سلسله مقالات ارتقاي كامپيوتر - اشنایی با اصول ارتقای کامپوتر

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت اول ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
مقدمه
در سیستم‌های مختلف دولتی و خصوصی برای هر دستگاه عمر مفیدی در نظر می‌گیرند. در داخل کشور عمر مفید هر سیستم کامپیوتری را سه‌ سال فرض می‌کنند. بنابراین پس از هر دوره سه‌ساله سیستم‌‌ها باید ارتقا پیدا کنند. این اصل بر اساس توسعه تکنولوژی و تغییرات آن در صنعت مشخص شده است. این دوره زمانی برای تخصص‌های مختلف متفاوت خواهد بود. به‌عنوان مثال در شرکتی که فعالیت گسترده‌ای در زمینه انیمیشن دارد، این دوره کمتر از 18 ماه تعریف می‌شود. با این مقدمه بحث جدیدی را درباره ارتقای سخت‌افزاری آغاز می‌کنیم که قسم اول آن در ادامه تقدیم می‌شود.
چرا ارتقا؟
کامپیوترهای امروزی از حالت تشریفاتی گذشته خود خارج شده و به‌ نوعی به مرکز مدیریت سیستم‌های دیجیتال منزل یا محل کار تبدیل شده‌اند. بنابراین باید از سیستم‌های متنوع با کارکردهای مختلف به ‌سهولت پشتیبانی کنند. از سوی دیگر نوع فعالیت‌هایی که برای کامپیوتر تعریف می‌شوند در طی دو سه سال اخیر بیشتر شده است.
و آخر اینکه بخش‌های جانبی تغییرات و رشد محسوسی داشته‌اند و برای استفاده از آن‌ها مجبور به ارتقا خواهیم بود. به‌عنوان مثال برای استفاده از پخش‌کننده‌های موسیقی نیازمند کامپیوتری هستیم که رابط USB داشته باشد. در مادربردهای خیلی قدیمی خبری از این رابط وجود ندارد، یا جابه‌جایی اطلاعات در سه چهار سال اخیر با دیسک‌های فلاپی مرسوم بود که در دو سال اخیر دیسک‌های CD جای آن را گرفتند، اما افزایش حجم اطلاعات قابل‌حمل ایجاب می‌کند که سیستم‌‌های موجود از دیسک‌های DVD پشتیبانی کنند. به‌طور حتم تا چهار سال دیگر پشتیبانی از دیسک‌های با ظرفیت HD-DVD یا Blue-ray امری حتمی و مسلم قلمداد خواهد شد.
اگر از این منظر به مبحث ارتقا نظری بیفکنیم، اعمال تغییرات در کامپیوترهای موجود منطقی‌تر و هزینه‌های آن توجیه خواهند داشت.
اولویت با چیست؟
اولویت از دیدگاه ما با هزینه‌ای است که می‌توان تحمل کرد. گاهی اوقات هزینه ارتقا آنقدر بالاست که توجیه اقتصادی نداشته و تغییر سطح سخت‌افزاری و تهیه یک سیستم کامل منطقی‌تر نشان خواهد داد. با لحاظ‌ کردن موضوع هزینه‌ها، اولویت با قطعات چندمنظوره است. در داخل کامپیوتر شما قطعه‌ای به نام مادربرد وجود دارد که کوچک‌ترین تغییر در آن موجب اخلال در سیستم خواهد شد، چراکه قطعات پردازنده، حافظه، کارت گرافیک، منبع تغذیه، هارددیسک، مودم، کارت صدا و... به موقعیت‌های فیزیکی خود به شدت وابسته هستند و هر گونه تغییر در مدل مادربرد موجب نشان‌دار شدن این قطعات به‌عنوان موجودی اضافی خواهد شد.
در این مورد دقت فراوانی داشته باشید که به‌طور عمومی و به‌عنوان نتایج تجربه‌های چندین‌ساله، هرگاه هزینه ارتقای سخت‌افزاری دستگاه بیش از 30 تا 40 درصد یک سیستم کامل با پشتیبانی از همان تخصص‌ها شود، قدم در راه اشتباهی خواهید گذاشت. به‌عنوان مثال اگر قیمت یک دستگاه کامل را که برای پشتیبانی از امور گرافیکی سه‌بعدی طراحی شده است یک‌ میلیون تومان فرض کنیم، تا سه ‌سال آینده میزان هزینه‌ برای ارتقا در حافظه، پردازنده، کارت گرافیک یا قطعه لازم دیگر برای این دستگاه حداکثر بین 300 تا 400 هزار تومان معنی‌دار خواهد بود. این مورد در سیستم خانگی که قیمت مجموعه کامل آن 500 هزار تومان است حداکثر تا 200 هزار تومان معنی‌دار خواهد بود.
از کجا آغاز کنیم؟
تشخیص اولویت‌ها و نقطه آغاز ارتقا امری تخصصی است که به کمی هوشمندی و کوله‌باری از تجربه نیاز دارد. به‌عنوان مثال در مادربردهای کنونی چند تغییر عمده در جایگاه قطعات پدیدار شده که امر ارتقا را پیچیده‌تر کرده است. با توجه به وضعیت معیشتی عموم جامعه، اگر یک دوره پنج‌ساله را برای لزوم ارتقا در نظر بگیریم، شاهد تغییرات عمده‌ای در قطعات خواهیم بود. سوکت پردازنده‌های اینتل از 423 پین به 487 پین و هم‌اکنون به‌صورت 775 پینی تغییر کرده، سوکت پردازنده‌های AMD نیز از سوکت 462 پینی به 754 پینی، سپس به 939 پینی و هم‌اکنون به سوکت 940 پینی AM2 تغییر کرده است. شکاف 168 پینی حافظه‌ها به شکاف 184 پینی و هم‌اکنون به شکاف 240 پینی DDR2 تغییر یافته است. این موضوع در قطعات دیگر نیز اتفاق افتاده و موجب شده است که هزینه‌های ارتقا افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد.
در مقاله آینده با چند مثال عملی،‌ مبحث ارتقا در سیستم‌های خانگی را پی‌گیری خواهیم کرد. قبل از آن ظرفیت‌های مالی خود را ارزیابی کنید تا موضوع ارتقا مشکل‌ساز نشود!

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت دوم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
در مقاله پیشین گفته شد که کامپیوترها عمر مفید و مشخصی داشته و استفاده از آن‌ها در روزگار ناسازگار کنونی از حالت تشریفاتی خارج شده و به ‌نوعی به مرکز مدیریت سیستم‌های دیجیتال منزل یا محل کار تبدیل شده ‌است. این‌گونه نتیجه‌گیری شد که پس از هر دو تا سه‌ سال نیاز است تا دستی به سر و گوش کامپیوترها کشیده شود و در این عملیات مهم و شگفت‌انگیز، شناخت و رعایت اولویت‌ها از اوجب واجبات است، چراکه موضع بحث‌برانگیز خراجی (خرج پول) در میان است. یادآوری می‌کنم که واژه‌‌های خراجی و خرش از ساخته‌ها و پرداخته‌های بر و بچه‌های صفحات بازار برای توصیف حالت‌های مختلف خرید در بازار است. "خراجی" به ‌معنی خرید بیش از نیاز با آگاهی یا بدون آگاهی بوده و "خرش" به ‌معنی خرید بدون آگاهی فارغ از میزان خرید است. اثرات این دو واژه به دفعات در هنگام ارتقا احساس می‌شوند. از این بابت آن‌ها را به ‌خاطر بسپارید و از واحد واژه‌گزینی صفحات بازار نیز تشکر کنید. با عرض پوزش به‌دلیل خروج از مبحث اصلی، توجه شما را به ادامه بحث جلب می‌کنم.
پس از شناخت اولویت‌ها، تشخیص نقطه شروع از اهمیت بالایی برخوردار است. اینکه کجای کار کامپیوتر بیشتر می‌لنگد و حق تقدم با کدام‌یک از اولویت‌هاست، کار هر کسی نیست. این‌جاست که پای خبرگان و این‌کاره‌‌ها به ‌میان خواهد آمد و اختلاف در نظر علما نمایان خواهد شد.
راه تئوری ارتقا
اگر فکر کرده‌اید که در این نوشتار نام قطعه‌ای را خواهید خواند، به‌طور کامل در اشتباه غوطه‌ور هستید. خواهران و برادران محترم! ذکر نام قطعه یا مدل، ساده‌ترین کار در دنیای ارتقاست که در محدوده زمانی کوتاهی به‌ کار خواهد آمد و بس. برای اینکه اطلاعات جامع‌تری با دوره ماندگاری بیشتری کسب کنید، چند توصیه برای شما دارم.
شناخت سلیقه‌ها
علاقه خبرگان اطراف شما به نام تجاری خاص موجب جهت‌دار شدن سلیقه شما نیز خواهد شد. باور ندارید، سری به یکی از مراکز تجاری فروش قطعات زده و به‌صورت تصادفی پنج فروشگاه را انتخاب کنید. پس از خروج از فروشگاه سوم به اولین داروخانه مراجعه و درخواست مرگ موش خواهید کرد!
دنیای قطعات کامپیوتر وادی سلیقه‌های متفاوت و متناقض است. جالب این‌جاست که گاهی نتایج این سلیقه‌های متناقض و متضاد یکسان خواهد بود، پس با دقت به گفته‌های ایشان گوش فرا دهید. در پایان این دوره کارگاهی فشرده، با سلایق مختلف آشنا خواهید شد که اگر هوشمند باشید سود آن در جیب شما و اگر بی‌خیال آن باشید، دود آن در چشمان مبارک خواهد رفت.
جهش یا ارتقا
منظور از جهش در میان‌تیر بالا این نیست که در مقابل کامپیوتر خود بجهید تا سیستم به‌ خود آمده و ارتقا پیدا کند، بلکه مقصود از این گفته این است که نیازها و انتظارات خود را از کامپیوتر روی یک برگ کاغذ چک‌نویس نوشته و در پایان در نقش مسؤول یک کمیته حقیقت‌یاب ببینید که آیا عمل ارتقا، گره ‌از کار نگشوده خواهد گشود؟ در این زمان به هیچ نام تجاری خاصی فکر نکنید و فقط بر نیازهای خود متمرکز شوید. فکر کنید که آیا در آینده کار جدید یا انتظار دیگری از کامپیوتر خواهید داشت؟ تحقیق کنید که برنامه‌های متاخر با سیستم‌های ارتقایافته سازگاری خواهند داشت؟ بررسی کنید که تکنولوژی مورد استفاده در سیستم کنونی شما دچار چه تحولات و تطوراتی شده است؟ و تکنولوژی‌های جدیدتر چه زمانی در بازار نمایان خواهند شد؟
پاسخ به هر یک از پرسش‌های بالا نتایج درخشانی برای شما به‌ همراه خواهند داشت، باور کنید!
به‌عنوان مثال از آخر شروع می‌کنیم. بررسی معرفی تکنولوژی‌های جدیدتر بدون شک موجب ارزان شدن موقت تکنولوژی موجود در بازار شده و فرصت زمانی مناسب و کوتاهی برای ارتقا فراهم خواهد کرد. شناخت این زمان‌ها نیاز به حس بویایی خاصی دارد که به مشام اندک مردمان آشنا خواهد بود. از طرف دیگر شناخت دوره تغییرات تکنولوژی‌ دستگاه شما تا تکنولوژی عرضه شده در بازار کنونی،‌ موجب خواهد شد که شناخت مناسبی از وضعیت سیستم ذغالی خود پیدا کرده و اولویت‌ها و اهمیت‌های تغییر و جایگزینی قطعات را به ‌خوبی مشخص خواهید کرد.
مطالعه راهنماهای خرید قطعات بیشتر مانند خرید ماهی است که هم لذیذ است و هم راحت، اما پی‌گیری طاقت‌فرسای شیوه‌ای که ما بیان می‌کنیم، یادگیری ماهیگیری است که مطاعی نیست که در هر دکانی پیدا شود. حالا که در این مکان ارایه شده است، حوصله کرده و همراه ما باشید. راستش را بخواهید مطالب ارایه شده در این نوشتار چندان هم خاص نیستند، اما نمی‌دانم چرا گفته نمی‌شود. هفته آینده خواننده اسرار دیگر ما باشید!

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت سوم ارتقا چيست و چگونه بايد انجام گيرد؟
آنچه گذشت،به اطرافيان وسليقه هاي ايشان دقت ويژه اي كنيدواز جهت دار شدن ناخواسته افكار خود بپرهيزيد. سعي كنيد روش ها رت ياد بگيريد تا مدل ها ،چرا كه روش ها به طور معمول ثابت بوده ولي مدل ها بسته به فصل يا ماه يا سال تغير مي كنند و شما مجبور هستيد كه با مطالعه بسيار خود را به روز نگه داريد .فردي كه روش خريد را آموخته باشد در كوتاه ترين زمان ممكن قادر به هماهنگي خود با مدل هاي روز ومناسب براي خريد خواهد بود.
از كدام قسمت؟
حق بطور كامل با شماست.اين موضوع نيز به سليقه باز مي گردد.در اغلب نوشتارهاي منتشرشده اين گونه بيان شده است كه در ابتداي راه بايد نوع وكيفيت پردازنده مشخص شود تا بتوان بر اساس آن بستر كار يعني مادربورد و قطعات حافظه را انتخاب كرد.از اين جاست كه اختلاف آغاز مي شود. چرا كه بنده معتقد به مشخص كردن اين نكته هستم كه نياز شما چيست ؟بر چه اساسي قصد تعيين كيفيت پردازنده يا مادربورد يا هر قطعه ديگري را داريد؟چرا تكليف خود را با نياز خود بصورت يكباره مشخص نمي كنيد ؟ قبول دارم كه وسوسه در هنگام انتخاب كيفيت قطعات به ميان مي آيد ،اما انتخاب مبنا موجب مي شود كه دامنه وسوسه انگيز قطعات قدري تنگ تر شده و عمليات انتخاب قطعات و اولويت ها با آرامش و حد و حدود مشخص تري انجام گيرد.
خب ،نياز هاي خود را روي يك برگ كاغذ نوشته و بر اساس آن كار را آغاز مي كنيم.
خيانت:
به ياد داشته باشيد كه ارادت و علاقه شما به برخي قطعات مي تواند موجب تغيير در ذائقه خريد شود.اينكه پنج سال پيش به فلان قطعه دويست هزار تومان پول داديد و هم اكنون قيمت قطعه جديد آن با بيست برابر كيفيت 50هزار تومان است،دليلي بر نگه داري و آرشيو قطعه قديمي و احتمالا معيوب نخواهد بود.به صراحت بگويم كه از خير تعميرات بسياري از اين دست قطعات بگذريد كه چندان مقرون بصرفه نيستند.
هرچند واژه مناسبي پيدا نكردم،اما شيوه بروتوس(خيانت)در حق اين دوستان بهترين كاري است كه مي تواند در حق خود وسيستم منتظر ارتقا انجام دهيد.
حمايت:
وقتي قطعه اي مثل ساعت درست كار مي كند و در كليت عمليات ارتقا نقش حياتي ندارد ،اقدام به تعويض آن نكنيد به طور معمول،زمان ارتقا بهترين موقع براي جو گير شدن و انجام تغييرات بنيادين در كل مجموعه است.هارديسكها بيشترين آسيب ممكن را در اين باره متحمل مي شوند.درباره اين موضوع تعمق بيشتري كرده و به هزينه ها نيز دقت داشته باشيد.سعي كنيد در عين آمادگي براي بروتوس بازي،كمي هم آلن دلون باشيد و از نيروي فني خود حمايت كنيد.
با سواد باشيد:
باور كنيد عمده مشكلاتي كه براي خودمان بروز مي كند ،ناشي از ندانستن و نخواندن است .شكر خدا اينترنت در همه جاقابل دسترس است و بي نهايت منبع اينترنتي مجاني در دسترس عموم براي استفاده قرار دارد.بسياري از وب سايت هاي مرتبط با دنياي سخت افزار ،اطلاعات مفيدي به صورت رايگان در اختيار اعضاي خود قرار مي دهند و حتي بسياري از ايشان ،آخرين اخبار و مقالات را به پست الكترونيكي اعضاي خود ارسال مي كنند.در چنين دوراني ماندن در وضعيت آخر يعني ندانستن كار سختي خواهد بود.اگر مشكل اينترنتي و گردش و اين حرفها داريد ،پس از قدري تاتي تاتي در شلكه جهاني به دونده قهاري بدل خواهيد شد.آغاز كنيد وضرر را از منشا آن قطع كنيد.
دوستان من،قبل از اينكه شما مدل مدل مادربورد مناسب براي خود را پيدا كنيد ،نياز به اطلاعات عميق تر والبته به روز داريد كه شايد در دكان بسياري از فروشگاه ها و دوستان مدعي هم يافت نشوند.بدين ترتيب در اين هنگامه لازم است تا در زمينه آموختن قدري خودراي ومستبد باشيد .به بيان ديگر ،تكاني به سول هاي خاكستري مغز خود داده و قدري روي آنها سرمايه گذاري كوتاه مدت كنيد.
حاشيه واجب تر از اصل:
فرض مي كنيم شما به مخاطب بسياري از منبع اينترنتي و فروشگاهي تبديل شده ودر حال كسب اطلاعات به روز هستيد توجه كنيد كه اصل ماجرا چندان اهميت خبري ندارد.اين حاشيه ماجراست كه مي تواند اطلاعات جالب و البته گمراه كننده به شما برساند.در وب سايت هاي خبري قدري حوصله به خرج داده و قسمت نظرات كاربران را با جزئيات كامل مطالعه كنيد.
پس از مدتي در مي يابيد كه در قسمت نظرات كاربران يا انجمن هاي تخصصي مطالبي منتشر مي شود كه دانستن آنها شايد بصورت عادي امكان پذير نباشد.
انجمن هاي تخصصي را جدي بگيريد و به يك نكته دقت مضاعف داشته باشيد اينكه در كوتاه ترين زمان ممكن جهت گيري وب سايت را مشخص كنيد تا دچار مشكل جو گيري نشويد.فرض كنيد وب سايت ها با شما صادق هستند مگر خلاف ان ثابت شود.براي اطمينان از وب سايت هاي معتبر مانند:tomshardware.com،anadtech.com،zdnet.c om،pcmagazine.com،dailytech.com
آغاز كنيد.اگر مسائل اين چنيني خود را حل كنيد،از مقاله بعدي روش هاي بازاري ار تقا را آغاز خواهيم كرد.

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت چهارم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
در سه قسمت گذشته درباره مبانی من‌درآوردی ارتقا صحبت کردیم و کلی حرف‌های خوب و جانانه درباره ماهیت ارتقا و فلسفه وجودی آن زدیم. اگر به ‌یاد داشته باشید قول دادیم که از این هفته به‌صورت عملی وارد گود شده و حرف حساب خواهیم زد. قبل از اینکه وارد بحث شویم، توصیه می‌کنم پول‌های توجیبی خود را شمارش کنید تا در میانه ماجرا حواستان جمع باشد!
نقطه آغاز
اغلب دوستان بنده معتقدند که برای آغاز باید تکلیف خود را با پردازنده مشخص کرد. برخی دیگر از ایشان، انتخاب مادربرد را نقطه آغاز می‌دانند. البته هستند کسانی که پشتیبانی از بازی‌ها را در اولویت قرار می‌دهند و هر چیزی که موجب ارتقا گرافیکی سیستم شود مناسب می‌دانند. شاید نظر شما چیز دیگری باشد، اما هرچه باشد باید دلیل و منطق داشته باشید. نمی‌شود که پول بی‌زبان را هزینه عشق به پردازنده، کارت‌گرافیک یا مادربرد کرد، می‌شود؟
به نظر شخص شخیص خودم اولویت را خواسته‌های شما تعیین می‌کند، اما از آن‌جا که قرار شد صریح صحبت کنیم، اعلام می‌کنم که در دنیای من چیپ‌ست مادربرد و نه خود مادربرد در مقام اول توجه قرار دارد. متاسفانه این موجود کارآمد آن‌چنان که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرد. باور کنید بیش از نیمی از شمایی که این سطور را مطالعه می‌کنید معتقد به اولویت و اهمیت پردازنده هستید، نیستید؟
پردازنده تنها موتور پردازشی سیستم بوده و تمام امور فرهنگی، هنری، اقتصادی، سیاسی، کیفی، هماهنگی و کنترلی در کنف اختیار چیپ‌ست اصلی مادربرد قرار دارد. به مادربردها و تفاوت قیمت‌ها توجه کنید. از خود بپرسید که چه‌ چیزی باعث شده است که دو مادربرد با امکانات جانبی تقریبا مشابه، اختلافی بیش از پنجاه هزار تومان داشته باشند؟
به‌طور حتم پاسخ شما چیپ کنترلی شبکه یا شکاف بیشتر PCI Express نخواهد بود. تنها پاسخ منطقی به تفاوت چیپ‌ست‌ها اشاره خواهد داشت. توانایی پشتیبانی از انواع پردازنده‌ها، قطعات حافظه و حفظ پایداری سیستم توسط کارایی چیپ‌ست اصلی سیستم که Northbridge خوانده می‌شود مشخص خواهد شد. توانایی کنونی و انعطاف چیپ‌ست زمان تغییرات را افزایش خواهد داد.
منظور از زمان تغییراتی که عنوان کردم به دوره‌ای مربوط می‌شود که شما کماکان امکان ارتقا پردازنده، قطعات حافظه، کارت‌گرافیک و قطعات جانبی دیگر را داشته باشید. به‌عنوان مثال، توانایی چیپ‌ست‌ها مشخص می‌کند که سیستم شما از ارتقا حافظه کنونی DDR2 667 به‌حافظه‌های DDR2 1066 پشتیبانی خواهد کرد؟ امکان خرید و نصب پردازنده Core 2 Duo E6400 برای شما ممکن خواهد بود؟ شکاف‌های حافظه مادربرد شما از قطعات دو گیگابایتی پشتیبانی خواهند کرد؟ امکان استفاده از کارت‌های ‌گرافیکی جدید ممکن خواهد بود؟ و قس علی هذه!
هزار پرسش و امکان دیگر وجود دارد که پاسخ بسیاری از آن‌ها در توانایی چیپ‌ست مادربرد نهفته است. از دید نگارنده، خرید پردازنده و سپس جست‌وجو برای یافتن مادربرد مانند دکمه خریدن و کت‌و شلوار دوختن است. بنابراین توصیه می‌کنم که اول نیاز خود را مشخص و در ادامه آن چیپ‌ست مناسب را انتخاب کنید. بدین نکته نیز توجه داشته باشید که این گفته وحی منزل نیست که در آن لغزش نباشد، بلکه نتیجه تجربیات شخصی بنده است که احتمال اشتباه در آن کم نیست!
قدم اول
برای گام برداشتن از نقطه آغازین و قدم برداشتن لازم است تا تکلیف خود را با امکاناتی که مادربردها در اختیار شما قرار می‌دهند مشخص کنید. چیپ‌ست‌ها ویژگی‌های مشخص و تعریف شده دارند که طراحان را قادر به توسعه امکانات می‌کند. برخی از سازندگان، این امکانات را در حد کمال استفاده کرده و پول خون پدر مرحوم شان را تقاضا خواهند کرد. برخی دیگر، دست به‌ تنوع در طراحی زده و مادربردهایی با امکانات متفاوت اما چیپ‌ست یکسان تولید می‌کنند. در این‌باره زمان مناسبی را برای تحقیقات میدانی و اینترنتی در نظر بگیرید.
صبر کنید!
قبل از اینکه قدم اول را بردارید و مادربرد خود را انتخاب کنید لازم است تا از توانایی‌های چیپ‌ست انتخابی مطمئن شوید. بسیاری از وب‌سایت‌های معتبر اینترنتی بخش ویژه‌ای را به تست و بررسی چیپ‌ست‌ها اختصاص می‌دهند. گردش در میان مطالب این منابع در نگرش شما به توانایی واقعی چیپ‌ست‌ها خواهد افزود. به‌عنوان مثال چیپ‌ست Intel P965 از رابط IDE پشتیبانی نمی‌کند، بنابراین تولیدکننده مادربرد برای اینکه یک رابط IDE که لازم و ضروری است در مادربرد قرار دهد نیاز به چیپ کنترلی اضافی دارد که خود هزینه تولید و به‌تبع آن قیمت مصرف‌کننده را افزایش خواهد داد. موارد مشابه با این موضوع کم نیستند. امیدوارم که قادر به ترجمه مطالب باشید، چراکه زبان اغلب این وب‌سایت‌ها انگلیسی،‌ اسپانیای، روسی یا آلمانی است!
صبر بیشتر
تا یادم نرفته گفته باشم که سری هم به بازار زده و با سماجت درباره کارکرد چیپ‌ست‌ها و موارد حاشیه‌ای آن پرس‌وجو کنید. در بین فروشگاه‌داران محترم افرادی هستند که اطلاعات بهتر و مطلوب‌تری نسبت به وب‌سایت‌ها در اختیار شما قرار خواهند داد، مضاف اینکه زبان ‌ایشان هم برای شما آشناست!

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت چهارم بخش دوم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
به این نتیجه رسیدیم که یکی از اصلی‌ترین اقدامات شما برای ارتقاء صحیح، دانستن وضعیت موجود دستگاه بی‌نواست. دانستن داشته‌ها کمک موثری در تعیین هدف و اقدام مناسب برای خرید خواهد بود. در این زمینه گفتیم که معمولا مادربردها اولین و اصلی‌ترین عنصر در سیستم هستند که لیاقت ارتقا دارند. گفتیم که در انتخاب مادربرد جدید یک نکته اصلی نهفته است و آن این است که به‌‌جای توجه به قرتی‌بازی تبلیغاتی بسیاری از شرکت‌های سازنده مادربرد، به اصل این قطعه فرهیخته توجه فرمایید. مهم‌ترین عنصر در داخل سیستم‌ها، قطعه‌ای به نام مادربرد است و بدون شک بر روی چیزی مهم‌تر از چیپ‌ست اصلی (فرمانده) وجود ندارد. فرمانده داستان ما هرچه قوی‌تر باشد، کارایی و پایداری کل سیستم افزایش قابل‌ملاحظه‌ای خواهد داشت. در آخر ماجرای هفته گذشته بدین نتیجه رسیدیم که مطالعه مناسب و تحقیق وسواس‌گونه‌ای با موضوع چیپ‌ست‌ها و حواشی آنها آغاز کرده تا به نتیجه دلخواه برسید.
نقطه دوم
فرض می‌کنیم که چیپ‌ست مناسب خود را انتخاب کرده‌اید. انتخاب مناسب این عضو حیاتی را به شما تبریک می‌گویم. اما پایان کار فرا نرسیده است. انتخاب چیپ‌ست مناسب تازه ابتدای راه پروژه انتخاب مادربرد است. چیپ‌ست‌ها امکانات بسیاری به ‌‌همراه دارند که قرار نیست تمامی آن‌ها را در اختیار داشته باشید، اگر هم در اختیار داشته باشید چندان به‌کارتان نخواهد آمد. به‌عنوان مثال بسیاری از شما دوستان اطلاعاتی از RAID‌ ندارید، چه برسد به اینکه از آن استفاده کنید. حتی اگر اطلاعات کاملی نیز از آن داشته باشید احساس نیاز بدان نخواهید داشت. بنابراین سعی فراوانی داشته باشید که پول اضافی بابت این امکان ندهید. البته نگران ارتقا دوباره نباشید، چرا که بسیاری از مادربردهای متوسط امروزی حداقل از یک رابط RAID پشتیبانی می‌کنند. منظور بنده این است که اصرار بی‌دلیل برای تجمیع چنین امکاناتی که چندان کارا نخواهند بود نداشته باشید.
نقطه بعدی
امکان RAID‌ یکی از مواردی است که تصور می‌کنم حاشیه‌ای است. مادربردها به‌غیر از امکانات شامل اجزاء دیگری هستند که مهم‌تر از امثال شبکه و غیره هستند. به‌عنوان مثال خازن‌های نصب شده بر روی مادربرد اهمیت بیشتری از امکانات USB‌ دارد، چرا که این خازن‌ها وظیفه دارند جریان الکتریسیته را کنترل کرده و مقادیر صحیحی از جریان الکتریکی به اجزاء اصلی سیستم برساند. به غیر از نقش مهم خازن‌ها باید از اهمیت تنظیم‌کننده‌های ولتاژ که به رگولاتورها معروف هستند صحبت کنیم که به‌طور مستقیم در کنار سوکت پردازنده روی مادربرد قرار گرفته و با حساسیت بالایی میزان ولتاژ ورودی به داخل پردازنده را کنترل می‌کند.
به صراحت می‌گویم که به‌جای ذوق کردن از رابط شبکه گیگابیت که به‌طور حتم به‌کار شما نخواهد آمد به نوع رگولاتورها توجه داشته باشید. در خازن‌ها انواع جدید حالت‌جامد آن بهتر و در رگولاتورها انواع بدیع دیجیتال آن پسندیده‌تر است. این حرف‌ها را به‌گزاف نمی‌گویم، تکنولوژی جدید بدون شک سعی فراوانی در اعمال کنترل بیشتری بر روی عملکرد قطعات داخلی سیستم‌ها و دریافت خروجی پایدار دارد. مهم این است که با آغوش باز به استقبال این تکنولوژی‌ها برویم اما هوشمند و با دقت نظر!
نقطه سوم
خب امیدوارم خسته نشده باشید. متأسفانه قرار نیست که از مدل خاصی نام ببریم تا شما هم دوان دوان سراغ آن را بگیرید. مگر قرار نیست ماهیگیری یاد بگیرید؟
تا یادم نرفته گفته باشم که سه چهار شرکت مشخص در حوزه تولید چیپ‌ست اصلی فعالیت می‌کنند. شرکت‌های Intel، nVIDIA، VIA، SiS‌و ATI محصولاتی برای پردازنده‌های تولیدشده Intel طراحی و تولید می‌کنند. البته همکاری ATI با این شرکت قطع شده است. از زمانی که ATI توسط AMD تصاحب شد، Intel‌تمایلی به همکاری با این شرکت ندارد. مادربردهای سطح بالا، حرفه‌ای و حتی مدل‌های متوسط رو به خوب از چیپ‌ست‌های Intel و nVIDIA استفاده می‌کنند. مادربردهای متوسط ارزان‌قیمت و اقتصادی به‌طور عموم از چیپ‌ست‌های VIA و SiS استفاده می‌کنند.
تصور می‌کنم پاراگراف بالا کمک مناسبی در انتخاب مادربرد باشد تا تکلیف خود را با دسته‌بندی‌های کلی حاکم بر انواع مادربردها مشخص کنید. این را هم بدانید که تا دو سال گذشته بهترین انتخاب برای پشتیبانی از پردازنده‌های Intel مادربردهایی است که از چیپ‌ست‌های Intel استفاده کرده باشند. nVIDIA در طی این دو سال چند چیپ‌ست کارآمد برای پشتیبانی از محصولات Intel طراحی کرده است. بنابراین در انتخاب بین این دو دقت کافی داشته باشید.
برای پشتیبانی از محصولات AMD چند اختلاف بزرگ وجود دارد. بدون شک nVIDIA تا سال گذشته بهترین چیپ‌ست‌های پشتیبان محصولات AMD را طراحی کرده است. از زمانی که AMD‌ مالک ATI شده است،‌ این اوضاع قدری به ‌هم ریخته است. البته ATI‌ هم اگر چیپ‌ست طراحی کند، خوبش را طراحی می‌کند.
نقطه صفر
یکبار دیگر به ارتقا خود فکر کنید. ببینید که راه را درست آمده‌اید یا خیر؟ شاید یک ارتقاء مختصر در پردازنده مشکل شما را تا چند ماه حل کند و نیازی نباشد این‌قدر خود را درگیر ساز و کار مادربرد کنید. هرچند دانستن این اطلاعات خالی از فایده نخواهد بود!

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت پنجم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
هفته گذشته از نقطه صفرم به نقطه چهارم ارتقا سیستم رسیدیم. خلاصه بحث اینکه در فیلم‌نامه ارتقا، نقش اصلی از آن مادربرد است. شخص مادربرد نیز ارادت خاصی به چیپ‌ست اصلی دارد. دوستی پرسیده بود که تفاوت چیپ‌ست اصلی با پل‌شمال (Northbridge) چیست؟
با توجه به این نکته که سواد تخصصی ما ته کشیده است، پاسخ می‌دهم که تمام مادربردها دارای یک چیپ‌کنترل مرکزی هستند. این چیپ‌‌مرکزی که به‌طور معمول در نزدیکی سوکت پردازنده و در کنار شکاف‌های حافظه قرار می‌گیرد، در اصطلاح پل‌شمالی خوانده می‌شود. به‌جز چند استثنا در چیپ‌ست‌های nVIDIA، تمامی مادربردهای کنونی از یک چیپ‌کمکی دیگر نیز استفاده می‌کنند که تحت کنترل چیپ‌مرکزی قرار دارد. این چیپ‌کمکی در اصطلاح پل‌جنوبی (Southbridge) خوانده می‌شود. البته مادربردها شمال و جنوب ندارند و توصیه می‌کنم ذهن مبارک خود را درگیر این قضیه نکنید. علمای سخت‌افزار به این دسته از چیپ‌های مرکزی (پل‌شمالی) که همه‌فن حریف هم هستند، عنوان چیپ‌ست را اعطا فرموده‌اند.
نقطه چهارم
در جلسه گذشته کلیاتی درباره اهمیت و اولویت انتخاب چیپ‌ست‌ها قلم‌فرسایی کردیم. همچنین در قدم‌های قبلی گفته شد که در انتخاب مادربرد به تکنولوژی تولید خازن و البته رگولاتورها توجه کنید. همچنین درباره سازندگان اصلی چیپ‌ست سخن گفته شد. این مطالب را یادآوری کردم که بدانید،‌ مادربرد همچنان موضوع بحث ماست. باور کنید داشتن یک مادربرد خوب و نازنین برای جوانان از ازدواج واجب‌تر است!
اکنون شما آماده هستید تا چیپ‌ست فرعی یا پل‌جنوبی را انتخاب کنید. به‌طور معمول آن کس که چیپ‌ست اصلی را می‌سازد، جور ساخت چیپ‌ست فرعی را نیز خواهد کشید، پس کار دشواری در پیش نخواهید داشت. البته در روزگاران قدیم بودند مادربردهایی که از دو چیپ‌ست متفاوت استفاده می‌کردند،‌ نسل این‌گونه مادربردها به‌سر آمده است. القصه، توصیه ما برای انتخاب چیپ‌ست از چهار پنج قسم فراتر نمی‌رود. این مورد شامل حال چیپ‌ست جنوبی نیز می‌شود. چیپ‌ست جنوبی عهده‌دار پشتیبانی از شکاف‌های PCI، رابط‌های خارجی مانند USB و Firewire، رابط‌های شبکه و صدا، ارتباط با BIOS، رابط‌های ذخیره‌سازی مانند SATA‌، eSATA، IDE و غیره است. بسته به‌نوع چیپ‌ست‌ها، کارهای دیگری نیز توسط این موجود پیگیری و انجام می‌شود که به‌سهولت از آن می‌گذریم.
تفاوت بسیاری از مادربردها در کیفیت، امکانات و قیمت، با نوع چیپ‌ست جنوبی آنها مرتبط است. به‌عنوان مثال، اگر دوربین دیجیتالی دارید که از رابط Firewire یا iLink استفاده می‌کند، یا از اهالی تدوین فیلم هستید و سرعت و امنیت در ذخیره‌سازی برای شما از درجه اول اهمیت برخوردار است باید به امکانات چیپ‌ست جنوبی به‌صورت جدی توجه کنید. بسیاری از سازندگان مادربرد، چندین مدل مختلف را بر مبنای یک نوع چیپ‌ست تولید می‌کنند و برخی امکانات آن را به صورت انتخابی در اختیار شما قرار خواهند داد. به‌عنوان مثال، ممکن است که چیپ‌ست انتخاب شده از رابط Firewire پشتیبانی کند، اما جای ارتباط آن در پانل پشتی یا روی مدار چاپی مادربرد خالی باشد. دیگر اینکه به پشتیبانی کامل از یک امکان خاص توجه کنید. RAID امکانی است که قریب به اتفاق مادربردهای کنونی از آن پشتیبانی می‌کنند. برای متخصصی که سرعت و امنیت اطلاعات ذخیره‌ شده در هارددیسک‌ها اهمیت یکسانی دارد، نوع RAID‌ ارایه شده توسط چیپ‌ست اهمیت بسیار دارد. RAID 0، RAID 1 به‌صورت عام در اغلب مادربردهای سطح متوسط به بالا وجود دارند، ولی برای کارهای تخصصی پاسخ‌گو نیستند. برای حل نیازهای پیچیده‌تر به انواع RAID 0+1، RAID 1+0، RAID 5 و RAID 10 توجه کنید. چیپ‌ست‌ها امکانات حاشیه‌ای دیگری نیز دارند که کمتر بدان‌ها پرداخته شده است. از این بابت از چیپ‌ست‌ها طلب پوزش می‌کنیم. ارایه امکاناتی چون RAID، USB2.0 و امثالهم در لیست امکانات مادربرد ذکر می‌شوند، اما کمتر منبعی اشاره به امکانات پایه‌ای دیگر دارد. با یک مثال، بحث امروز را خاتمه می‌دهیم. بد نیست بدانید که چیپ‌ست گران و قدرتمندی مانند Intel 975X از تکنولوژی NCQ پشتیبانی نمی‌کند. امثال این نداشته‌ها را یک ضعف بزرگ قلمداد کنید و بدان حساس باشید.

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت ششم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
در قسمت‌های قبلی به‌تفصیل درباره مفهوم ارتقا و نقطه آغاز آن صحبت کردیم. مادربرد را به‌عنوان نقطه آغازین انتخاب کردیم و از چند منظر به بررسی آن پرداختیم. بارها یادآوری شد که در این سلسله نوشتار به‌مدل خاصی توجه نداریم و مقصود، آشنا کردن مخاطبان با امکانات و گاهی اصطلاحات است. حقیقت امر این است که شخصا به آموزش‌ها و راهنمایی‌های استاندارد و رسمی اعتقاد ندارم و کارایی آن‌ها را کمتر از متوسط ارزیابی می‌کنم. درگیر شدن با موضوع به‌ شکل مستقیم و بی‌واسطه و سازگار ساختن ذهن با آن اثرات چشمگیری داشته و نقش مهمی در ارتقا مهارت ایفا خواهد کرد. به یاد داشته باشید که دانستن چرایی ارتقا و شیوه‌های آن در حیطه دانش قرار ندارد، اما اقدام به انجام ارتقا سخت‌افزاری به‌طور مطلق در حوزه مهارت قرار دارد. این را گفتم که به این نوشتار و امثالهم که فراوان در نشریات ایران منتشر می‌شوند، اکتفا نکنید.
آماده برای پرش
اکنون چهار قدم اصلی برای ارتقاء بستر اصلی سیستم را برداشته‌ایم و پس از پایان این نوشتار خود را باید برای پرش اول آماده کنید. یادآوری می‌کنم که انتخاب قطعات سخت‌افزاری به صورت مستقل امکان پذیر نیست، بلکه خصوصیات قطعات، ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و نمی‌توان آنها را در طول هم انتخاب کرد. در ضمن انتخاب مادربرد خود،‌ نیم‌نگاهی نیز به خصوصیات پردازنده، قابلیت‌های کارت‌گرافیک، توانایی قطعه حافظه و امکانات دیگر قطعات داشته باشید. به‌عنوان مثال منطقی نیست که مادربردی با چیپ‌ست Intel P965 برگزید و سپس برای آن پردازنده دوهسته‌ای Pentium D تهیه کرد.
به‌ یاد دارید که در قسمت‌های ابتدایی این نوشتار، بسیار تاکید کردم که استفاده‌هایی که در آینده از سیستم انتظار دارید، برای خود تصویر کنید و روی کاغذ بیاورید. آن وقت با توجه به یادداشت‌های خود می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا به دو کارت گرافیک نیاز خواهید داشت؟ آیا 2 گیگابایت حافظه برای پشتیبانی از کارهای گرافیکی شما کفایت خواهد کرد؟ آیا چیپ صدای 8 کاناله موجود روی مادربرد برای شمایی که علاقه به‌ویرایش فایل‌های صوتی به شکل نیمه‌حرفه‌ای دارید، مناسب خواهد بود؟ آیا نیاز به دو رابط شبکه گیگابیت نخواهید داشت؟
تاکید می‌کنم که در هنگام انتخاب مادربرد اولا مطالعه فراوان داشته باشید و ثانیا خود را محدود نکنید، چراکه ایجاد تغییرات در آینده به ‌غیر از زحمت فراوان و ایجاد نارسایی قلبی،‌ هزینه‌زا خواهد بود!
پیش از پرش
امروز قصد دارم تا موضوع مادربرد را به اتمام برسانم. درباره چگونگی انتخاب چیپ‌ست به‌عنوان رکن اصلی و حاکم سرزمین مادربرد به اندازه کفایت صحبت شده است. توجه کنید که انتخاب مادربردهای ارزان‌قیمت بسیار سخت‌تر از مدل‌های گران‌قیمت است. مادربردهای سطح بالا در وب‌سایت‌های مختلف و معتبر مورد بحث قرار گرفته و نقاط ضعف و قوت آن‌ها مشخص می‌شود، اما درباره مادربردهای ارزان‌قیمت به سختی و آن هم بسیار مختصر مطلب منتشر می‌شود. بنابراین باید به منابع داخلی مانند دوستان این‌کاره، نشریات داخلی و شنیده‌ها اکتفا و اعتماد کرد. درباره انتخاب چیپ‌ست مادربردهایی که به‌صورت مجتمع تولید می‌شوند، دقت بیشتری کنید. راستش علاقه‌ای به استفاده از واژه مجتمع برای توصیف این مادربردها ندارم، اگر معادل بهتری برای Onboard دارید،‌ اعلام کنید و خانواده‌ای را از دل‌نگرانی برهانید!
در اصطلاح فنی به چیپ‌ست‌هایی که در داخل خود، موتور گرافیکی دارند، عنوان IGP‌ اطلاق می‌شود. استفاده از گونه چیپ‌ست‌ها با محدودیت‌های بسیاری همراه است. چیپ‌‌ست‌های IGP علاوه بر انجام وظایفی که به‌طور عادی بر دوش هر چیپ‌ست محترمی سنگینی می‌کند، موظف به پشتیبانی از پردازش گرافیکی نیز خواهد بود. مادربردهای مبتنی بر چیپ‌ست‌های IGP به مادربردهای VGA Onboard معروف هستند. به‌بیان دیگر چیپ‌ست‌های IGP ترکیبی از یک چیپ‌ست کامل به‌انضمام یک پردازنده گرافیکی محدود است. دور و بر این چیپ‌ست مرکب یا مجتمع بسیار شلوغ است. این چیپ‌ست‌ها حافظه مورد نیاز برای انجام امور گرافیکی را از حافظه اصلی (RAM) به‌عاریت می‌گیرند و در اصطلاح شریک (Share) می‌شوند. اگر مجبور به انتخاب مادربردی با چنین مشخصاتی شدید،‌از مدلی استفاده کنید که دارای یک شکاف توسعه گرافیکی مانند، PCI Express باشد تا در صورت نیاز،‌ ‌امکان ارتقا ممکن باشد. استفاده از کارت‌گرافیک مستقل موجب می‌شود که بار پردازش گرافیکی از دوش چیپ‌ست IGP برداشته و حافظه اصلی نیز از سنگینی شراکت آزاد شود.
ارتقا، راه‌ها و شیوه‌های مختلفی دارد. در این‌باره، باب صحبت همچنان باز است، البته هفته آینده درباره قطعه دیگری سخن خواهیم گفت.

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت هفتم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
آنچه گذشت
در قسمت‌های قبلی به‌طور مفصل درباره بود و نبود مادربرد صحبت کردیم. برآن شدیم تا موضوع ارتقا را از مادربرد به قطعه دیگری تغییر دهیم تا اولا خواننده گرامی که شما باشید دچار بی‌حوصلی، سرخوردگی، افسردگی، دل‌مردگی و در نهایت خودکشی نشوید و دوما در این دنیا قطعات دیگری هم هستند که اگر نباشند،‌ مادربرد حکم ‌"کفش‌های میرزا نوروز" را خواهد داشت! از این‌رو و از این هفته به موضوع جذاب و شیرین روش‌های ارتقا پردازنده با توجه به امکانات مادربرد و نیازهای موجود خواهیم پرداخت.
شناخت پردازنده
گذشت آن زمان که در دنیای کامپیوتر فقط یک پردازنده حکمرانی می‌کرد. گذشت آن روزگار که اول و آخر و وسط تمام پردازنده‌ها فقط محصولات اینتل بود و بس. لذا قبل از تصمیم برای ارتقا پردازنده، باید از توانایی مادربرد خود مطلع شوید و مطابق با نیاز خود اقدام به تغییر پردازنده موجود نمایید. در دنیای کنونی سه دسته پردازنده قابل تهیه هستند که دسته اول و دوم به سهولت و دسته سوم به صورت مجتمع با مادربرد قابل تهیه خواهند بود. بنابراین تمرکز خود را بر دو دسته اول معطوف خواهیم کرد. بدون شک نام‌های AMD‌ و Intel برای قبایل بدوی ساکن در مجمع الجزایر گالاپاگوس هم آشناست، پس بدون فوق وقت می‌رویم سراغ اصل ماجرا و...
ارتباط پردازنده و مادربرد
انتخاب پردازنده، ارتباط مستقیمی با مدل مادربرد و چیپ‌ست نصب‌شده بر روی آن دارد. پردازنده‌ها تعداد پایه‌های (Pins) مشخصی دارند و الزاما باید با سوکت نصب‌ شده روی مادربرد ار لحاظ تعداد پایه و شکل چینش آن تطابق داشته باشند. از طرف دیگر چیپ‌ست مادربرد باید پردازنده را شناخته و قادر به پشتیبانی از قابلیت‌های آن باشد. قابلیت‌ها شامل: سرعت فرکانس هسته پردازشی، سرعت تبادل داده‌ها بین پردازنده و چیپ‌ست، نوع حافظه قابل پشتیبانی،‌ سرعت فرکانس حافظه، میزان حافظه موقت Cache L2 و غیره خواهد بود. از طرف دیگر انتخاب نوع پردازنده رابطه مستقیمی با انتظارات شما از سیستم پردازشی دارد. به طور حتم نیازهای یک گرافیست یا انیماتور حرفه‌ای با انتظارات فردی که صبح خود را با Microsoft Word آغاز کرده و شب را با jet Audio به پایان می‌رساند، تفاوت‌های اساسی دارد. بارها تکرار شده است که انتظارات کنونی خود را یادداشت و پیش‌بینی کنید که تا 24 ماه آینده چه توقعاتی از یک پردازنده نجیب خواهید داشت. در کنار این موارد، هزینه‌ای که قادر به پرداخت آن هستید را نیز مرقوم فرمایید! قبل از هر چیز باید با دسته‌بندی پردازنده‌ها آشنا شوید.
دسته بندی از بعد کارایی
پردازنده‌ها را از بعد کارایی در پنج گروه پردازنده‌های ارزان‌قیمت یا اقتصادی بین 35 تا 70 هزار تومان ، متوسط 70 تا 120 هزار تومان ، خوب بین 120 تا 220 هزار تومان، عالی یا کیفی از 220 هزار تومان به بالا دسته‌بندی می‌کنند که به‌ دلیل ویژگی خاص پردازنده سرور، در این مجال فقط روی چهار دسته اول متمرکز خواهیم شد. دسته‌بندی فوق و محدوده قیمت ارایه شده، به نظر نویسنده بستگی دارد و در منابع مختلف معیارهای گوناگونی برای این دسته‌بندی ارایه خواهد شد.
دسته‌بندی از بعد سازنده
تمام پردازنده‌هایی که برای شما مناسب هستند، در دو دسته Intel و AMD قرار گرفته است و انتخاب دیگری برای شما ممکن نیست. اجازه بدهید درباره کیفیت و مسایل حواشی مربوط به این شرکت‌ها صحبت نکنیم و فقط بر روی شیوه‌های منطقی تهیه متمرکز شویم.
Intel و AMD خانواده‌های متعدد پردازشی با نام‌های عجیب و غریب تولید کرده‌اند که به ‌خوبی در دسته‌بندی بالا قرار می‌گیرند. از این رو شناخت خانواده‌های زیرمجموعه اهمیت فراوانی دارد. اما قبل از پرداختن به خانواده‌های پردازشی، ‌بهتر است مروری کلی بر مشخصات کلی پردازنده داشته باشیم ‌چرا که در قسمت‌های آینده و در بین مطالب بارها بدان ارجاع خواهیم کرد.
قبل از ادامه ...
به‌نظرم دوستانی که سیستم‌هایی مربوط به سال‌های 80 تا 82 دارند از خیر تغییر پردازنده گذشته و برنامه‌ای برای دگرگونی ساختاری در تمام اجزا داشته باشند. شاید تا سال 84 و با توجه به نیاز آن روزگار، تغییر پردازنده‌های خانواده Pentium2 به Pentium3 تغییر کیفی عمده‌ای را موجب می‌شد. در شرایط کنونی این‌گونه تغییرات در موارد محدودی کارساز بوده و توصیه می‌شود که این عزیزان از خیر ارتقا موردی گذشته و دل به دریا زده و به‌فکر تغییرات اساسی در نگرش خود و نیز سیستم پردازشی موجود باشند. ناگفته نماند کیفیت بسیاری از سیستم‌های پردازشی مبتنی بر پردازنده‌های Pentium3 را می‌توان با ارتقا در ظرفیت حافظه تا یک گیگابایت و تهیه کارت گرافیک دست دوم مناسب تا میزان قابل‌توجهی بهبود بخشید

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت هشتم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
قبل از شروع
در قسمت‌های قبلی کلیاتی درباره ارتباط پردازنده و مادربرد گفته شد و بیان کردیم که انتخاب پردازنده به ‌منظور ارتقا، بدون در نظر گرفتن نوع و امکانات مادربرد قابل انجام نیست. در حال حاضر، به‌دلیل تنوع بسیار زیاد پردازنده‌ها از یک‌طرف و کاهش قیمت و تغییرات عمده در دنیای سیستم‌های پردازشی از طرف دیگر، موضوع ارتقا پردازنده در دل بسیاری از دوستداران کامپیوتر وسوسه انداخته است. به ‌نظرم دوستانی که سیستم‌هایی مربوط به سال‌های 80 تا 82 دارند از خیر تغییر پردازنده گذشته و برنامه‌ای برای دگرگونی ساختاری در تمام اجزاء داشته باشند. شاید تا سال 84 و با توجه به نیاز آن روزگار، تغییر پردازنده‌های خانواده Pentium2 به Pentium3 تغییر کیفی عمده‌ای را موجب می‌شد، اما در شرایط کنونی، این‌گونه تغییرات در موارد محدودی کارساز است و توصیه می‌شود که این عزیزان از خیر ارتقا موردی گذشته و دل به دریا زده و به‌فکر تغییرات اساسی در نگرش خود و سیستم پردازشی موجود باشند. ناگفته نماند کیفیت بسیاری از سیستم‌های پردازشی مبتنی بر پردازنده‌های Pentium3 را می‌توان با ارتقا در ظرفیت حافظه تا یک گیگابایت و تهیه کارت گرافیک دست دوم مناسب، تا میزان قابل‌توجهی بهبود بخشید. من بارها و به دفعات شاهد بودم که کیفیت یک سیستم مبتنی بر پردازنده Pentium3 800 MHz با یک گیگابایت حافظه و کارت گرافیک 32 مگابایتی در مقایسه کیفی تفاوت چندانی با سیستم مبتنی بر یک پردازنده Pentium4 2 GHz با همین مشخصات ندارد. بر این اساس، مسئله انتخاب سیستم پردازشی جدید موجب تغییرات عمده در کلیت سیستم خواهد شد. قبلا به‌عرض رسانده‌ام که هر مادربردی از هر پردازنده‌ای پشتیبانی نمی‌کند و این مورد، اولین محدودیت در انتخاب و ارتقا پردازنده خواهد بود.
AMD یا Intel، مسئله این است!
سه چهار سال پیش قبولاندن استفاده از پردازنده‌های AMD به مشتری‌جماعت، روان آسوده و دل امیدوار و صبر ایوب و فک روان و کلامی بدون خطا می‌خواست. در آن روزگار سهم شرکت AMD از بازار سیستم‌های پردازشی کمتر از 5 درصد بود و هم اکنون این میزان به بیش از 25 درصد رسیده است. نکته جالب ریشه‌یابی این تغییر وضعیت است که البته دانستن جزئیات آن در نوشتار دیگری دنبال خواهد شد،‌ اما بد نیست بدانید که رفع برخی ضعف‌های اساسی در پردازنده‌های AMD که تولید گرما اصلی‌ترین آن بود،‌ موجب برتری این شرکت در این جدال شد. پردازنده‌‌های AMD به‌طور سنتی تا سال گذشته بهترین پشتیبان بازی‌ها و امور گرافیکی بودند.
از آن‌سو پردازنده‌های Intel برای پردازش‌های همزمان و به‌منظور استفاده توسط برنامه‌نویسان و امور حرفه‌ای تدوین صدا توصیه می‌شد. این وضعیت تا سال گذشته هم به همین منوال بود تا این که تغییر نگاه Intel به ماهیت پردازنده و تولید خانواده پردازشی Core 2 Duo، شرایط را تغییر داد. عجله کنید این مورد را بیشتر توضیح خواهم داد.
Athlon XP و Pentium4
تکلیف دوستانی که مادربردهای ایشان مربوط به بیش از چهار سال گذشته است، روشن شد. این دوستان برای تغییر پردازنده، چاره‌ای جز تغییر مادربرد ندارند، البته امکان استفاده از پردازنده‌های دست دوم هم برای این منظور فراهم است، اما شاید پاسخگوی انتظار دوستان نباشد. یکی از اصلی‌تری دلایل ارتقا، پشتیبانی از بازی‌های جدید و البته سنگین گرافیکی و پردازشی است. معرفی پردازنده Athlon XP حرکتی اساسی در جهت ارتقا کیفیت بازی‌ها بود و این خانواده پردازشی انصافا حریف قدری برای پردازنده‌های خانواده Pentium4 بودند. Athlon XP پردازنده داغی بود و مشکل آن با استفاده از یک سیستم خنک‌کننده مدرن و خوب حل می‌شد. اما این مورد تاکنون هم در ذهن بسیاری به ‌یادگار نقش بسته است که پردازنده‌های AMD داغ هستند و خطرناک!
به‌شدت توصیه می‌کنم افرادی که از پردازنده‌های Athlon XP استفاده کنند، برای ارتقا حداقل تا نمایشگاه الکامپ تهران دست نگه دارند. البته دوستان دارنده کامپیوترهای مبتنی بر پردازنده Pentium4 نیز می‌توانند تا پاییز سال جاری صبر کنند. راستش را بخواهید سیستم‌های مبتنی بر پردازنده‌های Athlon XP و Pentium4، بسیاری از امور جاری مانند وب‌گردی، نرم‌افزارهای Office، پخش موسیقی و فیلم، برنامه‌نویسی تحت وب و امور گرافیکی را پشتیبانی می‌کنند. بی‌خودی برای خود هزینه نتراشی

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت نهم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
دنیای جدید پردازش
هفته گذشته درباره معرفی پردازنده Athlon XP و ماجرای رقابت این موجود با پردازنده Pentium4 به قدر کفایت نوشته شد. حقیقت ماجرا این است که AMD با معرفی این پردازنده، قدم به دنیای جدیدی نهاد و بستر جدیدی نیز برای مصرف‌کنندگان گشود. دوران پردازنده‌های Pentium4 را می‌توان به دو دوره قبل و بعد از ارایه Athlon XP تقسیم کرد. خانواده پردازشی Athlon به بیان دقیق کلمه، سرخوشی Intel را بر باد داد! قبول دارم که خانواده Athlon XP محصولات داغی بودند، داغ بدین معنی که در حین کار گرمای بسیاری تولید می‌کردند و طبیعی است که هر گاه فشار کار افزایش یابد، میزان فعالیت پردازنده بیشتر می‌شود و دمای پردازنده به‌علت افزایش گرما بالاتر می‌رود. مشکل حرارتی پردازنده Athlon XP با نصب یک ‌عدد فن فرد اعلاء قابل‌ حل بود! اما چرا دمای پردازنده‌های Pentium4 بالا نمی‌رفت؟
ماجرا از این قرار بود که Intel در داخل پردازنده‌های خود حسگری نصب کرده بود که هرگاه میزان گرمای تولید شده و به‌تبع آن دمای هسته پردازشی افزایش می‌یافت، طبق یک الگوریتم تعریف شده، سرعت فرکانس پردازنده را کاهش می‌داد. دعوای اصلی بین مسؤولان این دو شرکت این بود که صاحبان AMD مدعی بودند که نباید برای کاهش دمای پردازنده از کیفیت کاری آن کاست، درصورتی که می‌توان به‌کمک سیستم‌های خنک‌کننده این نقیصه را رفع کرد و مسؤولان Intel در مقابل این مدعا سکوت اختیار کرده بودند و به‌هیچ وجه زیر بار نمی‌رفتند، به‌ همین راحتی!
دنیای 64 بیتی
به خاطر دارم که Barton XP داغ‌ترین، بهترین و آخرین نسل از پردازنده‌های Athlon XP بود که برای مسؤولان Intel کلافه‌کننده‌ترین، سمج‌ترین و ارزان‌ترین رقیب در برابر Pentium4 قلمداد می‌شد. AMD فرصت چندانی به مصرف‌کنندگان بازار نداد و بلافاصله و به‌طور ناگهانی خانواده جدیدی را معرفی کرد که دنیای پردازش آن هنگامه را زیر و زبر کرد. پردازنده 64 بیتی Athlon64 به‌عنوان نسل جدید پردازنده‌ها مانند آوار بر سر Pentium4 خراب شد! نکته جالب این‌جا بود که دمای هسته پردازشی Athlon64 به ‌ندرت از 40 درجه فراتر می‌رفت، در حالی‌که دمای پردازنده‌های Pentium4 به‌ندرت کمتر از 40 درجه سانتی‌گراد را نشان می‌داد. به بیان دیگر جنگ این دو مغلوبه شده بود و AMD با حل مشکل گرمای پردازنده‌های خود و البته قراردادن کنترل‌گر حافظه در داخل پردازنده، بر رقیب پیشی گرفته بود. در مبحث مادربرد گفته شد که رابطه بین پردازنده و حافظه اصلی سیستم (RAM) توسط چیپ‌ست اصلی سیستم (Northbridge) کنترل می‌شود. AMD با طرحی جالب، نقش چیپ‌ست مادربرد را از میان برداشت و بخش کنترل حافظه سیستم را در داخل هسته پردازنده‌ها قرار داد تا ارتباط با حافظه سریع‌تر و با وقفه کمتری برقرار شوند.
به ضرس قاطع می‌توان ادعا کرد که پردازنده‌های Pentium4 در برابر پردازنده‌های Athlon64 حرفی برای گفتن نداشتند و ندارند. این گفته را به‌ حساب طرفداری نگارنده از AMD‌ نگذارید،‌ بلکه واقع ماجرا را به‌ حضور عرض کردم! Intel برای لاپوشانی ضعف ساختاری و ماهیتی Pentium4 در برابر Athlon64 جنگ جدیدی تحت‌عنوان نبرد فرکانس‌ها را آغاز کرد. سرعت فرکانس پردازنده‌ها به‌صورت کیلویی افزایش یافت و جالب بود که این روند آنقدر بی‌منطق پیش رفت که فن‌هایی که توسط کارخانه در داخل جعبه پردازنده‌ها قرار گرفته بودند، پاسخگوی گرمای تولید شده پردازنده نبودند و چه بسیار پردازنده‌هایی که در این معرکه بی‌صدا سوختند! Intel باخت را قبول نداشت و در ادامه مسیر اشتباه خود، اقدام به ‌معرفی پردازنده‌های دوهسته‌ای کرد.
قبل از دو قلوها
ماجراهای شیرین پردازنده‌های دوهسته‌ای را هفته آینده پیگیری خواهیم کرد. دوستان خواهان ارتقا، دو دسته هستند: دسته اول، صاحب یک دستگاه فرد اعلاء با پردازنده 478 پینی Pentium4 و دسته دوم، صاحب یک فقره پردازنده 462 پینی AthlonXP هستند. هر دو دسته برای ارتقا نیاز به تعویض مادربرد دارند. دقت داشته باشید که هنگام تعویض مادربرد می‌توانید نوع پردازنده خود را نیز تغییر دهید. به‌ بیان دیگر اگر مصرف‌کننده محصولات Intel بودید، نیازی نیست که این روند را ادامه بدهید و بالعکس!
راه‌های عملی ارتقا پس از مبحث دوهسته‌ای‌ها بیان خواهد شد، اندکی صبر پیشه کنید، ضرر نخواهید کرد!