F-14تامکت گربه افسانه ای گرومن / بخش دهم عملیات :

از کابین یک هواپیمای جنگنده در ارتفاع 20000 پایی بر فراز دریا جهان بسیار ارام به نظر می رسد – گستره ای پهناور از اسمان و دریا که تکه های ابر را درمیان گرفته اند . ولی هر خلبان جنگنده می داند که مرگ ممکن است به فاصله چند میلی ثانیه ای افق در کمین او نشسته باشد یعنی همان وضعیتی که 2 فروند f-14a تامکت نیرو دریایی امریکا از ناو هواپیمابر یو اس اس جان اف کندی حین ماموریت گشت زنی عادی خود بر فراز شرق دریای مدیترانه در نیمروز 4 ژانویه سال 1989 با ان روبه رو شد .

به ناگاه در ساعت 11:55 صدای خدمه هواپیمای هشدار دهنده زود هنگام هوابرد e-2c در گوشی کلاههای پروازی خلبانان تامکت شنیده شد که انها را از برخاستن 2 فروند جنگنده mig-23 فلاگر لیبیایی از پایگاه هوایی البامبا اگاه می ساخت . خدمه تا 2 دقیقه هیچ چیز به جز اسمان ابی در پیش رو نداشت هیچ چیز بجز اسمان ابی و خالی در پیش رو نداشت و انگاه بود که دو لکه متحرک روی صفحه های رادار انها در مسافت 133.3 کیلومتری با سمت 060 درجه از جنوب به سمت تامکتهای مشغول پرواز در ارتفاع 20000 پایی بر فراز ابهای بین المللی دیده شد . میگها سپس سمت خود را به 40 درجه تغییر دادند و با سرعت 430 نات ارتفاع خود را از 10000 به 8000 پا کاهش دادند .

جنگنده های تامکت ( شماره 2 در سمت راست ) با اجرای گردشی 20 درجه ای به سمت چپ که خطوط اسمان و زمین را به حالت عمودی دراورد از میگهای لیبیایی رو برگرداندند علامت روشنی بدین مفهوم که خلبانان امریکایی دنبال درگیری نیستند . ولی در میان شگفتی انها جتهای میگ ( شماره2 در سمت چپ ) گردشی به سمت 360 درجه به راست و داخل مسیر تامکتها اجرا کردند و با حفظ سرعت 430 نات و کاهش ارتفاع خود تا 5000 پا دماغه به دماغه امریکاییها قرار گرفتند . دو زوج با سرعت حدود 1000 مایل در ساعت به یکدیگر نزدیک می شدند و فرصت نشان دادن واکنش هر لحظه کمتر می گردید . هواپیمای f-14 در یک مانور احترازی دیگر به ارتفاع 3000 پایی شیرجه زدند . این مانور به دو خلبان تامکت امتیازی تاکتیکی می بخشید زیرا اکنون رادارهای انها می توانستند بدون مزاحمت پژواکهای ناخواسته سطح دریا با دید راداری روشن به سمت بالا هواپیماهی هدایت شونده را زیر نظر بگیرند در حالی که رادارهای ساده تر روسی هواپیماهای لیبیایی مجبور بودند با پژواکهای ناخواسته دریا بستیزند . میگها در این هنگام در فاصله 98 کیلومتری از روبه رو همچنان به سوی هواپیماهی امریکایی می تاختند . تامکتها برای دومین بار ب هچپ گردش کردند و سمت 140 درجه را در پیش گرفتند . فلاگرها در مسافت 90.7 کیلومتری سرعت خود را به 500 نات افزایش داده و به منظور حفظ دماغه خود روی هواپیماهای f-14 سمت 340 درجه را در پیش گرفتند . تامکتها نیز بر سرعت خود افزودند و این بار به سمت راست گردش کردند . سپس نوبت میگها بود تا در سومین مانور تهاجمی خود از مسافت 64.8 کیلومتری و ارتفاع 7000 پایی به درون مسیر هواپیماهای f-14 گردش نمایند . فرمانده عملیات هوایی در مرکز اطلاعات رزمی ناو هواپیمابر کندی که موقعیت جتهای خودی و دشمن را روی نمایشگر اطلاعات تاکتیکی و رادار ناو زیر نظر داشت در رادیو دستور داد : " هشدار زرد جنگ افزارها اماده . " این فرمان خلبانان تامکت را مجاز می ساخت تا در صورت لزوم از خود دفاع کنند .

جتهای f-14 دو بار تلاش کردند تا با اجرای گردشهای احترازی ب هراست و چپ از فلاگرها دوری بجویند ولی هر بار جتهای لیبیایی متناسب با گردش هواپیماهای امریکایی مسیر خود را تغییر می دادند تا روبه روی انها باقی بمانند . مراقبان حاضر در هواپیمای هشدار دهنده e-2c در ان نزدیکی هربار صدای کنترل کنندگان زمینی لیبیایی ر امی شنیدند که خلبانان میگ دستور می داد برای قطع مسیر هواپیماهای f-14 به سرعت تغییر سمت دهند .

جنگنده های mig-23 لیبی ب هطور معمول به موشکهای راداری اپکس و گرمایاب اتول و افید مجهز می باشند . در حالی که افید گرمای خروجی را اشیانه یابی می کند اپکس هنگامی بیشترین تاثیر خود را دارد که به سوی دماغه هدف شلیک شود ( زیرا سطح مقطع راداری هواپیما در این زاویه بیشترین حد است ) . در ساعت 12:15 f-14 شماره 2 اعلام کرد که رادار خود را روی دومین فلاگر قفل کرده است . در کشمکشهای متعدد پیشین خلبانان لیبیایی چنین اقدامی را به کنترل کنندگان زمینی خود گزارش می کردند و انها نیز همواره به خلبانان دستور می دادند تا تغییر مسیر داده و به پایگاه باز گردند . ولی این بار به گفته مقامات امریکایی خلبانان میگ چنین هشداری نفرستادند .

حدود یک دقیق از ظهر گذشته بود که خلبان تامکت شماره یک گزارش داد : " بوگیها برای پنجمین بار مسیر مرا قطع کرده اند اکنون روبه روی من هستند داخل 20 مایل ( 32 کیلومتر ) { محدوده شلیک موشک اسپارو } سلاح اصلی { اسپارو } اماده " .

دیگر درنگ جایز نبود . افسر سیستم های جنگ افزار در کابین عقب کلیدی را فعال کرد و موشکها را مسلح کرد . خلبان شماره یک به اجرای مانور ادامه داد تا اینکه روی صفحه هاد نماد t شکل با دایره متعلق به سیستم کنترل اتش منطبق گردید . همچنان اسپارو اول از هواپیما جدا گردید وی در ساعت 12:1:20 با هیجان در رادیو فریاد زد : " فاکس 1 فاکس 1 ! " بدین مفهوم که او به دیگر هواپیماهای خودی حاضر در منطقه اطلاع دهد که یک موشک اسپارو با رمز فاکس 1 ( سایدو ایندور فاکس 2 ) را شلیک نموده است . موشک aim-7m از مسافت 22.2 کیلومتری در حالی به سوی میگ شماره 1 شلیک شد که هدف با سرعت 550 نات مشغول شتابگیری بود . خلبان شماره 1 حدود 12 ثانیه بعد دومین موشک اسپارو را نیز از حدود 18.5 کیلومتری به سوی همان هدف شلیک کرد . ولی با وجود این به نظر می رسید هر دو موشک در مراحل اول به سوی هدف هدایت شدند هر دو خطا رفتند و نتوانستند هدف را منهدم نمایند .

فلاگرها به جای انکه از مهلکه بگریزند شتاب گرفتند و به تعقیب ادامه دادند . انها اکنون در 9.5 کیلومتری تامکتها قرار داشتند و برای اولین بار وارد دید شدند و شناسایی گردیدند . در این هنگام دو f-14 از یکدیگر جدا گردیده و همچنان که هر دو جنگنده mig-23 در واکنش گردش تندی به سمت چپ یعنی تامکت شماره 2 نمودند تامکت شماره 1 نیز گردشی نیم دایره ای انجام داد و در پشت جتهای لیبیایی قرار گرفت .

در همین حین f-14 شماره 2 دست به کار شد و از برد 9.2 کیلومتری یک موشک اسپارو به سوی میگ شماره 2 شلیک کرد که انرا از روبه رو در هوا متلاشی ساخت و سپس به سمت راست گردش کرد " هدف نابود شد ! هدف نابود شد ! " تامکت شماره 1 که پس از جدا شدن بار دیگر به سمت راست گردش کرده بود فاصله خود را با پشت فلاگر کمتر کرد بود و پس از قفل شدن جستجو گر فرو سرخ موشک aim-9m سایدوایندور روی ان موشک را از برد نزدیک و خطرناک 2.8 کیلومتر شلیک کرد که وارد خروجی موتور میگ شماره 1 شد و انرا منهدم کرد . خلبان تامکت شماره 1 سپس به ارامی به ناو هواپیمابر اعلام داشت که " 2 فلاگر – 2 فلاگر متلاشی شدند . منطقه را ترک می کنیم . " دو خلبان لیبیایی با چتر به بیرون پریدند و یک هلی کوپتر نجات دیده شد که به منطقه نزدیک می گردید .

این نبرد هوایی هفت دقیقه ای ( 1 دقیقه و 16 ثانیه از اولین شلیک تا اخرین شلیک ) بحرانی تازه در عرصه سیاست بین المللی به وجود اورد . رهبران لیبی امریکاییان را به اجرای یک " حمله از پیش برنامه ریزی شده " به دو هواپیمای شناسایی غیر مسلح ان کشور متهم کردند . پنتاگون در پاسخ به اتهامات مقامات لیبی یک نوار ویدیویی دیدنی ضبط شده بوسیله تامکت شماره 1 را به ضمیمه صدای مکالمات خدمه دو هواپیما انتشار داد . تصاویر نوار ویدیویی به خوبی نمایانگر دو موشک اپکس و دو موشک افید در زیر بالهای mig-23 شماره 1 بودند . بنابراین اقدام خلبانان f-14 در دفاع از خود خواپیمای خود و ناوگان تحت حمایت خود مشروعیت یافت . طبق مقررات درگیری تصمیم گیری نهایی در مورد شلیک بر عهده فرمانده محلی ( در این مورد خلبان هواپیمای شماره 1 ) است و با وجود اینکه خلبانان در ان هنگام به درستی نمی دانستند که ایا جتهای لیبیایی مسلح و اماده شلیک بوده اند یا خیر سرعت روند وقایع به حدی بوده که رهبر دسته پروازی فرصت تماس با ناو هواپیمابر و کسب اجازه شلیک را نداشته است . در چنین شرایطی همه چیز به سرعت اتفاق می افتد و در نتیجه خلبانان نیز باید با همان سرعت فکر نمایند و راهی برای مقابله بیاندیشند . نبرد هوایی نزدیک - ارزیابی - نتیجه گیری و اقدام بسیار سریع می طلبد و جریمه تصمیم گیری اشتباه بسیار سنگین و جبران ناپذیر است . در مورد نوار ویدیویی نیز ساعتها طول کشید تا افسران اطلاعات نیرو دریایی امریکا با استفاده از روشهای بزرگنمایی و ارتقای کامپیوتری کیفیت تصاویر tcs دماغه تامکت وجود موشکهای هوا به هوا را در زیر بال و بدنه یکی از میگها کشف نماید . برد اپکس حدود 24 کیلومتر ( دلیل اینکه خلبان امریکایی در برد 22 کیلومتری تصمیم به انجام اولین شلیک گرفت ) و افید حدود 4.8 کیلومتر می باشد هر چند که ایم مقادیر در ارتفاع پایین کمتر است . به عقیده یکی از خلبانان پیشین جنگنده رفتار خلبانان لیبیایی از این نظر احمقانه بود که به دفعات با جنگنده های f-14 رودررو شدند زیرا این نشانه قصد خصمانه است . تعقیب کردن جتهای امریکایی در ارتفاعهای گوناگون نیز به همان اندازه خصمانه بود .