دیوان اشعارصائب تبریزی

[sorna]

صبح شد برخیز مطرب گوشمال ساز ده

عیشهای شب پریشان گشته را آواز ده


هیچ ساز از دلنوازی نیست سیرآهنگتر

چنگ را بگذار، قانون محبت ساز ده


جام را لبریزتر از دیده‌ی عشاق کن

از صف دریاکشان آنگه مرا آواز ده


کوری بی‌منت از چشم به منت خوشترست

گر توانی بوی پیراهن به یوسف باز ده


شبنم از روشندلی آیینه‌ی خورشید شد

ای کم از شبنم، تو هم آیینه را پرداز ده


چون نمودی سیر و دور خویش را صائب تمام

روشنی چون مه به خورشید درخشان باز ده

[sorna]

یارب آشفتگی زلف به دستارش ده

چشم بیمار بگیر و دل بیمارش ده


تا به ما خسته دلان بهتر ازین پردازد

دلی از سنگ خدایا به پرستارش ده


چاک چون صبح کن از عشق گریبانش را

سر چو خورشید به هر کوچه و بازارش ده


از تهیدستی حیرت زدگان بی‌خبرست

دستش از کار ببر، راه به گلزارش ده


سرمه‌ی خواب ازان چشم سیه مست بشو

شمع بالین ز دل و دیده‌ی بیدارش ده


تا مگر با خبر از صورت عالم گردد

به کف آیینه‌ای از حیرت دیدارش ده


نیست از سنگ دلم، ورنه دعا می‌کردم

کز نکویان، به خود ای عشق سر و کارش ده


صائب این آن غزل مرشد روم است که گفت

ای خداوند یکی یار جفا کارش ده

[sorna]

بهار گشت، ز خود عارفانه بیرون آی

اگر ز خود نتوانی، ز خانه بیرون آی


بود رفیق سبکروح تازیانه‌ی شوق

نگشته است صبا تا روانه بیرون آی


اگر به کاهلی طبع برنمی‌آیی

ز خود به زور شراب شبانه بیرون آی


براق جاذبه‌ی نوبهار آماده است

همین تو سعی کن از آستانه بیرون آی


ز سنگ لاله برآمد، ز خاک سبزه دمید

چه می‌شود، تو هم از کنج خانه بیرون آی


کنون که کشتی می راست بادبان از ابر

سبک ز بحر غم بیکرانه بیرون آی


درید غنچه‌ی مستور پیرهن تا ناف

تو هم ز خرقه‌ی خود صوفیانه بیرون آی


ازین قلمرو کثرت، که خاک بر سر آن!

به ذوق صحبت یار یگانه بیرون آی


ترا میان طلبی از کنار دارد دور

کنار اگر طلبی، از میانه بیرون آی


حجاب چهره‌ی جان است زلف طول امل

ازین قلمرو ظلمت چو شانه بیرون آی


ز خاک، یک سرو گردن، به ذوق تیر قضا

اگر ز اهل دلی، چون نشانه بیرون آی


کمند عالم بالاست مصرع صائب

به این کمند ز قید زمانه بیرون آی

[sorna]

در کدامین چمن ای سرو به بار آمده‌ای؟

که رباینده‌تر از خواب بهار آمده‌ای


با گل روی عرقناک، که چشمش مرساد!

خانه‌پردازتر از سیل بهار آمده‌ای


چشم بد دور، که چون جام و صراحی ز ازل

در خور بوس و سزاوار کنار آمده‌ای


آنقدر باش که اشکی بدود بر مژگان

گر به دلجویی دلهای فگار آمده‌ای


بارها کاسه‌ی خورشید پر از خون دیدی

تو به این خانه به دریوزه چه کار آمده‌ای؟


نوشداروی امان در گره حنظل نیست

به چه امید به این سبز حصار آمده‌ای؟


تازه کن خاطر ما را به حدیثی صائب

تو که از خامه رگ ابر بهار آمده‌ای

[sorna]

دلربایانه دگر بر سر ناز آمده‌ای

از دل من چه به جا مانده که باز آمده‌ای


در بغل شیشه و در دست قدح، در بر چنگ

چشم بد دور که بسیار بساز آمده‌ای


بگذر از ناز و برون آی ز پیراهن شرم

که عجب تنگ در آغوش نیاز آمده‌ای


می بده، می بستان، دست بزن پای بکوب

به خرابات نه از بهر نماز آمده‌ای


آنقدر باش که من از سر جان برخیزم

چون به غمخانه‌ام ای بنده نواز آمده‌ای


چون نفس سوختگان می‌رسی ای باد صبا

می‌توان یافت کزان زلف دراز آمده‌ای


چون نگردد دل صائب ز تماشای تو آب؟

که به رخساره‌ی آیینه گداز آمده‌ای

[sorna]

ای جهانی محو رویت، محو سیمای که‌ای؟

ای تماشاگاه عالم، در تماشای که‌ای؟


عالمی را روی دل در قبله‌ی ابروی توست

تو چنین حیران ابروی دلارای که‌ای؟


شمع و گل چون بلبل و پروانه شیدای تواند

ای بهار زندگی آخر تو شیدای که‌ای؟


چون دل عاشق نداری یک نفس یک‌جا قرار

سر به صحرا داده‌ی زلف چلیپای که‌ای؟


چشم می پوشی ز گلگشت خیابان بهشت

در کمین جلوه‌ی سرو دلارای که‌ای؟


ن***ی از چشمه‌ی کوثر خمار خویش را

از خمار آلودگان جام صهبای که‌ای؟

[sorna]

ای شمع طور از آتش حسنت زبانه‌ای

عالم به دور زلف تو زنجیر خانه‌ای


شد سبز و خوشه کرد و به خرمن کشید رخت

زین بیشتر چگونه کند سعی، دانه‌ای؟


از هر ستاره، چشم بدی در کمین ماست

با صد هزار تیر چه سازد نشانه‌ای؟


چون باد صبح، رزق من از بوی گل بود

مرغ قفس نیم که بسازم به دانه‌ای


ناف مرا به نغمه‌ی عشرت بریده‌اند

چون نی نمی‌زنم نفس بی‌ترانه‌ای


صائب فسرده‌ایم، بیا در میان فکن

از قول مولوی غزل عاشقانه‌ای

[sorna]

گر درد طلب رهبر این قافله بودی

کی پای ترا پرده‌ی خواب آبله بودی؟


زود این ره خوابیده به انجام رسیدی

گر ناله‌ی شبگیر درین مرحله بودی


دل چاک نمی‌گشت ز فریاد جرس را

بیداری اگر در همه‌ی قافله بودی


از خون جگر کام کسی تلخ نگشتی

گر در خور این باده مرا حوصله بودی


شیرازه‌ی جمعیتش ازهم نگسستی

با بلبل ما غنچه اگر یکدله بودی


چون آب روان می‌گذرد عمر و تو غافل

ای وای درین قافله گر فاصله بودی


صائب سر زلف سخن از دخل حسودان

آشفته نشد تا تو درین سلسله بودی

[sorna]

یک روز گل از یاسمن نچیدی

پستان سحر خشک شد از بس نمکیدی


تبخال زد از آه جگر سوز لب صبح

وز دل تو ستمگر دم سردی نکشیدی


صد بار فلک پیرهن خویش قبا کرد

یک بار تو بیدرد گریبان ندریدی


چون بلبل تصویر به یک شاخ نشستی

ز افسردگی از شاخ به شاخی نپریدی


یک صبحدم از دیده سرشکی نفشاندی

از برگ گل خویش گلابی نکشیدی


گردید ز دندان تو دندانه لب جام

یک بار لب خود ز ندامت نگزیدی


ایام خزان چون شوی ای دانه برومند؟

از خاک چو در فصل بهاران ندمیدی


از شوق شکر، مور برآورد پر و بال

صائب تو درین عالم خاکی چه خزیدی؟

[sorna]

سوختی در عرق شرم و حیا ای ساقی

دو سه جامی بکش، از شرم برآ ای ساقی


از می و نقل به یک بوسه قناعت کردیم

رحم کن بر جگر تشنه‌ی ما ای ساقی


پنبه را وقت سحر از سر مینا بردار

تابرآید می خورشید لقا ای ساقی


بوسه دادی به لب جام و به دستم دادی

عمر باد و مزه‌ی عمر ترا ای ساقی!


دهنم از لب شیرین تو شد تنگ شکر

چون بگویم به دو لب، شکر ترا ای ساقی؟


شعله بی‌روغن اگر زنده تواند بودن

طبع بی می نکند نشو و نما ای ساقی


صائب تشنه جگر را که کمین بنده‌ی توست

از نظر چند برانی به جفا ای ساقی؟