تحليل پوششي داده‌ها (DEA)



تحليل پوششي داده‌ها (Data Envelopment Analysis) يك روش غير پارامتري در تحقيق در عمليات و اقتصاد ، براي تخمين سرحد توليد است. در فرآيند توليد هر واحد تصميم‌سازي باعث توليد مي‌شود. از DEA براي اندازه‌گيري تجربي راندمان توليد يك واحد تصميم سازي استفاده مي‌شود.
از لحاظ نظري ، تركيبات ورودي و خروجي يك شركت با استفاده از تابع توليد نشان داده مي‌شوند. با استفاده از چنين تابعي مي‌توان نشان داد تركيبي از ورودي‌ها كه بيشترين مقدار خروجي را منجر مي‌شوند باعث ايجاد يك تكنولوژي توليد مرزي (يعني يك روش براي توليد) خواهند شد.
حدود 30 سال پيش DEA ، براي پاسخ به اين پرسش بوجود آمد كه چگونه مي‌توان اصل فوق را در كاربردهاي تجربي بكار برد در حالي كه در شركت‌هاي واقعي در نظر گرفتن تمام تركيبات ممكن براي ورودي‌ها غير ممكن است.

كاربردهايي از DEA در تعيين واحد تصميم‌سازي در بانك‌ها ، دانشگاه‌ها و بيمارستان‌ها وجود دارد. پس از تعيين واحدهاي تصميم‌سازي برخي از پرسش‌هايي كه DEA به آن‌ها پاسخ مي‌دهد عبارتند از
(1) كداميك از خروجي‌ها نقش حياتي و تعيين كننده دارند.
(2) كداميك از ورودي‌ها به اين خروجي مهم منجر مي‌شود.
(3) كداميك از ورودي‌ها توسط مديريت قابل كنترلند و ...

علاوه بر آن از اين ابزار مديريتي در مواردي از قبيل
ساخت و ساز و توليد (manufacturing)
محك‌زني (benchmarking)
ارزيابي مديريت (management evaluation)
رستوران‌هاي فست فود (fast food restaurant)
استفاده مي‌شود.

تحقيقاتي در مورد كاربرد DEA در پيش‌پردازش داده‌ها (data preprocessing) انجام شده است.