معرفی مقابر بزرگان استان كردستان





بقعه پیر خضر
در روستای " پیرخضر" در دو كیلومتری بیجار بقعه ای به همین نام وجود دارد. این بنا دارای محوطه ای چهار ضلعی با گنبدی شـَلجَمی (اگر دو قوس از دایره بر سطحی محیط شود كه هر دو از نصف دایره طولشان بیشتر باشد و قوس آن دو یر دو جانب باشد آن شكل را شلجمی گویند) است كه با سنگ لاشه و آجر خشت و سنگ های حجاری شده بنا شده و مدفن یكی از عرفا و سادات منطقه، معروف به " پیرخضر" است. تاریخ سنگ نبشته قدیمی روی مزار مشخص نیست، اما نوع خط ، قدمت ساختمان را به دوره صفوی می رساند. این بقعه در سال 1378 به وسیله میراث فرهنگی كردستان به طور كامل مرمت شد.
مقبره شرف الملك
این بنا در انتهای خیابان كشاورز سنندج واقع است. روی تپه شرف الملك كه گورستان است، دو ساختمان قدیمی جدا از هم قرار دارد كه یكی از آنها به " علی اكبرخان شرف الملك" پسر مرحوم " محمد صادق خان" پسر "امان الله خان بزرگ"، از والیان كردستان تعلق دارد. بنا به صورت مكعب ساده با گنبدی بر فراز آن است. در این مقبره كه به مقبره" شیخ محمود نودشه ای" نیز معروف است، برخی از اعضای خانواده اردلان نیز دفن شده اند. این مقبره فقط روزهای جمعه برای ذكر دعا و قرائت قرآن باز است.
مقبره شیخ محمد باقر غیاثی
این مقبره كه حدود 50 سال پیش روی تپه شرف الملك سنندج ساخته شد، به یكی از عرفای اواخرعصر قاجار، " شیخ محمد باقر غیاثی" تعلق دارد. بنا دارای محوطه ای مربع شكل با سقف گنبدی است كه از داخل به روش بسیار زیبایی آینه كاری شده است. در این مكان روزهای پنج شنبه و جمعه دعا خوانی و قرائت قرآن برگزار می شود.
مقبره شیدای نازار
این بنا در بلندترین نقطه كوه " شیدا " در شمال شرقی روستای " ظفرآباد" از توابع قروه قرار دارد و از هر سو قابل رؤیت است. این بنا با محوطه ای مربع شكل، حدود 9 متر ارتفاع دارد. بنا از آجرهای قرمز به ابعاد 5×22×22 سانت با قوس های سلجوقی ایلخانی ساخته شده و زمان احداث آن به طور دقیق مشخص نیست. در داخل ، طاقچه هایی در اطراف، با قوس های پاتو و شبدری، گچ كاری و گچ زبره دیده می شود كه حاصل ابتكار استادكاران آن دوره است. دركتاب" تحفه ناصری" آمده :" در این بنا سبحان وردی خان جدّ امان الله خان بزرگ، والی كردستان، معاصر نادر افشار مدفون است". شیدا را" شیدای نازار" هم می گویند. این بنا یاد آور بناهای پیش از اسلام و به صورت چهار طاقی است و مرمت آن احتمالاً سال 1167 هـ.ق هم زمان با دفن " سبحان وردی خان" در آن است.
بقعه شیخ نجم الدین
بقعه" شیخ نجم الدین نقشبندی" در روستای " امروله" از شهرستان سنندج ، به یكی از مشایخ طریقت نقشبندی تعلق دارد. این بنا دارای یك فضای مربع با ایوان ستون دار چوبی است كه با سنگ و آجر ساخته شده و از دوره قاجار به جای مانده است.