سلسله مقالات ارتقاي كامپيوتر - اشنایی با اصول ارتقای کامپوتر

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت بيستم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
خیرمقدم
از این هفته با موضوع منبع‌تغذیه در خدمت شما خواهیم بود و گفته‌ها و ناگفته‌هایی در این باب عرضه خواهیم کرد. منبع‌تغذیه که خارجی‌ها نام Power Supply بر آن نهاده‌اند نقشی بس مهم در ساختار سخت‌افزاری کامپیوترها برعهده داشته است و بی‌توجهی بدان نتایج و لطمات جبران‌ناپذیری به‌دنبال خواهد داشت. این جمله خشک و بی‌مزه را این‌گونه ادامه می‌دهیم که منبع‌تغذیه‌ای که شما برای ارتقا در ذهن دارید با آن چه به‌طور واقعی حق مسلم دستگاه شماست تفاوت‌های بزرگی دارد. شما منبع‌تغذیه‌ای می‌خواهید که به‌عنوان اصلی بدیهی ارزان باشد، برگه‌ای، برچسبی چیزی به‌عنوان گارانتی مادام‌العمر به ‌همراه داشته، فروشنده به ‌قدر کفایت خود و به قدر رضایت شما از آن تعریف کند، قیافه کت و کلفتی داشته و در صورت امکان و به خواست شما حرکات موزون از نوع بابا کرم انجام دهد. نه جانم نیست، نگرد که گشته‌ایم ما و با این اوصافی که شما نقل می‌کنید یافت نخواهد شد.
منابع‌تغذیه در طی چند سال اخیر تغییراتی در شکل ارایه داشته‌اند و آخرین آن همین یکی دو سال پیش بود که تعداد پین‌های اتصالی آن به مادربردها از 20 به 24 عدد تغییر کرد. اهمیت منبع‌تغذیه برای شمایی که شش هفت سال پیش اقدام به تهیه کامپیوتر کرده‌اید چندان حیاتی جلوه نمی‌کند، اما برای دوستانی که در این زمانه قصد ارتقا یا تهیه یک سیستم کامل را دارند کمی آن طرف‌تر از ضروری است.
خوب می‌دانم بسیاری از شمایانی که قصد ارتقا دارید، نیت خود را خالص کرده‌اید که کابینت (Case) خود را نزد خود نگه دارید و بلایی بر سر آت و آشغال‌های داخلی آن بیاورید. به طور حتم باید منبع‌تغذیه خود را ارتقا دهید. از من بهتر می‌دانید که توان منابع‌تغذیه که به وات معرفی می‌شوند اصلی‌ترین عامل در انتخاب این قطعه هستند. دروغ نگویم کمتر قطعه‌ای پیدا می‌شود که توان اعلام شده آن با توان واقعی آن برابر باشد. چنین خواسته‌ای درباره انواع خارجی تا حدودی صدق خواهد کرد.
آشنایی
می‌خواهید کامپیوتر خود را ارتقا دهید؟ خب کسی جلو شما را گرفته است. اما اشتباه نکنید، منبع تغذیه هیچ‌گاه اولین قطعه در مسیر پرسنگلاخ ارتقا نبوده و نیست. ابتدا مادربرد، پردازنده، قطعات‌‌حافظه، کارت‌گرافیک، مودم و مابقی مایحتاج عمومی و خصوصی خود را تهیه کنید، سپس میزان توان مصرفی این موجودات نازنین را جمع بزنید و در پایان عدد 100 را بدان بیافزایید. عدد به‌دست آمده حداقل توانی است که منبع‌تغذیه منتخب شده باید قادر به ارایه آن باشد. اگر می‌خواهید که جنس وطنی بخرید به‌یاد داشته باشید که توان اعلام شده این قطعات واقعی نیست. عدد اعلام شده اغلب نمایانگر حداکثر توانی است که منبع‌تغذیه برای مدت یکی دو دقیقه قادر به تامین آن است و در باقی اوقات حدود 60 تا 80 درصد آن عدد را تامین خواهد کرد.
اگر این پرسش مطرح شود که انتخاب منبع‌تغذیه در پایان نشان از بی‌اهمیتی نخواهد داشت؟ پاسخ خواهم داد که اتفاقا این تاخیر در انتخاب نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه ویژه‌ای است که منبع‌تغذیه نزد شما دارد. منبع‌تغذیه وظیفه‌ای همچون قلب را برعهده دارد، اگر این قطعه از کامپیوتر شما به‌خوبی پشتیبانی نکند در اصطلاح محلی می‌گویند که سیستم شما قاطی باقالی‌ها شده است. البته با عرض معذرت!
شروع
قبل از شروع گفته باشم که آفتی در میان خریداران کامپیوتر وجود دارد. بارها شاهد این موضوع بوده‌ام که کیفیت قطعاتی که تهیه می‌شوند بسته به اولویت خرید و اهمیت ظاهری قطعه دارند. برای مثال، پردازنده در صف مقدم خرید قرار دارد و پس از آن مادربرد، کارت گرافیک و قطعات حافظه ردیف می‌شوند. شما بی‌انصافی نکنید و با اینکه قرار است منبع‌تغذیه در پایان کار خریداری شود، بودجه کافی در نظر بگیرید. این نکته را در نظر داشته باشید تا هفته بعد به طوری جدی در خدمتتان باشیم.

[P a R y A]

قدم اول
مطالبی که هفته گذشته در این ستون به ‌چاپ رسید سعی وافری داشت تا فضایی کلی از بازار منابع‌ تغذیه (Power Supply) و حواشی آن را ترسیم کند. اگر موضوع به‌حاشیه کشیده شد،‌طلب بخشش دارم، اما تصور نگارنده این بود که طرح موضوع بدین‌شکل در قدم ابتدایی قدری از یکنواختی مطالب شبه آموزشی خواهد کاست و در قدم بعدی خواننده محترم را که شما باشید با حال و هوای جاری در بازار آشنا خواهد کرد. گفته شد که منبع‌تغذیه یکی از آفت زده‌ترین قطعات کنونی بازار است به ‌نوعی که بیشترین جفا از سوی خریدار و البته فروشنده بر این موجود وارد می‌شود. شاید تعجب کرده باشید که چرا در امر ارتقا از قطعات مهم و مشتری‌پسندی مانند کارت‌گرافیکی و نمایشگر و درایوهای نوری و امثالهم صرف‌نظر کرده و یک‌راست سراغ منبع تغذیه رفته‌ایم. دقیقا به‌همین دلیل این موضوع را انتخاب کرده‌ایم، چرا که اعتقاد داشته و داریم که منبع‌تغذیه اهمیتی کمتر از کارت‌های فاخر گرافیکی و نمایشگر نداشته و نخواهند داشت. خیل مادربردهای درب و داغان شده توسط نوسانات جریان برق ورودی و قطعات اصطلاحا سوخته شده نشان می‌دهد که یک ‌جای کار، بد فرم اشکال دارد. در این مواقع انگشت اتهام به‌سوی منبع‌تغذیه فلک‌زده نشانه می‌رود، چرایش را در ادامه می‌خوانید.
متهم ردیف اول
وظیفه اصلی منبع‌تغذیه به ‌زبان ساده فراهم کردن نیروی الکتریکی مناسب و متناسب با قطعات تشکیل‌دهنده سیستم کامپیوتری است، به‌شرطی که توان موردنیاز را در اختیار داشته باشد. فرض کنید که توان منبع‌تغذیه‌ای 300 وات باشد و وظیفه برق‌رسانی سالم و مطمئن به یک ‌عدد مادربرد فرد اعلا 50 واتی، یک پردازنده تازه به‌دوران رسیده 120 واتی، یک فقره کارت‌گرافیکی نسل هشتمی 130 واتی، هارددیسک، درایو نوری، فلاپی درایو و مودم را برعهده داشته باشد. به‌نظر شما انجام چنین وظیفه‌ای در توان این منبع تغذیه بی‌نوا خواهد بود؟
کافی‌است تا مصرف سه قطعه اول را جمع زده و تایید کنید که تأمین نیاز این سه ‌تن به قدر کافی صعب و سنگین خواهد بود و برای محاسبه نیازی به قطعات دیگر نخواهد بود. بی‌دلیل نیست که کارآیی بسیاری از سیستم‌های پیشرفته کنونی که هزینه بالایی بابت آن‌ها در نظر گرفته شده است در حد یک عدد کامپیوتر Pentium3 پنج شش سال پیش هم نیست. عدم تناسب منبع‌تغذیه با توان موردنیاز سیستم یکی از عمده دلایل برای کاهش کارایی سیستم‌های پردازشی خواهد بود. به‌غیر از افت کیفیت و کارایی در این سیستم‌ها، آسیب‌دیدگی قطعات از مشکلات عمده در جوامعی است که خریدار، بدون مشورت، مشورت با نابلدان یا خودسرانه اقدام به انتخاب قطعات می‌کند. پس بی‌دلیل این قطعه محترم را در جایگاه متهم قرار ندهید!
چه باید کرد؟
قبل از ارتقا منبع تغذیه، درباره نیازهای پردازشی خود سوالاتی را آماده کنید و بدان‌ها پاسخ دهید. چنانچه این روند را به‌شکل صحیحی ادامه دهید، تصویری از کیفیت مادربرد، کارت‌گرافیکی و قطعات دیگر نمایان خواهند شد. این موقع است که می‌توان محدوده توان موردنیاز سیستم پردازشی را مشخص کرد. عجله نکنید، الآن زمان خرید منبع‌تغذیه نیست. قبل از ارتکاب به عمل خرید، لازم است درباره تکنولوژی‌های جدیدی که در طراحی و تولید این قطعات استفاده شده است اطلاعات بیشتری گردآوری کنید.
گردآوری ذکر شده شامل اطلاعاتی راجع به‌ فن خنک‌کننده منبع‌تغذیه، سیستم‌های جلوگیری کننده از نوسانات ناگهانی، تکنولوژی‌های ارایه شده برای کاهش مصرف انرژی، نام تولیدکننده منبع‌تغذیه، شرکت واردکننده و ارایه خدمات پشتیبانی، دارا بودن فیوزهای کنترل‌کننده جریان ورودی، قابلیت ارایه جریان یکسان خروجی و تناسب امکانات منبع‌تغذیه با مادربرد و توان انتظاری خواهد بود.
و آنگاه پایان
هفته آینده در فرصت محدود موجود، درباره اطلاعات یاد شده مطالبی ارایه خواهیم کرد. نگران کش‌آمدن مطلب نباشید، موضوع منبع‌تغذیه به درازای حافظه نخواهد بود.

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت بيست و دوم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
هفته‌ای که گذشت مصادف بود با آغاز فعالیت مراکز آموزشی و کاهش دغدغه برای ارتقا و باقی‌قضایا. کمی که از تب و تاب آغاز فعالیت مراکز آموزش بگذرد، فیل اغلب دوستان یاد هندوستان خواهد کرد و همهمه‌های جدیدی برای چه بخرم و چه تغییری بدهم شروع خواهد شد. پس تا زمان دارید انگیزه لازم برای ادامه این ماجرا را جمع‌آوری کنید!
چه بخریم؟
رسیدیم به مهمترین بخش ماجرا که چه بخریم. پوزش می‌طلبم، اما پیش از پاسخگویی، باید پرسش دیگری را مطرح کنم و شما بدان پاسخ دهید که، چرا باید بخریم؟
پس از پاسخگویی به چرایی خرید است که می‌توان مرحله بعدی خرید را پیگیری کرد. یکی از پاسخ‌های احتمالی شما این است که دستگاه من بیش از اندازه قدیمی است. در این جا تذکری می‌دهم، هیچ‌گاه به دستگاهی که یک عمر در خدمت شما بوده است عنوان بیش از اندازه قدیمی اطلاق نکنید. ذکر عنوان دستگاه من به‌ اندازه کافی کار کرده و حالا زمان استراحت ایشان است به قدر کفایت محترمانه خواهد بود. پاسخ دیگر این خواهد بود که دستگاههم را بتازگی ارتقا داده و کارت‌گرافیکی جدید و غیره بدان افزوده‌ام. منبع‌تغذیه قدیمی، توان پشتیبانی از سیستم ارتقا یافته را ندارد. پاسخ‌های دیگری نیز ممکن است برای این پرسش پیدا کنید.
پس از ارایه پاسخ به چرایی تغییر منبع‌تغذیه، به منطقی بودن پاسخ فکر کنید. تا یادم نرفته بگویم آن‌گونه که بارها شاهد بوده و من نیز بر آن تأکید کرده‌ام این است که منبع تغذیه آخرین گزینه موجود برای ارتقا است. اگر گوش نکنید این نکته را بازهم تذکر خواهم داد!
بالاخره چه بخریم؟
دوستان چر این قدر عجله دارید؟ منبع‌تغذیه موجود در بازارهای کنونی دنیا و البته ایران از دو نوع مادربرد پشتیبانی می‌کنند که در ظاهر امر عمده‌ترین اختلاف آنها در تعداد پین‌های ورودی برق از منبع تغذیه است. بسیاری از مادربردهای کنونی از ورودی‌های 20 پینی استفاده کرده و نمونه‌های جدید از ورودی‌های 24 پینی پشتیبانی می‌کنند. منبع‌تغذیه‌های جدید از هر دو ورودی 20 و 24 پینی پشتیبانی می‌کنند، بنابراین اگر قصد ارتقا منبع‌تغذیه برای مادربرد قدیمی خود را دارید از مدل‌های 24 پینی جدید کمک بگیرید. هنگام خرید دقت کنید و ببینید که پین‌های وروردی اصلی برق به مادربرد در دو دسته 20 و 4 پینی قرار گرفته باشند. این نوع منبع‌تغذیه از مادربرد ارتقا یافته شما پشتیبانی خواهد کرد.
یک نکته را به‌یاد داشته باشید که توانی که روی بدنه یا به‌عنوان مدل منبع‌تغذیه ذکر می‌شود تفاوت‌هایی با توان اصلی قطعه دارد. برای آگاهی عرض می‌شود که میزان مصرف انرژی کل سیستم به‌طور متوسط مقدار مشخصی دارد که توان منبع‌تغذیه باید متناسب با آن محاسبه شود. گاهی نیاز سیستم به انرژی برای مدت کوتاهی (کمتر از سه چهار دقیقه) بیش از 20 تا 30 درصد مقدار متوسط خواهد بود. منبع‌تغذیه‌های درست و حسابی قادر به‌تأمین این نیاز برای همین مدت زمان هستند، در غیر این‌ صورت و عدم توانایی قطعه در پشتیبانی، آسیب دیدن دیگر قطعات سیستم محتمل خواهد بود. به‌یاد داشته باشید که توان اعلام شده توسط تولیدکننده، نشان‌دهنده اوج انرژی برای مدت کوتاهی است و دایمی نیست. توان متوسط به‌طور معمول 25 تا 35 درصد کمتر مقدار عنوان شده است.
با چه کیفیتی بخریم؟
دغدغه شما را درک می‌کنم!
هم‌اکنون درباره ایرانی یا خارجی بودن منبع‌تغذیه صحبت نمی‌کنم، اما بدانید که نمونه‌ موفقی توسط تولیدکنندگان داخلی در بازار توزیع شده است که محصولات گرین، شایان و فراسو از آن جمله هستند. پشتیبانی این شرکت‌ها از محصولات توزیع شده قابل توجه است. محصولات خارجی مناسبی از بعد کیفیت و قیمت در بازار وجود دارند که می‌توان به قطعه و خدمات پس از فروش توزیع‌کننده آن قطعه اعتماد کرد. منبع‌تغذیه در بازار ایران شامل سه دسته کلی است. دسته اول که شامل بی‌اصل و نسب‌ها بوده و ریسک استفاده از آن‌ها بالاست. توصیه شده است که یک خط قرمز کامل دور این موجودات بکشید. این قطعات نه گارانتی قابل اعتنایی دارند و نه خود قطعه از بعد کیفی قابل اعتماد است. دسته دوم که محصولات ایران نیز در آن دسته قرار می‌گیرند برای استفاده در اغلب سیستم‌های خانگی و اداری مناسب هستند. کیفیت این دسته قابل قبول و گارانتی آنها نیز قابل توجه است. دسته سوم که مخصوص مرفهین بی‌درد است کیفیتی عالی و البته قیمتی عالی‌تر دارند.
هفته آینده با شرح بیشتری در باب ارتقا منبع‌تغذیه گفت‌وگو خواهیم کرد

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت بيست و سوم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
مطلب هفته گذشته که امیدوارم به خیر و خوشی بر شما سپری شده باشد را به یاد بیاورید که درباره ارتقا منبع‌تغذیه سخن گفتیم. سخن گفتن درباره این قطعه به‌ظاهر بی‌اهمیت، شاید آسان بنماید اما چندان هم که تصور می‌کنید سهل نیست.
PFC چیست؟
در هنگام خرید منبع‌تغذیه به این نکته دقت داشته باشید، کدام نکته؟ اینکه منبع‌تغذیه شما از قابلیت مهم و ویژه‌ای به‌نام PFC پشتیبانی کند. اما این PFC‌ که می‌گویند چیست؟
PFC‌ عاملی است که در ابتدای امر تضمین می‌کند که توان ثابت و پایداری به قطعات داخلی برسد. در مراحل بعدی نیز تضمین می‌کند که مقدار قابل توجهی در مصرف انرژی صرفه‌جویی خواهد شد. این امکان همچنین از تغییرات ناگهانی ولتاژ ورودی به سیستم جلوگیری می‌کند. این PFC که ذکر آن رفت به دوگونه است. نوع اول و البته ارزان‌تر آن به Passive PFC‌ معروف است. منابع‌تغذیه‌ای که به قابلیت Passive PFC مسلح شده‌اند، پیش از اینکه ذره‌ای الکتریسیته به قطعات داخلی سیستم هدیه کنند سطح توان خروجی را در مقدار مشخصی قفل می‌کنند و به مادربرد قول شرف می‌دهند که مایحتاج عمومی قطعات سیستم را تامین خواهند کرد.
نوع دیگر و البته گران‌تر، Active PFC خوانده می‌شود. منابعی که با استفاده از این امکان به تغذیه سیستم مشغول هستند، سطح توان پایدار سیستم را در هر لحظه و با توجه به توان مصرفی متوسط تنظیم می‌کنند. به گفته کارشناسان و متخصصان این‌کاره، Active PFC بهترین گزینه برای استفاده در سیستم‌هاست، چراکه علاوه بر تضمین توان سخت‌افزاری، مقادیر قابل توجهی نیز در مصرف انرژی صرفه‌جویی خواهد شد.
برای شمایی که توان مصرفی کل سیستم‌تان کمتر از 300 تا 400 وات است، خاصیت PFC شاید چندان چشمگیر نباشد، اما برای دوستانی که تنها مصرف کارت‌گرافیکی و پردازنده سیستم‌شان در حدود 350 وات است،‌ استفاده از این قابلیت حیاتی خواهد بود. به‌خصوص اینکه دوستان، علاقه‌مند به بازی‌های سنگین و بالطبع کارت‌های‌گرافیکی سریع و گرانقیمت هم باشند.
از این موضوع به‌سرعت می‌گذریم، اما تاکید می‌کنم که PFC‌ فاکتور مهم و تاثیرگذاری در کیفیت سیستم است. از این موضوع به‌ راحتی نگذرید. خود را برای تحمل فشار اسمزی مختصری آماده کنید که پس از پرداخت هزینه‌ منبع‌تغذیه Active PFC به پرده‌های مغز شما وارد خواهد شد. در بازار داخلی محصولات گرین و فراسو با این قابلیت و با قیمت‌های منطقی عرضه می‌شوند.
و دیگر اینکه
منبع‌تغذیه چند مزیت دیگر دارد که فقط به‌کار حرفه‌ای جماعت می‌خورد. برای مثال، جنس پروانه خنک‌کننده منبع تغذیه، نوع محور چرخشی پروانه، جنس آلیاژهای فلزی به‌کارر فته در تولید قطعه و غیره از دیدگاه یک فرد حرفه‌ای حایز اهمیت است.
غیر از موارد گفته شده، دقت داشته باشید که منبع‌تغذیه موردنظر دارای فیوز اضطراری باشد. هرچند در برخی مدل‌‌ها، این فیوز معلوم‌الحال در داخل بدنه کار گذاشته است و امکان تعویض آن در صورت سوختن قطعه مهیا نخواهد بود. در این‌باره اطلاعات جامعی از فروشگاه‌داران باسواد و اهل فن گردآوری کنید و به ‌هیچ عنوان ذره‌ای خجالت به‌ وجود مبارک راه ندهید. هرچند بدون دانستن این اطلاعات نیز می‌توانید قطعه خوب و جانداری تهیه کنید. خرید قطعه از فروشگاه معتبر و خرید مارک و برند شناخته شده می‌تواند قدری در آسودگی خاطر شما موثر باشد. البته استفاده از تمام قطعات الکترونیکی این خطر را باخود دارد که در بهترین شرایط محیطی یک‌دفعه کار نکند. خرید محصولات شرکت‌های معتبر این مزیت را دارد که ضریب ریسک در خرابی قطعات آن‌ها کمتر از دیگر محصولات معمولی موجود در بازار خواهد بود.
آخر اینکه
برای خرید منبع‌تغذیه کمی آینده‌نگر باشید. شاید که پول بیشتری هزینه کنید اما با موضوع ارتقا به این زودی‌ها روبرو نخواهید شد. برای مثال، اگر نیاز سیستم کنونی شما در حدود 450 وات باشد، توصیه می‌کنم به مدل‌های 550 تا 650 واتی فکر کنید. دیگر اینکه، اگر به این میزان وات فکر می‌کنید، ‌استفاده از منبع‌تغذیه Active PFC‌ توصیه می‌شود. باور کنید که میزان مصرف منبع‌تغذیه 450 واتی Active PFC‌ از مدل‌های معمولی 300 واتی نیز کمتر است. به این می‌گویند تکنولوژی!
درباره قیمت‌ها یکبار گفته بودم که محصولاتی بین 16 تا 25 هزار تومان برای مصارف معمولی توصیه شده است و برای مصارف خاص مانند امور گرافیکی سنگین و بازی‌ها که نیازمند استفاده از پردازنده‌های قوی و کارت‌های‌گرافیکی گران‌قیمت هستند، مدل‌های قوی‌تر با امکانات ویژه مانند PFC‌ توصیه می‌شود. پرسش‌های خود را در این باره برای ما ارسال کنید. هفته آینده موضوع دیگری را دنبال خواهیم کرد.

[P a R y A]

ارتقا ،قسمت بيست و چهارم ارتقا چيست وچگونه بايد انجام گيرد؟
پرسش اول:
محدوديت كم توان خريد و علاقه مندي به انجام بازي ها،بهتر است از كدام مادربوردonboardاستفاده شود؟
از تحليل پرسش فوق اين گونه استنباط مي شود كه دوست پرسش گر ما توان خريد كارت گرافيك را ندارد،منظور از مادربورد onboardمدل هايي است كه موتور گرافيكي روي چيپ ست ارائه مي كنند اين نكته را بديهي بدانيد كه براي انجام بازي ها بدون ترديد نياز مند كارت گرافيك خوب و درست وحسابي هستيد.حال اگر توان خريد كارت گرافيك را نداريد بايد از مادربوردي با چيپ ست مناسب استفاده نماييد.بطور قطع گفته مي شود كه استفاده از مادربوردهايي كه در درون چيپ ست اصلي از خود از موتور گرافيكي استفاده خواهند كرد براي بازي ها مناسب نيست اما سه راه در پيش روي خود خواهيد داشت،در واقع سه شركت بزرگintel،amdوnvidiaاقدام به توليد چيپ ست براي مادربورد مي كنند.محصولات اينتل براي كارهاي گرافيكي مناسب نسيتند .اين گفته نه از روي تعصب يا مخالفت با اينتل كه بر اساس تست هاي معروف گفته مي شود.در ميان محصولاتnvidiaوamdعلاوه بر انتخاب شخصيamdكه با نامatiعرضه مي شود،تست صورت گرفته نشان داده است كه كيفيت گرافيكي چيپ ست هاي ATI برتري محسوسي بر مدل هاي طراحي شدهNVIDIAدارد.پس در انتخاب مادربورد با توانايي هايي بالاتر گرافيكي در مرتبه اولATIياAMDدر مرتبه دومNVIDIAدر مرتبه سومINTELقرار خواهند گرفت.ازSISوگاهاVIAمحصولاتي در بازار يافت مي شود كه بهتر است با ديده بي خيالي بدانها بنگريد.اما نكته مهم در كيفيت خروجي اين مادربورد توجه به حجم حافظه اصلي نصب شده روي مادربورد است.دوتوصيه در اين مورد مي شود:اول اينكه سعي كنيد حجم حافظه نصب شده روي شكافهاي حافظه كمتر از1گيگ نباشد دوم اينكه اگر مادربورد شما از خاصيت دو كاناله بودن(DUAL CHANNEL)
بودن را مهيا ميسازد از آن استفاده شود به اين شكل كه حجم حافظه مورد نظر را به دوقسمت تقسيم كنيد و هريك را بروي يكي از شكافهاي سازگار با اين ويژگي قرار بديد.روي مادربوردها از رنگهاي متفاوت براي نشان دادن اين امكان استفاده مي شود و تعداد شكاف هاي حافظه نيز زوج خواهد بود.

توضيح:
درباره پرسش بالا مناسب ديدم نكته مهمي را به استحظار شما برسانم.چيپ ست اصلي مادربورد به نوعي فرمانده اصلي سيستم قلمداد مي شود.هرچه قوي تر باشد ،سيستمي با كارايي بالاتر وكيفيت بالاتر در اختيار خواهيم داشت .در مادربورد هاي onboardيك موتور گرافيكي در داخل هسته چيپ ست تعبيه مي شود.در اين حالت چيپ ست اصلي مادربورد علاوه بر مديريت پردازنده و شكاف هاي حافظه،عهده دار پردازش گرافيكي مورد نياز براي فعاليت هاي سيستم خواهد بود.حافظه مورد نياز براي پردازش هاي گرافيكي به ناچار از حافظه اصلي سيستم تامين خواهد شد.مشكل اينگونه مادربوردها دراين است كه اولا ،چيپ ست اصلي دو وظيف بر عهده دارد ،ثانيا امكان استفاده از حافظه هاي گرافيكي بالاتر مانندGDDR3فراهم نيست و بالاجبار بايد از حافظه اصلي سيستم آن هم به صورت اشتراكي استفاده كرد.و ثالثا اولويت اصلي چيپ ست در مديريت كلي مادربورد و قطعات متصل بدان است.طفيلي شدن اهميت موتور گرافيكي مترادف است با كاهش كيفيت پردازشي و محدوديت سيستم در پشتيباني از بازي ها !
نصب يك كارت گرافيك كوچولو و حتي سطح پايين در وهله اول چيپ ست مادربورد را انجام وظايف دوگانه رها و امكان مديريت بهتر بر اجزاي سيستم را فراهم خواهد ساخت.در وهله دوم حافظه سيستم نيز از اشتراك منابع خود رهايي يافته و پردازنده گرافيكي نصب شده روي كارت گرافيك نيز امكان استفاده از حافظه اختصاصي گرافيكي(VRAM)خواهد داشت.
بر اين اساس توصيه مي شود تا بدان جا كه مقدور است از يك كارت گرافيكي حتي المقدور ارزان قيمت براي افزايش كيفيت استفاده شود.در صورتي كه اين امر ميسر نيست افزايش مقدار حافظه اصلي سيستم و استفاده از امكان دو كاناله بودن حافظه مثمر ثمر خواهد بود.هفته آتي با موضوع هارد ديسك در خدمت شما خواهيم بود...

[P a R y A]

ارتقا قسمت بیست و پنجم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
این هفته قرار بود مبحث جدیدی را آغاز کنیم که با سوء استفاده تمام از این فرصت به چند پرسش درباره مطالب مطرح شده در جلسات قبلی پاسخ خواهیم داد.باشد که قبول افتد.

پرسش اول:
دوستی پرسیده بود که چگونه می تواند سیستم خود را که مبتنی بر پردازندهATHLON64و حافظهDDR است به یک سیستم مبتنی بر پردازنده athlon64x2 ارتقا دهد؟

آنگونه که از شواهد و قراین برمی آید پردازنده athlon64 مورد اشاره از نوع939 پینی است،چرا که به همراه آن از قطعات حافظهddr استفاده شده است.برای ارتقا باید گفت که لازم است علاوه بر ارتقا پردازنده قطعات حافظه و مادربورد نیز تغییر کند. اگر مطالب پیشین را به دقت مطالعه کنید در آنجا یادآور شده ام که تمامی پردازنده ها از خانواده ی دو هسته ای athlon 64X2 از سوکت 940 پینی AM2 استفاده کرده و از حافظه های نسل DDR2 استفده می کنند. تعداد پایه های حافظه یDDR2 نیز با DDR متفاوت است. به دلیل همین تفاوت ها لاجرم باید که مادربورد را نیز تغییر داد ، اما از بقیه قطعات موجود می توان در سیستم جدید به خوبی استفاده کرد.

پرسش دوم:
پرسیده بودند که چگونه می شود که سرعت فرکانس پردازنده های جدید Intel core2duoاز مدل قدیمی تر pentium d کمتر باشد ، اما ادعا می شود که کیفیت بالاتر است؟

این سوال با ذهنیت های مربوط به شش هفت سال پیش پرسیده شده است.سال ها پیش و در هنگام معرفی پردازنده های intel 486 DX2 و پس از آن intel pentium کیفیت پردازشی معادل بود با سرعت فرکانس پردازنده ها که در آن روزگار بین66 تا 100 مگاهرتز بود .این منوال تا عرضه پردازنده های pentium2همچنان ادامه داشت و هنگامی که پردازنده های pentium3 معرفی شدند و اندکی پس از افزایش سرعت فرکانس و عبور از مرز700مگاهرتز،کم کم تعریف جدیدی برای کیفیت عنوان شد که تفاوت هایی با تعاریف قبلی داشت. یادآوری می کنیم که در مبحث پردازنده ها عنوان شده بود که هر پردازنده به غیر از سرعت فرکانس ،پارامتر دیگری نیز دارد که به آن تعداد دستور عمل در واحد فرکانس می گویند.این تعداد دستور العمل در واحد فرکانس بدین معنی است که پردازنده در هر فرکانس می تواند چند دستور پردازشی را انجام دهد .مانند این است که بگوییم یک قایق مسافرتی در هر رفت و برگشت چه تعداد ظرفیت دارد و چند مسافر را جابجا کرده است. این موضوع بدین جهت مطرح شد که پردازنده های قبل از pentium2 تعادلی بین تعداد دستورالعمل و سرعت فرکانس برقرار کرده بودند.یعنی یک زندگی مسالمت آمیز!

اما افزایش سرعت باعث کوتاه شدن هر فرکانس خواهد شد با فرض امکان انجام دستورالعمل بیشتر،فرصت انجام آن از هسته پردازشی گرفته خواهد شد.قضیه مانند کشتی کوچکی است که برای تکمیل ظرفیت خود مکث کوتاهی در بندر داشته باشد ،به طور حتم مسافران فرصت سوار شدن در آن فرصت کوتاه را نخواهند داشت و بالطبع تعدادی از صندلی های کشتی خالی خواهد ماند.
مشابه همین امر را در پردازنده شاهد هستیم ، به این صورت که اگر سرعت فرکانس پردازنده افزایش یابد،امکان انجام تمامی دستورالعمل ها در هر فرکانس ممکن نخواهد بود.از اینجا بود که تعریف جدیدی از کیفیت ارائه شد . در تعریف جدید هر پردازنده ای کهipcبالاتری داشته باشد ،کیفیت بالاتری دارد.IPC از ضرب سرعت فرکانس پردازنده در تعداد دستورالعملی که قادر به انجام آن است حاصل می شود .پیش از معرفیcore2duo توسط اینتل یکی از بزرگترین تفاوت های اینتل وamdدر همین نکته بود.اینتل معتقد بود که برای افزایش کیفیت باید سرعت فرکانس هسته پردازشی را افزایش داد و AMD بر این نکته پا فشاری می کرد که برای افزایش کیفیت به جای افزایش بیهوده سرعت فرکانس هسته پردازشی ،توانایی انجام دستورالعمل بیشتر در هر فرکانس پردازشی افزایش پیدا کند.این چنین بود که در پردازنده های AMDنام گذاری جدیدی مرسوم گشت.AMD پردازنده های خود را به صورت معادل نام می نهاد .برای مثال،سرعت فرکانس پردازندهAthlon64 3000 در حدود1800 مگاهرتز است و از بعد کیفی این پردازنده معادل pentium4 3000گیگاهرتزی فعالیت خواهد کرد.ماجرا اما از زمان معرفیcore2duoتغییر کرد و اینتل دست از لجالت برداشت واز همان شیوه ای استفاده کرد که سال هاستAMD ، IBM ، HP و دیگر شرکتها استفاده می کنند .بر همین اساس سرعت فرکانس پردازنده پردازنده های نسل جدید Intel core 2کاهش یافته است اما کیفیت پردازشی آنها به شکل قابل ملاحظه ای افزایش یافته است که در نتیجه توجه اینتل به افزایش تعداد دستورالعمل قابل انجام در هر فرکانس حاصل شده و به همین دلیل است که celeron را شبه پردازنده می دانم، چرا که مطلقا به این امر توجه ندارد.

[P a R y A]

قسمت بیست و پنجم 2 ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟
قسمت قبلی را به‌یاد دارید؟ اگر یادتان مانده باشد به‌گذشته البته نه چندان دور هارددیسک نظری انداختیم و تلنگری ناجوانمردانه به حس نوستالوژی برخی دوستان زدیم. راستش را بخواهید تغییر ظرفیت هارددیسک‌ها در دبیرستان‌های آن روزگار انگار بزرگ‌ترین رویداد عالم از نوع داشتن هارد بزرگ حق مسلم ماست بود و شاید برای برخی هنوز باشد. بگذریم.
اصل کلام این است که اگر در آن روزگار خرید یک عدد هارددیسک فرد اعلا قدری عرضه می‌خواست، امروزه عرضه دو چندانی می‌خواهد و مقدار کمی هم چاشنی شانس!
از این مورد نیز به آرامی می‌گذریم، چرا که در فرصتی دیگر به ‌تفضیل در این باب سخن خواهیم گفت. تنبلی را به کناری بگذارید و یاد بگیرید که چگونه یک هارددیسک بخرید!
مشخصات
هر قطعه‌ مشخصات ویژه‌ای دارد که فرصت انتخاب را برای ما فراهم می‌سازد. در واقع یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب هارددیسک جدید، دقت در این فاکتورهای گاهی غریب مانده است. البته هزار و یک مشخصه دیگر نیز وجود دارد که ندانستن آن از دانستن آن خیرات بیشتری برای ما خواهد داشت. شما که قرار نیست هارددیسک اختراع کنید؛ فقط متقاعد شده‌اید که نیاز به یک هارددیسک جدید دارید.
هارددیسک جدید
تمام قطعات نو، بوی مخصوصی دارند که بسیاری افراد از آن خوششان می‌آید. مانند کسانی که ماشین جدید خریده‌اند و دلشان نمی‌آید پلاستیک صندلی‌های آن را پاره کنند و با بوی آن چند هفته‌ای حال می‌کنند. حال و روز هارددیسک نیز همین‌طور است، ولی از بو خبری نیست، این‌جا نیز بوی تراوش یافته از هارددیسک نشانگر دست به ‌جیب شدن شما خواهد بود.
باز هم مشخصات
برای خرید هارددیسک دانستن چند مشخصه از همه مهم‌تر است. سرعت گردش صفحات اصلی هارددیسک برمبنای دور در دقیقه، سرعت تبادل داده‌ها با مادربرد، نوع اتصال به مادربرد، میزان بافر یا حافظه موقت، میزان آلودگی صوتی، میزان حرارتی که در مدت فعالیت تولید می‌شود، سرعت جست‌وجوی داده‌ و چند چیز دیگر که اگر حوصله به‌ خرج دهید درباره آن‌ها صحبت خواهیم کرد.
اول؛ سازندگان
غافلگیر شدید نه! فکر کردید می‌خواهیم درباره سرعت گردش صفحات اصلی هارددیسک (Plate) صحبت کنیم، اما به ‌نظر بنده بد نیست تکلیف خودتان را با سازندگان این قطعه ارزشمند روشن کنید. در دنیای کنونی حدود پنج، شش شرکت در وادی تولید هارددیسک برای کامپیوترهای خانگی و برای استفاده‌های عام فعالیت می‌کنند. Seagate، Hitachi، Samsung، Maxtor و Western Digital از جمله سازندگانی هستند که می‌توانید محصولات تولید شده آن‌ها را در بازار تهیه کنید. یکی از راه‌های تشخیص این هارددیسک به شکل ظاهری آن‌ها مربوط می‌شود. در واقع شکل ظاهری هریک از این محصولات دارای شخصیت است و با کمی دقت و بدون خواندن نام آن می‌توانید تشخیص دهید که محصول مزخرف کدام شرکت را می‌خرید. جنس خوب در بازار به‌راحتی پیدا نمی‌شود، پس دقت کنید! بعد نگید نگفتید.
Seagate هجده ماه پیش Maxtor را خرید و در واقع هارددیسکی به نام Maxtor وجود خارجی ندارد و در چند ماه آینده تمامی هارددیسک‌هایی که با نام Maxtor در بازار توزیع می‌شوند فقط نامی از آن شرکت گردن کلفت و بی‌رحم دارند. Maxtor چند خانواده ذخیره‌سازی دارد که مدل‌های DiamondMax برای شما مناسب خواهد بود. به‌شدت توصیه می‌شود مدل‌هایی را تهیه فرمایید که از خانواده DiamondMax 21 باشند. این هارددیسک‌ها در درون خود به‌طور کامل Seagate هستند. اما می‌رسیم به Seagate، این شرکت بزرگ و نامدار محصولات خود را با نام barracuda در بازار توزیع می‌کند که اغلب آنها از کیفیت قابل قبولی برخوردار هستند. محصولات Seagate یک تفاوت بزرگ و مهم با دیگران دارد و آن اینکه مدت گارانتی هارددیسک‌های این شرکت 5 ساله است و محصولات شرکت‌های دیگر 3 ساله هستند. همین دو سال از یک نظر نشان‌دهنده اعتماد تولیدکننده به محصول خود است و از سوی دیگر آرامش بیشتری برای ذهن خریدار فراهم می‌کند. البته Seagate رقبای قدری دارد که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد.
Hitachi اهتمام ویژه‌ای برای کل‌کل با Seagate دارد. البته قیافه Hitachi به این حرف‌ها نمی‌خورد و در واقع شما با خرید هارددیسک‌های Hitachi یک فقره هارددیسک IBM‌ تهیه می‌فرمایید. علی‌الایحال کیفیت هارددیسک‌های Hitachi‌ کمتر از Seagate نیست و حتی در زمینه نوآوری می‌تواند گام‌هایی در مقابل حریف بردارد.
در داخل کشور هارددیسک‌های Seagate توسط شرکت الماس‌آوران و هارددیسک‌های Hitachi به صورت انحصاری توسط الماس خاورمیانه توزیع و گارانتی می‌شود. هفته آینده درباره شرکت‌های رقیب صحبت خواهیم کرد و پس از آن به‌ سراغ مشخصات فنی می‌رویم.

[P a R y A]

قسمت بیست و ششم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟

قبل از شروع
هفته گذشته درباره شرکت Hitachi و جایگاه رقابتی آن با Seagate بزرگ صحبت کردیم. به ‌غیر از این بزرگواران، شرکت‌های مطرح دیگری چون Western Digital و Samsung نیز در بازار داخلی حضور پرقدرتی دارند. درباره کیفیت و اعتبار نام این برندها در فرصت‌های بعدی گفتگو خواهیم کرد. Western Digital که به‌اختصار WD خوانده می‌شود از قدیمی‌های دنیای ساخت سیستم‌های ذخیره‌سازی است که تخصص ویژه‌ای در طراحی چیپ‌های کنترل‌گر سیستم‌های ذخیره‌سازی دارد. Samsung‌ نیز چند سالی است در این عرصه وارد شده و به‌ پشتوانه توان مالی کم‌نظیر و گروه‌های تحقیق و توسعه توانمند توانسته در کمتر از یک دهه خود را مدعی جدی نشان دهد. البته کیفیت هارددیسک‌های Samsung در ابتدای امر قابل دفاع نبودند، اما طی چند سال اخیر بیشترین و بهترین رشد را در میان رقبا از آن خود کرده است. به‌ خاطر داشته باشید که در بازار جهانی و از بعد کیفی رتبه اول به‌صورت مداوم جابجا می‌شود. این را تاکید می‌کنم که دیگر نمی‌توان گفت کدام‌یک از این شرکت‌ها بهتر و کیفی‌تر است، بلکه باید دانست که کدام محصول در رتبه اول ایستاده. به ‌بیان دیگر شرایط در این حوزه قدری تغییر کرده و جای آن را رتبه‌بندی مدل‌ها پر کرده است. پس به‌یاد داشته باشید که دنیای حکمرانی مارک‌‌ها و نام‌ها به پایان رسیده است. از این به‌ بعد این‌چنین باید گفت که بگو چه نیازی داری تا بگویم چه چیزی مناسب توست.

قدم اول
به‌طور معمول موضوع وزن در هارددیسک‌هایی که برای استفاده در کامپیوترهای خانگی و اداری خریداری می‌شوند، اهمیت ندارد. وزن این‌موجودات بین 600 تا 900 گرم بوده و فضایی که اشغال می‌کنند تفاوت چندانی با هم ندارند. همه این جانورها باید از استاندارد هارددیسک‌های 5/3 اینچی تبعیت کنند. اما اگر قصد دارید تا هارددیسک مناسبی برای استفاده در لپ‌تاپ تهیه کنید، این موضوع اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت، چراکه کاهش وزن لپ‌تاپ آرزوی دیرینه فروشنده و خریدار است. از این موضوع که بگذریم به تکنولوژی ذخیره‌سازی داده‌ها روی هارددیسک می‌رسیم. هارددیسک از دو جزء الکترونیکی و مکانیکی تشکیل شده است. بخش الکترونیکی عهده‌دار تبادل داده‌ای با مادربرد و انتقال آن برای ثبت یا خوانش از روی قسمت‌های مغناطیسی است و بخش مکانیکی شرایط را برای جانمایی مناسب داده‌ها و امکان ذخیره‌سازی آن‌ها فراهم می‌سازد. هر هارددیسک دو جزء مکانیکی دارد که روی کیفیت تاثیر انکارناپذیری می‌گذارند. یکی هد خواندن و نوشتن (Head) و دیگری صفحه مدوری (Plate) که به‌‌وسیله موتوری الکتریکی (Step Motor) مدام در حال گردش است. برای مثال، سرعت گردش این صفحه دوار که تمامی اطلاعات را روی خود نگه‌داری می‌کند از 4200 دور در دقیقه شروع و هم‌اکنون به 7200 دور در دقیقه رسیده است. صفحه دوار هارددیسک‌های مورد استفاده در لپ‌تاپ با سرعت 5400 دور در دقیقه گردش کرده و سرعت گردش صفحات دوار هارددیسک‌های حرفه‌ای مورد استفاده در سرورها نیز بین 10 تا 15 هزار دور در دقیقه است. چرخش با سرعت بالا موجب ایجاد اختلال در دست‌یابی سریع و صحیح به اطلاعات می‌شوند که با استفاده از بالشتک‌های هوا و روغن‌های ویژه از هارددیسک‌ها در برابر این امر محافظت خواهد شد. پس نگران این موضوع نباشید.

قدم دوم
موضوع دیگر نیز که به دانستن اطلاعات بیشتر درباره هد خواندن و نوشتن مربوط می‌شود ارتباط چندانی با موضوع خرید ندارد. پس از این موضوع نیز به سرعت عبور می‌کنیم و به سراغ از حافظه‌هایی می‌رویم که در افزایش کارایی هارددیسک‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. حافظه موقت یا بافر هارددیسک عنصری است که از یک چیپ حافظه سریع تشکیل شده و روی برد الکترونیکی اصلی هارددیسک نصب می‌شود. از آن‌جا که سرعت ارسال اطلاعات از سوی مادربرد از سرعت ذخیره‌سازی آن بیشتر است، اختلاف زمانی مشخصی بین دریافت اطلاعات توسط برد کنترل‌گر هارددیسک با ذخیره سازی آنها وجود دارد. علت این تاخیر، مکانیکی بودن شیوه ذخیره‌سازی روی صفحات دوار مغناطیسی است. این مشکل ذاتی هارددیسک‌ها موجب کندی کلی سیستم‌های پردازشی شده و برای رفع این نقیصه از یک حافظه سریع واسط با نام بافر استفاده می‌کنند که وظیفه دریافت سریع اطلاعات از مادربرد را بر عهده دارد. اندازه این بافر هرچه بیشتر باشد، کندی امر ذخیره‌سازی تاثیر محدودتری بر کارکرد سیستم خواهد داشت. در هارددیسک‌های کمی قدیمی اندازه این بافر در حدود 2 مگابایت درنظر گرفته می‌شد. ‌افزایش سرعت پهنای باند ارتباطی بین مادربرد و هارددیسک موجب شد تا اندازه این بافر به‌طرز معقولی تا 8 مگابایت افزایش یابد. از طرف دیگر ظرفیت کلی هارددیسک نیز در این امر تاثیر گذار بوده و اندازه حجم بافر اغلب هارددیسک‌های بالای 250 گیگابایت بین 16 تا 32 مگابایت است. پس در این‌باره دقت مضاعفی داشته باشید که اندازه بافر شما هرچه بیشتر بهتر!

قدم سوم
ارسال داده‌ها به هارددیسک به‌شکل سنتی از طریق رابطی انجام می‌شود که با نام‌های مختلف ATA100/133 ، IDE و PATA‌ نامیده می‌شود. رابط PATA، اطلاعات را به‌صورت موازی و از طریق یک کابل پهن منتقل می‌کند. سرعت تبادل اطلاعات به 133 مگابایت در ثانیه محدود است. این سرعت در دنیا از 115 مگابایت فراتر نمی‌رود. اما نسل جدید رابط‌های تبادلی که به‌جای سیستم موازی از سیستم انتقال سریال استفاده می‌کند دو سه سالی است که مطرح و به‌شدت مورد استقبال قرار گرفته است. SATA شامل دو نسخه SATA1 با پهنای باند 150 مگابایت در ثانیه و SATA2 با پهنای باند 300 مگابایت در ثانیه است. استفاده از SATA2 علاوه بر امکان تبادل سریع‌تر اطلاعات مزایای دیگری نیز مانند اشغال فضای کمتر، امکان جداسازی هارددیسک از سیستم در حال فعالیت،‌ عدم حساسیت به پیچش کابل و... دارد. توجه داشته باشید برای استفاده از قابلیت‌های رابط SATA2 الزاما باید مادربرد و هارددیسک تولید شده هر دو از این استاندارد تبعیت کنند.
همراه باشید تا هفته آینده!

[P a R y A]

قسمت بیست و ششم2 ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟

یادآوری
اگر مطالب هفته‌های گذشته را پیگیری کرده باشید، به‌طور حتم به یاد دارید که درباره تاریخچه مختصر هارددیسک‌ها و گردانندگان اصلی بازار این قطعه مهم صحبت کردیم. کلیاتی نیز درباره بافر و نقش آن در کیفیت همچنین وزن قطعه و رابط مناسب برای اتصال به مادربرد صحبت کردیم که تصور می‌کنم برای یک انتخاب خوب کفایت کند.
به‌غیر از موارد ذکر شده، قطعات هارددیسک مشخصات دیگری نیز دارند که برخی از آن‌ها روی قطعه ثبت می‌شوند و برخی را از طریق اطلاعات جانبی و وب‌سایت‌هایی به‌دست خواهید آورد که کار و زندگی‌شان تست قطعات و ارایه نقاط ضعف و قوت قطعات سخت‌افزاری است. در واقع این وب‌سایت‌ها و مجلات تخصصی سعی در عیارسنجی قطعات دارند. این عیارسنجی در اصطلاح benchmarking نامیده می‌شود. به‌یاد داشته باشید که تمامی وب‌سایت‌ها صلاحیت این کار را ندارند و فقط عده معدودی که دستگاه‌ها و تجهیزات و دانش فنی و انصاف لازم را داشته باشند صلاحیت عیارسنجی یا ارزش‌گذاری روی قطعات را خواهند داشت.

دسترسی به اطلاعات
هنگام خرید باید بدانید که چه نوع قطعه و با چه مشخصاتی تهیه می‌کنید. این‌گونه رسم است که اطلاعات کلی درباره قطعه روی بدنه ثبت می‌شود. البته این اطلاعات حداقلی است و تمام آن چیزی را که شما باید به دنبالش باشید را شامل نخواهد شد. برای مثال، روی بدنه هارددیسک قید نمی‌شود که دمای سطحی صفحات مغناطیسی در هنگام فعالیت چند درجه است، یا زمان دسترسی واقعی به داده‌ها چند میلی‌ثانیه خواهد بود.

اگر خواهان این اطلاعات هستید، لاجرم باید به وب‌سایت سازنده سرک بکشید و در بخش اطلاعات فنی، موارد موردنظر را دریافت و مطالعه کنید. همچنین وب‌سایت‌ها و مجلاتی که در کار Benchmark تخصص دارند، اطلاعات کامل و مقایسه‌ای از چند قطعه هم ردیف در اختیار مخاطب قرار می‌دهند. گاهی اطلاعاتی عرضه می‌شود که آن را در هیچ منبع دیگری نخواهید یافت. تا یادم نرفته بگویم که هیچ‌گاه اولین خریدار قطعات سخت‌افزاری نباشید. تعداد قطعات و مدل‌هایشان آنقدر متنوع و فراوان شده است که تشخیص خوب از بد کار هر کسی نیست. پس ادعای شناخت قطعات را در صندوقچه مامان‌بزرگ خود قرار دهید و قفل محکمی بر آن بزنید. البته این‌گونه تصور نکنید که بنده توصیه می‌کنم تا عقل و دانش شخصی خود را تعطیل کنید، بلکه توصیه من اخطاری به‌شماست تا چندان به آگاهی‌‌های محدود خود بسنده نکنید و از منابع محتوایی دیگر نیز استفاده بیشتری ببرید!

دمای سطحی
باور کنید قصد تدریس فیزیک گرما را ندارم. اما بد نیست بدانید هنگامی که هارددیسک شما روشن می‌شود، محور مرکزی آن به‌طور مداوم در حال گردش خواهد بود. از طرفی هنگام خواندن و نوشتن، یک قطعه خاص به ‌نام اهرم مکانیکی که هد بر سر آن قرار دارد روی هارددیسک و در فاصله میکرونی با آن قرار می‌گیرد. حرکات متناوب اهرم نگه‌دارنده هد و گردش مداوم محور مرکزی به‌دنبال خود گرما ایجاد می‌کنند و موجب می‌شوند تا دمای سطحی صفحات مغناطیسی حامل داده‌ها افزایش یابد.

حداقل دمای مطلوب برای هارددیسک بین 35 تا 42 درجه سانتی‌گراد است. در هنگام کار که دما افزایش می‌یابد به‌طور متوسط این مقدار تا 46 درجه مطلوب و قابل قبول خواهد بود. دقت داشته باشید که حداکثر دمای قابل قبول برای این سطح مغناطیسی حول و حوش 49 تا 50 درجه است. چنانچه دمای متوسط سطحی هارددیسکی بیش از این مقدار باشد از خیر خریدن آن بگذرید، چرا که یکی از خواص دماهای بالا، مغناطیس‌زدایی است!

به‌بیان دیگر باید با اطلاعات خود خداحافظی کنید. البته عقل طراحان هارددیسک بیش از این‌ است و ماجرا را قبل از حادثه پیش‌بینی می‌کند و به‌طور معمول اجازه نمی‌دهند دمای محیطی هارددیسک‌ها فراتر از 55 درجه سانتی‌گراد افزایش یابد. با این حال دقت در این مسائل در انتخاب مدل‌ها کمک خوبی خواهد بود.

چرخ و فلک
نمی‌دانم عنوان هارد‌های دور بالا را به یاد دارید یا نه!
چند سال پیش که سرعت گردش محور مرکزی هارددیسک‌ها 5400 دور در دقیقه بود، مدل‌هایی وارد بازار شدند که سرعت مذکور در آن‌ها حدود 7200 دور در دقیقه بود و به هاردهای دور بالا معروف بودند. هم‌اکنون نشانی از مدل‌های 5400 دوری پیدا نمی‌کنید و بدون استثنا همگی دور بالا شده‌اند. مزیت این هارددیسک‌ها در افزایش سرعت خواندن ونوشتن داده‌ها و کارایی مثبت آنها بوده و هست. هارددیسک‌های جدیدتری نیز هستند که سرعت گردش آنها 10 هزار دور در قیقه بوده است و برای کارهای خاص و سریع مناسب به نظر می‌رسند، البته قیمت بالاتری نیز دارند. برای استفاده در سرورها نیز مدل‌های 15 هزار دوری وارد بازار شده‌اند. چنانچه کیفیت هارددیسک نقشی کلیدی در فعالیت روزانه شما ایفا می‌کند، استفاده از هارددیسک‌های 10 هزار دوری را توصیه و تاکید می‌کنم. دو سه موضوع مهمی باقیمانده است که در نشست آینده درباره آن گفت‌وگو خواهیم کرد. تا بعد!

[P a R y A]

قسمت بیست و هفتم ارتقا چیست و چگونه باید انجام گیرد؟

یادم رفت بگویم...
هفته گذشته یادم رفت بگویم که اندازه بافر هارددیسک‌ها باید متناسب با ظرفیت آن‌ها باشد. به طور مثال، برای هارددیسک‌های 80 گیگابایتی از حافظه‌های بافر 2 مگابایتی استفاده می‌کردند که پس از مدتی مدل‌های 8 مگابایتی آن با استقبال بیشتری مواجه شد، چراکه موجب روان و تسهیل شدن فعالیت‌های سیستم‌های پردازشی بود. هم‌اکنون نیز برای اغلب مدل‌های 320 گیگابایتی به بالا از حافظه‌های 16 مگابایتی استفاده می‌شود. برهمین اساس هارددیسک‌هایی که بر مبنای رابط پرسرعت SATA2 ساخته می‌شوند بافرهای 8 مگابایتی را به کار می‌گیرند.
دیگر اینکه، هفته گذشته درباره سیستم گردشی محورهای هارددیسک صحبت مختصری شد. برای تکمیل اطلاعات اضافه می‌کنم که هرچه سرعت گردش محور اصلی، بیشتر شود باید سیستم گردشی آن نیز توسعه یابد. هرچه صفحه اصلی (Platter) با سرعت بیشتری گردش کند، لرزش و صدای آن همچنین احتمال ایجاد اختلال در ثبت و خواندن داده‌ها نیز افزایش خواهد یافت. همین قدر بدانید که در هارددیسک‌های آینده از بالشتک‌های هوا به‌جای روغن در محور اصلی استفاده خواهد شد.

جستجو
تمامی سیستم‌های ذخیره‌سازی از جدولی برای ثبت محل دقیق داده‌های ذخیره‌شده استفاده می‌کنند. این جدول کمک بسیاری به‌یافتن سریع‌تر داده‌ها می‌کند. اگر برای پاک‌کردن داده‌های هارددیسک از Quick Format استفاده کنید، این‌گونه نشان داده می‌شود که تمامی داده‌ها در کمتر از دقیقه پاک شده است، در صورتی‌که در این حالت سیستم اقدام به پاک کردن جدول داده‌ها کرده و هیچ آسیبی به داده‌ها نرسیده است.
هارددیسک برای ثبت داده‌ها نیازمند فضای لازم و متناسب با حجم داده‌های ارسال شده است. به این منظور لازم است جست‌وجوی مختصری برای یافتن محل‌های خالی صورت گیرد. از آن طرف اگر درخواست خواندن داده مشخصی به بخش کنترلی هارددیسک ارسال شود نیز عملیات جست‌وجو برای یافتن محل ذخیره سازی داده‌ها موردنیاز خواهد بود. این‌ها را گفتم تا اهمیت زمان جستجو مشخص شود. هرچه عملیات یافتن داده‌ها سریع‌تر انجام شود کارایی کل سیستم نیز افزایش خواهد یافت. سرعت جست‌وجو برحسب میلی‌ثانیه عنوان می‌شود و به‌طور معمول روی بدنه قطعات حک نمی‌شود و برای ملاحظه مشخصات آن باید زحمت بکشید و به وب‌سایت سازنده قدم رنجه فرمایید.
ضرب‌المثل هیچ بقالی نمی‌گوید ماست من ترش است را به یاد داشته باشید و بدانید عددی که سازنده ادعا می‌کند قدری با واقعیت تفاوت خواهد داشت. برای دانستن عدد واقعی باید شانس با شما همراه باشد!
وب‌سایت بسیار معروف و البته معتبر tomshardware.com در قسمت راست صفحه اصلی، نمودار مقایسه‌ای انواع هارددیسک‌ها را قرار داده است و هر ماه به‌روز می‌کند. به‌طور حتم از مراجعه به آن وب‌سایت و مرور مقایسه قطعات آن ضرر نخواهید کرد. اگر به وب‌سایت فوق سرک کشیدید، توصیه می‌کنم نمودار مقایسه‌ای پردازنده‌ها و کارت‌های گرافیکی را نیز مشاهده کنید. بین خودمان باشد، اما بدانید که بسیاری از نشریات بدون ذکر منبع، مطالب خود را از این محل کش می‌روند و طوری منتشر می‌کنند که انگار کار خودشان است!
NCQ
این اصطلاح مخفف سه حرفی یکی از بهترین تکنولوژی‌هایی است که به همراه هارددیسک‌های SATA‌ برای کاربران عام عرضه شده. اصل این تکنولوژی سالیان سال است که به‌صورت گسترده در هارددیسک‌های SCSI مخصوص سرورها استفاده می‌شود. درواقع تکنولوژی NCQ برداشتی ساده شده از آن تکنولوژی است.

اما NCQ‌ چیست؟
فرض کنید درخواستی برای خواندن یک داده‌ به بخش کنترلی هارددیسک ارسال می‌شود. بخش کنترلی، بازوی حامل هد خواندن/نوشتن را به حرکت درمی‌آورد و به محل داده مشخص شده ارسال می‌کند، داده موردنظر خوانده و تحویل درخواست کننده می‌شود. اندکی بعد درخواست مشابهی ارسال می‌شود که خواندن داده دیگری را طلب می‌کند. بازوی هد خواندن/ نوشتن بینوا مجبور است عملیات مشابهی را تکرار کند. از آن‌جایی‌که عملیات خواندن/ نوشتن فرآیند کاملا متفاوتی را طی می‌کند، بخش کنترلی مجبور است برای هر یک از درخواست‌ها فرآیند مستقلی را اجرا کند. تکنولوژی NCQ‌ برای افزایش سرعت خواندن/نوشتن و جلوگیری از اتلاف داده‌ها، درخواست‌های هد خواندن و نوشتن را از یکدیگر تفکیک می‌کند و شرایط جدیدی را مهیا می‌سازد به این شکل که چند درخواست خواندن داده در یک صف قرار می‌گیرند و هد خواندن/ نوشتن در یک عملیات تمامی آن‌ها را اجرا می‌کند. همین عملیات نیز برای درخواست‌ها نوشتن داده‌ها صورت می‌گیرد و طی عملیاتی تمامی داده‌های ارسال شده روی صفحه‌های اصلی (Platter) ثبت می‌شوند. این‌کار باعث می‌شود که هد خواندن/ نوشتن در هر حرکت خود چندین عملیات خواندن یا نوشتن را به ‌انجام رساند.

هارددیسک‌هایی که از تکنولوژی NCQ‌ بهره‌مند می‌شوند کارایی و البته عمر مفید بالاتری دارند. برای کسب اطلاعات درباره مدل‌های هارددیسک توصیه می‌شود که به وب‌سایت سازنده مراجعه و تمامی اطلاعات موردنیاز را از آن محل جستجو کنید.