روی
روی یک عنصر شیمیایی است با علامت اختصاری Zn که دارای عدد اتمی ۳۰است. روی فلزی است به رنگ سفید متمایل به آبی که بر اثر رطوبت هوا تیره رنگ میشود و در حین احتراق رنگ سبز براقی تولید میکند. روی بعد از آهن، آلومینیوم و مس چهارمین فلز مورد استفاده در دنیا میباشد. از موارد استفاده روی میتوان آلیاژهای مختلف مختلف و فولاد گالوانیزه را نام برد. روی یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد آن Zn و عدد اتمی آن ۳۰ میباشد.
تاریخچه
آلیاژهای روی از قرنها پیش استفاده میشدهاست. کالاهای برنجی که به ۱۰۰۰-۱۴۰۰سال پیش باز میگردند در فلسطین پیدا شدهاند و اشیاء رویی با ۸۷٪روی درترانسیلوانیا ما قبل تاریخ یافت شدهاند. به خاطر نقطه جوش پایین و واکنش شیمیایی این فلز (روی جدا شده دود شده و قابل دست یابی نبود) خصوصیات واقعی این فلز در زمان باستان مشخص نشده بود. ساخت برنج به رومیها نسبت داده شده و مربوط به ۳۰ سال پیش از میلاد میباشد. آنها کالامین و مس را با یکدیگر در بوته آهنگری حرارت میدادند که در این عمل اکسید روی در کالامین کاهش میافت و فلز روی آزاد توسط مس به دام انداخته میشد و به شکل آلیاژ در میآمد. برنج بدست آمده یا در قالب ریخته میشد یا با چکش به شکلهای مختلف در می آمد.
خصوصیات قابل توجه
لایههای الکترونی روی
وزن اتمی۳۸/۶۵ چگالی۱۳۳/۷ نقطه ذوب۸۳/۴۱۹درجه سانتیگراددرجه سختی بر حسب واحد موهس ۵/۲ دارای ظرفیت۲ درگروهIIB جدول تناوب دارای ایزوتوپهای طبیعی۷۰ -۶۸-۶۶-۶۴ وایزوتوپهای رادیواکتیو۷۲-۷۱-۶۹-۶۵-۶۳-۶۰ روی فلز نرم و سفیدباقابلیت چکش خواری باجلای خاکستری متمایل به آبی قابل حل دراسیدهاوبازهاوغیرقابل حل درآب میباشد.
روی فلزی است که در Vielle Montagne و Zinkgruvan استخراج میشود و برای آبکاری فولاد مورد استفاده قرار میگیرد. مانند فلزات دیگر به آرامی واکنش نشان میدهد. با اکسیژن و دیگر غیر فلزات ترکیب شده و با اسید رقیق واکنش نشان داده و گاز هیدروژن آزاد میکند. چهارمین فلز متداول و مورد استفاده بوده و بعد از آهن آلومینیوم و مس بیشترین فلزی تولیدی میباشد. حالت اکسیداسیون متداول این عنصر +۲ میباشد.
کاربرده
یک تاس زینتی ساخته شده ازتاس و روی
روی برای آبکاری فلزها استفاده میشود تا از زنگ زدگی آنها جلوگیری کند.روی در آلیاژهایی نظیر برنج Nickel Silver فلز ماشین تحریر فرمولهای مختلف لحیم نقره آلمانی و.... بکار میرود.
برنج بخاطر استقامت و مقاومت در برابر زنگ زدگی و خوردگی کاربردهای وسیعی دارد. روی به طور گسترده در صنعت خودرو سازی در Die Castingها استفاده میشود. روی لولهای به عنوان قسمتی از محتوی باطریها مورد استفاده قرار میگیرد.
اکسید روی به عنوان رنگ دانههای سفید در رنگهای آبی و همچنین به عنوان فعال کننده در صنعت Rubber استفاده میشود. به عنوانOver the counter ointment به صورت لایه نازکی بر روی پوست بی حفاظ صورت و بینی استفاده میشود تا از کم شدن آب پوست جلو گیری کرده و در برابر آفتاب سوختگی در تابستان و باد زدگی در زمستان از پوست محافظت کند. استفاده از آن برای کودکان در هر مرحله از عوض کردن کهنه کودک توصیه شده زیرا از تحریکات پوستی جلوگیری میکند. کلرید روی به عنوان بوگیر و همچنین محافظ چوب نیز مورد استفاده قرار میگیرد. سولفید روی در رنگدانههای درخشان، برای تولید عقربههای ساعت و موارد دیگری که در تاریکی میدرخشد استفاده میشود.
اکسید روی
محلولهای ضد عفونی کنندهای که از Calamine ساخته شده و ترکیبی از Zn-Hydroxy-Carbonate و سیلیکات است برای درمان جوشهای پوستی استفاده میشود. فلز روی شامل ویتامینهای مورد مصرف روزانه و مواد معدنی نیز میباشد و با توجه به فلزات دیگر این فلز دارای خاصیت ضد اکسیداسیون است که از پیری زود رس پوست و مفصلهای بدن محافظت میکند. با بررسی خواص روی به این نتیجه رسیدهاند که این عنصر میتواند به بهبودی بعد از عمل جراحی سرعت بخشد. Zinc Gluconate Glycine از قرصهای مکیدنی برای درمان سرما خوردگی و التهاب دهان ولوزه هامیباشد.
نقش زیست شناختی
روی از عناصر ضروری زندگی انسان است که برای بقاء و زندگی وی لازم است. کمبود روی در حیوانات موجب افزایش وزن میشود. روی در انسولین Zinc Finger Proteins و آنزیمهایی مانند Super Oxide Dismutase وجود دارد. بر اساس بسیاری از منابع مصرف قرصهای حاوی روی میتواند در برابر سرما خوردگی و انفولانزا ایمنی ایجاد کند. با این حال هنوز بر سر این مساله اختلاف نظر وجود دارد.
در واقع روی یک ماده معدنی اصلی کمیاب است که بعد از آهن ، بیشترین میزان را در بدن داراست. روی به طور عمده در ماهیچه ها ذخیره میشود، اما در یاختههای خونی سفید و قرمز، پرده شبکه چشم ، استخوان ها، پوست، کلیهها،کبد وپانکراس نیز یافت میشود. غده پروستات در مردان نسبت به سایر اعضا، بیشترین مقدار روی را داراست.
بعضی از تحقیقات و مطالعات نشاندهنده مؤثرترین قرصهای روی در جلوگیری و کاهش علایم سرماخوردگی بودهاست. شما میتوانید قرصهای روی را به راحتی از داروخانه برای درمان سرماخوردگی بخرید.
کاربردها در پزشکی
مکملهای روی میتوانند دارای این فواید باشند:
- کمک به جلوگیری از سرطان
- جلوگیری ودرمان ریزش مو
- تقویت فعالیت سیستم ایمنی
- تسریع بخشیدن به بهبود زخمها
- درمان آکنه
- جلوگیری ازدژنراسیون ماکولا (از بین رفتن بینایی که در افراد مسن اتفاق میافتد)
- درمان بعضی از موارد بی اشتهایی عصبی (بی اشتهایی نشانهای از کمبود روی است و افراد در دهه دوم زندگی بیشتر در معرض خطر کمبود روی ناشی از فقر غذایی هستند).
- تقویت و بهبود باروری مردان مخصوصاً در بین سیگاریها.
- درمان روماتیسم (با داشتن آثار ضد التهابی).
- درمان بیماری ویلسون (یک اختلال ناشی از ذخیره بیش از حد مس).
- کاهش تغییرات در حس چشایی طی درمان سرطان.
- تقویت حس چشایی و بویایی.
بعضی از بیماریها، بر روی جذب روی تأثیر میگذارند یا باعث افزایش نیاز به روی میشوند. لذا این بیماران از مکملهای روی سود میبرند:
- آکرودرماتیت آنتروپاتیکا (بیماری ارثی که به علت سوء جذب روی ایجاد میشود).
- الکلیسم
- دیابت قندی
- بیماری کلیه
- بیمارد سالک
- بیماری روده التهابی مانند کولیت زخم شونده
- اسهال مزمن
- بیماریهای پانکراس
- مشکلات پروستات (بزرگی خوش خیم پروستات، تورم پروستات، سرطان پروستات) زنانی که حامله هستند یا بچه شیر میدهند و یا اینکه از قرصهای خوراکی ضد حاملگی استفاده میکنند، نیز نیاز بیشتری به روی دارند.
منابع غذایی
ما ۲۰ تا ۴۰ درصد میزان روی موجود در غذا را جذب میکنیم. غذاهایی مانند گوشت قرمز، ماهی، مرغ و بوقلمون، آمادهترین شکل قابل دسترس روی قابل جذب هستند. روی موجود در سبزیجات کمتر برای بدن ما قابل دسترس است و فیبر سبزیجات به تنهایی میزان روی را که قابل جذب و استفادهاست کمتر میکند. محصولات لبنی و تخم مرغ دارای میزان نسبتاً خوبی روی هستند اما جذب روی از این مواد مشکلتر است.
غذاها و ادویههایی که حاوی فلز روی هستند
غذاهای زیر بهترین منبع قابل استفاده روی است:
صدف نرم تن(غنیترین منبع)،گوشت قرمز ، میگو ، خرپنگ و دیگر ماهیهای صدف، منابع دیگر روی که کمتر قابل جذب است شامل لوبیا ، نخود چشم سیاه،سویا ، بادام زمینی غلاتکامل، فیبرو، توفو، مخمر آبجو ، سبزی پخته شده، قارچ، لوبیا سبز و دانه کدو است.
اشکال دیگر
سولفات روی رایجترین مکمل قابل استفاده روی است. این ترتیب نسبت به سایر اشکال کمترین قیمت را دارد. اما حداقل جذب را دارد و باعث آشفتگی معده میشود. پزشک معالج معمولاً ۲۲۰ میلی گرم از سولفات روی را که حاوی تقریباً ۵۵ میلی گرم عنصر روی است، تجویز میکند. شکلهای قابل جذب تر که قابل دسترس هستند عبارتاند از: پیکولینات روی، سیترات روی، استات روی، گیسرات روی و مونومیتونین.
اشکال مختلف روی دارای میزان متفاوتی از روی در ترکیب هستند. در برچسب این ترکیبات، همیشه به دنبال میزان عنصر روی بگردید. معمولاً ترکیبات روی دارای ۳۰ تا ۵۰ میلی گرم از عنصر روی هستند. به خاطر داشته باشید که از غذای روزانه چیزی حدود ۱۰ تا ۱۵ میلی گرم روی جذب میکنید، پزشک معالج شما هنگام تجویز مکملهای روی، باید این میزان دریافتی روزانه از طریق غذا را در نظر داشته باشد. قرصهای روی در داروخانهها و بقالیهای قابل دسترس هستند و برای درمان سرماخوردگی مفید هستند.
نحوه مصرف
قبل از اینکه از مکملهای روی استفاده کنید یا پزشک متخصص تغذیه مشورت کنید. وقتی شما بهترین فایده را از مکملهای روی میبرید که آن را با آب و یا آب میوه (نه با شیر) در بین غذاها مصرف کنید و همزمان با مکملهای آهن و کلسیم، آنها را مصرف نکنید. اگر برای معده شما مشکل ایجاد کرده باشد میتوانید آن را همراه غذا مصرف کنید.
موارد احتیاط
بیشتر مواد معدنی کمیاب، در صورت مصرف بیش از حد برای بدن سمی هستند و این نکته در مورد روی صدق میکند. نشانههای مسمومیت عبارتاند از: آشفتگی معده، و استفراغ و معمولاً وقتی ایجاد میشود که ۲۰۰۰ میلی گرم و یا بیشتر مصرف شده باشد. مطالعات نشان میدهد که تا ۱۵۰ میلی گرم روی خطری ندارد اما معمولاً این میزان مورد نیاز نیست و با استفاده بدن از عناصر دیگر تداخل دارد. تحقیقات نشان میدهد که مصرف روزانه کمتر از ۵۰ میلی گرم مصرف مطمئنی است اما اطلاعاتی در مورد مصرف طولانی مدت این مقدار روی در دسترس نیست.
قبل از استفاده از روی و یا سایر مکملها، با پزشک خود مشورت کنید.
یک عارضه جانبی منفی شناخته شده از روی این است که میزان زیاده روی باعث کاهش HDL (کلسترول خوب بدن) و افزایش LDL (کلسترول به بدن) میشود. بعضی از تحقیقات نشان میدهد که مصرف خیلی زیاد روی باعث کاهش عملکرد ایمنی میشود در حالی که مطالعات دیگر این نظر را تایید نمیکند. اگر سولفات روی باعث تحریک معده شود شکل دیگری از روی، برای مثال سیترات روی را مصرف کنید و قبل از آن با پزشک مشورت کنید. سایر عوارض جانبی از مسمومیت با روی عبارتاند از: سرگیجه، سردرد، خواب آلودگی، افزایش تعریق، ناهماهنگی عملکرد عضلات، عدم تحمل الکل، توهم و کم خونی.
تداخلهای احتمالی
چون روی با دیگر عناصر تداخل دارد شما میتوانید از مولتی ویتامین، یا عناصر خونی آماده شامل روی، آهن و فولات استفاده کنید. این به شما کمک میکند تا میزان عناصر را در یک حد تعادل نگه دارید. مصرف زیاد روی میتواند با جذب مس تداخل کرده و باعث کمبود مس شود. این مسئله به میزان آهن بدن اثر گذاشته و میتواند منجر به کم خونی شود.
مصرف زیاد آهن و مس با جذب روی تداخل میکند. روی با جذب فولات تداخل دارد. قبل از مصرف روی یا هر مکمل دیگر با پزشکتان مشورت کنید.
تداخلهای احتمالی عبارتاند از:
- ویتامین ب-۱۲ سطح تولید ملاتونین را تغییر میدهد. اگر سطح ملاتونین خون شما پایین میزان ویتامین ب-۱۲ نیز پایین است. مصرف ویتامین ب-۱۲ (۱/۵ میلی گرم متیل کوبالامین در روز) میتواند باعث بهبود اختلالات خواب شود، زیرا این ویتامین تولد ملاتونین را افزایش میدهد.
- داروهای ضد التهابی غیر استروییدی (NSAIDs)، مانندآسپیرین و ایبوپروفن سطح تولید ملاتونین در بدن را کاهش میدهد. بنابراین بهتر است قبل از خواب از این داروها استفاده نکنید. بتابلاکرها نیز مانع بالا رفتن ملاتونین در شب میشوند.
- پروتئین، ویتامین ب-۶، نیاسین آمید و استیل کارنیتین همگی به تولید ملاتونین کمک میکنند.
- بعضی از داروهای ضد افسردگی سطح ملاتونین مغز را افزایش میدهند. بنزودیازپینها، مانند والیوم و زاناکس (Xanax)، مانع از تولید ملاتونین میشوند.
الکل و کافئین و دیورتیک و بلوک کنندههای کانال کلسیم مانع از تولید ملاتونین میشوند.
میزان مورد نیاز روزانه
بررسیهای انجام شده نشان میدهد که نیاز خانمها به این عنصر مهم وضروری روزانه، حداقل ۱۰ میلی گرم و نیاز آقایان روزانه، حداقل ۱۲ میلی گرم است. بیشتر دیده میشود که مقدار مصرفی روی بسیار کم تر از مقدار نیاز بررسی شدهاست.
مرکز تغذیه کشور آلمان (DGE) وآمریکا (RDA) توصیه میکنند که برای پیشگیری از امراض حاصل شده از کمبود روی، خانمها روزانه ۱۲ میلی گرم و آقایان ۱۵ میلی گرم روی به بدن خود برسانند. البته دوز و مقدار درمانی که توسط دکتر ورباخ بیان شده، روزانه بین ۱۰۰- ۲۰میلی گرم است. اصولا” دوز ۱۵ میلی گرم در روز را حد متوسط دریافت روزانه میدانند.
دوز درمانی
دوز درمانی توسط روی روزانه حدودا” ۵۰ میلی گرم است. تأمین روی به صورت ترکیبات گلوکونات روی برای بدن بسیار خوب و قابل تحمل و با جذب خوب است. به یاد داشته باشید که کلیه مکملهای حاوی روی بایستی همراه غذا مصرف شده تا از ایجاد تهوع جلوگیری شود. توجه داشته باشید، افرادی که به مدت طولانی روزانه ۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرم روی مصرف کردهاند، میتوانند دچار اختلال جذب املاح آهن ومس شده و همچنین به کمبود این دو املاح در بدن دچار شوند. حتی دیده شدهاست کسانی که روزانه ۲ گرم به مدت طولانی روی خوردهاند، علائمی مثل استفراغ، تهوع، دردهای شکمی و تب را نشان دادهاند. افرادی که دچار ناراحتیهای کبد ی و رودهای اند، بایستی قبل از مصرف مکملهای حاوی روی، حتما با پزشک خود مشورت داشته باشند.
روی و بیماریهای پوست
دیده شدهاست که غلظت روی در پوست و چشم بیشتر از هر عضو و اندامی در بدن است. مصرف روی در سوختگیها، اعمال جراحی وبهبود زخمهای بدن، ضروری است. روی باعث بهبود هر چه سریعتر زخمها میشود و کمبود روی بهبود زخمها را به تعویق میاندازد، به ویژه در بیماران دیابتی، زخمهای پا و عفونت این زخمها است که حتی میتواند به قطع عضو هم منجر شود.
بنابراین وجود روی به مقدار کافی در برنامه غذایی این افراد بسیار مهم است. مصرف روی در ترمیم سوختگیها، زیاد بوده و به طور معمول در خون بیماران دچار سوختگی، کمبود روی مشاهده میشود و با دادن روی اضافی میتوان، بهبود و ترمیم زخم و پوست را تسریع کرد. این مسئله حتی در سوختگیهای درجه ۳ به دنبال مصرف محلولها و ترکیبات حاوی روی به اثبات رسیدهاست و هم اکنون نیز از این ترکیبات (مانند پماد زینک اکساید و...) استفاده میشود.
به عبارتی روی به عنوان ترمیم کننده بافتی و پوستی شناخته شدهاست. افرادی که ازاگزماو حساسیت زجر میبرند، به طور معمول دارای سطح پایین روی در خون هستند و میتوان با دادن ۳۰ میلی گرم روی (معادل ۲۰۰ میلی گرم گلوکونات روی است) بهبود بیماری آنها را تسریع کرد.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)