کبد و بيماري هاي آن کبد (جگر) اندام مهمي در بدن است که بدون آن ادامه حيات غيرممکن است. پانکراس(لوزالمعده) و کبد، نقش مهمي در هضم و متابوليسم مواد غذايي بهعهده دارند. کيسهي صفرا نيز اگر چه اندامي مهم است، ولي بدن بهخوبي خود را با فقدان آن، تطبيق ميدهد. آگاهي از ساختمان و عملکرد اين اندامها بسيار مهم و با ارزش است. فيزيولوژي و عملکرد کبد: کبد به وزن تقريبي 1500 گرم، بزرگترين غدهي بدن است و دو لوب اصلي، راست و چپ دارد. کبد از دو منبع خوني تغذيه مي شود: شريان کبدي، که يک سوم خون کبد را تامين ميکند و از آئورت منشا ميگيرد، و وريد باب که دو سوم خون کبد را تامين ميکند و خون گرفته شده از لوله ي گوارش را به آن ميرساند. مجموعهاي از مجاري صفراوي نيز در کبد وجود دارند که صفرا (که منشأ آن سلول هاي کبدي است) از طريق اين مجاري خارج ميشود. کبد قادر به توليد مجدد خود ميباشد. وجود 20- 10 درصد از کل کبد براي ادامهي حيات کافي است؛ ولي با خارج کردن آن از بدن، مرگ در عرض24 ساعت اتفاق ميافتد. کبد براي انجام بيشتر اعمال متابوليک بدن ضروري بوده و بيش از 500 عمل مختلف را انجام ميدهد. کارهاي اصلي کبد عبارتاند از: - متابوليسم کربوهيدرات، پروتئين و چربي؛ - ذخيره و فعال کردن ويتامينها و مواد معدني؛ - تبديل آمونياک به اوره؛ - متابوليسم استروئيدها؛ - عمل کردن بهعنوان يک صافي؛براي محافظت در برابر سيل مواد مضري که به خون سرازير ميشوند. کبد صفرا توليد ميکند، نمکهاي صفراوي براي هضم و جذب چربي و ويتامينهاي محلول در چربي استفاده ميشوند و بيلي روبين محصول نهايي انهدام گلبولهاي قرمز، در کبد ترکيب شده و از طريق صفرا دفع ميشود بيماري کبد چرب و علائم آن افزايش مصرف غذاهاي چرب و آماده، و عدم فعاليت مناسب يا گسترش زندگي ماشيني، بيماريهاي مختلفي به همراه آورده است. درگيري کبدي، از جمله مضرات مصرف مواد غذايي نامناسب مي باشد. امروزه متاسفانه بيماري کبد چرب که نسبتاً شايع شده است، با وزن بيمار ارتباطي مستقيم دارد و با توجه به افزايش چاقي در جوامع مختلف (از جمله ايران) نيز رو به افزايش است. کبد چرب چيست؟ منظور از کبد چرب، رسوب چربي (عمدتاً از چربيهاي خنثي مثل تري گليسيريد) در کبد است که در رابطه با مصرف الکل مي تواند باشد که به آن "Alcoholic Fatty Liver" مي گويند، يا بدون مصرف الکل و يا در حضور ميزان بسيار جزيي از الکل ايجاد مي شود که تحت عنوان کلي "Non Alcoholic Fatty Liver Disease" (بيماري کبد چرب غير الکلي) گفته مي شود. رسوب چربي در کبد از نظر شکل ذرات چربي و از نظر اهميت باليني و فيزيوپاتولوژي به دو نوع "Micro Vesicular" و "Macro Vesicular" تقسيم مي شود. آنچه مورد بحث فعلي است نوع "Macro Vesicular" است، يعني رسوب ذرات درشت چربي در سلولهاي کبد که به جابجا شدن ارگانهاي داخل سلولي منجر مي شود، اما فعاليت آنها را مختل نمي سازد. اين عارضه در حال حاضر نسبتاً شايع بوده و روز به روز ارزش بيشتري در بيماران مزمن کبدي (که علت خاصي براي بيماري شان پيدا نمي شود) پيدا مي کند. ميزان شيوع بيماري کبد چرب تا چه حد است؟ شيوع کبد چرب در جوامع مختلف گوناگون است. براساس آماري، شيوع کبد چرب غير الکلي 9- 7 درصد در کشورهاي غربي و 2/1 درصد در ژاپن گزارش شده است. البته اين آمار بيان گر درصد واقعي کبد چرب نمي تواند باشد. احتمال پيدايش کبد چرب غيرالکلي با وزن بيمار ارتباط مستقيم دارد و با توجه به افزايش چاقي در جوامع مختلف از جمله ايران، شيوع اين عارضه نيز رو به افزايش است. اين عارضه در چه افرادي نمود پيدا مي کند؟ در کساني که عوامل خطر پيدايش کبد چرب را دارند، مثل افراد چاق، مبتلايان به ديابت و چربي خون بالا و بي تحرک. مصرف بعضي داروها نيز مي تواند باعث رسوب چربي در کبد گردد. در اين زمينه مي توان به استروئيد، ويتامين A، متوتروکسات، آسپيرين، آميودارون و استروژن سنتيک اشاره نمود. همچنين کاهش سريع وزن در کساني که قبلاً به چاقي مبتلا بودهاند، مي تواند اين عارضه را در پي داشته باشد. در کساني که سوء تغذيه ي پروتئيني دارند يا به سبب چاقي مفرط، جراحيهاي پيوند باي پس(Bypass) رودهاي انجام دادهاند نيز کبد چرب ديده مي شود. به دنبال تغذيه ي وريدي طولاني مدت نيز اين عارضه بروز مي کند. در زمينه ي بعضي بيماريهاي مزمن از جمله: کوليت زخمي نيز کبد چرب گزارش شده است. در مواردي نيز هيچ علت يا بيماري زمينه اي براي کبد چرب پيدا نمي شود. بنابراين در کسي که داراي آنزيمهاي کبدي Alanine aminotransferease (ALT), aspartate aminotransferase (AST) افزايش يافته در آزمايش مي باشد و هيچ علتي براي آن پيدا نمي شود، بايد به فکر کبد چرب بود. قابل ذکر است بيماري کبد چرب در هر سني ديده مي شود، اما بيشترين شيوع آن بين 60- 40 سالگي است. همچنين" "Non Alcoholic Steatohepatitis (کبد چرب غيرالکلي همراه با التهاب در نسج کبد) در خانمها شايعتر است. علائم بيماري کبد چرب چيست؟ در بيشتر موارد اين عارضه بدون علامت است و پزشک در بررسي آزمايشگاهي يا "سونوگرافي" يا "سي تي اسکن" که به علل ديگر انجام مي شود، متوجه آن مي شود. فرد به ندرت از ضعف و خستگي و احساس سنگيني و فشار در ناحيه ي فوقاني و راست شکم شاکي است، به خصوص اين علائم در مواردي که کبد چرب سريع ايجاد شده باشد، بيشتر بروز مي کند. درد شديد غيرقابل تحمل، زردي، تب، لرز در کبد چرب ديده نمي شود و در معاينه ي فيزيکي نيز تنها علامت "حساس بودن لبه ي کبد" در لمس است.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)