دیوان اشعار خاقانی

[sorna]

تا مرا عشق یار غار افتاد

پای من در دهان مار افتاد

چکنم چون ز گلستان امید

دیده‌ام را نصیب خار افتاد


کشتی صبر من چو از غرقاب

نتوانست بر کنار افتاد


سود نکند نصیحتم که مرا

این مصیبت هزار بار افتاد


گفتی از صبر ساز دست آویز

که تو را عشق پایدار افتاد


بی‌من است این سخن تو دانی و دل

که تو را با من این قرار افتاد


رفت در شهر، آب خاقانی

کار با لطف کردگار افتاد

[sorna]

دلبر آن به که کسش نشناسد

نوبر آن به که خسش نشناسد

ماه سی روزه به از چارده شب

که نه سگ نه عسسش نشناسد


مست به عاشق و پوشیده چنانک

کس خمار هوسش نشناسد


دل هم از درد به جانی به از آنک

هر طبیبی مجسش نشناسد


بخ‌بخ آن بختی سرمست که کس

های و هوی جرسش نشناسد


کو سواری که شود کشته‌ی عشق

عقل داغ فرسش نشناسد


عاشق از روی شناسی به بلاست

خرم آن کس که کسش نشناسد


عشق را مرغ هوائی باید

کاین هوا گون قفسش نشناسد


استخوانی طلبد جان همای

که به صحرا مگسش نشناسد


آسمان هرچه بزاید بکشد

زانکه فریاد رسش نشناسد


روستم بین که به خون ریز پسر

کند آهنگ و پسش نشناسد


خوش نفس دارد خاقانی لیک

چرخ، قدر نفسش نشناسد

[sorna]

نقش تو خیال برنتابد

حسن تو زوال برنتابد

چون روی تو بی‌نقاب گردد

آفاق جمال برنتابد


از غایت نور عارض تو

آئینه خیال برنتابد


گر بوس تو را کنند قیمت

یک عالم مال برنتابد


منمای مرا جمال ازیراک

دیوانه هلال برنتابد


از بوسه سخن نرانم ایرا

طبع تو محال برنتابد


جان بر تو کنم نثار نی‌نی

صراف سفال برنتابد


خاقانی را مکش چو کشتی

می‌دان که وبال برنتابد

[sorna]

روی تو چون نوبهار جلوه‌گری می‌کند

زلف تو چون روزگار پرده‌دری می‌کند

والله اگر سامری کرد به عمری از آنک

چشم تو از سحرها ماحضری می‌کند


مفلسی من تو را از بر من می‌برد

سرکشی تو مرا از تو بری می‌کند


گر بکشم که گهی زلف دراز تو را

طره‌ی طرار تو طیره‌گری می‌کند


راضیم از عشق تو گر به دلی راضی است

لیک بدان نیست او جمله بری می‌کند


عقل نه همتای توست کز تو زند لاف عشق

می‌نشناسد حریف خیره سری می‌کند


عشوه‌گری می‌کند لعل تو و طرفه آنک

عقل چو خاقانیی عشوه خری می‌کند

[sorna]

زین وجودت به جان خلاص دهند

بازت از نو وجود خاص دهند

بکشند اولت به یک دم صور

وز دم دیگرت قصاص دهند


ز آتشین پل چو تشنه در گذری

آبت از چشمه‌ی خواص دهند


مهره از باز پس بگرداند

از پسین ششدرت خلاص دهند


نام خاقانی از تو محو کنند

به بهین نامت اختصاص دهند

[sorna]

روزم به نیابت شب آمد

جام به زیارت لب آمد

از بس که شنید یاربم چرخ

از یارب من به یارب آمد


عشق آمد و جام جام درداد

زان می که خلاف مذهب آمد


هر بار به جرعه مست گشتم

این بار قدح لبالب آمد


کاری نه به قدر همت افتاد

راهی نه به پای مرکب آمد


رفتم به درش رقیب من گفت

کاین شیفته بر چه موجب آمد


همسایه شنید آه من گفت

خاقانی را مگر تب آمد

[sorna]

ز خوبان جز جفاکاری نیاید

ز بدعهدان وفاداری نیاید

ز ایام و ز هرک ایام پرورد

به نسبت جز جفاکاری نیاید


ز خوبان هرکه را بیش آزمائی

ازو جز زشت کرداری نیاید


ز نیکان گر بدی جوئی توان یافت

ز بد گر نیکی انگاری نیاید


ز می سرکه توان کردن ولیکن

ز سرکه می طمع داری نیاید


دلا یاری مجوی از یار بدعهد

کزان خون‌خواره غم‌خواری نیاید


پری را ماند آن بی‌شرم اگرنه

ز مردم مردم‌آزاری نیاید


به ناله یار خاقانی شو ای دل

که از یاران تو را یاری نیاید


چه سود از ناله کاندر چشم بختت

ز نفخ صور بیداری نیاید


تو یاری از حریفان تا نجوئی

کز ایشان خود بجز ماری نیاید

[sorna]

خار غم تو گل طرب دارد

دل در پی تو سر طلب دارد

مه حلقه به گوش تو نمی‌زیبد

ور حلقه به گوش تو لقب دارد


وصل تو و زحمت رقیبانت

نخلی است که خار با رطب دارد


می‌سوز مرا که خام کس باشد

کز آتش سوختن عجب دارد


هر کو ز حدیث درد من گوید

این عذر نهد که خواجه تب دارد


وآن کس که به تو رسد مرا گوید

کو مهر تب تو بر دو لب دارد


بس تاریک است روز خاقانی

مانا که ز زلف تو نسب دارد

[sorna]

زهر با یاد تو شکر گردد

شام با روی تو سحر گردد

درد عشق تو بوالعجب دردی است

که چو درمان کنم بتر گردد


نتواند نشاند درد دلم

گر صفاهان به گل‌شکر گردد


می‌کشم رطل عشق تا بغداد

هم کشم گر ز سر بدر گردد


بر تو تا زنده‌ام دگر نکنم

گرچه کار جهان دگر گردد


برنگردم من از تو تا عمر است

آن ندانم که عمر بر گردد


خاک روبی است بنده خاقانی

کز قبول تو نامور گردد


بنده خاقانی از تو سرور گشت

بس نماند که تاجور گردد

[sorna]

عشقت چو درآمد ز دلم صبر بدر شد

احوال دلم باز دگر باره دگر شد

عهدی بد و دوری که مرا صبر و دلی بود

آن عهد به پای آمد و آن دور به سر شد


تا صاعقه‌ی عشق تو در جان من افتاد

از واقعه‌ی من همه آفاق خبر شد


تا باد، دو زلفین تو را زیر و زبر کرد

از آتش غیرت دل من زیر و زبر شد


در حسرت روزی که شود وصل تو روزی

روزم همه تاریک بر امید مگر شد


بد بود مرا حال بر آن شکر نکردم

تا لاجرم آن حال که بد بود بتر شد


هان ای دل خاقانی خرسند همی باش

بر هرچه خداوند قلم راند و قدر شد