نت‌بوک، از سیر تا پیازهومن سیاری
اشاره :
امروزه تب خرید نوع جدیدی از کامپیوتر در بازار دنیا و به تبع آن در بازار ایران، همه را فرا گرفته است. این کامپیوتر جدید چیزی نیست جز نت‌بوک.
واژه نت‌بوک بسیار مشابه نوت‌بوک است و البته علاوه بر تشابه واژه‌ای، تشابه کاربردی هم دارد. باید دید که تفاوت این دو که ظاهراً در یک "و" ناقابل خلاصه می‌شود، در چه حدی است؟ جالب آن است که تولید نت‌بوک و عرضه آن به قدری سریع صورت گرفته است که با وجود فروش میلیون‌ها دستگاه از آن هنوز بسیاری از دیکشنری‌های معتبر و حتی تخصصی هم فرصت اضافه کردن واژه فوق را پیدا نکرده‌اند!
نت‌بوک چیست؟
نت‌بوک به نوت‌بوک‌های کوچک، سبک و ارزان قیمتی گفته می‌شود که مناسب پردازش‌های سبک و کاربردهای مبتنی بر اینترنت می‌باشند.
آنها معمولاً دارای یک نمایشگر کوچک 7 تا 10 اینچی، وزن کمتر از 1300 گرم، کیبوردی کوچک که حدود 70 تا 80 درصد یک کیبورد استاندارد است، کارت شبکه معمولی و کارت شبکه بی‌سیم، چند پورت USB و مموری ریدر و بدون دی‌وی‌دی درایو هستند. سیستم عامل آنها اکثراً ویندوز ایکس‌پی و به ندرت لینوکس است. قیمت آنها هم از 250 تا 600 هزار تومان می‌باشد. البته گاهی مدل‌های گران‌تری هم دیده می‌شود که از سخت‌افزار قوی‌تری برخوردارند، ولی آیا یک دستگاه 800 هزار تومانی قوی و کوچک می‌تواند یک نت‌بوک باشد یا یک نوت‌بوک کوچک؟
نت‌بوک را گاهی مینی‌نوت‌بوک یا ساب‌نوت‌بوک هم می‌نامند
ایده نت‌بوک از کجا آمد؟
در اوایل سال 2005 طرح "هر کودک، یک نوت‌بوک" مطرح شد و قرار شد که با کمک تولیدکنندگان، نوت‌بوک‌های کوچک و ارزان قیمتی (زیر 100 دلار) ساخته شود تا اکثر کودکان دنیا توان خرید آن را داشته باشند و از قافله آي‌تي عقب نمانند. اما از آنجا که همیشه علم بهتر از ثروت نیست! تولیدکنندگان فوق طرح فوق را در حد تبلیغات نگه داشتند و ایده‌ای جدید برای سود بیشتر را از آن استخراج کردند.
تولید نوت‌بوک‌های کوچک ولی قوی‌تر و گرانتر البته برای والدین آن کودکان! کلمه نت‌بوک از ترکیب دو کلمه اینترنت و نوت‌بوک ساخته شده است.
تفاوت نت‌بوک با نوت‌بوک چیست؟
شکل 1: نمونه‌ای از نوت‌بوک طراحی شده برای کودکان
علیرغم اصرار بعضی از فروشندگان محترم، واقعیت این است که نمی‌توان تفاوت فاحشی بین آنها قایل شد، جز اینکه اگر یک نوت‌بوک را خیلی کوچک کنیم، به یک نت‌بوک می‌رسیم. این کوچک کردن منجر به کاهش اندازه اجزای اصلی نوت‌بوک مثل مانیتور و کیبورد می‌گردد. اما نوت‌بوک کوچک شده ما مزایا و معایبی هم پیدا می‌کند، از طرفی کوچکی آن باعث کاهش وزن شده و از طرف دیگر به دلیل ظرافت دستگاه و عدم امکان استفاده از خنککنندههای قوی، مجبور به استفاده از پردازنده‌های ضعیف‌تر شده و در نتیجه کاهش قدرت دستگاه را به دنبال دارد.
چرا نت‌بوک بخریم؟
اما اینکه چرا باید نت‌بوک خرید و نت‌بوک مناسب چه کسانی می‌باشد هم بحث مفصلی است که به اختصار اشاره می‌گردد.
بدیهی است که در وحله اول کامپیوتر کوچکی که بسیار سبک است و امکان انجام پردازش‌های سنگین را ندارد چه کاربرانی را هدف قرارداده است؟
گروه اول کاربرانی هستند که به طور مداوم در سفرند و بسیاری از کارهای خود را با کامپیوتر همراه خود انجام می‌دهند.
این گروه معمولاً به دنبال نوت‌بوکی کم وزن هستند که کارهای سبک خود (آفیس و اینترنت و ایمیل) را با آن انجام دهند که نت‌بوک همان چیزی است که می‌خواهند.
و اما گروه دوم که درصد بالایی از خریداران نت‌بوک را رقم می‌زنند، کاربرانی هستند که اهل سفر نیستند ولی اصولاٌ از کامپیوترشان انتظاری جز کارهای معمول روزانه را ندارند! چه بسیار کاربرانی که در اطراف ما هستند و هزینه‌های گزاف بابت خرید پی‌سی یا نوت‌بوک می‌کنند ولی در نهایت فقط با آن چت می‌کنند؛، ایمیل چک می‌کنند و موزیک گوش می‌دهند! بنابراین با پرداخت نصف هزینه پی‌سی یا یک‌سوم هزینه نوت‌بوک می‌توان همان کارها را با نت‌بوک انجام داد و از حمل آسان آن هم لذت برد.
البته لازم به ذکر است که نباید بدبینانه به نت‌بوک نگاه کنید و تصور کنید که توانایی پردازشی چندانی ندارد، بلکه می‌توانید تصاویر خود را با فتوشاپ ادیت کنید، فایل‌های صوتی و تصویری خود را به فرمت‌هاي ديگر تبديل کنید، به طراحی سایت بپردازید و ...
فقط توجه داشته باشید که توقع خود را همواره پایین نگه دارید!
رقابت شدید برای سهم بیشتر از بازار ناب نت‌بوک
بازار فروش نت‌بوک آنقدر داغ است که هر تولیدکننده‌ای را به وسوسه می‌اندازد. جالب است که بدانید علاوه بر شرکت‌های معروفی مثل اچ‌پي، سوني، دل، توشيبا، اسوس، ام‌اس‌آي و ايسر که از قبل در زمینه نوت‌بوک فعالیت داشتند شرکت‌هایی مثل نوکيا، سامسونگ و اپسون هم که تا به حال چنین تجربه‌ای نداشتند، پا به میدان گذاشتند تا سهمی از این بازار جدید و پر رونق داشته باشند.
در زمینه نرم‌افزاری هم در ابتدا اکثر نت‌بوک‌ها با سیستم‌عامل لینوکس عرضه می‌شدند ولی مایکروسافت که نمی‌توانست از این سود سرشار چشم‌پوشی کند، البته فقط برای کمک به کاربرانی که کار با لینوکس را عذاب‌آور می‌دانستند وارد صحنه شد و ویندوز از رده خارج XP Home Edition خود را در اختیار تولیدکنندگان قرار داد. البته این بازی، دو سر سود بود، هم برای مایکروسافت که بازاری جدید برای سیستم‌عامل قدیمی خود پیدا کرده بود و هم برای تولیدکنندگان که با ارایه ویندوز بر روی نت‌بوک امکان فروش بیشتری پیدا می‌کردند.
در حال حاضر شرکت ایسر بیشترین آمار فروش نت‌بوک را دارد و شرکت اسوس) هم با کمی اختلاف در مقام دوم قرار دارد. لازم به ذکر است که اسوس از اولین تولیدکنندگان نت‌بوک به صورت تجاری است و نام نت‌بوک آن یعنی Eee PC ، میان خریداران از شهرت خاصی برخوردار است.
پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال 2009، حدود 20 درصد نوت‌بوک‌های فروخته شده از نوع نت‌بوک باشند و فروش نت‌بوک از مرز 33 میلیون دستگاه بگذرد. جالب‌تر آنکه نرخ رشد فروش نت‌بوک بسیار بالاتر از نوت‌بوک است و چه بسا در چند سال آینده از لحاظ تعداد فروش هم از نوت‌بوک جلو بزند.
آمار فروش نت‌بوک در 9 ماهه اول سال 2009 دو برابر مدت مشابه در سال 2008 بوده است.
پارامترهای مهم در خرید نت‌بوک چیست؟
یکی از نکات جالب در مورد نت‌بوک این است که نت‌بوک، قانونی که در مورد رابطه اندازه و قیمت نوت‌بوک وجود داشت را شکست!
در دنیای نوت‌بوک‌ها هر چقدر اندازه کاهش یابد، قیمت بالا می‌رود، بنابراین معمولا کوچکترین نوت‌بوک‌ها جزو گران‌ترین‌ها محسوب می‌شوند. اما نت‌بوک عکس این قضیه عمل کرده و با وجود کوچکی قابل توجه، قیمت پایینی هم دارد. بنابراین بسیاری از خریداران نوت‌بوک که به دنبال دستگاه کوچک و سبک بودند ولی به خاطر قیمت بالای آن مجبور بودند که نوت‌بوک‌های بزرگ‌تر ( و البته سنگین‌تر) و در نتیجه ارزانتر انتخاب کنند، حالا به آرزوی خود رسیده‌اند. نوت‌بوکی کوچک، سبک و ارزان به نام نت‌بوک.
اما نت‌بوک دارای یکسری مشخصاتی است که در اکثر قریب به اتفاق آنها رعایت شده است. این حداقل‌ها عبارتند از :
• صفحه نمایش 7 تا 10 اینچی
• کیبوردی برابر با 70 تا 80 درصد یک کیبورد استاندارد
• دارای کارت شبکه بی‌سیم
• دارای کارت شبکه معمولی
• دارای وب‌کم
• دارای کارت حافظه‌خوان
• دارای تعدادی پورت USB.
البته بسیاری از تولیدکنندگان به این حداقل‌ها بسنده نکرده و امکانات دیگری مثل مودم، بلوتوث، اسلات توسعه PCMCIA و ... را نیز به آن اضافه کرده‌اند. اما ما در اینجا به توضیح امکانات اصلی نت‌بوک می‌پردازیم:
قیمت
به نظر من اولین چیزی که در خرید یک نت‌بوک باید به آن توجه داشت، قیمت آن است. گفتیم که نت‌بوک بین 250 تا 500 هزار تومان است، اما نت‌بوک‌هایی هم هستند که قیمت‌های بالایی حتی تا یک میلیون تومان دارند. هر چند این گرانی بی علت نیست اما یادتان باشد که شما در نهایت یک نت‌بوک با تمام محدودیت‌هایش را می‌خرید. زمانی که می‌توان یک نوت‌بوک را از 500 هزار تومان به بالا خرید، چه دلیلی دارد که تمام قابلیت‌های نوت‌بوک را رها کرده و با همان قیمت یک نت‌بوک ضعیف خرید؟
پردازنده
اکثر نت‌بوک‌ها از پردازنده‌های اتم (Atom) شرکت اینتل استفاده می‌کنند، در عین حال سهم کمتری هم به پردازنده‌های شرکت VIA می‌رسد که انصافاً در زمینه پردازنده‌های کم مصرف و خنک به خوبی عمل می‌کند کما اینکه اکثر تین‌کلاینت‌ها از پردازنده‌های VIA استفاده می‌کنند.
در جدول یک لیست پردازنده‌های اتم شرکت اینتل ذکر شده است. بدیهی است که پردازنده‌ای که هسته‌های بیشتری دارد و یا از فرکانس بالاتری برخوردار است، راندمان بهتری خواهد داشت. در حال حاضر جدیدترین پردازنده اتم N280 است.
در جدول دو لیست پردازنده‌های کم مصرف و در جدول سه لیست پردازنده‌های بسیار کم مصرف شرکت VIA ارایه شده است.
جدول 1: لیست پردازنده‌های اتم شرکت اینتل
جدول 2: لیست پردازنده‌های کم مصرف شرکت VIاما حتماً می‌پرسید که پس AMD کجاست؟ شرکت AMD در تولید پردازنده‌های بسیار کم‌مصرف مخصوص نت‌بوک تعلل داشت و همین تعلل باعث شد که از سود سرشار آن بی‌نصیب بماند. اما از آنجا که "جلوی ضرر را از هر جا که بگیرید، منفعت است" AMD شدیداً به تکاپو افتاده تا در این زمینه هم پردازنده‌هایی عرضه کند. AMD قول داده که اولین سری پردازنده‌های مخصوص نت‌بوک را تا سه ماهه دوم سال 2010 به بازار عرضه کند. این پردازنده‌ها از سری AMD Athlon Neo X2 Dual-Core و AMD Turion Neo X2 Dual-Core هستند که هر دوی آنها دوهسته‌ای بوده و از 2 مگابایت کش استفاده کرده و به توان مصرفی آنها به ترتیب 12 و 15 وات است.
جدول 3: لیست پردازنده‌های بسیار کم مصرف شرکت VIA
سیستم عامل
همانگونه که اشاره شد، سیستم عامل اکثر نت‌بوک‌ها ویندوز XP Home Edition است و تعداد کمتری از لینوکس استفاده می‌کنند. شرکت مایکروسافت در اقدامی جالب به تولیدکنندگان نت‌بوک، اجازه نصب ویندوز XP Professional را نداده است. هر چند خودتان می‌توانید این ویندوز را نصب کنید. در عین حال، ویندوز ویستا هم که با افتضاحی که در سیستم‌های دسکتاپ به عمل آورد و بسیار کند و سنگین عمل کرد، طبیعتاً امکان نصب بر روی نت‌بوک‌های ضعیف را ندارد. اما مایکروسافت نسخه‌ای از ویندوز 7 را برای نت‌بوک عرضه کرده است که به زودي آن را روي نت‌بوک‌ها خواهید دید.
بنابراین در تهیه نت‌بوک خیلی نگران سیستم عامل آن نباشید چرا که انتخاب چندانی ندارید! طبیعتاً توصیه می‌شود که نت‌بوک‌های دارای ویندوز XP Home Edition را انتخاب کنید و در صورت نیاز خودتان XP Professional را با استفاده ار درایورهای ویندوز اورجینال دستگاه نصب کنید.
استفاده از نت‌بوک‌های آینده هم که دارای ویندوز 7 است، با ریسک همراه است چرا که با توجه به ساختار مشابه ویندوز ویستا و 7، احتمال کندی آن وجود دارد.
در صورتیکه با لینوکس آشنایی دارید، گزینه مناسبی برای خرید است چرا که نت‌بوک‌های لینوکس‌دار ارزانتر بوده و در عین حال سریع‌تر هستند ولی اگر خیلی با لینوکس اخت نیستید، از خیر آن بگذرید زيرا آشنا شدن با یک سیستم‌عامل جدید از یک‌طرف و پیدا کردن نرم‌افزارهای قابل نصب بر روی آن از طرف دیگر، شما را از خرید نت‌بوک پشیمان می‌کند.
صفحه نمایش
معمولاً صفحه نمايش نت‌بوک‌ها در سه اندازه 7 و 8.9 و 10 اینچی است. بدیهی است که هر چه صفحه نمایش بزرگ‌تر باشد، بهتر است، ولی طبیعتاً وزن نت‌بوک هم به تناسب آن افزایش می‌یابد. در جدول 4 لیست اندازه‌ها و رزولوشن‌های مختلف آنها نمایش داده شده است. البته این رزولوشن‌ها استاندارد نیستند و گاهی همان اندازه‌ها رزولوشن‌های بالاتری را ارایه می‌دهند. بنابراین بهتر است که به دنبال نت‌بوکی با صفحه نمايش بزرگ‌تر و در شرایط مساوی، رزولوشن بالاتر بگردید.
اخیراً صفحه نمایش نت‌بوک‌ها از نوع LED ساخته می‌شوند که کیفیت نمایش به مراتب بالاتری را به ارمغان می‌آورید. بنابراین در انتخاب نت‌بوک حتماً به این پارامتر توجه کنید.
جدول 4: لیست اندازه صفحه نمایش و رزولوشن‌های آنها
البته مدل‌های گرانقیمت‌تری هم هستند که صفحه نمایش آن لمسی
(Touch Screen) است.
چیپ گرافیکی
نت‌بوک‌های مجهز به پردازنده اتم اینتل غالبا از چیپ گرافیکی مجتمع
Integrated) 950) اینتل استفاده می‌کنند. نت‌بوک‌های مجهز به پردازنده C7 شرکت VIA هم از چیپ گرافیکی مجتمع VIA Chrome بهره می‌برند. اما اگر به دنبال گرافیک قوی‌تر می‌گردید، نت‌بوک‌هایی را انتخاب کنبد که از چیپ‌ست NVIDIA استفاده می‌کنند. آنها با کمک چیپ گرافیکی NVIDIA ION LE قدرت گرافیکی بهتری را به ارمغان می‌آورند.
کیبورد
کیبورد معمولاً مورد توجه قرار نمی‌گیرد ولی باید به خاطر داشته باشید که در نت‌بوک‌های کوچک با صفحه نمایش 7 اینچی، دکمه‌های کیبورد خیلی به هم نزدیک هستند و لذا تایپ کردن نیاز به دقت بیشتری دارد. بنابراین افرادی که کارهاي تایپي قابل توجهی دارند، بهتر است از نت‌بوک‌های بزرگ‌تر استفاده کنند.
باتری
نت‌بوک‌ها معمولا با دو نوع باتری 3 و 6 سلولی عرضه می‌شوند. باتری‌های 6 سلولی تقریباً دو برابر باتری‌های 3 سلولی شارژ نگه می‌دارند. بنابراین اگر نت‌بوک را در جاهایی استفاده می‌کنید که از برق خبری نیست، به فکر باتری 6 سلولی باشید ولی به فکر وزن بیشتر آن هم باشید!
حافظه
رم اکثر نت‌بوک‌ها 1 یا 2 گیگابایت و از نوع DDR2 است. بهتر است مدل 2 گیگابایتی را انتخاب کنید و یا در صورت انتخاب مدل یک گیگابایتی، خودتان حافظه آن را به 2 گیگابایت ارتقا دهید. (جالب است بدانید که مایکروسافت تولیدکنندگان را مجبور به نصب حداقل 1 گیگابایت رم بر روی دستگاه‌های مجهز به ویندوز کرده است.)
هارددیسک
ظرفیت معمول نت‌بوک‌ها 160 گیگابایت است. واضح است که هر چه ظرفیت بیشتر باشد، کاربرد بیشتری دارد. در عین حال در بعضی از نت‌بوک‌های جدید به جای هارددیسک از SSD استفاده می‌گردد. مزیت استفاده از SSD آن است که سرعت بسیار بالاتری از هارددیسک دارد و در نتیجه سرعت دستگاه بالاتر می‌رود، اما دو اشکال اساسی بوجود می‌آید: کاهش ظرفیت و قیمت بالا.
SSDها نسبت به هارددیسک‌های مشابه، بسیار گرانتر هستند و لذا قیمت دستگاه بالاتر می‌رود و در نتیجه به خاطر کاهش قیمت، از SSDهایی با ظرفیت پایین‌تر استفاده می‌کنند. (از 16 تا 64 گیگابایت) بنابراین اگر کارهای شما نیاز به فضای ذخیره‌سازی زیادی ندارد و یا از دستگاه‌های ذخیره‌سازی اکسترنال استفاده می‌کنید، بهتر است از SSDها استفاده کنید تا از سرعت بالای آنها لذت ببرید.
موارد دیگر
یکی از پارامترهای مهم در خرید یک نت‌بوک تعداد پورت‌های USB آن است. سعی کنید نت‌بوکی را انتخاب کنید که حداقل 3 پورت USB داشته باشد. اهمیت تعداد پورت‌های USB آنقدر واضح است که نیاز به هیچ توضیحی ندارد.
یکی دیگر از اجزای اصلی نت‌بوک وب‌کم آن است. دقت معمول وب‌کم‌ها 1.3 مگاپیکسل است. بهتر است نت‌بوکی با وب‌کم ضعیف‌تر از آن نخرید.
خیلی از تولیدکنندگان بلوتوث را هم به امکانات نت‌بوک خود افزوده‌اند. هر چند کاربرد وسیعی ندارد ولی به عنوان یک مزیت محسوب می‌گردد.
پارامتر دیگری که برای ما ایرانی‌ها خیلی مهم است و برای از ما بهترون خیلی مورد توجه نیست، مودم است. از آنجا که هنوز هم بسیاری از ما با مودم به اینترنت وصل می‌شویم، از وجود مودم در نت‌بوک انتخابیتان مطمئن شوید. هر چند در صورت نداشتن مودم با هزینه‌ای ناچیز و با استفاده از مودم اکسترنال USB می‌توانید این نقیصه را بر طرف کنید، ولی به هر حال داشتن آن بهتر است.
پورت‌های جدید HDMI و e-SATA هم در بعضی از مدل‌ها دیده می‌شوند که بسیار کاربردی هستند.
در پایان باید توجه داشته باشید که هیچ نت‌بوکی دی‌وی‌دی رایتر ندارد، بنابراین هنگام خرید نت‌بوک به فکر یک دی‌وی‌دی رایتر اکسترنال هم باشید. توجه داشته باشید که معمولاً فروشندگان نت‌بوک یک دی‌وی‌دی رایتر اکسترنال معمولی را با قیمتی گرانتر از بازار به شما معرفی می‌کنند!
آینده نت‌بوک چه خواهد شد؟
شرکت مایکروسافت وعده نسخه خاصی از ویندوز 7 را داده است که مخصوص نت‌بوک طراحی شده است و تاکید دارد که این نسخه بسیار سبک و سریع عمل می‌کند. از طرفی دیگر شرکت گوگل هم در تابستان 1389 سیستم‌عامل کروم خود را برای نت‌بوک عرضه می‌کند. باید دید که آیا گوگل در زمینه سیستم‌عامل نت‌بوک هم مثل سایر موارد از پس مایکروسافت بر می‌آید؟
در زمینه سخت‌افزار هم اینتل در حال توسعه پردازنده‌های چندهسته‌ای در پلتفرم نت‌بوک است.
و اما بازار نت‌بوک وطن
در زیر مشخصات چند نت‌بوک نمونه که در بازار ایران موجود است را ذکر می‌کنیم:
با دقت در جدول شماره 5 سوالی مطرح می‌گردد و آن عبارتست از اینکه چرا نت‌بوک‌های مشابه دارای قیمتی متفاوت هستند؟
جدول 5: مشخصات چند نت‌بوک نمونه موجود در بازار ایران
در پاسخ باید گفت که قیمت نت‌بوک هم مثل خیلی از قطعات کامپيوتر علاوه بر مشخصات فنی اصلی، به پارامترهای دیگری هم وابسته است. همیشه مهمترین پارامتر برند دستگاه است. معمولاً هر چه برند معتبرتر باشد، قیمت محصول آن بالاتر است. از پارامترهای دیگري که در قيمت نت‌بوک‌ها موثر است مي‌توان به طراحی، رنگبندی، وزن پایین‌تر، نوع سیستم عامل، LED بودن صفحه نمایش، تنوع پورت‌های ورودی و خروجی و ... اشاره کرد.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)