به من بگو چرا؟

[mehraboOon]

ستارگان افتان چيستند ؟

هزاران سال بود كه بشر ستارگاني را مي ديد كه از آسمان فرو مي ريزند ، ولي نمي دانست كه آنها چه هستند و از كجا مي آيند .
برخي چنين مي پنداشتند كه آنها از جهان ديگري فرود مي آيند . ولي ما امروزه مي دانيم اين چيزهايي كه از آسمان فرو مي ريزند ، هرگز ستاره نبوده ، بلكه اجسامي هستند به نام ((شهاب))
شهابها اجسام سخت وكوچكي هستند كه در فضا به گردش در مي آيند و ممكن است كه حتي از درون جو زمين هم بگذرند .
ما شهابها را هنگامي مي بينيم كه وارد جو زمين مي شوند . چه در اين صورت دنباله اي نوراني از خود بجاي مي گذارند .
وقتي كه شهاب با هواي زمين برخورد مي كند، حرارتي بسيار توليد مي شود كه همين حرارت است كه آن دنباله نوراني را پديد مي آورد .
شگفت اينست كه بيشتر شهابها بقدري ريزند كه گاهي به اندازه سر يك سنجاق مي رسند . ولي البته گاهي هم ممكن است كه وزن يك شهاب به چند تن برسد .
بيشتر شهابها را همان حرارتي نابود مي كند كه در برخوردشان با جو زمين توليد شده . تنها قسمتهاي بزرگتر شهابهاست كه باقي مي ماند و به زمين مي رسد .
دانشمندان معتقدند كه در هر شبانه روز صدها شهاب بسوي زمين فرو مي ريزد .
ولي چون بيشتر سطح زمين آب است آنها معمولا در اقيانوسها يا درياچه ها غرق مي شوند .
گاهي ممكن است فقط يك شهاب در آسمان آشكار شود و به سوي جهتي به گردش در آيد .
ولي شهابها معمولا در گروهاي دسته جمعي ، يعني صدتا صدتا ، به حركت مي آيند . لحظه اي كه زمين در گردش خود به يكي از اين گروه ها نزديك مي شود ، بر اثر برخورد جو با آنها منظره اي ديده مي شود كه ريزش شهابها نام دارد .
شهابها از كجا مي آيند ؟
اكنون اخترشناسان معتقدند كه شهابها همان تكه هاي خرد شده ستارگان دنباله دار هستند.
چون ستاره دنباله داري خرد مي شود ، ميليونها تكه ازآن پراكنده مي شود كه همچنان به گردش خود در فضا ادامه مي دهند .
گروه شهابها در مسير يا مدارهايي منظم حركت مي كنند و از هر سال يك بار گذارشان از مدار زمين مي افتد .
چون تكه اي از شهاب به زمين برسد قطعه اي بدست ما مي آيد كه آنرا سنگ شهاب يا (شخانه) مي نامند . علت فروافتادن اين سنگ كشش نيروي جاذبه زمين است .
در زمانهاي بسيار پيش ، يعني در سال 467 پيش از ميلاد ، سنگ شهابي به زمين افتاد و اين حادثه بقدري مهم تلقي شد كه تاريخنويسان رومي آن را يادداشت كردند !

[mehraboOon]

راه شيري كدام است ؟

گويا در آسمان چيزي اسرار آميزتر و داراي ظاهري شگفت آور از راه شيري نباشد . راه شيري مانند يك رديف جواهر از اين سو به آن سوي آسمان كشيده شده است .
در قديم چون مردم به اين منظره دلربا مي نگريستند ، از زيبائي و شگفتي آن مبهوت ميشدند ، ولي چون نمي دانستند كه آن چيست با تشبيه منظره اش به راه شيري ، همه گونه شگفتي و زيبائي را كه در آن يافته بودند ، بيان مي كردند .
در اوايل عصر مسيحي ، مردم آن را راهي براي فرشتگان مي پنداشتند كه از آنجا به آسمان پرواز مي كردند .
گاهي هم آن را در دهانه آسمان مي پنداشتند .تا مردم بتوانند از اين دريچه ، شكوه آسمان را نظاره كنند .
امروزه ما با آنكه حقايقي درباره راه شيري بدست آورده ايم ولي هنوز اهميت و شگفتي آن همچنان باقي است . چه اين حقايق نيز به همان اندازه خيره كننده است كه پندارها و افسانه هاي ديروز !
راه شيري چيزي جز همان كهكشان ما نيست . كهكشان تقريبا به يك ساعت مچي مي ماند ، يعني پهن است و گرد . اگر بتوانيد بر فراز آن شويد و از بالا نگاهش كنيد آن را مانند يك ساعت مچي بسيار بزرگ مي يابيد . ولي ما چون در اندرون اين كهكشان بسر مي بريم نگاهمان هميشه به لبه آن مي افتد .
اين است كه ما آن را بطور خميده ، گرداگرد خود ، مي بينيم .
رنگ سپيد شيري كهكشان به سبب ميليونها ستاره ايست كه در درون آن موج ميزنند . دست كم سه ميليارد ستاره در اين كهكشان غوطه ورند !
درباره وسعت كهكشان نيز بايد اينگونه محاسبه كرد كه :
از مركز كهكشان تا خورشيد 27000 سال نوري راه است . در حاليكه از خورشيد تا زمين را نور فقط در هشت دقيقه مي پيمايد ، اكنون خود حدس بزنيد كه بزرگي كهكشان ما تا چه پايه است .
كهكشان مانند چرخي به دور محور خود مي گردد . حدود دويست ميليون سال طول مي كشد تا كهكشان از نقطه اي كه ما هستيم ، فقط يك بار بگذرد !

[mehraboOon]

چرا گرفت ماه و خورشيد كم روي ميدهد ؟

ماه كه به دور زمين مي چرخد اگر در مسير خود ، ميان زمين وخورشيد قرار بگيرد ، سايه اش بر سطح زمين افتاده در اين هنگام (خورشيد گرفتگي) يا كسوف را پديد مي آورد .
خورشيد فقط در زماني صورت مي گيرد كه ماه نو است . چون در اين هنگام است كه ماه بر فراز زمين در طرفي واقع شده كه رو به سمت خورشيد دارد . اگر توجه كرده باشيد در روز روشن ، ماه نو را بسيار ديده ايم و اين به همان دليل است كه ماه نو بر فراز اين قسمت از زمين،بين ما و خورشيد ، قرار گرفته است .
اكنون شما مي پرسيد ، پس چرا مرتب در آغاز هر ماه نو ، خورشيد نمي گيرد ؟
پاسخ شما اين است :
ماه در سفر 29 روزه خود به گرد زمين، گاهي بالا و گاهي پايينتر از مدار زمين حركت مي كند. بنابراين ، بسيار كم روي مي دهد كه خط سيرش درست بر روي خط سير ومدار زمين بيفتد . ماه فقط در صورتي مي تواند چهره زمين رااز نور خورشيد مانع شود كه در روز بر فراز آسمان بالا آمده و ضمن گردش خود ، بر روي مدار زمين افتاده باشد .
خورشيد ممكن است به طور كامل ، يا حلقه وار و يا قسمتي بگيرد .
اگر ماه كاملا جلوي نور آفتاب را بگيرد ، خورشيد به طور كامل گرفته است . ولي هميشه ماه در يك فاصله معين از زمين قرا رنمي گيرد . چه اغلب از زمين آنقدر دور است كه نمي تواند تمام سطح خورشيد را از نظر ما بپوشاند . آنگاه چون كسوفي رخ بدهد مي بينيم كه ماه به گونه صفحه ايدايره اي و تاريك در آمده و طوري سطح خورشيد را پوشانيده كه تنها دايره اي بسيار باريك از آن ، در اطراف ماه باقي مانده است .
اين دايره روشن را ميگويند ((حلقه)) و اينگونه كسوف را كسوف حلقه وار مي نامند .
كسوف ناقص نيز هنگامي رخ ميدهد كه تنها قسمتي از صفحه ماه ميان زمين و خورشيد ، حايل شده باشد .
اما ((ماه گرفتگي)) يا خسوف تنها زماني روي مي دهد كه ماه كامل باشد . چه در اين هنگام است كه ماه در قسمتي از زمين بر فراز آسمان بالا آمده كه شب است و زمين هم كاملا پشت به خورشيد دارد .
آري ، در چنين صورتي است كه ماه كم كم وارد سايه مخروطي شكلي مي شود كه در آنسوي زمين ، براثر غيبت آفتاب ، پديد آمده . پس در اين هنگام زمين مانع رسيدن نور آفتاب به ماه مي شود و اينجاست كه گرفتگي ماه به طور كامل رخ مي دهد .
اما اگر تنها قسمتي از ماه وارد سايه تاريك و مخروطي شود ، خسوف به طور ناقص انجام گرفته است .
در برخي سالها ماه گرفتگي هرگز نداريم ، ولي گاهي هم يك تا سه بار در سال ، ماه گرفتگي رخ مي دهد .
برعكس ، خورشيد گرفتكي همه ساله بايد رخ دهد و گاهي هم تا پنج بار تكرار مي شود .
در حدود 360 سال يكبار در هر نقطه اي از زمين يك كسوف (خورشيد گرفتگي) كامل قابل رويت است .

[mehraboOon]

چراغروب آفتاب قرمز رنگ مي نمايد ؟


غروب سرخ فام زيبا با آنهمه رنگهاي بهم آميخته و مواجش ، يكي از دلپذيرترين مناظر طبيعي است . به هنگام تماشاي اين منظره شايد هم به خود گفته باشيم : ((اوه ، خورشيد چه قرمز شده !))
البته بايد يدانيم كه اين خود خورشيد نيست كه هنگام غروب ، قرمز مي شود . بلكه اين تنها نظر ماست كه در آن لحظه خاص ، خورشيد را بدينگونه جلوه گر مي يابيم .
آري ، درست در همان لحظه اي كه خورشيد به نظر ما قرمز رنگ مي آيد ، مردمي كه هزاران فرسنگ در جهت غرب از ما دورند ، هرگز آن را بدين رنگ نمي بينند .
تنها چيزي كه به هنكام غروب فرق كرده ، و باعث رنگ قرمز خورشيد شده مسافتي است كه نور آفتاب بايد آن را در داخل اتمسفر يا جو زمين بپيمايد .چه هر اندازه كه خورشيد از افق پايينتر مي رود مقدار مسافتي كه نور در جو مي پيمايد ، بيشتر مي شود .
اكنون بخاطر آوريم كه نور آفتاب تركيبي است از نور هاي رنگارنگ . نور آفتاب بطور عادي به نظر ما سفيد جلوه مي كند . ولي چون جو زمين ، يعني هواي گردا گرد آن از ذرات هوا ، غبار ، بخار آب و ساير اجسام ناخالص مملو است ، از اينرو نوري كه از آن عبور ميكند ، به وسيله اين ذرات به رنگهاي گوناگوني منعكس مي شود .
اتمسفر يا جو زمين به گونه اي است كه نور بنفش ، آبي و سبز را بيشتر از نور قرمز و زرد منتشر مي كند . از اينرو چون خورشيد در افق رو به پايين مي رود ، جو زمين رنگهاي قرمز و زرد را بيشتر در خود نگه داشته ، بيشتر آنها را بديد ما مي آورد . پس به همين دليل است كه افق هنگام غروب به رنگ قرمز جلوه گر مي شود .
در ضمن ، همين سيستم خاص نور افشاني كه در جو زمين وجود دارد ، براي ما مطلب ديگري نيز روشن ميسازد . آن اينكه چرا ما آسمان رابه رنگ آبي مي بينيم ؟ نور بنفش و آبي داراي امواجي كوتاه هستند ، يعني حدود ده مرتبه سريعتر از امواج نور قرمز در جو زمين پخش مي شوند . اين نكته مي رساند كه اشعه قرمز خود به طور مستقيم در جو زمين حركت مي كنند ، ولي امواج آبي بايد به وسيله ذرات هوا ، آب و غبار پخش گردند پس وقتي كه ما سر به آسمان بلند مي كنيم ، در حقيقت امواجي را مي بينيم كه بدين گونه پخش شده اند . آنگاه از همين رو است كه آسمان به نظرمان آبي مي آيد .

[mehraboOon]

آيا مي دانيد جهان چقدر بزرگ است ؟

هرگز ممكن نيست كه بشر يك تصوير واقعي از بزرگي جهان ، به ذهن خود بياورد .
ما نه تنها نمي دانيم جهان چقدر بزرگ است ، بلكه تصوير بزرگي آن را هم نمي توانيم بكنيم . اكنون بياييم و از (زمين ) شروع كنيم .
زمين بخشي از (منظومه شمسي) است ،البته بخش بسيار كوچكي .
زيرا منظومه شمسي عبارت است از :
1- خورشيد
2- سياره هايي كه به دور خورشيد مي چرخند .
3- ستاره هاي بسيار كوچكي كه خود ، سياره هايي خردند.
4- شهابها
و اين منظومه شمسي خود ما . اما اين منظومه خود بخش بسيار كوچكي است از منظومه ديگر كه آن را كهكشان مي نامند .
كهكشان از ميليونها ستاره درست مي شود . بسياري از اين ستاره ها بزرگتر از خورشيد ما هستند ، و هريك از اين ستاره ها ممكن است به منظومه اي ، چون منظومه شمسي ما ، تعلق داشته باشد .
پس ستاره هايي كه در كهكشان خود مي بينيم همه براي خود خورشيد هايي هستند . البته به كهكشان راه شيري هم گفته اند. اين خورشيدها آنقدر از ما دورند كه فاصله آنها را بجاي كيلومتر به سال نوري اندازه مي گيرند . 90656040000000 كيلومتر راه را مي پيمايد .
نزديكترين ستاره درخشان به زمين آلفا است كه به برج قنطورس تعلق دارد .
آيا مي دانيد اين ستاره چقدر از ما دور است ؟
آلفاي قنطورس حدود 40232500000000 كيلومتر با ما فاصله دارد !
تا اينجا ما تنها در مورد كهكشان خود صحبت مي كرديم . كهكشاني كه به اندازه يكصد هزار سال نوري است .
پس اگر مي خواهيد بدانيد كه اين كهكشان ، يعني فقط كهكشان ما چه فضايي را اشغال كرده بياييد يكصد هزار را ضرب در عدد 965604000000 كنيد . رقم سرسام آوري كه بدين گونه بدست مي آوريد عرض كهكشان ما را نشان مي دهد . تازه اين كهكشان يك جزء بسيار كوچكي است از يك منظومه ديگر .
شايد در آنسوي راه شيري ، ميليونها كهكشان ديگر باشد ، و شايد هم همه اين كهكشانها خود جزء بسيار كوچكي از يك منظومه بزرگتر باشند !
بنابراين ، در مي يابيد كه چرا ما عاجزيم از اينكه ما حتي درباره بزرگي جهان فكر كنيم . شگفتر آنكه دانشمندان معتقدند كه اين جهان پيوسته در حال گسترش است . يعني ، از هر چند بيليون سال ، دو تا از كهكشانها به دو برابر كنوني خود ، از همديگر فاصله ميگيرند (بيليون = 1000000000 ).

[mehraboOon]

روشن ترين ستاره كدام است ؟


آيا هيچ تاكنون به آسمان نگاه كرده ايد تا روشن ترين ستاره را بيابيد ؟
شايد تصور كنيد ستاره گاني كه به چشم مي آيند از شمار بيرونند . ولي خير ، ستارگاني كه با چشم غير مسلح قابل ديدن هستند ، حدود شش هزارند .
يك چهارم آنها در جنوب واقعند كه از اين رو نمي توان آنها را در آمريكاي شمالي تماشا كرد .
اختر شناسان يوناني ، در دو هزار سال پيش ، ستارگان را از نظر بزرگي و درخشندگي به دسته هايي تقسيم كرده اند .
پيش از اختراع تلسكوپ ، ستارگان تنها تا شش درجه از لحاظ بزرگي و كوچكي قابل تشخيص بودند . يعني درشتترين ستارگان ، روشن ترين آنها بودند و سپس ستارگاني كه كه به ترتيب شش مرتبه از آنها كوچكتر بودند، بتدريج كم نورترين آنها به شمار مي آمدند .
اما از اينها كوچكتر ديگر ستاره اي قابل رويت نبود .
ولي امروزه توانسته اند حتي ستارگاني را كه بيستو يك بار كوچكترند ، به كمك تلسكوپ ، مشاهده كنند .
هر ستاره اي به اندازه اي كه باشد ، از لحاظ روشنائي تقريبا دو برابر ونيم درجه ضعيفتر از ستاره اي است كه يك مرتبه از آن بزرگتر است .
بيست و دو ستاره هستند كه از همه ستاره گان ديگر بزرگترو روشن ترند.
درخشانترين اين ستاره ها نيز شعراي يماني است . بزرگي اين اختر را به عدد منهاي 6/1 نشان مي دهند .بنابراين ستاره (شعراي يماني) هزار بار روشنتر از ضعيفترين ستاره اي است كه با چشم غير مسلح ما قابل ديدن است .
ستارگان را هرچه با حجمهاي كوچكتر در نظر بگيريم تعدادشان بيشتر است . از اينرو ستارگاني كه از لحاظ بزرگي در رديف اول هستند ، فقط بيست و دو ستاره اند . ولي تعداد
ستارگان رديف بيستم حتي به يك ميليارد مي رسد .

[mehraboOon]

صورت فلكي يا برج ستارگان چيست ؟


آيا تا كنون ستارگان را طوري نگاه كرده ايد كه از نحوه قرار گرفتن آنها خطوط و شكلهايي در ذهن خود برايشان ترسيم كنيد ؟
در روزگار باستان مردم اين كار را تقريبا در همه جاي جهان مي كردند و به هر گروه از ستارگاني كه گرد هم قرار مي گرفتند ، نامي مي دادند .
پس هر گروهي از ستارگان بدينگونه در قالب شكلي ترسيم شده ، ميانشان رابطه اي برقرار مي گرديد . هر گروه از اين ستارگان را به فارسي يك (صورت فلكي) يا (برج) مي نامند ، ولي به انگليسي آنرا مي گويند : كانستلي شن كه از يك واژه لاتيني گرفته شده و به معناي (مجموعه ستارگان ) است .
واژه بالا كه امروزه به كار مي رود يادگار روميان قديم و حتي يونانيان بسيار قديم تر است . بخشي از چيزهايي كه يونانيان درباره ستارگان ميدانستند ، از مردم بابل فرا گرفته بودند .
بابليان برخي از شكلهايي را كه خود از روي ستارگان ترسيم كرده بودند ،‌نامگذاري مي كردند . بعضي ها به نام حيوانات و بعضي ديگر را به نامهاي پادشاهان ، ملكه ها و قهرمانان افسانه اي خود ، مي خواندند .
سپس يونانيا ن آمدند و آنان بسياري از نامهاي بابلي را دگرگون كرده ، نام قهرمانان خود را مانند هركول ، اريون و پرشاوش (فرزند زئوس) جايگزينشان كردند .
آنگاه روميان آمدند و آنان نيز به نوبه خود دگرگونيهاي بيشتري در برجها پديد آوردند .
امروزه براي برجهاي ستارگان همان نامهاي قديمشان هنوز بكار مي رود . ولي با اين وصف هميشه آسان نيست تصويري را كه اين نامها بازگو مي كنند ، در آسمان پيدا كرد . مثلا نام برج آكيلا را مي بريم كه به معناي عقاب است . همچنين برجهاي كلب اكبر و كلب اصغركه به معناي سگ بزرگ و سگ كوچك است . يا برج ميزان كه به معناي ترازو است . بنايراين ، شكل واقعي اين برجها چندان شباهتي به نامهايشان ندارد .
در حدود سال 150 ميلادي ، بطلميوس ، اختر شناس مشهور باستان ، چهل و هشت برج را نام برد كه خود آنها را بخوبي مي شناخت . البته همه آسمان با اين 48 برج پر نمي شود . از اين رو اختر شناساني كه بعدا آمدند برجهاي ديگري را نيز به صورت برجهاي بطلميوس افزودند .
برجهاي بعدي گاهي به نام وسايل و ابزار علمي نيز ناميده مي شدند . مانند : پرگار ،ميكرسكوپ و سكستان (زاويه ياب ). امروزه اخترشناسان 88 برج را در آسمان پيدا كرده اند .
هر برجي براي خود منطقه اي در آسمان پديد آورده . يعني هر ستاره اي تعلق به يكي از برجها دارد ، درست مانند اينكه هر شهري به كشوري تعلق دارد .
در گذشته ، مرزو حدود برجها را بسيار نا منظم ترسيم مي كردند و بسياري از آنها داراي خطوط منحني بودند .
ولي در 1928 اختر شناسان چنين تصميم گرفتند كه همه اين خطها را راست كنند ، تا طرح هريك از برجها فقط با خطوط راست قابل ترسيم باشد .

[mehraboOon]

زمين از چه موادي ساخته شده ؟


بشر هم اكنون در مرحله پيگردي ماه و كرات ديگر بر آمده ، ولي او هنوز به درستي نميداند كه زمين از چه چيزهايي درست شده است .
شايد بتوان در اين باره گفت كه : زمين ، گوي يا كره بزرگي است كه بيشتر آن از سنگ درست شده .
در اندرون زمين سنگهاي گداخته است ، ولي در بخش بيروني آن سنگهاي سختي وجود دارد . كمتر از يك سوم زمين خشكي بوده ، ولي بيش از دو سوم آن را آب فرا گرفته است .
حال بياييم و اندكي بيشتر دراين باره توضيح دهيم .
بخش بيروني زمين را پوسته اي از سنگ پديد مي آورد كه 16 تا 40 كيلومتر ضخامت دارد . اين پوسته را كره سنگي يا (سنگكره) مي نامند .
در قسمتهاي برجسته اين پوسته قاره ها قرار گرفته و قسمتهاي پستش را نيز آبهاي اقيانوسها ، درياها و درياچه ها فرا گرفته اند . تمام آبهايي كه بر سطح زمين است - يعني اقيانوسها ، درياچه ها ، رودخانه ها و همه جويبارهاي كوچك - به نام كره آبي يا (آبكره ) خوانده مي شود.
بشر تا كنون توانسته است فقط بالاترين قسمت از پوسته زمين را كاوش كند . بهمين جهت مشكل است بدانيم كه اندرون زمين از چه جنسي مي باشد .
از كندن چاهها و كانها به اين مطلب پي برده ايم كه هرچه بيشتر به عمق زمين ميرويم ، درجه حرارت آن افزونتر مي شود . تنها از سه كيلومتري از سطح زمين پايينتر ، به اندازه حرارت زياد است كه به آساني آب را به جوش مي آورد .
دانشمندان از بررسي زمين لرزه توانسته اند چيزهايي در پيرامون زمين كشف كنند . آنان معتقدند حرارت بدانگونه سريع كه در پوسته بالا مي رود ، هرگز با فرو رفتن در عمق زمين افزون نمي شود . از اينرو آنان چنين مي انديشند كه در مركز زمين نبايد حرارت به بيش از 5530 درجه سانتيگراد ، رسيده باشد .
البته مركز زمين بسيار داغ است . زيرا سنگها همه در آنجا آب مي شوند و اين بايد حداقل در يك حرارت 1200 درجه اي باشد .
پوسته زمين داراي دو لايه است :
1- لايه بالايي كه قاره ها را بوجود آورده و از گرانيت مي باشد .
2- در زير لايه گرانيت ، لايه اي كلفت از سنگهاي بسيار سخت وجود دارد كه آن را (بازالت)مي نامند (بازالت نوعي سنگ سياه آتشفشاني است).

دانشمندان معتقدند كه مركز زمين ، گويي از آهن گداخته است . قطر اين گوي حدودا 6430 كيلومتر است . ميان اين گوي و پوسته سنگي زمين ، قشري وجود دارد كه كلفتيش حدود 3220 كيلومتر است . اين قشر را غشاء مي نامند . گويا غشاء از نوعي سنگ به نام اوليوين ، زبرجد ، درست شده باشد .

[mehraboOon]

درخشش خورشيد از چيست ؟

ما چه در شب ستارگان درخشان را بنگريم و چه در روز خورشيد را ، در هر دو حال به اشيايي نگاه مي كنيم كه همه از يك جنسند ، ولي اين موضوع شايد براي شما اندكي شگفت آور بنمايد.
خورشيد درواقع يك ستاره است آنهم نزديكترين ستاره به زمين . زندگي به چهره اي كه ما شناخته ايم ، به خورشيد بستگي دارد . هرگز بدون حرارت آفتاب ، هيچ چيز زنده اي در زمين پديد نيامده و نمي آيد . بدون آفتاب ، هيچ گياه سبزي ، هيچ حيواني وهيچ انساني پيدا نشده و نخواهد شد .
خورشيد صدو چهل و نه ميليون هفتصد هزار كيلومتر از زمين فاصله دارد .
حجم يا جثه خورشيد يك ميليون سيصد هزار برابر، از زمين بزرگتر است .
با وجود اين ، جالب آن است كه هرگز خورشيد مانند زمين يك جسم سفت و سخت نمي باشد . زيرا حرارت سطح آن به 6093 درجه سانتيگراد مي رسد ، و شما مي دانيد كه چنين حرارتي مي تواند هر گونه فلز يا سنگ را يه گاز تبديل كند . از اين رو خورشيد بايد كره اي از گاز باشد .
سالها پيش ، دانشمندان عقيده داشتند كه خورشيد به اين دليل روشن و با حرارت است كه هميشه در حال سوختن مي باشد . ولي صدها ميليون سال است كه خورشيد گرما دارد و هيچ چيزي نمي تواند اينهمه مدت در حال سوختن باشد .
امروزه دانشمندان عقيده ديگري پيدا كرده اند ، مي گويند :
حرارت خورشيد آنسان پديد مي آيد كه ما در بمب اتمي مشاهده ميكنيم . يعني آنكه خورشيد پيوسته ماده را به انرژي تبديل مي كند .
درست است كه سوختن ماده آن را از شكلي به شكل ديگر در مي آورد ، ولي چون بخواهد به انرژي مبدل گردد ، به مقدار بسيار كمي ماده نياز است . پس بدينگونه مي توان از حجمي بسيار اندك ، انرژي بسيار زيادي بدست آورد . مثلا حدود سي گرم ماده ما را بس است تا برايمان چنان انرژي توليد كند كه بتوان بيش از يك ميليون تن سنگ را با آن بگذاريم .
بنابراين ، اگر علم راست بگويد خورشيد دائما روشن خواهد بود . چه آن دارد ماده را به انرژي تبديل مي كند ، و براي اين منظور يكصدم از حجمش كافي است كه انرژي پديد آورد كه با آن خورشيد بتواند براي 150 هزار ميليون سال گرم و روشن ، باقي بماند .

[mehraboOon]

چرا منظومه شمسي بدينگونه شكل گرفته است ؟


تا آنجا كه كاوش كرده ايم هنوز دليل اين كه چرا منظومه خورشيد بدين شكل درآمده ، معلوم نشده. چه مگر ممكن نبود كه اين منظومه به صورتي ديگر در مي آمد ، درست همانگونه كه ديگر منظومه ها به شكلهاي ديگري در اين جهان پديد آمده اند ؟
با اينهمه اين را ميدانيم كه شكل هر منظومه با چگونگي پيدايش آن ارتباط دارد . از سوي ديگر، بشر نيز قانونهايي در طبيعت كشف كرده كه با توجه به آنها ، منظومه خورشيدي نمي توانست جز شكل كنوني خود ، به صورت ديگري درآيد .
زمين ، مانند سياره هاي ديگر ، در مسير ويژه اي راه خود را مي پيمايد . يعني در مداري معين پيوسته به دور خورشيد مي چرخد .
همه مي دانيم مدتي از زمان طول مي كشد تا زمين يكبار به دور خورشيد بگردد ، و اين مدت درست يكسال خورشيدي است .
سياره هاي ديگر نيز همينگونه مدارهايي دارند ولي بزرگتر يا كوچكتر ازمدار زمين اند .
حال چگونه اين منظومه خورشيدي پديد آمده و چگونه اين سياره ها داراي اين اندازه و موقعيت و اين مدارها شده اند ، بر اختر شناسان بدرستي معلوم نيست .
آنان در اين باره فرضيه هايي دارند كه بر دو گروه تقسيم مي شوند .
دو فرضيه :
- يكي آنكه مي گويند ، پديد آمدن سياره ها بخشي از تغيير تدريجي خورشيد بوده كه از توده چرخاني از گاز گرم ، به حجم و درخشندگي كنوني اش در آمده .
سياره ها كه روزي توده هاي كوچك در ميان گاز و توده عظيم غبار بودند، بمرور به شكل كنونيش در آمدند.
- گروه دوم از فرضيه ها بر اين پايه نهاده شده كه مي گويند :
روزگاري ميان خورشيد و ستاره اي كه از پهلويش مي گذشت ، برخورد كوچكي رخ داد . آنگاه اجزاي بزرگي از خورشيد جدا شده و اينها در فاصله گوناگوني به گرد آن شروع به گردش كردند آن اجزا اكنون همين سياره ها هستند .

اكنون براي ما مهم نيست كه كداميك از اين دو فرضيه ها درست باشد ، چه در هر حال منظومه ما بهمين شكلي درآمده كه اكنون ديده مي شود .
حال ببينيم كه چگونه منظومه ما نظم و حالت خود را اينگونه باقي نگاه داشته است ؟
كپلر براي حركت سيارات قانونهايي كشف كرده كه بدين گونه بيان ميشود :
قوانين سه گانه كپلر :
1- همه سياره ها در يك مدار بيضي شكلي به گرد خورشيد مي چرخند .
2- هر سياره اي كه در گردش خود نزديك به خورشيد ميرسد ، سرعتش افزون ميشود .
3-بين مسافت و دوري سياره از خورشيد با زماني كه مدار خود را مي پيمايد ، نسبت خاصي برقرار است .

سپس نيوتن آمد و ((قانون جاذبه)) را بيان كرد . قوانين سه گانه كپلر نيز البته يكي از پايه هاي اساسي قانون جاذبه نيوتن به شمار مي آيد .
قانون جاذبه بيان گر اين موضوع است كه چگونه دو چيز همديگر را به سوي خود جذب مي كنند .
بنابراين ، اگر منظومه خورشيدي بر جاي خود باقي مانده ، اين بر اثر وجود قوانين وه اي در طبيعت است كه همبستگي خورشيد را با سياره ها تضمين مي كنند .