دیوان اشعارصائب تبریزی

[sorna]

دنبال دل کمند نگاه کسی مباد

این برق در کمین گیاه کسی مباد


از انتظار، دیده‌ی یعقوب شد سفید

هیچ آفریده چشم به راه کسی مباد


از توبه‌ی شکسته، زمین گیر خجلتم

این شیشه‌ی شکسته به راه کسی مباد


یا رب که هیچ دیده ز پرواز بی محل

منت‌پذیر از پر کاه کسی مباد


لرزد دلم ز قامت خم همچو برگ بید

دیوار پی‌گسسته پناه کسی مباد


در حیرتم که توبه کنم از کدام جرم

بیش از شمار، جرم و گناه کسی مباد


صائب دلم سیاه شد از کثرت گناه

این ابر تیره پرده‌ی ماه کسی مباد

[sorna]

هر ذره ازو در سر، سودای دگر دارد

هر قطره ازو در دل، دریای دگر دارد


در حلقه‌ی زلف او، دل راست عجب شوری

در سلسله دیوانه، غوغای دگر دارد


در سینه‌ی خم هر چند، بی جوش نمی‌باشد

در کاسه‌ی سرها می غوغای دگر دارد


نبض دل بیتابان، زین دست نمی‌جنبد

این موج سبک جولان، دریای دگر دارد


در دایره‌ی امکان، این نشاه نمی‌باشد

پیمانه‌ی چشم او، صهبای دگر دارد


در شیشه‌ی گردون نیست، کیفیت چشم او

این ساغر مردافکن، مینای دگر دارد


شوخی که دلم خون کرد، از وعده خلافیها

فردای قیامت هم، فردای دگر دارد


ای خواجه‌ی کوته بین، بیداد مکن چندین

کاین بنده‌ی نافرمان، مولای دگر دارد


از گفته‌ی مولانا، مدهوش شدم صائب

این ساغر روحانی، صهبای دگر دارد

[sorna]

خوش آن که از دو جهان گوشه‌ی غمی دارد

همیشه سر به گریبان ماتمی دارد

تو مرد صحبت دل نیستی، چه می‌دانی

که سر به جیب کشیدن چه عالمی دارد


هزار جان مقدس فدای تیغ تو باد

که در گشایش دلها عجب دمی دارد!


لب پیاله نمی‌آید از نشاط به هم

زمین میکده خوش خاک بی‌غمی دارد!


تو محو عالم فکر خودی، نمی‌دانی

که فکر صائب ما نیز عالمی دارد

[sorna]

آزاده‌ی ما برگ سفر هیچ ندارد

جز دامن خالی به کمر هیچ ندارد


از سنگ بود بی‌ثمری دست حمایت

آسوده درختی که ثمر هیچ ندارد


از عالم پرشور مجو گوهر راحت

کاین بحر بجز موج خطر هیچ ندارد


بیهوده مسوزان نفس خویش چو غواص

کاین نه صدف پوچ، گهر هیچ ندارد


خرسند به فرمان قضا باش که این تیغ

غیر از سرتسلیم، سپر هیچ ندارد


آسوده درین غمکده از شورش ایام

مستی است که از خویش خبر هیچ ندارد


یک چشم زدن غافل ازان جان جهان نیست

هر چند دل از خویش خبر هیچ ندارد


خواری به عزیزان بود از مرگ گرانتر

اندیشه‌ی سر شمع سحر هیچ ندارد


هر چند ز پیوند شود نخل برومند

پیوند درین عهده‌ی ثمر هیچ ندارد


صائب ز نظر بازی خورشید عذاران

حاصل بجز از دیده‌ی‌تر هیچ ندارد

[sorna]

جویای تو با کعبه‌ی گل کار ندارد

آیینه‌ی ما روی به دیوار ندارد

یک داغ جگرسوز درین لاله‌ستان نیست

این میکده یک ساغر سرشار ندارد


از دیدن رویت دل آیینه فرو ریخت

هر شیشه دلی طاقت دیدار ندارد


از گرد کسادی گهرم مهره‌ی گل شد

رحم است به جنسی که خریدار ندارد


ما گوشه نشینان، چمن‌آرای خیالیم

در خلوت ما نکهت گل بار ندارد


بلبل ز نظر بازی شبنم گله‌مندست

مسکین خبر از رخنه‌ی دیوار ندارد

[sorna]

از فسون عالم اسباب خوابم می‌برد

پیش پای یک جهان سیلاب خوابم می‌برد


سبزه‌ی خوابیده را بیدار سازد آب و من

چون شوم مست از شراب ناب خوابم می‌برد


از سرم تا نگذرد می، کم نگردد رعشه‌ام

همچو ماهی در میان آب خوابم می‌برد


در مقام فیض، غفلت زور می‌آرد به من

بیشتر در گوشه‌ی محراب خوابم می‌برد


نیست غیر از گوشه‌ی عزلت مرا جایی قرار

در صدف چون گوهر سیراب خوابم می‌برد


غفلت من از شتاب زندگی خواهد فزود

رفته رفته زین صدای آب خوابم می‌برد


دارد از لغزش مرا صائب گرانی بی‌نصیب

در کف آیینه چون سیماب خوابم می‌برد

[sorna]

مکتوب من به خدمت جانان که می‌برد؟

برگ خزان رسیده به بستان که می‌برد؟


دیوانه‌ای به تازگی از بند جسته است

این مژده را به حلقه‌ی طفلان که می‌برد؟


اشک من و توقع گلگونه‌ی اثر؟

طفل یتیم را به گلستان که می‌برد؟


جز من که باغ خویشتن از خانه کرده‌ام

در نوبهار سر به گریبان که می‌برد؟


هر مشکلی که هست، گرفتم گشود عقل

ره در حقیقت دل انسان که می‌برد؟


سر باختن درین سفر دور، دولت است

ورنه طریق عشق به پایان که می‌برد؟


صائب سواد شهر مرا خون مرده کرد

این دل رمیده را به بیابان که می‌برد؟

[sorna]

تا به کی درخواب سنگین روزگارم بگذرد

زندگی در سنگ خارا چون شرارم بگذرد

چند اوقات گرامی همچو طفل نوسواد

در ورق گردانی لیل و نهارم بگذرد؟


بس که ناز کارنشناسان ملولم ساخته است

دست می‌مالم به هم تا وقت کارم بگذرد


بار منت بر نمی‌تابد دل آزاده‌ام

غنچه گردم گر نسیم از شاخسارم بگذرد


با خیال او قناعت می‌کنم، من کیستم

تا وصالش در دل امیدوارم بگذرد؟


من که چون خورشید تابان لعل سازم سنگ را

از شفق صائب به خون دل مدارم بگذرد

[sorna]

چاره‌ی دل عقل پر تدبیر نتوانست کرد

خضر این ویرانه را تعمیر نتوانست کرد


در کنار خاک، عمر ما به خون خوردن گذشت

مادر بی‌مهر خون را شیر نتوانست کرد


راز ما از پرده‌ی دل عاقبت بیرون فتاد

غنچه بوی خویش را تسخیر نتوانست کرد


محو شد هر کس که دید آن چشم خواب آلود را

هیچ کس این خواب را تعبیر نتوانست کرد


در نگیرد صحبت پیر و جوان با یکدگر

با کمان یک دم مدارا تیر نتوانست کرد


حلقه‌ی در از درون خانه باشد بی‌خبر

مطلب دل را زبان تقریر نتوانست کرد


از ته دل هیچ کس صائب درین بستانسرا

خنده‌ای چون غنچه‌ی تصویر نتوانست کرد

[sorna]

دل را به زلف پرچین، تسخیر می‌توان کرد

این شیر را به مویی، زنجیر می‌توان کرد


هر چند صد بیابان وحشی‌تر از غزالیم

ما را به گوشه‌ی چشم، تسخیر می‌توان کرد


از بحر تشنه چشمان، لب خشک باز گردند

آیینه را ز دیدار، کی سیر می‌توان کرد؟


ما را خراب‌حالی، از رعشه‌ی خمارست

از درد باده ما را، تعمیر می‌توان کرد


در چشم خرده بینان، هر نقطه صد کتاب است

آن خال را به صد وجه، تفسیر می‌توان کرد


گر گوش هوش باشد، در پرده‌ی خموشی

صد داستان شکایت، تقریر می‌توان کرد


از درد عشق اگر هست، صائب ترا نصیبی

از ناله در دل سنگ، تاثیر می‌توان کرد