دیوان اشعار اوحدی

[R A H A]

ز هجر او دل من هر زمان به دست غم افتد

تنم ز دوری او در شکنجه‌ی ستم افتد

شبی که قصه‌ی درد دل شکسته نویسم

ز تاب سینه بسوزم که سوز در قلم افتد


قدم بپرسشم، ای بت، بنه، که چون تو بیایی

زمن دریغ نیاید سری که در قدم افتد


رها مکن که: به یک بارگی ز پای درآیم

که در کمند تو دیگر چو من شکار کم افتد


چو رشته شد تنم از هجر رشته‌ی زلفت

چه خوش بود سر این رشتها، اگر به هم افتد!


اگر به دست من افتد ز طره‌ی تو شکنجی

چنان شناس که: گنجی به دست بی‌درم افتد


چو اوحدی بوجود تو زنده شد به غم تو

وجود او چه تفاوت کند که در عدم افتد

[R A H A]

چون بگذری دلم به تپیدن در اوفتد

دستم ز غم به جامه دریدن در اوفتد

گر پرتوی ز روی تو افتد بر آسمان

ماهش چو مشتری به خریدن در اوفتد


ور قامتت به باغ درآید، ز شرم او

حالی به قد سرو خمیدن در اوفتد


پرواز مرغ جان نبود جز به کوی تو

روزی که اتفاق پریدن در اوفتد


جان کمترین نثار تو باشد ز دست ما

آن ساعتی که فرصت دیدن در اوفتد


دانم که: بر حکایت من رحمت آوری

وقتی گرت مجال شنیدن در اوفتد


خلوت نشین خیال تو گر در دل آورد

چون اوحدی به کوچه دویدن در اوفتد

[R A H A]

یاد تو ما را چو در خیال بگردد

عقل پریشان شود، ز حال بگردد

چون تو پسر مادر سپهر نزاید

گرد جهان گر هزار سال بگردد


ماه نبیند ستاره‌ای چو جبینت

گر چه بسی بر سپهر زال بگردد


خط سیه می‌دمد ز رویت و زنهار!

تا نگذاری که: گرد خال بگردد


عقل ندارد، که ترک روی تو گوید

چشم نباشد، کزان جمال بگردد


در هوس بوسه‌ی توایم ولی نیست

زهره که کس گرد این سؤال بگردد


تن بزن، ای اوحدی، سخن چه فروشی؟

خوی بد نیکوان به مال بگردد

[R A H A]

کجا شد ساربانش؟ تا دلم را تنگ در بندد

چو روز کوچ او باشد به پیش آهنگ در بندد

گر او در پنج فرسنگی کند منزل چنان سازم

کز آب چشم خود سیلی به ده فرسنگ دربندد


دلم آونگ آن زلفست و جان خسته می‌خواهد

که: خود را نیز هم روزی بدان آونگ در بندد


همین بس خون بهای من که: روز کشتنم دستش

نگار ساعد خود را به خونم رنگ در بندد


رخش ماه دو هفته است و دل ریشم ز بهر او

سر هر هفته‌ای خود را به هفت اورنگ در بندد


ز سحر چشم مست آن پری ایمن کجا باشم؟

که خواب دیده‌ی مردم به صد نیرنگ در بندد


اگر بالای او بامن کنار صلح بگشاید

چو لعل او خبر یابد میان جنگ در بندد


وگر پیش لب لعلش حدیث بوسه‌ای گویم

سر زلفش برآشوبد، دهان تنگ دربندد


به دست خویش بگشودم بلای بسته را، آری

چنین باشد که بر شخصی دل فرهنگ دربندد


گر او را صد گنه باشد، چو بر یادش دهم حالی

ز چستی هر گناهی را به عذر لنگ دربندد


ز چنگ زلفش ار ناگه فغانی برکشم چون دف

به چین زلف دام او مرا چون چنگ دربندد


ز سنگ آستانش چون لبم بوسیدنی خواهد

رقیب او ز بی‌سنگی به رویم سنگ دربندد


بسان اوحدی بر خود در بیداد بگشاید

کسی کو دل بر وی یار شوخ شنگ در بندد

[R A H A]

عشق و درویشی و تنهایی و درد

با دل مجروح من کرد آنچه کرد

آه من شد سرد و دل گرم از فراق

بر سر کس کی گذشت این گرم و سرد؟


مونسم مهرست و صحبت اشک سرخ

علتم عشقست و برهان روی زرد


دیده‌ای دارم درو پیوسته آب

چهره‌ای دارم برو همواره گرد


نازنینا، در فراق روی تو

چند باید بودنم با سوز و درد؟


گفته بودی: غم خورم کار ترا

غم نخوردی تا غمت خونم نخورد


حاکمی، گر نرم گویی ور درشت

بنده‌ام، گر صلح جویی ور نبرد


مرد عشق از جان نترسد در غمش

وآنکه از جانی بترسد نیست مرد


ای که بستی دسته‌ی‌گل از رخش

من به بویی قانعم زان روی ورد


اوحدی، یا ترک روی او بگوی

یا بساط نیک نامی در نورد

[R A H A]

هر دم از خانه رخ بدر دارد

در پی عاشقی نظر دارد

هر زمان مست بر سر کویی

با کسی دست در کمر دارد


یار آن کس شود، که مینوشد

دست آن کس کشد، که زر دارد


دوست گیرد نهان و فاش کند

مخلصان را درین خطر دارد


هر که قلاش‌تر ز مردم شهر

پیش او راه بیشتر دارد


در خرابات ما شود عاشق

هر که سودای درد سر دارد


یار ترسای ما، مترس از کس

عاشقی خود همین هنر دارد


مزن، ای اوحدی، بجز در دوست

کان دگر خانها دو در دارد

[R A H A]

شاهد من در جهان نظیر ندارد

بوی سر زلف او عبیر ندارد

سرو بدین قد خوش خرام نروید

ماه چنان طلعت منیر ندارد


ابروی همچون کمان بسیست ولیکن

هیچ کس آن قامت چو تیر ندارد


مهر، که در حسن پادشاه نجومست

هیات آن روی مستنیر ندارد


طفل چنین در کنار دایه‌ی دنیا

مادر دور سپهر پیر ندارد


عنبر سارا بهل، که نافه‌ی چینی

نکهت آن زلف همچو قیر ندارد


اوحدی اندر فراق عارض خوبش

چاره بجز ناله و نفیر ندارد

[R A H A]

دلی، که میل به دیدار دوستان دارد

فراغتی ز گل و باغ و بوستان دارد

کدام لاله به روی تو ماند؟ ای دلبند

کدام سرو چنین قد دلستان دارد؟


گرت به جان بخرم بوسه‌ای، زیان نکنم

که بوسه عاشق بدبخت را زیان دارد


کسی که چون تو پری چهره در کنار کشد

اگر چه پیر بود، دولتی جوان دارد


به قصد کشتن من بست و باز نگشاید

کمر، که قد بلند تو در میان دارد


به خاکپای تو آنرا که هست دست رسی

چه غم ز سرزنش هر که در جهان دارد؟


چو کردی جای خیال تو اوحدی در دل

به وصل خود برسانش، که جای آن دارد

[R A H A]

حال دل پیش که گویم؟ که دل ریش ندارد

کیست در عشق تو کو غصه ز من بیش ندارد

دوش گفتی که: فلان از سر تیغم نبرد جان

بزن و مرد مخوانش که سری پیش ندارد


سر درویش فدا شد به وفا در قدم تو

پادشه‌زاده‌ی ما را سر درویش ندارد


قد او تیر بلا، غمزه‌ی او ناوک فتنه

یارب، این ترک چه تیریست که در کیش ندارد؟


واعظ شهر مرا گفت که: دل با سخنم ده

چون دهد دل بتو بیچاره؟ که باخویش ندارد


همچو نارم بکفید از غم سیب ز نخش دل

دل مخوانش تو، که او عقل به اندیش ندارد


اوحدی را چو تو باشی، چه غم از جور رقیبان؟

زانکه از تیغ نترسیده غم از نیش ندارد

[R A H A]

وجود حقیقت نشانی ندارد

رموز طریقت بیانی ندارد

به صحرای معنی گذر، تا ببینی

بهاری که بیم خزانی ندارد


جمال حقیقت کسی دیده باشد

که در باز گفتن زبانی ندارد


درین دانه مرغی تواند رسیدن

که جز نیستی آشیانی ندارد


تنی را، که در دل نباشد غم او

رها کن حدیثش، که جانی ندارد


به چیزی توان برد چیزی که این جا

به نانی نیرزد، که نانی ندارد


بگفت اوحدی هر چه دانست با تو

گرش باز یابی زیانی ندارد