دیوان عرفی شیرازی

[sorna]

ذوق در خاک تپیدن اگر از دل برود

تا ابد کشته ی زار از پی قاتل برود


به وداعی که مرا می بری ای دل بگذار

که بمیرم من و جان از پی محمل برود


بحر عشق است و به هر گام هزاران گرداب

این نه بحریست کزو کشته به ساحل برود


گر بمیرم بنما چهره به من روز وصال

حسرت روی تو حیف است که از دل برود


چاره ی کار به تدبیر نیامد، هیهات

کو رسولی که بر جادوی بابل برود


آید انگشت گزان روز جزا در محشر

آن که ابله به جهان آید و عاقل برود


تا به زانو به گل از گریه فرو شد عرفی

ور چنین گریه کند تا مژه در گل برود

[sorna]

خوش آن محفل که از می گر سرایم رو بسوزاند

به هر جانب که غلتم داغ در پهلو بسوزاند


میا در باغ ما رضوان که نخل آرای این گلشن

به هر جانب که رو آرد، نسیمش رو بسوزاند


لبم گر با ترنم آشنا گردد در این معنی

صد آتش خانه از یک نعره ی یا هو بسوزاند


ز بهر عافیت زانو نرنجانی که از گرمی

سر شوریده ی من عشق را زانو بسوزاند


اگر یک دم نفس در دل نگهدارم، ز هر مویم

جهد برقی که چندین خانه از هر سو بسوزاند


چنان با نیک و بد عرفی، به سر بر کز پس مردن

مسلمانت به زمزم شوید و هندو بسوزاند

[sorna]

نرنجم گر به بالینم مسیحا دیر می آید

که می داند بر بیمار از جان سیر می آید


هوس هم جوش عشق آمد، وه چه ظلم است این

که روباه مزور همعنان شیر می آیذ


شهنشاهی به ملک دلبری در ترکتاز آمد

… ز نور حسنش مهر و مه زیر می آید


نمکسایی کن ای عشق از برای زخم بیدردان

که زخم با نمک سود از دیم شمشیر می آید


منم آن مست ای عرفی، کز لب شیون تراز من

ترنم زود می رنجد، تبسم دیر می آید

[sorna]

بندهٔ دل شوم که او، خون فراغ می خورد

خدمت درد می کند، نعمت داغ می خورد


طوبی و خلد عافیت، می نخرم به مشت خس

زان که تذرو این چمن، طمعهٔ زاغ می خورد


از چمنی نمی برد، نعمت برگزیده را

آن که وظیفهٔ ثمر، از همه باغ می خورد


بی ادبی است موسی ام، ره بدهی به طور خود

کو لب شعله می گزد، شمع و چراغ می خورد


این چمن محبت است، الحذر ای بهشتیان

بوی گل بهشت ما، مغز دماغ می خورد


عرفی تشنه را ز من، مژده که گر نایستد

آب حیات از کف، خضر سراغ می خورد

[sorna]

حرم پویان دری را می پرستند

فقیهان دفتری را می پرستند


گروهی زشت خویند اهل دانش

که زیب و زیوری را می پرستند


از آن دعوی به شیخ و برهمن ماند

که هر یک داوری را می پرستند


برافکن پرده تا معلوم گردد

که یاران دیگری را می پرستند


عجب داریم ما از اهل عصیان

که دامان تری را می پرستند


به هر عزت که عشاق مجازی

ز ما خود خوشتری را می پرستند


ز اهل درد شو عرفی که این جمع

گرامی گوهری را می پرستند

[sorna]

چون عشق بت ز کعبه به دیرم حواله کرد

تسبیح شکر گو شد و ناقوس ناله کرد


بر آستان دیر نهادیم روی گرم

هر ذره صد معامله با روی لاله کرد


آب حیات چون طلبد کس، که بخت ما

این زهر هم به خون جگر در پیاله کرد


مجموعه ساز عشق الم نامه ی مرا

نا خوانده برد، خاتمه ی صد رساله کرد


تیغی که تافت رو ز جگر گوشه ی خلیل

امروز عشق بر سر عرفی حواله کرد

[sorna]

مرا دردی است که از داروی راحت بیش می گردد

فلک بیهوده بر گرد دکان خویش می گردد


ببین کز نشتر مژگان او بختم چه پیش آرد

که موی بستر سنجاب نیش می گردد


به نوعی دیده ام از گریه ی بسیار نازک شد

که گر بر لاله و ریحان گشایم ریش می کردد


دل گم گشته ای کو تا دگر در سینه باز آید

که چون صف های مورم درد و غم در پیش می گردد


فلک چندان تُنُک مایه است تا این گرم بازاری

که یک جو عافیت گر بخشدم دل ریش می گردد


ندانم عرفی این غم دوستی را از کجا دارد

که در دنباله ی غم های بیش از پیش می گردد

[sorna]

خم بجوش آمد، بگو چون توبه اکنون بشکند

توبه ای کز بی شرابی کرده ام چون بشکند


در چمن هرگز نکرد آن سرو قامت جلوه ای

کز خجالت باغبان صد نحل موزون بشکند


بر دهانش زن گر آرد نام همت بر زبان

تشنه ای کو جام جم بر فرق جیحون بشکند


گر دهم جامی به عشاق از خراب شوق دوست

بوی لیلی گر بیاید رنگ مجنون بشکند


در بیان شعر عرفی وقت آن خوش گر فتد

لفظ را بر لب بپیچد، شأن مضمون بشکند

[sorna]

درد کیشان همه ناموس کش کیش همند

غمگسار هم و ناسور کن نیش همند


صبح تا شام گدای هم و شب تا به سحر

شکر دریوزه گذار دل ریش همند


زان به صورت بشتابند و به آمیزش هم

که به خلوتگه معنی همه در پیش همند


دست از ین جمع پریشان بنمای، کایشان

همه بیگانه ی خویشند و بی خویش همند


کفر و دین را ببر از یاد که این فتنه گران

در بد آموزی ما مصلحت اندیش همند


عرفی این نکته ی مجموعه ی احباب نویس

که محبان وفا تازه کن ریش همند

[sorna]

نخورم زخم در آن کوچه که مرهم باشد

نشوم کشته در آن شهر که ماتم باشد


خجل آن کشته که چون تیغ کشد غمزهٔ دوست

احتیاجش به دم عیسی مریم باشد


گفت و گوهای حکیمانه نیالاید عشق

واگذارید که این نکته مسلّم باشد


عقل را کرده ام از مغلطه خاموش، بلی

خرقهٔ بی ادبان است که ملزم باشد


عرفی از گریه نیاساید توفان، برخیز

جم و کی نیست که او را غم عالم باشد