پیلوگرافی آنته گرادAnte grade Pylography
عملکرد آزمایش مانند پونکسیون کیست کلیوی است با این تفاوت که پس از ورود سوزن بداخل پارانشیم کلیه نوک سوزن بدرون کالیس کوچک کلیه وارد می شود ( این روش همچنین percutaneous antegrade Urography نامیده می شود ) سپس ماده حاجب تزریق شده و از طریق گلومرولها وارد کپسول بومن شده و از آنجا همراه با ادرار در تمام مسیر سیستم ادراری حرکت می کند. با این تکنیک حالبها، مثانه و مجرای ادراری ( حتی درهنگام ادرار کردن ) توسط رادیوگرافی بخوبی بررسی می شود.
پرتونگاریهای روبرو ( AP ) و هر دو ابلیکهای خلفی راست و چپ ( ْ35 ) با اشعه عمودی تهیه می شود. چنانچه لگنچه مسدود باشد، ماده حاجب بواسطه سرنگ بیرون کشیده میشود.
پونکسیون پوستی کلیه Percutaneous Renal Puncture
این آزمون توسط lindblom ابداع شد و برای بررسی توده های کلیه انجام می شود، بخصوص برای تشخیص دادن کیست از تومور در پارانشیم کلیه. در این روش ماده حاجب زیر فلورسکوپی بطور مستقیم به درون کیست تزریق می شود. امروزه بررسی توده های کلیه توسط سونوگرافی به نحو بهتری انجام می شود.
این آزمون در بیماران هیدرونفروز با تزریق مستقیم بدون پلویکالیس انجام میشود و آنرا percutaneous Antegrade pyelography نامیده می شود. و نمای روبرو ( AP ) نمای روتین این آزمون می باشد و کلیشه های تکمیلی در صورت نیاز تهیه می گردد.
سیستو ارتروگرافی در حین ادرار کردن (VCUG) Voiding Cystourethrography )
مطالعه رادیولژیک مثانه و مجرای ادراری پس از پرشدن مثانه در ماده حاجب یددار و تخلیه ماده حاجب در حین ادرار کردن بخصوص جهت بررسی رفلکس حالب ( Ureteric Reflux ) VCUG گفته می شود. هم چنین در این آزمایش عفونتهای مزمن دستگاه ادراری ( Phyelonephritis )، ناهنجاری های مادرزادی مثانه ( Congentialanomalies )، بی اختیاری ادرار( stress incontinence ) ،در آقایان بزرگی پروستات، تنگی مجرا( urethral stricture ) و تنگی مجرای ادراری پروستاتیک کاربرد گسترده دارد.
قبل از شروع آزمایش، مثانه کاملاً تخلیه شده و نیازی به منع استفاده از غذا و آب نیست فقط در بعضی از بیماران ممکن است از آرمبخش استفاده شود. ابتدا دریک کلیشه ساده بعنوان فیلم مقدماتی از ناحیه حفره لگن در وضعیت خوابیده (prone) با فیلم cm30*24 طولی با تیوب زیر پرتونگاری بعمل می آید.
این روش بخصوص برای اطفال کاربرد گسترده دارد. بیمار طاقباز روی تخت می خوابد و در شرایط کاملاً استریل سوند بالون دار به اندازه مناسب وارد مثانه شده و در صورت وجود ادرار باقی مانده آن را تخلیه کرده و با فشار مناسب ماده حاجب رقیق شده به آهستگی تزریق می شود و تحت کنترل تلویزیون مثانه کاملاً از ماده حاجب پر می شود، چنانچه رفلکس در حالب دیده شود، پرتونگاری با تیوب زیر تهیه می شود. سوند بیرون کشیده میشود، سپس بیمار برروی شکم چرخیده و در وضعیت LAO بترتیبی که مفصل ران و زانوی راست بجلو خم شده ( Sims position ) و پرتونگاری با تیوب بالا و تمرکز اشعه برروی خار قدامی فوقانی ایلیاک برروی نیمه بالا آمده متمرکز می شود. فیلم باید باندازه ای انتخاب شود که در پائین مجرای ادراری فوقانی و در بالای فیلم حالب تحتانی را شامل گردد، تابش در شرایطی که بیمار در حال ادرار کردن است انجام می شود، برای اطفال ملافه تمیز و در بزرگسالان رسیور جهت جلوگیری از پخش شدن ادرار استفاده می شود. برای بیمارانی که در حالت خوابیده نمی توانند براحتی ادرار کنند می توان تخت را بحالت عمودی درآورده و ادرار کنند. همچنین در بچه هایی که بطور عصبی نمی توانند ادرار کنند با فشار به بالای پوبیس راحت تر ادرار تخلیه می شود. در صورت وجود رفلکس حالب، در کلیشه پرتونگاری بخوبی مشاهده میشود. و چون در هر ابلیک یک حالب از نظر رفلکس بررسی می شود می توان ابلیک را دو طرفه ( RAO, LAO ) پرتونگاری نمود. سپس بیمار طاقباز می خوابد و با فیلم بزرگ ( 17*14 اینچ ) تمام سیستم ادراری مورد مطالعه قرار می گیرد، چنانچه تصویر ماده حاجب در کلیه دیده می شود رفلکس حالب تائید می شود.
بمنظور بررسی فیستول مثانه به واژن و مثانه به رکتوم ( vesico vaginal fistula ) ( Recto vesical fistula ) پرتونگاری در وضعیت نیمرخ از لگن انجام می شود، جهت مطالعه بی اختیاری ادرار تکنیک مشابه آزمایش VCUG برای مطالعه رفلکس حالب می باشد، پس از پرشدن کامل مثانه، وضعیتهای ایستاده نیمرخ مثانه، نیمرخ مثانه در حال زور زدن و نیمرخ مثانه در حال ادرار کردن بترتیبی که ساکروم و سمفینرپوبیس درکلیشه ها بخوبی مشاهده می شود ، پرتونگاری صورت می گیرد.
آخرین فیلم در آزمون VCUG شامل فیلم تخلیه مثانه ( PVC ) که ترجیحاً با فیلم بزرگ از تمام سیستم ادراری پرتونگاری می شود.
Metallic Bead chain Cystourethrography
آزمایش برای مطالعه بی اختیار ادرار در نزد خانمها ناشی از تغییر شکل وضعی کف شانه زاویه خلفی مثانه و مجرای ادراری انجام می شود. این آزمون توسط stevens و smith در سال 1937 و توسط Barnes در سال 1940 عنوان گردید.
زنجیر دانه تسبیح شکل از طریق سوند پولی اتیلنی وارد مجرای ادرار و مثانه بیمار می شود، سپس از طریق ادابتور که به انتهای سوند وصل شده است، ماده حاجب در مثانه تزریق می شود. کلیشه ها شامل وضعیت های روبرو ( AP )، Lateral ایستاده و روبرو ( AP ) و نیمرخ ایستاده با مانور والسالوا ( valsalva maneuver ) که منجر به افزایش فشار داخل شکمی می شود، تهیه می شود.
ونوگرافی Venography
امروزه ونوگرافی بهدلیل وجود روشهای تشخیصی بهتر و جدیدتر همچون سونوگرافی و CT، کمتر انجام می شود این آزمون به دو دسته کلی تقسیم می شود :
1- ونوگرافی اندام ( Extremity Venography ) : جهت بررسی سیستم وریدی اندام های فوقانی و تحتانی
2- ونوگرافی کلیه ( kidney Venography ) : بیمار برروی تخت رادیولوژی دراز می کشد ( بصورت supine ) و داروی بی حسی موضعی به اطراف ورید فمورال تزریق شده ، سپس کاتتر کوچک و نازکی وارد ورید فمورال شده و تا کلیه ها بالا فرستاده می شود. بعد از تزریق ماده حاجب اولین تصویر تهیه می شود که آنرا Interior Vena Cavagram می نامند ( اگر این تصویر نرمال باشد، ونوگرافی انتخابی ( selective venography ) انجام میشود.)
کاتتر ابتدا وارد کلیه راست و سپس وارد کلیه چپ می شود و ماده حاجب توسط کاتتر به درون وریدهای کلیه تزریق می شود و تصویربرداری از وریدهای کلیه انجام می شود، بعد از پایان یافتن آزمون، کاتتر را خارج کرده و ورید فمورال را پانسمان می کنند.
این آزمون تقریباً یکساعت بطول می انجامد و بعد از اتمام آزمون ، بیمار بمدت 2 ساعت نیاز به استراحت دارد و مقدار زیادی مایعات از طریق وریدی دریافت می کند تا ماده حاجب را از خون پاک کرده و از هیدراته شدن بیمار جلوگیری کند. نوشیدن مایعات فراوان تا 24 ساعت پس از آزمون به بیماران توصیه می گردد.
* در هنگام وارد کردن کاتتر باید مراقب بود تا نوک کاتتر باعث جابجایی لخته خون در وریدها نگردد.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)