و به مرداب می‌افتد. برگهای حرا با دوام است و ظاهر بیضوی شکل و منتهی به یک خامه باریک می‌باشد. قسمت مورد استفاده پوسته شاخه آن می‌باشد.
رودخانه باهوکلات در ۹۰ کیلومتری شرق چابهار به خلیج گواتر دریای عمان سرازیر می‌شود. این رودخانه بویژه به دلیل زیستگاه تمساح ایرانی از نظر گردشگری اهمیت دارد. گاندو یا تمساح پوزه کوتاه بطور طبیعی در این منطقه زندگی می‌کند.
کوههای بدبوم یا مریخی نیز یکی از مناظری است که به موازات ساحل از منطقهً کچو تا خلیج گواتر کشیده شده‌اند و از پدیده‌های ژئومورفولوژی این ناحیه هستند.
مجتمعی تفریحی-علمی موسوم به مجتمع نجوم در جاده ساحلی چابهار بریس در حال ساخت می‌باشد. این مجتمع که در خاور میانه بی نظیر است به علت موقعیت مکانی خاص خود برای منجمان قابل توجه می‌باشد.

این مجتمع با حمایت مالی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان و توسط شرکت فراز برج نما در حال ساخت می‌باشد مراحل اولیه این کار چندی پیش آغاز شده‌است.

آثار تاریخی

ویرانه‌ها
ویرانه‌های تیس کوپان در بخش مرکزی دهستان کمبل سلیمان روستای تیسکوپان آثاری از ویرانه‌های قدیمی در دره تیسکوپان باقی است و این دره از دره تیس بزرگ‌تر است.
در محوطه باستانی کنارک در شمال غربی و جنوب شرقی کنارک ابزاری از دوران پارینه سنگی میانی بدست آمده که در یک سطح صاف به صورت پراکنده پخش شده‌اند و شبیه ابزار شمال غربی ایران و ابزار لادیزی می‌باشند و به آثار دوران پارینه سنگی شبیه هستند. در بخش جنوب شرقی ابزاری بدست آمده که در کنار آنها مقداری سفال ساده و منقوش مربوط به هزاره چهارم و اوایل هزاره سوم قبل از میلاد دیده می‌شود.
بر فراز کوه شهباز بند آثار حصاربند و پی بندهای ساختمان و آثار شهر نشینی و خانه‌های مسکونی باقی مانده‌است. بنا بر باور بومی‌ها برفراز این کوه بازهای شکاری شاه تربیت می‌شده‌اند.
شیرک سنت در شمال و شمال شرقی دره تیس واقع گردیده و دارای اثر دیواری است که از دیواری است که از پیروز گت عظیم‌تر و قطورتر به‌نظر می‌آید و شاید شهرک یا آبادی کوچکی در دره تیس بوده‌است.

قلعه‌ها
قلعه تیس (قلعه پرتغالی‌ها) در ۵ کیلومتری شمال غربی چابهار، در روستای تیس قرار دارد. این قلعه از دوران اسلامی است و شماره ثبت ملی آن ۵۵۵ است.
قلعه پیروز گت در بخش مرکزی پنج کیلومتری شمال غربی چابهار در روستای تیس قرار دارد. این اثر از دوره اشکانیان و ساسانیان است. این قلعه بر فراز تپه‌ای در وسط دره تیس واقع است. ارتفاع تپه از ارتفاع دو رشته کوه اطراف تپه بیشتر نیست.
قلعه بلوچ گت در بخش مرکزی ۵ کیلو متری شمال غربی روستای تیس قرار دارد. این قلعه بر بالای کوهی مرتفع قرار گرفته‌است آثار دیوار قلعه و یک برج دید بانی از آن بر جای مانده‌است بقایای دو مقبره هرمی شکل برجسته که با سنگ و ساروج بنا گردیده‌اند و از نوع مقابر اسلامی می‌باشند دیده می‌شود.
قلعه انوشیروان سنگان در بخش دشتیاری دهستان باهوکلات دو کیلومتری روستای سنگان قرار دارد. قدمت آن ۳۰۰ سال است. این قلعه بر فراز کوهی قرار گرفته‌است. نوشیروان خان از قوم گیچکی ساکن در گیچ حدود ۳۱۱ سال پیش به باهوکلات مهاجرت کرده و قلعه را ساخته‌است.
قلعه باتل در دبستان پلان روستای گتیگ بر روی تپه خاکی قرار دارد. لایه‌های سنگ عظیمی بر روی تپه نمایان است که با فرسایش خاک زیر آنها خالی شده‌است. آثاری از فسیل حیوانات و صدفهای دریایی در محل دیده می‌شود که بیانگر این است در سالیان کهن این ناحیه جزئی از دریا بوده‌است. در قسمت بالای کوه پاره‌هایی از ظروف سفالی جلب نظر می‌کند. آثاری از برج و باروها دیده می‌شود که به مرور زمان به کلی تخریب شده‌اند که تنها خرابه‌ای از آن باقی مانده‌است.

در محل آثاری از یک چاه به قطر یک متر و سی سانتیمتر و به شکل دایره در دل کوه کنده شده‌است دیده می‌شود.
در پنج کیلومتری شمال غربی روستای تیس آثار بارویی که چندین کیلومتر طول دارد و دره را از غرب به شرق در برگرفته وجود دارد که به فیل‌بند معروف است. این دیوار عظیم با سنگ گچ و ساروج ساخته شده‌است. مردم محلی بر این باورند که سطح نزدیک خط‌الراس این رشته کوه محل نگهداری فیل‌های شاه بوده و فیل بانان در آن جا فیل تربیت می‌کرده‌اند. در حال حاضر در طول رشته کوه فیل بند آثار پی‌ها، بندها و حفره‌ها و چا ه‌هایی وجود دارد که احتمال می‌رود شهر قدیمی تیس، تأسیسات ساختمانی، بازرگانی، شهری، انبارها و سراهای مشهورش در قسمت قدیمی و بر فراز ارتفاعات سراسری دره تیس قرار داشته و دره تیس محل زراعت و دامنه آن محل دفن اموات بوده‌است.

گورستان‌های تاریخی
مقابر جنانی گچ در روستای تیس در دامنه کوه پیل بند در جنوب دره تیس واقع است. جنانی کچ محلی است که بنا بر باور مردم محل سکونت جن‌ها بوده‌است. مقابر جنانی کچ در یک سرازیری ملایم قرار دارند این مقابر با مقابر سیراف بوشهر شبیه هستند. با این تفاوت که تعداد قبرها کمتر و جهت آن‌ها تقریباُ شمالی جنوبی یا شمال شرقی جنوب غربی است. در میان قبرها چند قبر ایستاده بچشم می‌خورد و یک مقبره پلکانی با سرپوش صندوقچه‌ای از سنگ وگچ بصورت نیمه سالم بدون لوحه و تزئینات خارجی وجود دارد که به نظر می‌رسد از دوران اسلامی یا جدید باشد. تقریباً حدود ۲۰۰ قبر کهن درمحوطه قدیمی آن وجود دارد.
محوطه باستانی دمب کوه در حدود ۹۰ کیلومتری شمال شرقی چابهار در بخش دشتیاری در فاصله ۵/۲ کیلومتری روستای بلور مچی در ناحیه باهوکلات قرار گرفته‌است.

در این محوطه باستانی حدود ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ تدفین تخمین زده می‌شود که این قبور به شکل اطاقکهایی به اندازه‌های ۱×۱ و ۲×۵/۱ و ۲×۲ متر بنا گردیده‌اند.
گورستان تپه نهادی در پنج کیلومتری چابهار روستای تیس در دامنه کوه فیل بند ودر جنوب تیس در یک زمین با شیب ملایم قرار دارد. تعداد این قبرها زیاد نیست ولی سه مقبره در کنار هم قرار دارند که دو قبر بزرگ در دو طرف و یک قبر کوچک در میان آنها واقع شده‌است. جهت آنها شمالی جنوبی و شیب آنها رو به شمال است، بنا بر این سرمرده‌ها در جهت جنوبی شمالی واقع می‌باشد. هر سه قبر در سنگ کنده شده‌اند. احتمالاُ این مقابر متعلق به اعضای یک خانواده هستند که در یک حادثه از بین رفته‌اند چنین مقابری بصورت خانوادگی و دسته جمعی در قبرستانهای کارتار در لبنان دیده شده‌است.
گورستان قدیمی دشتیاری در بخش دشتیاری قرار دارد. سر آوریل اشتین در ۱۹۳۲ میلادی این محل را کاوش کرده‌است. قدمت آن به پیش از تاریخ دوره آهن می‌رسد. قبور شناسایی شده در این منطقه دارای نوعی سفال خشن قرمز یا خودی با روکش سفید هستند که بعضی از آنها آثاری از قبیل مانده‌های غذا و یا آثار سنگی و فلزی دیگر مشاهده شده‌است و تعداد این قبور به ۳۰۰۰ قبر می‌رسد.
غارهای بان مسیتی در پنج کیلومتری شمال غربی روستای تیس در دامنه کوه شهبازبند قرار دارد. یک غار طبیعی و دو غار مصنوعی در کنار هم قرار دارند. مجموعه این غارها را مردم محل بنام بان مسیتی می‌شناسند.
گودانگریز (گودال انگلیس) در پنج کیلومتری شمال غربی روستای تیس در دامنه کوه فیل بند در جنوب دره تیس قرار دارد. مردم بومی نقل می‌کنند که در اواخر دوره قاجاریه و در اوایل دوره پهلوی انگلیسیها به کمک عده کثیری از کارگران بلوچ در این محل اقدام به حفاری نموده و مقادیری سفال، اشیاء برنزی، آهنی و سنگی پیدا کرده و غارت نموده‌اند.
مقبره سید غلام‌رسول در پنج کیلومتری شمال غربی چابهار قرار دارد. شماره ثبت ملی آن ۱۵۵۹/۳ است. قدمت آن به ۴۶۵ ه. ق می‌رسد. این مقبره با دیواره‌های سفید رنگ به سبک معماری هندی که دروازه ورودی آن در ضلع غربی بنا واقع گردیده‌است. پس از درب ورودی صحن بزرگ حیاط مشاهده می‌شود امامزاده در ضلع غربی حیاط واقع گردیده‌است. بر پیشانی ورودی بنا تزئینات نقاشی الوان با طرحهای نقوش ستاره‌های مشبک وجود دارد.
قدم‌گاه خضر در جنوب غربی چابهار در محلی بنام سپوزه واقع گردیده‌است. خواجه خضر از مشایخ مورد احترام بومیها بوده و وی مقبره‌ای ندارد زیرا مردم بر این باورند که او زنده و پاسدار لنج‌ها و قایقهایشان می‌باشد. درقدیم مراسم خاصی در این قدمگاه بر پا می‌شد، مردم قربانی و یا خرما و حلوا به مکان مورد نظر و در بین افراد تقسیم می‌کردند.

ساختمانها
ساختمان قدیمی تلگرافخانه چابهار در خیابان مولوی قرار دارد. این ساختمان در سال ۱۲۸۱ ه. ق به وسیله انگلیسها ساخته شده‌است. از قدیمی ترین ساختمان‌های سنگی موجود در شهر چابهار است که به منظور رونق دریانوردی، تجارت و ایجاد ارتباط با هند، گواتر، چابهار، جاسک، بندر عباس توسط مجریان خط تلگراف انگلیس در دو طبقه ساخته شده‌است.
چاه باستانی پلان در بخش پلان روستای پلان قرار دارد و از دوره هخامنشی (سلطنت کوروش) است. این چاه باستانی با آجر ساخته شده‌است.
چاه باستانی تیس کوپان در دهستان کمبل سلیمان روستای تیس کوپان قرار دارد. این چاه در ارتفاعات شرقی غریی تیس کوپان قرار دارد که در کوه تراشیده شده‌است و به شکل مربع در اندازه‌های ۵/۱ در ۵/۱ متر احداث شده‌است.
سدهای تیس در روستای تیس در دو طرف دماغه‌ای قراردارند که قلعه تیس بر روی آن واقع است. آثار این سدها به ارتفاع ۲۰ سانتیمتر باقی است ودر ساخت آنها از سنگهای تراشیده شده و سنگهای دریایی تیز وبلند ملات ساروج استفاده شده‌است. تقریباُ این سدها هشت متر ارتفاع داشته‌اند که ۶/۴ متر آن به مرور زمان در زیر ماسه‌های ساحلی مدفون شده‌است. انتهای یکی از آنها به کوه پیل بند و دیگری به کوه شهباز بند منتهی می‌شده که به عنوان مانعی از هدر رفتن آب شیرین ناشی از باران جلوگیری می‌کرده‌اند.

فاصله چابهار با بنادر و شهرهای جهان

الف- فاصله دریایی بندر چابهار با بعضی از بنادر مهم جهان
بمبئی ۷۶۸ مایل دریایی
پوسان ۵۶۴۵ مایل دریایی
سیدنی ۶۶۵۵ مایل دریایی
لندن ۵۶۸۶ مایل دریایی
شانگهای ۵۳۷۹ مایل دریایی
مسقط ۱۵۱ مایل دریایی
هنگ کنگ ۴۶۰۲ مایل دریایی
هامبورگ ۶۰۰۱ مایل دریایی
یوکوهاما ۷۰۰ مایل دریایی
شارجه ۳۷۵ مایل دریایی
کیپ تاون ۳۰۰۰ مایل دریایی
کویت ۸۹۵ مایل دریایی
دبی ۳۶۴ مایل دریایی

ب- مسافت از دیگر نقاط به منطقه آزاد چابهار
تهران ۲۲۸۶ کیلومتر
زاهدان ۷۳۱ کیلومتر
مرز افغانستان ۹۰۰ کیلومتر
مشهد ۱۶۴۷ کیلومتر
کراچی ۷۰۰ کیلومتر
عشق آباد ۱۹۱۹ کیلومتر
دوشنبه ۲۹۵۷ کیلومتر
تاشکند ۳۴۰۶ کیلومتر
بیشکک ۳۸۹۲ کیلومتر
آلماتی ۴۲۱۶ کیلومتر

مراکز دانشگاهی و آموزش عالی

دانشگاه بین‌المللی چابهار و مرکز آموزش عالی دریانوردی و علوم دریایی از مراکز علمی چابهار هستند.

توسعهٔ بندر چابهار و اسکله‌های آن

در سال ۱۳۵۲ طرح جامع تاسیس بندر چابهار مطرح و قراردادهای مربوطه با پیمانکاران منعقد شد. پس از انقلاب اسلامی به دلیل کمبود منابع مالی، بخشی از طرح به تعویق افتاد و بخشی از طرح شامل اسکله نصب سریع و موج‌شکن به اتمام رسید. اسکله شهید بهشتی به عنوان بندر اصلی چابهار در سال ۱۳۶۱ با توجه به جنگ عراق و ایران و با تاکید دولت بر لزوم داشتن بندر در خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس احداث گردید. اسکله شهید کلانتری نیز باتکمیل چهار پست اسکله فلزی در سال ۱۳۶۲ عملاً به بهره برداری رسید. با راه اندازی اسکله ۵ بندر شهید کلانتری و اسکله ۵ بندر شهید بهشتی در سالهای گذشته، در حال حاضر بندر چابهار ظرفیت پهلودهی کشتی‌ها با آبخور ۱۲٫۵ متر را دارد

[afsanah82]

شهرستان خاش

شهرستان خاش یکی از شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان است. مرکز این شهرستان، شهر خاش است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۶۷٫۸۵۱ نفر بوده‌است

تقسیمات کشوری

شهرستان خاش با مساحت ۲۳۱۰۵ کیلومتر مربع در مرکز استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته و فاصله مرکز شهرستان تا مرکز استان ۱۸۰ کیلومتر است. این شهرستان دارای تعداد ۲ مرکز شهری و ۳ بخش، ۱۱ دهستان و ۷۹۹ آبادی دارای سکنه‌است.
بخش مرکزی شهرستان خاش
دهستان پشتکوه (خاش)
دهستان سنگان
دهستان کارواندر
دهستان کوه سفید (خاش)
دهستان اسماعیل آباد

شهر: خاش
بخش نوک‌آباد
دهستان اسکل آباد
دهستان تفتان جنوبی
دهستان گوهرکوه
دهستان نازیل

شهرها: نوک‌آباد
بخش ایرندگان
دهستان ایرندگان
دهستان کهنوک

عوارض طبیعی

ارتفاعات، رودخانه‌ها، قنات، چاه و چشمه‌ها (اعم از فصلی و غیر فصلی) سرچشمه رودخانه و منتهی به کوه تفتان از نظر تقسیم بندی حوزه‌ای آبریز ایران شهرستان خاش را ۵ محدوده مطالعاتی در بر می‌گیرد که قمستهایی از سه حوزه آبریز اصلی یعنی حوزه‌های کویر ولت، جازموریان و ماشکید را در بر می‌گیرد. این محدوده عبارت‌اند از:
دشتهای خاش و پشتکوه از حوزه ماشکید
دشتهای گوهرکوه و آبخوان از حوزه آبریز کویر لوت
محدوده‌های ایرن دگان و کارواندر از حوزه آبریز جازموریان

در این شهرستان تقریباً تمام بهره برداری آب توسط منابع آب زیرزمینی صورت می‌گیرد و رودخانه‌های منطقه عموماً فصلی می‌باشند. خاش يعني غيرت

آب و هوا

شهرستان خاش دارای آب و هوای گرم و خشک می‌باشد. میانگین بارش سالانه در این شهرستان ۹/۱۷۴ میلی متر و متوسط دمای آن از ۷ درجه سانتیگراد الی ۳۷ درجه سانتی گراد در تغییر است.



پیشینه تاریخی

خاش امروزی در نزدیکی شهر قدیمی خاش قرار دارد که تاریخ پیدایش آن به پیش از حکومت نادرشاه می‌رسد. این شهر تا قبل از نادرشاه به علت ناامنی چندان اعتباری نداشت اما نادر شاه ضمن سرکوبی راهزنان، این منطقه را امن کرد و بعدها قلعه‌هایی ساخته شد و بدین ترتیب خاش رو به توسعه و آبادانی گذاشت و از شکل یک روستا خارج شد و آرام آرام سیمای شهر به خود گرفت.

زبان و مذهب

مردم شهرستان خاش به زبان بلوچی تکلم می‌کنند و لهجه خاشی اصیل و زبان فارسی نیز رایج است. ۸۶/۹۹ درصد جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند که برخی سنی و برخی شیعه هستند.[۲]

گردشگری

آتشفشان تفتان، دریاچه سر دریا واقع در ارتفاعات تفتان، روستای کوشه ، مسجد جامع ، درخت توت در روستای گلنگور در حومه نوک آباد ، تخت رستم ، سرو کهنسال سنگان، قلعه حیدرآباد، قلعه روستای ناصری، قلعه کمال آباد، ایرندگان، قبرستان هفتاد سال ، سرو کهنسال ده پابید، بازارچه سرپوشیده، مناره مسجد جامع.

صنایع دستی
سوزن دوزی
سکه دوزی و آیینه دوزی
گلیم و پتش بافی
تولیدات حصیری
سیاه‌چادر بافی.

صنعت و معدن

تعداد صنایع موجود شهرستان خاش، ۳۱ واحد می‌باشد که تعداد – واحد آن در نقاط روستایی و تعداد – واحد بقیه در نقاط شهری مستقر می‌باشند. درسال ۱۳۸۲ تعداد ۳ کارگاه فعال مسئولیت استخراج معادن را به عهده داشته که عمده‌ترین معادن موجود در سطح این شهرستان عبارت‌اند از: آهک و مارن، پوزولان، لاشه ساختمانی، تالک، کرومیت. سهم شهرستان از کارگاه‌های معدنی فعال استان ۲۰ درصد می‌باشد. میزان تولیدات اسمی سالانه گروه معدنی غیر فلزی ۵۰۰۰۰ تن می‌باشد که ۴۱/۲ درصد تولیدات معدنی کل استان را به خود اختصاص داده‌است.

[afsanah82]

شهرستان دلگان

شهرستان دَلگان از شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان ایران است.

این شهرستان تا سال۱۳۸۶ به عنوان بخش دلگان شهرستان ایرانشهر شناخته می‌شد که در این تاریخ به شهرستان ارتقا یافت. جمعیت این شهرستان بنابر آمار سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۵۲٬۴۱۹ نفر بوده است.

تقسیمات

طبق مصوبه هیئت دولت؛ در مهرماه ۱۳۸۶ شهرستان دلگان به مرکزیت شهر گلمورتی از ترکیب بخش مرکزی به مرکزیت شهر گلمورتی مشتمل بر دهستانهای گنبد علوی، دلگان و هودیان و بخش جلگه هاشم به مرکزیت روستای چگرد مشتمل بر دهستانهای جلگه چاه هاشم و چاه علی (موتور علی) در تابعیت استان سیستان و بلوچستان ایجاد گشت.[۲]
بخش مرکزی:
دهستان گنبد علوی
دهستان دلگان
دهستان هودیان

مرکز بخش: شهر گلمورتی
بخش جلگه چاه هاشم
دهستان جلگه چاه هاشم
دهستان چاه علی

مرکز بخش: روستای چگرد

[afsanah82]

شهرستان زابل
شهرستان زابل یکی از شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران است. مرکز این شهرستان شهر زابل است. از این منطقه در شاهنامه فردوسی به نام زابلستان نیز یاد شده و رستم قهرمان شاهنامه زاده این سرزمین است.

که رستم یلی بود در سیستان منش کردمی رستم داستان



دریاچه هامون که بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین در ایران است، در این شهرستان واقع شده است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ ، برابر با ۳۲۹٫۳۱۷ نفر بوده است .

موقعیت جغرافیایی

شهرستان زابل با مساحت ۱۵۱۹۷ کیلومترمربع در ضلع شمال شرقی استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته و فاصله مرکز شهرستان تا مرکز استان (زاهدان) ۲۰۷ کیلومتر است.

تقسیمات کشوری

این شهرستان دارای ۵ شهر ، ۵ بخش ، ۱۷دهستان و ۸۸۵ آبادی دارای سکنه است. این شهرستان در حدود ۳۰ کیلومتر تا مرز ایران و افغانستان فاصله دارد.بخش مرکزی شهرستان زابل
دهستان بنجار

شهرها: زابل و بنجار. بخش پشت‌آب
دهستان ادیمى
دهستان بزی
دهستان قائم‌آباد
دهستان سفیدابه

شهر: ادیمی بخش شیب‌آب
دهستان تیمورآباد (زابل)
دهستان کوه خواجه
دهستان لوتک
دهستان محمدآباد (زابل)

شهر: محمدآباد بخش ميان‌کنگى
دهستان جهان‌آباد (زابل)
دهستان دوست‌محمد
دهستان قرقری
دهستان مارگان

شهر: دوست‌محمد


عوارض طبیعی

شهرستان زابل دارای اقلیم بیابانی گرم و خشك است. میانگین بارش سالانه در این شهرستان ۶/۵۹ میلیمتر و دمای آن در سال از ۵/۹- تا ۴۹ درجه سانتی گراد متغيير است . از ارتفاعات مهم این شهرستان کوه خواجه (در ۲۵ کیلومتری شهر زابل) و قلعه رستم درغرب زابل می‌توان نام برد. در كنار این کوه تصویری از رستم پهلوان که گرزی دوسر در دست دارد، نقش بسته است.[نیازمند منبع] در دامنه‌های جنوبی آن نیز ویرانه‌های بناهای منسوب به دوره اشکانیان بر جا مانده که در زمان خود بسیار باشکوه بوده است.

رودخانه‌های هیرمند و شیله از رودخانه‌های این شهرستان می‌باشد. آب این شهرستان در گذشته ازطریق حفر چاه و قنات تامین می‌شده است و امروزه آب شرب زابل از مخازن بزرگ آب به نام چاه نیمه (که توسط رود هیرمند تغذیه می‌شوند) تامین می‌گردد.

پیشینه تاریخی

شهرستان زابل در قدیم سیستان (سكستان ، سجستان) و نیمروز ناميده می‌شد. محلی که امروز زابل نامیده می‌شود در گذشته زمینهایی با تپه‌هایی از ماسه‌های روان و رسوبات دریایی بوده که قسمتی ازآن در مسیر رودخانه هیرمند قرار داشته است. با کم شدن آب رودخانه بر وسعت خشکی‌های اطراف آن افزوده شد و با اتصال این منطقه به روستای حسین آباد، آبادی بزرگی تشکیل گردیده است. بعدها تأسیس پادگان نظامی بر اهمیت آن افزوده است. در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی بر طبق مصوبه هیات وزیران ، آن آبادی را زابل نامیدند و در سال ۱۳۱۶ شمسی به مرکز سیستان تبدیل شد. زابل امروزی شهری نسبتاً توسعه یافته و مجهز به انواع خدمات مورد نیاز جامعه شهری است.

زبان و مذهب

اکثریت مردم شهرستان زابل به فارسی با لهجه زابلی تکلم می‌کنند و سایر لهجه‌های سیستان و بلوچستان نظیر بلوچی نیز در آنجا رایج است. ۸۹/۹۹ درصد جمعیت این شهرستان را مسلمانان شیعه و سنی تشکیل می‌دهند. ۷۰ درصد از مردم شهرستان اهل تشيع و ۳۰ درصد اهل سنت هستند. جمعيت شيعه شهرستان زابل، پیش از انقلاب ۹۰ درصد بوده‌است.

کشاورزی و منابع طبیعی و دامپروری

اکثریت مردم این شهر از طریق کشاورزی امرار معاش می‌کنند. در سال زراعی ۸۳-۱۳۸۲ سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی شهرستان زابل بالغ بر ۲۵۸۶۱ هکتار شامل می‌شد که ۱/۱۶ درصد از سطح زیر کشت استان سیستان و بلوچستان را تشکیل می‌دهد. از این مقدار ۵۶/۱ درصد به کشت باغات و ۱/۱۶ درصد به زراعت‌های سالانه اختصاص دارد. محصولات عمده زراعی این شهرستان غلات، محصولات جالیزی و نباتات علوفه‌ای است. طی همان سال، ۱۱۸ واحد صنعتی پرورش و نگهداری دام و طیور در سطح شهرستان فعال بوده ، همچنین میزان تولید شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ و ماهي به ترتیب ۳۷، ۱/۷، ۳ و ۱۰۸ هزار تن بوده است.

اماکن سیاحتی تاریخی و مراکز توریستی با ذکر جاذبه‌های گردشگریشهر سوخته
کوه خواجه
قلعه سام
دهانه غلامان
چاه نیمه
قلعه سه‌کوه
قلعه رستم
قلعه رمرود
آتشکده کرکوه
قلعه خان ملك
تپه کنیز تخت شاه
بی بی دوست
آتشکده کهک
میل قاسم آباد
میل نادری
زاهدان کهنه
برج افغان
چاه نیمه
تالاب هامون
آسیابهای بادی
قلعه کندر

صنایع دستی
پشتی و گلیم بافی
قالی بافی
توتن سازی
تولید ابزارآلات موسیقی
سوزن دوزی
کلوچه و نان محلی
کلمبه
برَک

[afsanah82]

شهرستان زاهدان


اطلاعات کلی
نام رسمی: زاهدان
کشور: ایران
استان: سیستان و بلوچستان
شهرستان: زاهدان


جمعیت: ۸۰۰٫۴۶۰
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا: متر


شهرستان زاهدان از توابع استان سیستان و بلوچستان است مرکز آن شهر زاهدان است. این شهرستان در جنوب شرقی کشور ایران قرار دارد. جمعیت این شهرستان درسال ۱۳۸۶، ۸۰۰٫۴۶۰ نفراست.[۱]. شهر زاهدان مرکز این شهرستان است.

تقسیمات کشوری
شهرها: زاهدان، میرجاوه و نصرت‌آباد.
بخش مرکزی شهرستان زاهدان
دهستان چشمه زیارت
دهستان حرمک

شهرها: زاهدان
بخش میرجاوه
دهستان تمین
دهستان لادیز

شهر: میرجاوه
بخش نصرت‌آباد
دهستان دومک
دهستان نصرت‌آباد

شهر: نصرت‌آباد
بخش کورین
دهستان کورین
دهستان شورو

آب و هوا

شهرستان زاهدان دارای آب و هوای بیابانی گرم و خشک می‌باشد. میانگین بارش سالانه در این شهرستان ۷۲ میلیمتر و میانگین دمای آن در سال ۸۲ از۵/۴۲ الی ۶/۱۲- درجه سانتیگراد در تغییر است.

تقسیمات کشوری

شهرستان زاهدان با مساحت ۳۶۵۸۱ کیلومتر مربع درشمال استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته و فاصله مرکز شهرستان تا مرکز استان ۰ کیلومتر است. این شهرستان دارای تعداد ۳ مرکز شهری و ۴ بخش – ۸ دهستان و ۱۰۱۲ آبادی دارای سکنه‌است. استان سیستان و بلوجستان از دو منطقه تشکیل شده‌است .منطقه سیتان در شمال و منطقه بلوچستان در مرکز و جنوب استان و قبلا به عنوان استان بلوچستان و سیستان نامیده می‌شد . در یک تقسیم بندی دیگر بلوچستان به دو بخش مکران ( شامل سراوان - ایرانشهر - چابهار - نیکشهر و سرباز) و سرحد ( شامل خاش - میرجاوه و زاهدان است حتی کاهی زابل نیز به عنوان بخشی از سرحد به شمار می‌رود ). زاهدان شمالی ترین منطقه بلوچستان و در مجاورت منطقه سیستان واقع شده‌است.

زبان و مذهب

مردم شهرستان زاهدان به زبان{محلی سیستانی} {بلوچی} تکلم می‌کنند و تعدادی از لهجه‌های زبان فارسی نیز در آنجا رایج است.

بیشتر ساکنین این شهرستان مسلمان شیعه و سنی هستند.اکثر مردمان بومی زاهدان بلوج می‌باشند که از مسلمانان اهل سنت هستتند . بسیاری از آنها گرچه مذهب متفاوتی دارند ولی با هم نسبت خانوادگی دارند حتی گاهی یک برادر تشیع و یک برادر اهل سنت است .

صنایع دستی
سوزن دوزی
سکه و آئینه دوزی
قالیبافی

کشاورزی و منابع طبیعی و دامپروری

در سال زراعی ۸۳-۱۳۸۲ سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی شهرستان زاهدان بالغ بر۱۸۳۳۲ هکتار است که۵/۱۱ درصد از سطح کشت زیر کشت استان را تشکیل می‌دهد. از این مقدار۴/۲۷ درصد به کشت باغات و۶/۷۲ درصد به زراعت‌های سالانه اختصاص دارد. محصولات عمده زراعی شهرستان غلات و نباتات علوفه‌ای می‌باشد.طی همان سال ۶۴ واحد صنعتی پرورش و نگهداری دام و طیور در سطح شهرستان فعال بوده‌است. همچنین میزان تولید شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ و عسل به ترتیب ۶/۱۹، ۷/۱، ۹/۰ و - هزار تن بوده‌است. لازم به ذکر است این شهرستان دارای ۵۹ واحد پرورش ماهی با تولید ۵/۸۸ تن می‌باشد.

صنعت و معدن

تعداد صنایع موجود شهرستان زاهدان ۳۰۳ واحد می‌باشد که تعداد – واحد آن در نقاط روستایی و تعداد – واحد بقیه در نقاط شهری مستقر می‌باشند. درسال ۱۳۸۲ تعداد ۵ کارگاه فعال مسئولیت استخراج معادن را به عهده داشته که عمده‌ترین معادن موجود در سطح این شهرستان عبارت‌اند از: گرانیت، لاشه تراورتنی، گل سفید، کرومیت، منگنز.

سهم شهرستان از کارگاه‌های معدنی فعال استان ۳/۳۳ درصد می‌باشد. میزان تولیدات اسمی سالانه گروه معدنی غیر فلزی – تن می‌باشد که – درصد تولیدات معدنی کل استان را به خود اختصاص داده‌است.

امکانات تفریحی

دانشگاه سیستان و بلوچستان

در این شهر امکانات تفریحی در حد بسیار اندکی است به‌گونه‌ای که تنها در این شهر دو سینما وجود دارد که یکی از آنها تعطیل و دیگری هم فیلم‌های کلوپی را می‌گذارد. براسان و هامون کنار از مکانهای تفریحی زاهدان است

ورزش

این شهرستان از وجود سه استادیوم، سه میدان فوتبال، سه میدان والیبال، سه بسکتبال، ۱۷ سالن ورزشی و سه ورزشگاه بهرمند می‌باشد. سرانه فضای ورزشی به ازای هر هزار نفر (سر پوشیده) ۱۰۸ متر مربع و سرانه فضای ورزشی روباز ۲۵۷ متر مربع برای هزار نفر جمعیت است.

[afsanah82]

شهرستان زهک

شهرستان زهک یکی از شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان ایران است. مرکز این شهرستان، شهر زهک است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۷۱٫۴۶۲ نفر بوده است [۱].

تقسیمات کشوری
بخش مرکزی شهرستان زهک
دهستان خواجه احمد
دهستان زهک
شهر: زهک
بخش جزینک
دهستان جزینک
دهستان خمک

[afsanah82]

شهرستان سراوان

شهرستان سَراوان یکی از شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان ایران است. مرکز این شهرستان شهر سراوان است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۲۳۹٬۹۵۰ نفر بوده است [۱]. همچنین جمعیت این شهرستان در سرشماری سال ۱۳۷۵ برابر با ۱۶۸٫۰۲۴ نفر گزارش شده است [۲].

تقسیمات کشوری
بخش مرکزی شهرستان سراوان
دهستان حومه (سراوان)
دهستان گشت

شهر: سراوان
بخش جالق
دهستان جالق
دهستان کله گان
دهستان ناهوک
شهر: جالق
بخش زابلی
دهستان بیرک
دهستان زابلی
شهر: زابلی
بخش سیب و سوران
دهستان پسکوه
دهستان سیب و سوران
شهر: سوران
بخش بم پشت
دهستان بم پشت
دهستان کشتگان
دهستان کوهک اسفندک
شهر: سیرکان
بخش هیدوچ
دهستان كنت
دهستان هیدوچ
شهر: هیدوچ

[afsanah82]

شهرستان سرباز

شهرستان سرباز یکی از شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان ایران است. مرکز این شهرستان، شهر راسک است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۶۴٫۶۹۵ نفر بوده است

شهرستان سرباز داراي چهار بخش و هشتصد روستا است. در اين شهرستان ۹۸٫۵ درصد اهل سنت مي باشند و داراي ۱۲۱ كيلومتر مرز مشترك با كشور پاكستان مي باشد. سي حوزه علمیه كه دو تاي آن از حوزه هاي بزرگ و معروف مي‌باشد در این شهرستان وجود دارد که سالانه هفتصد طلبه از آن‌ها دانش‌آموخته می‌شود.[

[afsanah82]

شهرستان سیب و سوران

شهرستان سیب و سوران به مرکزیت سوران در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد.

جمعیت کل شهرستان طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۶۱۵۰۷ نفر بوده است.