شهر سقز مركز شهرستاني به همين نام از استان كردستان است كه از شمال به شهرستان‌هاي مهاباد و مراغه از آذربايجان، از شرق به شهرستان ديواندره و از غرب به بانه محدود است. جمعيت اين شهرستان 208599 نفر و شهر ديگر آن صاحب است.
سقز در سرزمين اقوام مانايي ـ مادي، بر سر راه كارواني همدان به آذربايجان و دياربكر و موصل به زنجان و قزوين و ري قرار داشت و به دلي موقعيت چهار راهي، از مراكز مواصلاتي دنياي قديم بود.
درباره وجه تسميه اين شهر بايد گفت در نخستين اتحاد ماد، اين شهر با نام «ايزيرتا»، پايتخت مادها مطرح بود. در اين زمان، سركردگان ماد در اطراف شهر استحكاماتي براي خودساختند كه از آن جمله «زبويه» و «قپلانتوي» كنوني را مي‌توان نام برد. پس از آن سكاها به تجديد بناي شهر پرداختند و سقز را به نام اسكيت (ساكز» به عنوان پايتخت خود انتخاب كردند. نام امروز سقز از نام قوم سكا، اسكيت و سكز به يادگار مانده است و سكز احتمالاً همان ساكز است دو وجه تسميه ديگر نيز در مورد اين شهر نقل شده است.
مراكز ديدني: بازار سقز، مسجد دو مناره، مسجد شيخ مولاناآباد، مسجد جامع تورجان، تپه باستاني زبويه، كاروانسراي سقز، بافت قديمي شهر سقز
__________________
سنندج مركز اين شهرستان و استان كردستان است كه در فاصله 520 كيلومتري جنوبي غربي تهران در مسير آسفالته مياندوآب ـكرمانشاه و زنجان ـ كرمانشاه قرار دارد. به دليل كوهستاني بودن منطقه كردستان، شهر سنندج كه داراي دشت، قشلاق و رودخانه است، همشه عامل جذب عشاير كوچ‌روي كرد بوده است.
اين شهرستان داراي شهر ديگري به نام «شوشيه» است و جمعيت آن طبق برآورد سال 1379، 388138 نفلر بوده است.
وجه تسميه شهر سنندج (سنه يا سنه دژ) كه از شهرهاي كهن و مقدس است به آيين مهر و زردشت د اين بخش ايران باز مي‌گردد. ارتباط اين شهر و نواحي مجاور آن با اساطير پهلواني آريايي از اهميت و قدمت اين شهر حكايت مي‌كند. اين شهر در قديم روي تپه بزرگي در كنار رودخانه قشلاق به نام «پيالكه توش نوذر» قرار داشته. قلعه حسن‌آباد كه دژي ساساني بود، نزديك اين شهر واقع بود و هماره به عنوان پادگاني براي حمايت از اين شعر عمل مي‌كرد.
شعر كهن «سنه‌دژ» احتمالاً در اثر زلزله و هجوم مغول ويران شد و تا زمان صفوي به صورت دهكده‌اي به حيات خود ادامه داد. مركز حكومتي اين شهر پس از ويراني، به قلعه حسن‌آباد منتقل شد. شهر جديد سنندج در دوره صفوي و در روزگار شاه‌صفي در سال 1046 ه . ق توسط «سليمان‌خان اردلان» پايه گذاري شد.
سليمان خان مركز حكومت را از قلعه‌هاي حسن آباد و پلنگان به شهر سنه منتقل و اقدام به آباد ساختن آن نمود. وي قلعه حكومتي را با استحكام تمام در بالاي تپه‌اي بنا نهاد و عمارات، حمام، مسجد و بازار را در خارج و اطراف قلعه ساخت. او با احداث يك رشته قنات در دشت «سرنووي» در فاصله هزار قديمي شهر كه در سال 1309 ه . ق در اثر توسعه شهر داخل محدوده شهر شده بود آب را به داخل شهر و ميان قلعه هدايت كرد.
گسترش شهر مربوط به زمان «امان‌الله خان اردلان» است. او قلعه حكومتي را توسعه دادو چندين تالار و عمارت در آنجا ساخ و در فاصله سال‌هاي 30ـ1220 ه . ق با احداث عمارت‌هاي، بازار، كاروان‌سرا و مسجد از جمله مسجد معروف به «دالاحسان» در ميان شهر به توسعه شهر پرداخت. همچنين در سال 1222 ه . ق باغ و عمارت خسروآباد را توسعه بخشيد.
گفتني است سنندج به لحاظ موقعيت جغرافييايي و ف7عاليت‌هاي شهرسازي عصر صفوي و قاجار، از بافت شهري سنتي با ارزشي برخوردار است كه بناهاي مسكوني و عام‌المنفعه متعددي مانند حمام، مساجد، بازار و تكيه در آن باقي مانده است.
مراكز ديدني: بافت قديمي شهر سنندج، مسجد دارالاحسان، مسجد دارالامان (مسجد والي)، بازار قديمي و بازار سرتپوله، مسجد رشيد قلعه بيگي، مسجد ميرزا فرج‌الله، قرآن نگل در مسجد روستاي نگل، مسجد وزير، مسجد خورشيد لقاخانم، مسجد وكيل، مسجد و تكيه عبدالله بيگ، مسجد ملااحمد قيامتي، مسجد آويهنگ، كليساي سنندج، امامزاده پير عمر، امامزاده هاجر خاتون امامزاده طاقه گوره، مقبره شرف‌الملك، بقعه شيخ‌نجم‌الدين، پل قشلاق، حمام پاشاخان، حمام خان، حمام دوخزينه، حمام شيشه، حمام صلاحي، حمام عبدالخالق، حمام وكيل الملك، عمارت آصف ديوان، عمارت و باغ آيت‌الله مردوخ، عمارت امجدالاشراف، عمارت سرهنگ آزموده اردلان، مجموعه عمارت شيخ محمدباقر غياثي، خانه گله‌داري، خانه مجتهدي، عمارت مشير ديوان، خانه معمارباشي، عمارت ملالطف‌الله شيخ‌الاسلام، عمارت ملك‌التجار، عمارت وكيل الملك، عمارت خسروآباد، ساختمان شهرداري، باغ اميريه، باغ امانيه، آبيدر، موزه سنندج و موزه تاريخ طبيعي.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)