تصاویر زیبا از فضا

[shirin71]

حباب و M52


این ترکیب کیهانی آنگونه که به چشم می‌آید٬ سحابی حباب در سمت راست بالای تصویر و خوشه‌ی ستاره‌ای باز M52 را به خوبی در معرض مقایسه قرار می‌دهد٬ اگرچه این دو در مقیاس‌های دیگر نا‌متوازن به نظر می‌رسند. سحابی حباب (همچنین معروف به NGC 7635 )٬ جایگرفته در میان مجموعه‌ای از گاز و غبار میان ستاره‌ای و رانده شده با باد‌های تک ستاره‌ای پر‌جرم از نوع O ٬ پهنایی در حدود 10 سال نوری را دارد. از طرف دیگر٬ M52 خوشه‌ی پر‌ستاره‌ی بازی است که نزدیک به هزاران ستاره را در خود جای داده است. این خوشه خود در حدود 25 سال نوری گسترده شده است. فاصله‌‌ی سحابی حباب که در سوی مرز شمالی ذات‌الکرسی مشاهده می‌شود در حدود 11000 سال نوری تخمین زده می‌شود و این در حالی است که خوشه‌ی ستاره‌ای M52 در فاصله‌ی تقریبی 5000 سال نوری قرار دارد.
Tony Hallas

[shirin71]

ادغام کهکشانی از دید هابل


در زمان برخورد کهکشان ها ستارگان در کجا به وجود می آیند؟ برای یافتن جواب این سوال منجمان از کهکشان ادغامی NGC 2623 (که از پهلو دیده می شود) با کیفیت بالا و با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل در سال 2007 تصویر برداری کردند. تحلیل این تصویر هابل و تصاویر دیگرش از NGC 2623 ، در نور مادون قرمز توسط تلسکوپ فضایی اسپیتزر، در پرتو X توسط تلسکوپ نیوتن-XMM و در فرابنفش توسط GALEX انجام شد؛ نتیجه تحلیل نشان می دهد که این کهکشان ادغامی توسط دو کهکشان مارپیچی به وجود آمده که با برخورد با یکدیگر شکل آنها تغییر کرده و هسته های آنها هم به صورت یک هسته کهکشانی فعال واحد درآمده است. (مترجم: در ادغام کهکشان های مارپیچی به علت بزرگی هسته ها و سیاهچاله های مرکزی، پس از ادغام کامل، هسته ای بسیار فعال به وجود می آید که به آن (AGN) می گویند). همانطور که در نزدیک مرکز تصویر بالا هم دیده می شود شکل گیری ستارگان در اطراف این هسته ادامه پیدا می کند؛ وسعت دنباله های کشندی انبساط یافته نیز در دو طرف تصویر دیده می شود (مترجم: دنباله های کشندی، بازو هایی از ستارگان کهکشان های در حال برخورد می باشند که به علت ادغام انبساط می یابند و بعضی اوقات تا 10 برابر قطر دو کهکشان در فضا کشیده می شوند.)؛ و به صورت اتفاقی در محدوده بالا، سمت چپ کهکشان، ناحیه ای خارج از محدوده هسته قرار گرفته که در آن خوشه هایی از ستاره های پرنور آبی رنگ وجود دارند. برخوردهای کهکشانی می توانند صد ها میلیون سال به طول بی انجامند و آثار مخرب جاذبه ای به بار آورند. NGC 2623 که با نام Arp 243 هم شناخته می شود، محدوده ای حدود 50 هزار سال نوری و فاصله ای نزدیک به 250 میلیون سال نوری در راستای صورت فلکی سرطان (خرچنگ)، از ما دارد. بازسازی (مدل سازی) کهکشان های ادغام یافته و پی بردن به چگونگی ادغام آنها اغلب چالش برانگیز هستند و بعضی اوقات هم غیر ممکن، اما به طور کلی این کار برای دانستن این که چگونه کیهان ما رشد کرده، بسیار مهم است.

عکس از: NASA, ESA and A. Evans (Stony Brook) et al.

مترجم: مهدی زمانی

[shirin71]

سحابی حلقه

به نظر شبیه به حلقه ای در آسمان می رسد. صدها سال پیش ستاره شناسان متوجه یک سحابی با غیرعادی ترین شکل ظاهری شدند. و حالا این ابر گازی که M57 یا NGC 6720 نام دارد، به سحابی حلقه معروف شده است. حال می دانیم که این سحابی یک سحابی سیاره نما است، ابر گازی که در پایان حیات یک ستاره ی خورشید مانند خارج می شود. از آن جا که سحابی حلقه یکی از درخشان ترین سحابی های سیاره نمای آسمان است، می توان آن را با یک تلسکوپ کوچک هم در صورت فلکی شلیاق مشاهده کرد. سحابی حلقه تقریباً 4000 سال نوری دورتر از ما قرار گرفته و قطرش 500 برابر قطر منظومه ی شمسی ما است. در این تصویر که تلسکوپ فضایی هابل آن را در سال 1998 گرفته است، رشته های غبار و گلبول هایی دور از ستاره ی مرکزی قابل مشاهده هستند. این موضوع کمک می کند که دریابیم سحابی حلقه کروی شکل نیست بلکه استوانه ای شکل است.


عکس از:H. Bond et al., Hubble Heritage Team (STScI/AURA),NASA

[shirin71]

تصویری زیبا از مشتری و سایه سه قمرش

چهارصد سال است که سیاره مشتری و رقص قمرهای گالیله ای به دور آن، علاقمندان به آسمان را شیفته خود کرده است. در منظره ای کم نظیر، سایه سه قمر به هنگام عبور از مقابل سطح مشتری روی آن افتاده که تلسکوپ 8 متری وی.ال.تی از آن عکس گرفته است.
این تصویر که در نور فروسرخ توسط تلسکوپهای وی.ال.تی در رصدخانه جنوبی اروپا تهیه شده، توانسته با استفاده از اپتیک سازگار، اثرات مخرب جو را خنثی کرده و تصویری شفاف از سیاره مشتری، دو قمر و سایه سه قمر به هنگام عبور از مقابل این سیاره تهیه کند. سایه بالا-چپ متعلق به قمر کالیستو، سایه وسط متعلق به قمر اروپا و سایه چپ متعلق به قمر گانیمید است. قمر آیو در زمان عکسبرداری در پشت سیاره مشتری قرار داشت و به همین دلیل در تصویر دیده نمیشود.

جالب اینجاست که قمر گانیمید به صورت جسمی آبی رنگ در بالا-راست سیاره دیده میشود و قمر اروپا در وسط مشتری، اندکی راست تر از سایه اش دیده میشود. شاید تعجب کنید که چرا سایه گانیمید اینقدر با خودش فاصله دارد، اما گانیمید در فاصله ای بسیار دورتر از اروپا به دور مشتری میگردد و به همین دلیل، چنین اختلافی بین سایه و خودش دیده میشود. قمر کالیستو که دورترین قمر گالیله ای مشتری است، در سمت راست و خارج از تصویر واقع شده و به همین دلیل فقط سایه آن دیده میشود.

نوارهای آبی و قرمزی که روی سیاره مشتری دیده میشود، کمربندها و مناطق روی مشتری است که نشاندهنده مناطق ژرف جو مشتری (گرم تر) و ابرهای مرتفع آن هستند. نواحی گرمتر با رنگ قرمز و نواحی سردتر با رنگ آبی مشخص شده اند.

با استفاده از تلسکوپی آماتوری نیز میتوان هر چند شب یک بار، چنین منظره هایی را بر سطح سیاره مشتری دید. سیاره مشتری را پس از غروب آفتاب میتوان در افق جنوبی مشاهده کرد که با توجه به روشنایی بسیار زیادش، به سرعت قابل تشخیص است؛ به طوری که تا نیمه شب که این سیاره غروب میکند، هیچ جسم دیگری به روشنی آن دیده نمیشود.

منبع : khabaronline

[shirin71]

جزیره ای کیهانی از غبار

کهکشان درخشان NGC 253 یکی از پرنور ترین و پر غبارترین کهکشان های مارپیچی قابل روئیت است. بعضی ها به خاطر اینکه این جرم با تلسکوپ های کوچک هم دیده می شود نامش را کهکشان دلار نقره ای (Silver Dollar )، و بعضی ها به خاطر قرار گرفتنش در صورت فلکی جنوبی حجار، نامش را کهکشان حجار گذاشته اند. اولین نگاه به آن در سال 1783 میلادی و توسط کارولین هرشل (Caroline Herschel )، ریاضیدان ومنجم مشهور زمان خود صورت گرفت. این جزیره غباری کیهان، در فاصله 10 میلیون سال نوری از ما قرار گرفته و با وسعتی حدود 70 هزار سال نوری بزرگترین عضو گروه کهکشانی حجار است (نزدیک ترین گروه به گروه کهکشانی محلی ما). در این تصویر رنگی علاوه بر خطوط غبار مارپیچی، رگه های برجسته ای از غبار در حال بیرون آمدن از صفحه کهکشانی، همراه با خوشه های ستاره ای و ناحیه های شکل گیری ستارگان دیده می شوند. حجم بالای غبار باعث شکل گیری بیش از حد ستارگان شده و این امر به NGC 253 شکل ساختار یک کهکشان، که در حال متولد کردن ستارگان زیادی است، را داده. NGC 253 که همچنین به عنوان یک منشاء نیرومند از پرتوهای ایکس پر انرژی و پرتوهای گاما شناخته می شود، دارای سیاهچاله های پر جرمی در نزدیکی هسته کهکشانی خود است (مترجم: در واقع این سیاهچاله ها باعث ایجاد پرتو های گاما و ایکس قوی در این کهکشان شده اند).

عکس از: Star Shadows Remote Observatory and PROMPT/CTIO
(Steve Mazlin, Jack Harvey, Rick Gilbert, and Daniel Verschatse)

مترجم: مهدی زمانی

[shirin71]

گذر کاسینی فورانهای انسلادوس را نمایان میکند


بر سطح قمر زحل، انسلادوس، چه می‌گذرد؟ یخ فشان‌ها در حال فورانند! آرایه‌های غول‌پیکری از یخ در تصویر چشمگیری توسط فضاپیمای روبوتیک کاسینی هنگام گذر هفته‌ی پیش آن از کنار قمر انسلادوس نقش بسته. در تصویر بالا، آرایه‌های متعددی در حال برخاستن از دره‌های نوار-ببری در طول سطح ناهموار انسلادوس هستند. برخی از این فوران ها، که حتی در بخش تاریک هلال انسلادوس قابل مشاهده هستند، آن‌قدر بالا می‌آیند که نور خورشید را در خود بگسترانند. دیگر آرایه‌ها تقریبا در بالای تصویر، درست بر فراز بخش روشن این قمر قابل مشاهده اند. یخ فشان‌های شکاف‌های انسلادوس اولین بار در سال 2005 در تصاویر کاسینی کشف شد و از آن زمان تحت مطالعه دقیق قرار گرفت. ادامه‌ی تحقیقات در مورد این آرایه‌های یخی می‌تواند منجر به یافتن سرنخ ها‌یی از اقیانوس‌های زیر سطحی، کاندیدای وجود حیات در این دنیای یخی دور، شود.

Credit: NASA/JPL/SSI; Mosaic: Emily Lakdawalla

[shirin71]

پیکره های غبار در سحابی روزت


پیکره های غبار کیهانی در سحابی روزت(Rosette Nebula) را چه چیزی ساخته است؟ همواره قسمتهایی از سحابی روزت(که به نام NGC2237 نیز میشناسیمش) برای زیبایی رایج اشکال سرتاسرش مورد ملاحظه قرار میگیرد و وقتی که از نزدیک دیده میشود، زیبایی تمام و کمالی بروز میدهد. در بالا گلبولهای(اشکال کوچک کروی) گاز و غبار تیره که توسط نور پر انرژی و باد ستاره های پرجرم نزدیکشان به آرامی به سمتی ساییده میشوند، قابل رویت است. تنها و به اندازه کافی طولانی در سمت چپ، گلبولهای ابر مولکولی احتمالا میتوانند از ستاره ها و سیاره ها باشند. تصویر بالا در رنگهای بسیار بخصوص گوگرد(قرمز)، هیدروژن(سبز) و اکسیژن(آبی) گرفته شده است. سحابی روزت حدود 50 سال نوری وسعت دارد، در فاصله حدود 4500 سال نوری ما قرار دارد، و میتواند با یک تلسکوپ کوچک در صورت فلکی تکشاخ(Unicorn - Monoceros) دیده شود.

John Ebersole
علیرضا عظیمی

[shirin71]

برای مشاهده عکس در اندازه واقعی کلیک کنید.

ایستگاه فضایی بین المللی بر فراز افق


این خانه بود. بیش از یک هفته پیش، خدمه مأموریت STS-129 توسط شاتل فضایی آتلانتیس از ایستگاه فضایی بین المللی (ISS ) جدا شدند و به زمین بازگشتند. تصویر بالا را آنها در هنگام جدا شدن شاتل از ایستگاه فضایی گرفته اند. بخش های متعدد (ماژول ها) ، بست ها (خرپا ها)، صفحات دراز و بال مانند خورشیدی، همگی عضو های قابل روئیت ISS در تصویر بالا هستند. خدمه شاتل فضایی تقریباً برای 12 روز ایستگاه فضایی را خانه می نامیدند. خدمه شاتل به ایستگاه فضایی آذوقه رساندند و قطعات فضایی با ارزشی را تحویل آن دادند. ISS در حال حاضر خانه 5 نفر دیگر از فضانوردان بیست و یکمین هیئت اعزامی است. هم اکنون خدمه ISS را فضانوردانی به نمایندگی از NASA (سازمان فضایی آمریکا)، سازمان فضایی اروپا، سازمان فضایی فدرال روسیه و سازمان فضایی کانادا، تشکیل داده اند.

عکس از: STS-129 Crew, Expedition 21 Crew, NASA

[shirin71]

دهانه‌های مسیه در تصویر استریو

بسیاری از سحابی‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای درخشان در آسمان سیاره‌ی زمین با نام شارل مسیه‌ی اخترشناس از طریق دسته‌بندی معروف قرن هجدهم او پیوند خورده است. نام این دو دهانه‌ی برخوردی بزرگ بر روی ماه نیز با نام وی گره خورده است. دریای حاصلخیزی (مسیه) که در سمت چپ و در قسمت تاریک قرار دارد و مسیه‌ A به ترتیب ابعادی به اندازه‌ی 15 در 8 و 16 در 11 کیلومتر دارند. شکل ممتد آنها از دنبال کردن خط سیر جسم برخوردی با زاویه‌ی باریک حاصل می‌شود که این دو دهانه را بر روی سطح ماه کنده کاری کرده است. این برخورد سطحی همچنین دو پرتو روشن از ماده را نیز که در طول تصویربه سمت راست امتداد یافته است را نیز به وجود آورده است. این تصویر استریو که برای مشاهده‌ی آن باید عینک‌های آبی/قرمز به چشم داشت (قرمز برای چشم چپ) اخیرا و با اسکن‌های وضوح بالا از تصاویر بدست آمده از ماموریت آپولو 11 به ماه (AS11-42-6304 , AS11-42-6305 )٬ تهیه شده است.
Apollo 11, NASA; Stereo Image by Patrick Vantuyne

[shirin71]

شهاب‌های جوزایی جنوبی

در این تصویر ترکیبی دست کم 34 شهاب مشاهده می‌شوند که در آسمان استرالیا و در بارش شهابی جوزایی باریدند. اگرچه ذرات غبار در مسیر‌های موازی با یکدیگر مشاهده می‌شوند، اما رگه‌های حاصل به وضوح از یک نفطه در آسمان در نزدیکی ستاره‌های دوقلوی آلفا و بتای جوزا ( سمت راست، پایین) تابیده‌ شده‌اند. اثر تابشی ناشی از پرسپکتیو است که خطوط موازی را به گونه‌ای نمایش می‌دهد که گویی در فاصله‌ی دور به هم می‌رسند. در این بارش شهابی که در شامگاه 23‌ام آذر ماه روی داد و به مدت 2 ساعت به طول انجامید، ثبت‌ منفرد شهاب‌ها در نوردهی کوتاه، ثبت ستارگان پس‌زمینه در نوردهی طولانی مدت، شعرای یمانی در بالا ، صورت فلکی جبار در سمت چپ و ستارگان و سحابی‌های کم‌ سوی نوار راه شیری که در میانه‌ی تصویر قرار دارد با هم ترکیب شده‌اند. ستاره‌ی دیگری که در جوزا و در نزدیکی نقطه‌ی تابشی مشاهده می‌شود در حقیقت درخشش شهابی است که تقریبا از روبرو مشاهده می‌شود.

Phil Hart