به خورشيد بگو

(سعيد تشكري)

?يعقوب رو به شط، سكوت، ناله‏ي يك كاكايي هيئت حليمه سر بر مي‏دارد، كل مي‏كشد.?
يعقوب: آمدي حليمه جان!
حليمه: ناخدا يعقوب، شما كجايه؟
يعقوب شط؟
حليمه: مو مردمو گم كردم برار… ناخدا بود…
بعقوب: حليمه... مونم يعقوب
حليمه: مو ناخدا يعقوب رو مي‏گم... سوار لنج(2) كه مي‏شد... مي‏گفتي شده سوار رخش... تو ناخدا يعقوبو كجا چال كردي پيرمرد؟
يعقوب: تو زن موني! مرده‏اي يا زنده؟ چند وقته ردت گمه… چي‏ شد؟ خورشيد هم كه زبون باز نمي‏كنه… بگو.
حليمه: مي‏گم يعقوب همه ناخداها كه پير مي‏شن فقط اسمشون مي‏مونه؟
يعقوب: حليمه مو هنوز ناخدايم… حرمت كن.
حليمه: ?مي‏خندد? كو لنجت... كو بلمت... كو جاشوهات... كو پسر سالارت؟
يعقوب:همه رفتن؟
حليمه:تو جرا نرفتي ناخدا… ترسيدي؟
يعقوب: يعقوب و ترس؟
حليمه: چند وقته خودتوتو تو آب شط نگاه نكردي؟
يعقوب: تو حليمه موني؟
حليمه: حليمه زن ناخدا يعقوبه،‌ نه يعقوب...
يعقوب: صدا تو ببر زن...
حليمه: ? دور مي‏شود? قفل مي‏زنم... قفل مي‏زنم... قفل مي‏زنم...
?هاي هاي جاشوه‏هاي شط، نفس موج‏هاي ويرانگر، هيئت ايوب بر مي‏خيزد.?
ايوب: ئي آفتاب چشماتو نزد؟
يعقوب:اومدي ناخدا؟
ايوب: اومدم كه برم.
يعقوب: خورشيدت خوبه، يونسم چطوره؟! حليمه اومده بود.
ايوب: چند وقته چشم به ئي آفتات دوختي؟… بست نيست؟
يعقوب: چي بسم نيست؟
ايوب: خب حرف.
يعقوب: بزار حرف بزنن... حرف بزنن... هي حرف بزنن.
ايوب: چرا اومدي؟ همونجا مي‏موندي.
يعقوب: به پام قفل مي‏زنم؟ خوبه؟
ايوب: نه، جاي تو اينجا نيست.
يعقوب: كپرمه... اومدم سر بزنم.
ايوب: سربزني؟ همي سر زدن تو… نمي‏خوام دخترم و بچه‏ش زبونم لال مثل حليمه.. مو عروس بهت دادم.
يعقوب: از خودش بپرس.
ايوب: اجازه‏ش دست توئه.
يعقوب: دست شوهرشه.
ايوب: هنوز باور نكردي؟
يعقوب: ها
ايوب: چكار مي‏كني؟ مو مي‏خوام برم… ئي جاز باز خبرائيه.
?صداي موج، توفنده جاشوها نفس مي‏زنند.?
ايوب: نگفتم... مثل نقل و نبات...
?موج بر موج‌هاي جاشوها، جاشويي درهيئت يونس فرياد مي‏كشد.?
يونس: يه جايي خوبي طلبيده شدم!
ايوب: خواب ديدي خيره عامو(1).
يونس: اگه خوابمو بگم همه جارو آب بر مي‏داره، تادل همي آسمون خدا.
ايوب: مي‏گي دل ايوب مي‏تركه؟
يونس: به بابام بگو جاشو نهنگ مي‏زنه، تو چي مي‏زني؟
ايوب: به خورشيدت چي بگم؟
يونس: به بابام بگو مرد بلم توكپر نمي‏خوابه!
?موج بر موج، ايوب در هيئت جاشوها نفس مي‏زند دمي از عزا مي‏پيچد. حليمه و خورشيد در كنار كپر سوخته منتظرند.?
حليمه: خوابشو ديدم!
خورشيد: خوابتو ديدن يونس.
حليمه: بگو خيره عروس.
خورشيد: خيره!
?موج بر موج.?
حليمه: هي مي‏كوبن... هي مي‏كوبن...
خورشيد: هي مي‏كوبه به ئي دل... مي‏گي سالم مياد؟
حليمه:…
خورشيد: مو نا محرمم.
حليمه: خوش مي‏اومد. عينهو يك برناص(1). گفتم بابات... يونس طلبم مي‏كرد... گفت دستتو بده.
خورشيد: از مونم حرفي زدي؟
حليمه: گفتم مونم حليمه… مادرت.
خورشيد: از مو چيزي نگفتي؟
حليمه: خودش گفت: خورشيد چطوره؟
خورشيد: بهش نگفتي بچه‏مون مي‏خواد بياد؟
حليمه: گفتم چي بگم ننه؟ ندوني بهتره… بهش گفتم بابات مثل گنجيشك دور شط پر مي‏زنه، همه مي‏گن زده به سرش. بهم گفت تو چي مي‏گي…
خورشيد: تو كه اصلاً نمي‏داري خودش حرف بزنه، از مونم كه چيزي نمي‏گي.
حليمه: خواستم بگم... خودش گفت.
خورشيد: چي؟
?دمي از عزا مي‏پيچد. يعقوب هراسان رو در روي حليمه و خورشيد.?
يعقوب: واويلا!
حليمه: چي شده ناخدا؟
يعقوب: حليمه خودتو از ني‏كپر بلند كن!
حليمه: تو به ئي خرابه يه وقتي كپر بود.
يعقوب: ?تلخ? ئي خرابه يه وقتي كپر بود.
حليمه: خوش خبر باشي. باز خبريه؟
يعقوب: هي بخت نامراد! نمي‏بيني؟
حليمه: همو كه تو مي‏بيني مونم مي‏بينم.
يعقوب: گفتم دنبال مو نيا.
حليمه: هيچي اينجا سهم مو نيست؟
يعقوب: چرا پرت و پلا مي‏گي؟ شيله(1) و النگو كه پخش نمي‏كنن!
حليمه: دلم اينجا يه. نمي‏تونم ولش كنم.
يعقوب: ايوب خبر آورده!
حليمه: ?رو به خورشيد? تو دلشو خالي كردن... راه دلتو زدن ناخدا!
يعقوب: مو براي تو مي‏گم. براي خورشيد. خودم كه آب از سرم گذشته... يعقوب توئي گرداب وطوفان زياد افتاده! هول برت نداره. اسم ناخدا يعقوب بي‏خودي تو دهن نمي‏چرخه.
حليمه: تو؟
يعقوب: حرف نهنگ و كوسه و گرداب نيست. شب و روزمان شده ميگ و طياره و قناسه؟!
حليمه: مي‏خواي آواره‏ي چادرامون كني؟ ماهشهر؟‌ اهواز؟ شيراز؟ كجا؟
يعقوب: تو فكر مي‏كني مو نمي‏فهمم؟
حليمه: تو كه گفتي گرگ بارون ديده‏اي.
يعقوب: مي‏گن...
حليمه: مي‏گن... مي‏گن... تو چي مي‏گي؟
?ناله‏اي يك كاكايي. خورشيد عروس وار شيله را بر سر مي‏اندازد?
خورشيد: كنار او نخل كه حالا نيست ئي شيله رو سرم انداخت.
حليمه: توي ئي شب و روز، دلواپس مسافر بودن چه خوبه خورشيد!
خورشيد: كدوم مسافر؟ يونس يائي؟
حليمه: هر كدوم زودتر رسيدن!
يعقوب: نگام مي‏كني كه چي؟ شماها چه مي‏دونين تو ئي سينه چه خبره؟
حليمه: نگات مي‏كنم كه بدوني چي مي‏گم.
خورشيد: هي گوش مي‏كنم كه صداي پاش بياد... بياد كه چادر از گرماي تنم مي‏سوزه. عين شرجي خرماپزون.
?صداي گپ دهل(1) از دورها صداي موجي از پي موج ديگر، صداي گپ دهل از نزديك، جاشوئي در هيئت يونس سر بر مي‏دارد?
يونس: خورشيد.
خورشيد: چه خوب گفتي خورشيد!
يونس, فردا خوب‏تر مي‏شنوي.
خورشيد: حالا هم خوش مي‏شنوم.
يونس: حال مسافرم چطوره؟
خورشيد: تو كه بر گردي او هم مياد.
يونس: اگه برگشتم.
خورشيد: وقتي خواستي به آب بزني كپر نگاه كن!
يونس: خورشيد!
خورشيد: ئي كپر خيلي از تو خالي مي‏مونه يونس!
يونس: بس كن خورشيد... حرف تير و تفنگ و ميگه! نقل و نبات آهن، مخ مي‏تركونه، دست مي‏پرونه... حاليت نيست؟
خورشيد: ?فرياد مي‏كشد? يا سيد عباس(1) يونسمو از تو مي‏خوام.
?خورشيد كل مي‏كشد. يونس رو در روي يعقوب.?
يعقوب: ميري بابا؟!
يونس: جواب تو رو هم بايد بدم؟
حليمه: دختر ايوب منتظره!
خورشيد: بگو زنش منتظره!
يعقوب: دهل مي‏زنم، سر كنگه(2) برات مي‏لرزونم. قلم جفتي(3) ? فرياد مي‏كشد? شوهرت داره مي‏‏ره خورشيد... ايوب دو مادت داره ميره... كل بكشين… كل بكشين...
?سكوت! خورشيد عروس وار بر مي‏گرد يونس مي‏چرخد، صداي دمام(1) و جفتي فضا را مي‏شكند. يونس دور مي‏شود، خورشيد شيله را بو مي‏كند.?
يعقوب: گفتم مثل چمري(2) بار مي‏بندي! كدوم لنج ترو پاكن كرد از ئي كپر... مثل گنجشك شدم...
?ناله‏ي يك كاكايي از دور.?
حليمه: يونس سعف(3) مي‏زنه.
يعقوب: بوي دل كندنه... حاليش كن.
حليمه: مو هر چي مي‏سازم، تو خرابش كن.
يعقوب: فردا نگي نگفتي.
حليمه: مونم خوابشو ديدم... نگي نديدي!
?صداي شروه(4) و دمام. موج بر موج?
خورشيد: بگو حليمه... بگو خواب ديدي... خيره! بگو.
يعقوب: اسم رومون مي‏ذارن... كه گذاشتن.
خورشيد: خوابتو بگو.
يعقوب: دختر تو مسافر داري.
خورشيد: خوابتو بگو.
يعقوب: نذار خونم بجوش بياد... هر چيه بخاطر توئه.
خورشيد: يادت رفته مو زن يونسم.
يعقوب: يونس رفت... حالا دختر موني.
خورشيد: ئي صبح چقدر شرجيه!
يعقوب: خورشيد... ?به حليمه? زبونت بايد مي‏جنبيد.
حليمه: نمي‏تونم دل بكنم، خوابشو ديدم.
يعقوب: تو هم يكي مثل همه كه دارن مي‏رن.
حليمه: چرا تو مثل همه نمي‏شي؟
يعقوب:…
حليمه: خوابشو ديدم، جرم كردم.
خورشيد: مونم مهمون كن به خوابت.
حليمه: گفت...
?جاشوئي در هيئت يونس دمام مي‏زند!?
يونس: به جاي خوبي طلبيده شدم!
حليمه: بي‏ئي؟
يونس: ئي؟
حليمه: ها. گوشتو بيار خبر خوش بدم.
يونس: تو هم خواب ديدي ننه؟
حليمه: خواب بد.
يونس: حسوديت نشه... مو خواب خوب ديدم.
?هاي هاي جاشوها.?
حليمه:?فرياد مي‏كشد? خوابشو ديدم. گناهه؟
يعقوب: همه شديم مجنون… اگه باز كوبيدن چي؟
خورشيد: بگو چه ديدي؟
حليمه: گفت…
?ناله‏اي يك كاكايي.?
يونس: نمي‏تونم بگم، سريه!
حليمه: خواب هم سر داره؟
يونس: پس چي!
حليمه: تو اونجا چه كاره‏اي؟
يونس:…
حليمه: مي‏گم يعني چه كار مي‏كني؟
يونس: گفتم كه سر‎‏ّيه.
حليمه: خوابت يا كارت؟!
يونس:…
حليمه: به خورشيد خبر بدم؟
يونس: ننه، خورشيد كه ديگه مال مو نيست… مال شمايه
?صداي موج.?
خورشيد: مو مال او نيستم؟
حليمه: هولم نكن… بذار پيغومشو بدم گفت…
?ناله‏ي يك كاكايي.?
يونس: تو تا دلت بخواد سفينه و جهاز... عينهو كوسه... به بابام بگو... شايد...
حليمه: شايد چي؟
يونس: بگو يونس وقتي مياد كه جفتي بزنن. دهل بزنن كه مسجد جامع شط آدم شده باشه…
حليمه: يونس...
يونس: وقتي ماه روي گلدسته‏هاي سيدعباس بشه عين قاچ خربزه ميون سيني!
حليمه: خب براي عروست چي بگم؟
يونس:…
حليمه: نگفتي چي بگم؟
يونس: هي غوص مي‏كنم و دهل مي‏زنم… دهل مي‏زنم.
حليمه: براي چي؟
يونس: به جاي خوبي طلبيده شدي!
حليمه:مو؟ به همه بگم.
يونس: خواب خوبو مي‏گن.
?دهل زنان مي‏رقصد، هاي هاي جاشوها.?
يعقوب: مي‏گي مياد؟
حليمه: صدام كرد و گفت دستتو بده.
?صداي موج، موج بر موج.?
خورشيد: زدن!
يعقوب: شد جهنم! واويلا.
?يعقوب هراسان مي‏رود.?
خورشيد: يونس!
يعقوب: چه شد.
خورشيد: هي مي‏كوبن. هي مي‏كوبن!
حليمه: كجا ببرمت!
خورشيد: خدا... جگرم داره كنده مي‏شه.
حليمه: ياد خدا.
خورشيد: مي‏گي يكي فشارم ميده... يكي دستامو مي‏كنه. آخ اومدنت اينقدر سخته!
حليمه: رفتنت چقدر سخته!
خورشيد: ها؟
حليمه: هيچي… هيچي…
خورشيد: واويلا.
حليمه: بازم زدن...
خورشيد: كپرمان خاكشير شده حليمه!
حليمه: زبون به دهن بگير.
خورشيد:...
حليمه: سرتو بخوابون.
خورشيد: نمي‏تونم.
حليمه: بايد بتوني... دارن مي‏زنن.
خورشيد: بخدا نمي‏تونم.
حليمه: خوب گوشتو بده به مو.
خورشيد:‌بگو ننه!
حليمه: فداي ننه گفتنت عروسم! مو مادر نيستم؟
خورشيد: هستي
حليمه: نمي‏خواد بترسي.
خورشيد: فقط بگو چكار كنم.
حليمه: بيا رو دستام.
خورشيد: خجالت مي‏كشم.
حليمه: اونا بايد خجالت بكشن. يا سيدعباس... شفيع يونسم تو بودي! بايد جوابمو بدي.
خورشيد: قربون جدت، كمك كن... ياري‏ام ده برار... ياري‏ام ده برار.
?موج بر موج. شروه‏اي از دورها، حليمه و خورشيد دور مي‏شوند. ايوب و يعقوب رو در روي هم.?
ايوب: كجايي عامو؟
يعقوب:سكه يه پول شدم… براي خودمم قيمتي ندارم.
ايوب: تو مي‏گي مو حراجت كردم.
يعقوب: تو ئي شب شيرم كردي.
ايوب:حكمتي داشته!
يعقوب: هر چي طرف توئه حكمته، هر چي طرف مو كرباس.
ايوب: مردم فياضيه زياد ديدن.
يعقوب: چي زياد ديدن؟
ايوب: ئي كوبيدنو مي‏گم! دارخوين… حفّار(1)… شدن خاكشير…
يعقوب: همه رفتن، بي‏دين يك دانه مو كف دست هست؟ نه والله… هي مي‏كوبي كه چي؟
ايوب: دشمن شادمون نكن!
يعقوب: ئو از دشمن، ئي از تو... يك دانه مو كف دست هست، نه... تو هي سر كچل مو بتراش.
ايوب: مو هي كوتاه مي‏كنم... تو هي كل كل مي‏كني.
يعقوب: تو چي تو كله‏ات مي‏جنبه! باغ داري... نخل داري... بلم داري... زن داري... لنج داري... تو خط كويتي... قاچاق مي‏بري كه ئي طور له له مي‏زني؟
ايوب: هيچي ندارم…
يعقوب: پس براي چي اينجائي؟
ايوب: تازه شدي ديروز مو.
يعقوب: حالا تو هي بازم كن! ئي دل ديگه اونجا نيست. مي‏شنوي؟
ايوب: خودت بشنو.
يعقوب: خودت بشنو.
يعقوب: مي‏خوام برم لب شط!
ايوب: توئي وقتي كه هي مي‏كوبن؟
يعقوب: مي‏خوام صداشون بزنم يا ئونا صدام بزنن.
ايوب: كم صدات كردم... عامو چرا صداي ئي دلو نمي‏شوي
?ناله يك كاكايي!?
يعقوب: مثل اينكه ديروز بود... يونس بود... حليمه بود...
ايوب: ئي ديروز بود، ئي پريروز بود كه تو خرمشهر ميگ و توپولوف كوبيدن! ئي ديروز بود كه خرمشهر و دارخوين وشلمچه رو صحراي محشر كردن. مسجد جامعو كردن جگر زليخا! ئي پريروز بود كه مخ بچه‏هاي ايستگاه دوازده (1) موند روي ديفال! پيكاب پيكاب(2) آدم.. عامو مارو بار مي‏كردن كه ببرنمون ئو ور... صبح مي‏روفتن، شب عينهوبره سرگردون،‌ پخش و پلاي كپرها مي‏شديم. ئي ديروز بود كه جاشوي تو... داماد مو غواص سپاه شد... كدوم ديروز عامو... لب شط مي‏خواي طبل بزني... ئو ور شط دارن برامون موشك مي‏زنن خب برقص... برقص...
يعقوب: ها مي‏خوام دمام بزنم و برقصم... زر كه نمي‏زنم.
ايوب: عامو حرمت نگه مي‏دارم.
يعقوب: حليمه شنيد... يونس شنيد... مو چرا نمي‏شنوم؟
ايوب: لج نكن… چيزي كه تو بايد بشنوي، نمي‏شنوي.
يعقوب: مي‏گي يونس هزار ساله رفته. چقدر برات كهنه شده!
ايوب: تو پير شدي ناخدا يعقوب.
يعقوب: تو كه جووني... مي‏خواي برات زن بگيرم؟
ايوب: نمي‏ري شط؟!
يعقوب: مي‏گي چند ساله نرفتم.
ايوب: شب و شط و يعقوب... كو او ناخدا يعقوب؟
?ناله يك كاكايي، صداي ني‏اَنْبان(1) از دورها!?
يعقوب: شب و شط و يعقوب... شط توي شب چه دلي مي‏زد! پا كه مي‏ذاشتم تو كپر دو زانو مي‏شستم سر سفره غذاي حليمه. بعد هم يه چاي لبدوز(2) و سياه! عين رطب و يك سيگار لف(3) بعد هم خواب ميومد يادت هست؟
ايوب: قصه مي‏بافي.
يعقوب: مي‏خوام فكر كنم هنوز كپرم هست، ئي شط هست، ئو نخلستون هست، يونسم هست،‌ حليمه هست،‌ مي‏شنوي؟
ايوب: مي‏شنوم!
يعقوب: ا صلاً مي‏گي مو جاشو نبودم. همه شديم سرگردون... همه رفتن !كجا؟
ايوب: اگه نجنبيم فياضيه رو هم مثل خرمشهر مي‏گيرن. حاليت نيست! اونجا پي چي؟ بي‏يونس و حليمه چي ازت مونده يعقوب؟
يعقوب: هيچي..
ايوب: مي‏خوام برم.. حريف تو كه نشدم!
?دمي از دمام از دورها كه نزديك مي‏شود.?
ايوب: يونس دلم مي‏زنه بدجور هوايي شدم. مي‏خوام سير خودمو خالي كنم. مثل يه ماهي كه تو تور له له مي‏زنه، نفس بزنم.
?صداي موج، هاي هاي نفس‏هاي جاشوها، يعقوب پريشان به شوق مي‏آيد. هيئت يونس قد مي‏كشد.
يعقوب: ببين چي شديم يونس! خودمو مي‏گم، يعني چيزي نبودم كه چيزي نبودم كه چيزي بُشُم. از نخل كه سرپاتر نبودم... اندختنش... يكي به نخلستون، يكي به فياضيه... يكي به چادرا... يكي به پيكاب سواره... يكي زير تانك ئو اجنبي... يكي به لنج... يكي به واويلا... نفس مي‏زني يونس! حرف بزن.
يونس: يه جاي خوبي طلبيده شدم!
يعقوب: هي مي‏كوبن... تو رفتي، حليمه رفت...
يونس: چي پريشوني بابا؟
يعقوب: خب بد مي‏گم؟ تازه پا گرفته بوديم، نخل داشتيم.
يونس: زبونم لال بابا، مگر فياضيه چند تا ناخدا مي‏خواد؟
يعقوب: نمي‏فهمم؟
يونس: مونم نمي‏فهميدم.
يعقوب: خب بگو مونم بفهمم.
يونس: هي مي‏كوبن... ئي كپرها مي‏سوزن! ئي نخل‏هاي اربابي كه ديروز به ما دادن. كارون پرخون شده. ئي ماه كه تو شط هي پاره مي‏شه،‌هي كامل مي‏شه... فياضيه چند تا خدا مي‏خواد؟!
يعقوب: گفتم خورشيد پيكاب آوردم برات. براي بچه‏ت.. مثل سمنت(1) چسبيدي به ئي كپر كه چي؟ خورشيد يونس ترو دست مو سپرد.. مونم نمي‏تونم پيكاب سوار شم! نمي‏تونم شب تو چادر بخوابم، تو كه مي‏دوني، وقتي تو فياضيه هستم له له نمي‏زنم! له له نمي‏زنم... اما وقتي آژير مي‏زنن... ئي دلم مي‏تركه. آخه مو كه از زير بته سر نكشيدم به دنيا! ئي كپر بوده، ئي بلم بوده، ئي سعف،‌ تو حليمه، ئو تو...
يونس: دلتو بده به دريا بابا!
يعقوب: بگو بفهمم... حاليم كن
يونس: دلت چقدر جا داره؟!
]هاي هاي جاشوها،‌ موج بر موج.[
يعقوب: آمدي!
ايوب: رفتي؟
يعقوب: مثل يه ماهي تو تور افتادم!
ايوب: گفتم نرو. رفتي... گفتم جات تو چادر نيست!
يعقوب: داشت حاليم مي‏كرد...
]هيئت يونس چون جاشويي سوار بر بلم كه بر موج مي‏تازد![
يونس: اونا رو كي جمع و جور مي‏كرد؟ خورشيدت... چه جوري حاليت كنم؟
يونس: مثل ناخدا يعقوب
يعقوب: ايوب مي‏گفت: تو يه جاي خوب رفتي. حليمه خوابتو ديد و رفت. صداش كردي ]فرياد مي‏كشد[ عروسي بود؟
يونس: مثل ئي كه به آب راه ميرم. مثل برناص. مثل اين كه ماه شط زلفشو شونه مي‏كنه،‌مثل اينكه سيد عباس تو آب چِنو كاكايي راه ميره. وقتشه كه پَنگ پَنگ(1) خرما بار بياد.
يعقوب: مو حاليم نمي‏شه، مثل يونسم حرف بزن!
يونس: هي خواب مي‏ديدم مردم،‌ تو صداي آژير خواب مي‏ديدم خورشيدم ئي ستاره به پيشونيش در اومده! شده بود عين ماه شب چارده.
يعقوب: مو چي يونس؟ خواب مونم ديدي؟
يونس: تو نفس مي‏كشي؟
يعقوب: ها! ئي دستام،‌ ئي پاهام، ئي سرم، ئي كله‏ام... پس زنده‏ام!
يونس: دلت چي؟
يعقوب: مي‏زنه! براي تو... براي حليمه.. براي خورشيد... براي اينجا..
يونس: براي خودت!
يعقوب: براي خودم؟
يونس: ها براي خودت.
يعقوب: براي خودم؟ چي مي‏گي يونس؟
يونس: قسم بخور!
يعقوب: به چي؟
يونس: به ئو طاقچه كه فانوسش خورشيد مو به مو نشون مي‏داد،‌ به ئي اسم كه روم گذاشتي قسم بخور، به سيدعباس...
يعقوب: همي جور مي‏گي و ميري.. كجا ميري؟
يونس: ]از دور[ يه جاي خوب طلبيده شدم.
يعقوب:]فرياد مي‏كشد[ حلوا پخش مي‏كنن؟
يونس:]از دورها[ يه جاي خوب طلبيده شدم.
يعقوب: مو باباتم!
يونس: دارم چراغ ميدم. بلم رو بنداز تو مده(1) كه ماه دراومد ناخدا.
يعقوب: يونس..
يونس:ها...
يعقوب: بگو يونس... تكونم بده از ئي خواب!
يونس: مرد بلم كه تو چادر نمي‏خوابه!
يعقوب: كدوم چادر؟ وقتي رفتي كپر داشتيم. ئي دشت اسمش فياضيه بود! دارخوين... حفار... شلمچه.. ايستگاه دوازده بود، حليمه بود. حالاچي؟
يونس: وقتي مي‏رفتم تو ناخدا يعقوب بودي، ئي سيد عباس مراد مي‏داد، يه جاي خوب طلبيده شدم! ناخدا فياضيه چند تا خدا مي‏خواد؟
] دمي از دمام و جفتي، ايوب و يعقوب را به خود مي‏آورد، هلهله‏اي جاشوها.[
يعقوب: مي‏گي يونسم داس ورداشت و ئي نخل پيرو زد. ايوب مي‏گي عروسيه... سيد عباس مي‏خواد پاگشاي عروس كنه.
ايوب: مو بايد برم
يعقوب: مونم ببر.
ايوب: كجا؟
يعقوب: مونم ببر.
ايوب: ]شاد[ همه بياين و ببينين... يعقوب مي‏خواد به شط بزنه...
يعقوب: گدايي كنم. ئي جاشوي پيرو رو راه مي‏دن؟ ]بلند[حليمه ناخدا مي‏خواد بزنه به آب...
ايوب: يه جاي خوب طلبيده شدي.
]هاي هاي جاشوها، يعقوب و ايوب در هيئت جاشوها! حالا در متن دمام و جفتي،‌ خورشيد با طفلي بر دست منتظرانه شط را نگاه مي‏كند.[
خورشيد: يونس، يه جايي وايستا تا ببينيمون، يه جايي كه ببيني بچه‏ات اومده.. خورشيدت اومده.. حالا كه مي‏بيني بگو چه كنم؟ حليمه نيست... بابام نيست... بابات نيست... چه دور وايستادي يونس... صدام بهت مي‏رسه؟ديگه هيچگي تو فياضيه نيست... همه تو چادرن... يه جايي وايستا كه ببينيمونن... ما كه دستمون كوتاهه و. تو دستتو دراز كن.. دستمونو بگير... مي‏گن مرد اگه به چادر بمونه گناهه! مي‏گن فياضيه مال مردهاست! زنا بايد برن... گناه مو چيه؟ نگام كن... نگام كن... ئي هم عباس مو، عباس تو، عباس ماه ]به طفل[ عباس، مادر، يه جايي خوبي طلبيده مي‏شي. ديگه اينجا نيستم كه برات فانوس روشن بذارم. به همه سلام برسون.‌بگوئي فانوس دلم هميشه روشنه. به يونس بگو به خورشيدت چي بگم؟
]دمام و هاي هاي جاشوان يكي مي‏شود. يونس دهل مي‏زند و كودك را از خورشيد مي‏گيرد. جاشوها رقص رقصان در لرزش شانه‏ها و اندام كه برهنه مي‏كنند. جنبش عظيم در جاشوها كه كودك را به هم مي‏دهند و مي‏چرخند. نوائي كه در سوگ و سور مي‏زنند![
1-كل: لب زدن و فرياد كشيدن زنان در عروسي و عزا.
2- لنج: كشتي كوچك
1-عامو: عمو، بزرگ
1-برناص: نوعي پرنده كه شكار مي‏شود.
1-شيله: روسري زنان عرب
1-گپ‏ دهل: طبل بزرگ
1-سيد عباس آبااني: مردي كه اهل كرامات بود، كراماني خاص از مردان اهل خدا، روايت است، او مي‏توانست به جاشوان كمك كرده و بر آب راه رود! و آنان را كه از ته دل او را صدا مي‏كرده‏اندو مي‏كنند نجات دهد. و زمان انگليسي‏ها مي‏خواسته‏اند مقبره‏اش را ويران سازند اما هر چه با بولدوز و جرثقال بر آن آرامگاه مطهر كوبيده‏اند «خود را» كوبيده‏اند و پس نشسته‏اند! روانش شاد باد.
2-سركنگه: حركتي در رقص جنوبي كه شانه‏ها را مي‏لرزانند.
3-جفتي: نوعي ساز جنوبي، دوني چسبيده به هم.
1-دمام: نوعي ساز جنوبي، طبلهايي كه دو سر آن را با پوست كشيده و پوشانده‏اند.
2-چمري: دانه‏هاي سبز خرما كه در بهار شكوفه مي‏زند.
3-سعف: شاخه‌ي نخل
4-شروه: آواي غم آلود، نوواي عزا
1-دارخوين و حفار: از روستاهاي نزديك آبادان
1-ايستگاه دوازده: منطقه‏اي در آبادان
2-پيكاب: ماشين سواري، وانت
1-ني‏انبان: نوعي ساز جنوبي
2-لبدوز: دهان سوز
3-سيگار لف: سيگاري كه با دست مي‏پيچند.
1-سمنت: سيمان
1-پنگ پنگ: شاخه شاخه
1-مده: بالا آمدن آب