مريوان‌ مركز شهرستاني‌ به‌ همين‌ نام‌ است‌ كه‌ از شمال‌ به‌ شهرستان‌ سقز، از شرق‌ و جنوب‌ شرقي‌ به‌ شهرستان‌ سنندج‌، از جنوب‌ به‌ بخش‌ نوسود از شهرستان‌ پاوه‌ و از غرب‌ و شمال‌ غربي‌ به‌ خاك‌ عراق‌ محدوداست‌. شهر مريوان‌ در 125 كيلومتري‌ شمال‌ غربي‌ سنندج‌ قرار دارد.
شهرستان‌ مريوان‌ با جمعيتي‌ حدود 210787 نفر داراي‌ چهار بخش‌ است‌ و با مساحت‌ 5/3229 كيلومتر مربع‌، از نظر وسعت‌ پنجمين‌ شهرستان‌ استان‌ محسوب‌ مي‌شود به‌ جز شهر مريوان‌ شهرهاي‌ «سروآباد» و «چناره‌» در اين‌ شهرستان‌ قرار دارند.
سابقه‌ مريوان‌ به‌ پيش‌ از اسلام‌ باز مي‌گردد. با توجه‌ به‌ آثار باستاني‌ موجود، احتماملاً در دوره‌ پارت‌ و ساساني‌ اين‌ شهر از نقاط‌ مهم‌ ايران‌ محسوب‌ مي‌شد. درياچه‌ زيباي‌ زريوار نيز اين‌ نظر را مستند مي‌سازد كه‌ مريوان‌ سابقه‌ بسيار طولاني‌ در تاريخ‌ ايران‌ دارد.
مريوان‌ را در تاريخ‌ و متون‌ قديم‌ «مهروان‌»، متشكل‌ از واژه‌ «مهر» و «وان‌» به‌ معني‌ جايگاه‌ مهر، ناميده‌اند. اين‌ شهر به‌ علت‌ موقعيت‌ ميان‌راهي‌ بين‌ تيسفون‌ و تخت‌ سليمان‌، مراعه‌ و دينور از مراكز شهري‌ بسيار كهن‌ كردستان‌ بود. دردوران‌ اسلامي‌ و در قرن‌ سوم‌ ه . ق‌ اين‌ شهر به‌ دليل‌ داشتن‌ دو دژ به‌ نام‌هاي‌ «دژان‌» و «دزان‌» از شهرت‌ بسيار برخوردار بود. برخي‌ مريوان‌ را منسوب‌ به‌ «مروان‌بن‌ حكم‌ عرب‌» مي‌دانند.
قدمت‌ فعلي‌ شهر مريوان‌ به‌ حدود يك‌ قرن‌ پيش‌ مي‌رسد. در آن‌ زمان‌، يكي‌ از بزرگان‌ قاجار به‌ نام‌ «فرهاد ميرزا معتمدالدوله‌» كه‌ در اين‌ منطقه‌ حكومت‌ مي‌كرد به‌ دستور ناصرالدين‌شاه‌ قاجار در سال‌ 1282 ه . ق‌ قلعه‌اي‌ متحكم‌ در اين‌ شعر ساخت‌ كه‌ به‌ شاه‌آباد (دژشاهپور) مشهور شد بعدها در كنار همين‌ قلعه‌ نظامي‌، روستايي‌ به‌ نام‌ قلعه‌ «مريوان‌» نام‌ گذاري‌ شد شهر مريوان‌ تا سال‌ 1344 رسماً «دژ شاهپور» ناميده‌ مي‌شد.
marivan
مراكز ديدني: قلعه‌ هلوخان‌ (ايمام‌) از دوره‌ صفوي‌، درياچه‌ زريوار، پل‌ كاران‌، روستاي‌ ديدني‌ اورامانات‌ تخت‌، روستاي‌ دركي‌، آبشار كوبله‌، آبشار بل‌ و مقبره‌ پيرشاليار.