هایکو

[mozhgan]

taifuu no kokoro sasau beki hi o tenzu

Katou Shuson
--------
هنگامه توفان
به قوی داری دل
چراغی برمی افروزیم
-------
کاتو شوسن

[mozhgan]

umi o kou kai fuurin no nariyamazu

Takahashi Etsuo

-----------
زنگوله های صدفين
از صدا باز نمی ایستند
که بيقرار دريایند
.........
تاکاهاشی اتسواو

[mozhgan]

aki ga kuru utsukushii nooto nado soroeru

Sakaguchi Gaishi

--------

پاييز خواهد آمد
بايد قشنگ ترين دفترهایم را در آورم

.....

ساکاگوچی گايشي

[mozhgan]

suterareshi koumori kasaya aki no kaze

Jack Stamm

-----------
به دور افکنده شده چتر سياه !

پاييز وزيدن گرفته است

[mozhgan]

ماه تابستان

蚊屋を出て
また障子あり
夏の月


Kaya wo dete
Mata shouji ari
Natsu no tsuki


بیرون پشه بند
باز پشه های کاغذیست
ماه تابستان


­­شاعر: نايتو جوسو (شاگرد باشو)؛

فصل هايكو:تابستان

فصل واژه ها: پشه بند؛ ماه تابستان

کلمات دشوار:

پشه بند: Kaya
.پرده هاي كاغذي كه ديوارها و درب و پنجره هاي خانه هاي سنتي ژاپني را با آن مي ساختند:
Shouji

نشانه شناسی: پشه بند: نماد خانه و مأمنماه: نماد حقيقت كه هر سالكي در جستجوي آن است.

پیش زمینه ی لازم:

الف) در زبان ژاپني اصطلاح ترك خانه كردن و بيرون رفتن از خانه به معني راهب شدن است.يعني وقتي مي گويند كسي خانه را ترك كرده بدين معني است كه در دير اقامت گزيده و به جرگه سالكان طريق درآمده است.
ب) در ژاپن پشه بند را در داخل اتاق هاي خانه به منظور در امان ماندن از گزند حشرات برپا مي كردند

معنی هایکو:شاعر نيمه شبي تابستاني براي ديدن ماه از پشه بند خود بيرون مي آيد.اما متوجه مي شود كه هنوز در داخل اتاق محصور است و پرده هاي كاغذي اجازه ديدن ماه را به او نمي دهند و فقط طرح مبهمي از ماه از پشت پرده هاي كاغذي پيداست

منظور شاعر:بيرون آمدن از پشه بند ناخودآگاه ترك خانه كردن و راهب شدن را به ذهن خواننده ژاپني متبادر مي كند. شاعر در جستجوي حقيقت (ديدن ماه) پشه بند امن خود را ترك مي كند؛ اما متوجه مي شود كه رسيدن به حقيقت به اين سادگي ممكن نيست و هنوز پرده هايي جلوي چشم (چشم دل) او را گرفته اند.مقصود اين است كه براي راه بردن به حقيقت تنها راهب شدن و سرتراشيدن و دعا خواندن و تسبيح گرداندن و اقامت در دير و ازدواج نكردن و گوشت نخوردن و ... كافي نيست و سالك واقعي بايد به راستي در از بين بردن تمام علقه هاي اين جهاني خويش يعني هر آنچه كه ذهن او را از فكر كردن به حقيقت منحرف مي سازد بكوشد

[mozhgan]

子を殴ちし 長き一瞬
天の蝉

　　



Ko wo uchishi

Nagaki isshun

Ama no semi


پس از تنبيه فرزند
لحظه­ های طولانی
زنجره های آسمان


فوشی­او آکی­موتو



بيان دقيق احساسات و عواطف يکی از بنيادی ­ترين دلايل برقراری ارتباط است. اما گاهی شکل ارتباط يا ابزاری که به عنوان رسانه ارتباط به کار می ­رود (مثلا زبان برای ادبيات و رنگ و ابزار برای نقاشی) ممکن است محدوديت­هايی برای برقراری ارتباط ايجاد کنند که مانع از انتقال دقيق احساسات شوند.در قالب ادبی کوتاهی مانند هايکو مجالی برای توصيف­های طول و دراز، ترسيم تصاوير گوناگون و بيان مفصل آنچه در دل شاعر می­گذرد وجود ندارد. پس سراينده هايکو به ناچار دست به دامان اشاره و کنايه و استعاره می­شودهايکوی بالا نمونه بسيار خوبی برای اين ايجاز حاصل از به کار بستن اشاره ­ها و کنايه ­هاست. شاعر فرزند خود را به خاطر اشتباهی که مرتکب شده تنبيه می­کند اما بلافاصله دچار عذاب و اندوهی سنگين می­شود و سکوت تلخی تمام روحش را در بر می­گيرد. گويی تنها چيزی که اين سکوت سنگين را می­شکند صدای بال زدن حشراتی است که از بالا به گوش می­رسدبند اول يعنی "پس از تنبيه فرزند" رخداد واقعی را به تصوير می­کشد، "لحظه ­های طولانی" طولانی به نظر رسيدن سکوت ناخوشايند پس از تنبيه فرزند را نشان می­دهد و "زنجره­ های آسمان" برگ برنده شاعر برای نشان دادن احساس خود و عمق سکوت دردناکش استدر ضمن زنجره " فصل­واژه تابستانی" يا "تابستان­واژه" است. (اصطلاح اول از عباس پاشاي و اصطلاح دوم از عباس حسين ­نژاد است)

[mozhgan]

برای گل آفتابگردان



اينوما توئورو:


太陽に
叱られて立つ
向日葵か


همچنان ايستاده
جلوی سرزنش آفتاب
گل آفتابگردان



ايوا شيتا اِمی کو:



私の部屋
のぞかないでよ
向日葵


اتاق مرا
دزدکی نگاه نکن
گل آفتاب­گردان



تاته ايوا توشی ئو:



大向日葵
なぜきみひとり
項垂れて


آفتاب­گردان بزرگ
چرا فقط تو
از پا افتاده­ ای




ساتو ماساکو:



向日葵の
百の眼をもつ
一本気



به يک جا می­نگرد
گل آفتاب­گردان
با صد چشم




کوری­ياما کِی کو:


顔よりも
大き向日葵
抱く少女


در آغوش دخترک
گل آفتاب­گردانی
بزرگ­تر از صورتش




اودا نوری­ئو:


向日葵の
千の笑顔に
振り向けり


به عقب نگاه می­کنم
صورت خندان
هزار آفتاب­گردان




سومی­دا کيوکو:


向日葵の
万に見られて
ゐる不安


هزاران گل آفتاب­گردان
مرا نگاه می­کنند
دلواپسی



تاچی­با ناساکی:


向日葵の
花首疲れ
陽が沈む


خسته می­شود
گردن آفتاب­گردان
غروب خورشيد



نوماگوچی نوموگی­فو:


絵日記の
向日葵の瞳の
笑ひけり


بچه ­ها مسخره می­کنند
گل آفتاب­گردان
دفتر خاطراتم را




يازاگی سومی­کو:


向日葵の
かたちに風の
リフレイン


بر پيکر آفتاب­گردان
ترجيع ­بندِ باد

[mozhgan]

«جيو_ني»
اي شكارچي سنجاقك
امروز او
چقدر پرواز كرده بود


« سو استنفورد»
يورش مي‌برد بر پهناي سنگ
سايه‌ي درخت افتاده


« ايسا»
راه مي‌روم،
سايه‌ام در كنارم
به تماشاي ماه


ايستاده در دشت
مشت‌هاي گره كرده
آسمان ابري بود



« آ.ن»
پايين آمدند ابرها تا حس كند آسمان را
پروانه

[mozhgan]

هایکوهایی برای گربه (1)

برگی در باد
گربه ی ما با پایش
دمی آن را نگه می دارد

ایسا

گربه ی سیاه و سفید
در دهان پشمالویش
یک پرنده ی مرده

گربه بیرون در
با موج باد این سو و آن سو می رود
میو میوی شکوه آمیزش

در برابر نرده ی سنگی
گربه نشسته روی برگ های خیس
سرش را تکان می دهد

نفس گربه
موهای سیاه و سفید شکمش
بالا و پایین می رود

[mozhgan]

هایکوهایی برای گربه (2)

گربه ی گرد و تپلی
خوابیده در سبد نان
به سختی خود را گلوله کرده است

گربه با خرخری بلند
خودش را به من می مالد
یله روی زمین

آهسته خر خر می کند
گربه ی سیاه و کوچکما
گاهی که کنار من می خوابد

گربه خوابش برد
پایی که می لیسید
هنوز در هوا خم است

خورشید غروبی می تابد
به موهای گربه
ذره های درخشان نور