بیمار خانمی 65ساله متاهل، خانه دار و وضعیت اقتصادی متوسط می باشد. دارای چهار فرزند دو پسر ودو دختر می باشد. با شوهر و دختر کوچکش زندگی می کند. بیمار در تاریخ ... به پزشک مراجعه کرده است. در شرح حال اظهار کرده سرفه بیش از سه هفته همراه با خلط، تب، ضعف وبی حالی داشته است که در این تاریخ آزمایش کشت خلط برای بیمار فرستاده شد جواب اسمیر مثبت شد سا بقه خانوادگی هم دارد اما اکنون در خانواده اش کسی سل ندارد اعتیاد به سیگار را نیز بیان می کند. همچنین طبق دستور پزشک رادیو گرافی قفسه سینه و کشت خلط سه روز متوالی برای بیمار صورت گرفته است. کشت خلط سه روز متوالی بیمار مثبت بود و در جواب رادیو گرافی قفسه سینه تراکم پارانشیمی دیده شد. تشخیص سل برای بیمار داده شد و درمان برای بیمار شروع گردید. داروی ایزونیازید 300 میلی گرم، ریفامپین 450 میلی گرم و اتامبوتول 800 میلی گرم برای بیمار تجویز شد بیمار باید سیگار را ترک کند و در اتاق ایزوله از او مراقبت شود و از ماسک صورت استفاده کند.
سل ریوی

سل عفونت باکتریایی نکروز دهنده که شایعترین عامل ایجاد کننده آن ما یکوباکتریوم توبرکلوزیس است.این بیماری معمولا ریه را گرفتار می کند ولی می تواند در هر قسمت پرده های مغز ،کلیه ها ،استخوان ها و عقده های لنفاوی هم گسترش داشته باشد .سل یک بیماری مسری می باشد که شایعترین راه پخش این عامل در هوا عطسه،سرفه و صحبت کردن است. شایعترین راه انتقال این بیماری استنشاق می باشد. این بیماری نسبت به اسید مقاوم می باشد لذا یکی از راههای تشخیص این اختلال آسپیراسیون اسید معده می باشد.راه تشخیص دیگر انجام گرافی از ریه و بررسی خلط بیمار و یافتن این بیماری در خلط می باشد.
علائم بیماری سل:
سرفه بیش از سه هفته همراه با خلط
تب
کاهش اشتها
کاهش وزن
بیحالی
تعریق شبانه
خستگی زودرس
بیمار سابقه اعتیاد به سیگار را ذکر نمود که طبق دستور پزشک سیگار به عنوان یک ریسک فاکتور در ایجاد سل باید ترک گردد. رضایی طلب در تحقیق خود تحت عنوان ارتباط سیگار با ابتلا به سل ریوی نشان داد که سیگار یک عامل خطر مستقل برای ابتلا به سل ریه است. با توجه به مطالعات دیگر که نقش سیگار را در تضعیف سیستم ایمنی بدن نشان می دهند لذا استفاده از روش های موثر برای ترک سیگار به منظور کاستن از میزان ابتلا به سل در جامعه توصیه می گردد.
یک راه تشخیص این بیماری رادیو گرافی قفسه سینه می باشد که برای این بیمار انجام شد. موسوی در تحقیق خود تحت عنوان بررسي فراواني يافته هاي غير طبيعي عكس ريه در بيماران مبتلا به سل ريوي نشان داد که راديوگرافي قفسه سينه يك ابزار اساسي در تشخيص بيماري سل است و تراكم پارانشيمي شايع‌ترين يافته راديولوژيك است و آن چه در اين حالت بيماران مبتلا به سل ريوي را از موارد پنوموني باكتريال افتراق مي‌دهد مزمن شدن علائم (تب و سرفه)، مثبت بودن تست پوستي و عدم پاسخ به درمان با آنتي‌بيوتيك‌هاي مناسب جهت درمان پنوموني‌هاي كسب شده از جامعه مي‌باشد.
سل یک بیماری مسری می باشد که این بیمار نیز برای جلوگیری از سرایت بیماریش به دیگران در اتاق ایزوله بستری شد و ماسک زد. در مطالعه ای که عطائي تحت عنوان غربالگري و بررسي فراواني نسبي سل ريوي در بين افراد داراي سرفه مزمن انجام داد نشان داده شد با توجه به خطر سرايت سل به ديگر افراد جامعه مي توان پيشنهاد نمود كه اولا غربالگري براساس سرفه مزمن از حالت انفعالي به حالت فعال تبديل شود و ثانيا بيماران مشكوك در كمتر از سه هفته نيز از لحاظ سل بررسي شوند.

منابع
میترا ذوالفقاری. مجموعه کامل دروس پرستاری.....

فريبا رضائي طلب، هادي اكبري، غلامحسين رضايي طلب ارتــــباط سيگار با ابتلا به سل ريوي مجله دانشكده پزشكي مشهد، 1386؛ دوره 50، بهار، شماره 95: صفحات 75-80

سيدعلي جواد موسوي، مهشيد طالبي طاهر، محمدرضا علوي. بررسي فراواني يافته هاي غير طبيعي عكس ريه در بيماران مبتلا به سل ريوي در بيماران بستري شده در بيمارستان رسول اكرم (ص) و فيروزگر در طي سال هاي مجله دانشگاه علوم پزشكي ايران، 1384؛ دوره 12، تابستان، شماره 46: صفحات 266-261

بهروز عطائي، مصطفي قانعي، عباسعلي جوادي، غلامحسين صدري غربالگري و بررسي فراواني نسبي سل ريوي در بين افراد داراي سرفه مزمن استان اصفهان، 78-1376 . مجله بيماري هاي عفوني و گرمسيري ايران، 1382؛ دوره 8، ، شماره 23: صفحات 42-40
دانشجو: ايمان اسماعيلي، دانشگاه علوم پزشکی گرگان