حیــــــــــــــــــدر بابایه سلام (شهـــــــــریار)

[Sara12]

حيدربابا ، ملا ابراهيم وار ، يا يوْخ ؟

مکتب آچار ، اوْخور اوشاقلار ، يا يوْخ ؟

خرمن اوْستى مکتبى باغلار ، يا يوْخ ؟

مندن آخوندا يتيررسن سلام

ادبلى بير سلامِ مالاکلام


ترجمه فارسی



حيدربابا ، بگوى که ملاى ده کجاست ؟

آن مکتب مقدّسِ بر پايِ ده کجاست ؟

آن رفتنش به خرمن و غوغاى ده کجاست ؟

از من به آن آخوند گرامى سلام باد !

عرض ارادت و ادبم در کلام باد !

نوشته لاتین


Heyder Baba, Moll’ Ibrahim var, ya yok?

Mekteb açar, okur usaklar, ya yok?

Hermen üstü mektebi baglar, ya yok?

Menden ahonda yetirersen selâm,

Edebli bir selâm-i mâ lâkelâm.

ترجمه انگلیسی

Haydar Baba, does Mulla Ibrahim still live or not?

Does he still open his school for the children or not?

Does he shut his school at harvest time or not?

Convey my greeting to the teacher
.
Convey with special respect and words.

ترجمه استانبولی

Haydar Baba, Molla İbrahim var mı, yoksa yok mu?

Mektep açar mı, okuyor mu çocuklar, yoksa yok mu?

Harman vakti mektebi kapatıyor mu, yoksa yok mu?

Benden hocaya eriştirirsin selām,

Edepli, söz götürmez bir selām.

[Sara12]

(٤٨)

خجّه سلطان عمّه گئديب تبريزه

آمما ، نه تبريز ، کى گلممير بيزه

بالام ، دورون قوْياخ گئداخ ائمميزه

آقا اؤلدى ، تو فاقيميز داغيلدى

قوْيون اوْلان ، ياد گئدوْبَن ساغيلدى


ترجمه فارسی


تبريز بوده عمّه و سرگرم کار خويش

ما بى خبر ز عمّه و ايل و تبار خويش

برخيز شهريار و برو در ديار خويش

بابا بمرد و خانة ما هم خراب شد

هر گوسفندِ گم شده ، شيرش برآب شد


نوشته لاتین

Hecce Sultan emme gedib Tebriz’e,

Amma ne Tebriz ki, gelemmir bize,

Balam durun, koyak gedek evmize,

Aga öldü, tufakimiz dagildi,

Koyun olan yad gediben sagildi.

ترجمه انگلیسی

'Khajja Sultan's aunty has gone to Tabriz,

But let alone Tabriz, she cannot even come to our house.

Children get up and let us go to our own home;

Our headman died and our livelihood ended

Those who are like sheep, will be milked by others.

ترجمه استانبولی

Hatce Sultan hala gitmiş Tebriz’e,

Ama ne Tebriz ki gelemiyor bize,

Yavrum kalkın bırakalım gidelim evimize,

Baba öldü birliğimiz dağıldı,

Ne kadar koyun varsa yabana gidip sağıldı

[Sara12]

(٤٩)

حيدربابا ، دوْنيا يالان دوْنيادى

سليماننان ، نوحدان قالان دوْنيادى

اوغول دوْغان ، درده سالان دوْنيادى

هر کيمسَيه هر نه وئريب ، آليبدى

افلاطوننان بير قورى آد قاليبدى


ترجمه فارسی

دنيا همه دروغ و فسون و فسانه شد

کشتيّ عمر نوح و سليمان روانه شد

ناکام ماند هر که در اين آشيانه شد

بر هر که هر چه داده از او ستانده است

نامى تهى براى فلاطون بمانده است


نوشته لاتین

Heyder Baba, dünya yalan dünyadi,

Süleyman’dan, Nuh’dan kalan dünyadi,

Ogul dogan, derde salan dünyadi,

Her kimseye her ne verib alibdi,

Eflatun’dan bir kuru ad kalibdi.

ترجمه انگلیسی

Haydar Baba, the world is a false one,

It has remained so from Solomen and Noah.

It has given birth to its sons, and put them in trouble.

It has taken away what has given to anyone,

From Plato remained only one name.


ترجمه استانبولی


Haydar Baba, dünya yalan dünyadır,

Süleyman’dan Nuh’tan kalan dünyadır,

Oğul doğuran, derde salan dünyadır,

Her kimseye her ne vermişse almıştır,

Eflatun’dan bir kuru ad kalmıştır.

[Sara12]

(٥٠)

حيدربابا ، يار و يولداش دؤندوْلر

بير-بير منى چؤلده قوْيوب ، چؤندوْلر

چشمه لريم ، چيراخلاريم ، سؤندوْل
ر
يامان يئرده گؤن دؤندى ، آخشام اوْلدى

دوْنيا منه خرابه شام اوْلدى

ترجمه فارسی

حيدربابا ، گروه رفيقان و دوستان

برگشته يک يک از من و رفتند بى نشان

مُرد آن چراغ و چشمه بخشکيد همچنان

خورشيد رفت روى جهان را گرفت غم

دنيا مرا خرابة شام است دم به دم



نوشته لاتین


Heyder Baba, yaru yoldas döndüler,

Bir-bir meni çölde koyub, çöndüler,

Çesmelerim, çirahlarim, söndüler,

Yaman yerde gün döndü, aksam oldu,

Dünya mene harâbe-i sâm oldu


ترجمه انگلیسی



Haydar Baba, friends and comrades turned away,

Left me one by one in a deserted place and returned,

My springs and lights died down.

The sun set and the night fell at a critical place,

The world became like the ruins of Damascus for me.

ترجمه استانبولی

Haydar Baba, yār ve yoldaş döndüler,

Bir bir beni çölde bırakıp çekildiler,

Çeşmelerim, çerağlarım söndüler,

Kötü yerde gün döndü, akşam oldu,

Dünya bana Şam harabesi oldu.

[Sara12]

(٥١)

عم اوْغلينان گئدن گئجه قيپچاغا

آى کى چيخدى ، آتلار گلدى اوْيناغا

ديرماشيرديق ، داغلان آشيرديق داغا

مش ممى خان گؤى آتينى اوْيناتدى

تفنگينى آشيردى ، شاققيلداتدى


ترجمه فارسی

قِپچاق رفتم آن شب من با پسر عمو

اسبان به رقص و ماه درآمد ز روبرو

خوش بود ماهتاب در آن گشتِ کو به کو

اسب کبودِ مش ممى خان رقص جنگ کرد

غوغا به کوه و درّه صداى تفنگ کرد


نوشته لاتین

Emogluynan geden gece Kipçag’a,

Ay ki çikdi, atlar geldi oynaga,

Dirmasirdik, dagdan asirdik daga,

Mesmemi Han göy atini oynatdi,

Tüfengini asirdi, sakkildatdi.


ترجمه انگلیسی


The night that I went to Gipchagh with my cousin,

When the moon rose, the horse began prancing round,

We climbed from one mountain to another,

MashMami Khan rode his blueblack horse

Pulled free his rifle and fired off a shot.


ترجمه استانبولی

Amca oğluyla gittiğimiz gece, Kıpçağa,

Ay ki çıktı atlar başladı oynamağa,

Tırmanıyorduk, dağdan aşıyorduk dağa,

Meşmemi Han kır atını oynattı,

Tüfeğini aşırdı şakıldattı.

[Sara12]

(٥٢)

حيدربابا ، قره کوْلون دره سى

خشگنابين يوْلى ، بندى ، بره سى

اوْردا دوْشَر چيل کهليگين فره سى

اوْردان گئچر يوردوموزون اؤزوْنه

بيزده گئچک يوردوموزون سؤزوْنه

ترجمه فارسی

در درّة قَره کوْل و در راه خشگناب

در صخره ها و کبک گداران و بندِ آب

کبکانِ خالدار زرى کرده جاى خواب

زانجا چو بگذريد زمينهاى خاک ماست

اين قصّه ها براى همان خاکِ پاک ماست

نوشته لاتین

Heyder Baba, Kara gölün deresi,

Hosgenâb’in yolu, bendi, beresi,


Orda düser çil kehligin feresi,
Ordan keçer yurdumuzun özüne
,
Biz de keçek yurdumuzun sözüne.

ترجمه انگلیسی

Haydar Baba the valley of Gara Gol,

Khoshkanab's road, twists and turns
;
There the grey partridge raises her chicks,

From here we go to our village

Let us return to the story of our village.

ترجمه استانبولی

Haydar Baba, Kara Göl’ün deresi,

Huşgenabın yolu, bendi, arkı,

Orda düşer çil kekliğin yavrusu,

Ordan geçer yurdumuzun kendisine,

Biz de geçelim yurdumuzun sözüne.

[Sara12]

(٥٣)


خشگنابى يامان گوْنه کيم ساليب ؟

سيدلردن کيم قيريليب ، کيم قاليب ؟

آميرغفار دام-داشينى کيم آليب ؟

بولاخ گنه گليب ، گؤلى دوْلدورور ؟

ياقورويوب ، باخچالارى سوْلدورور ؟

ترجمه فارسی

امروز خشگناب چرا شد چنين خراب ؟

با من بگو : که مانده ز سادات خشگناب ؟

اَمير غفار کو ؟ کجا هست آن جناب ؟

آن برکه باز پر شده از آبِ چشمه سار ؟

يا خشک گشته چشمه و پژمرده کشتزار ؟

نوشته لاتین

Hosgenâb’i yaman güne kim salib?

Seyyidlerden kim kirilib, kim kalib?

Amir Gafar dam dasini kim alib?

Bulak gene gelib gölü doldurur
,
Ya kuruyub, bahçalari soldurur.

ترجمه انگلیسی


Who has put Khoshkanab in this position?

Among the sayyids who lives and who doesn't?

Who has brought Amir Gafar's house?

Does the spring still run and fill the pool?

Or is it dried up and the orchards withered away?


ترجمه استانبولی

Huşgenabı kötü güne kim atmış?

Seyyidlerden kim ölmüş, kim kalmış?

Āmir Gaffar’ın damını taşını kim almış?

Pınar yine gelip gölü dolduruyor mu?

Yoksa kuruyup bahçeleri solduruyor mu?

[Sara12]

(٥٤)

آمير غفار سيدلرين تاجييدى

شاهلار شکار ائتمه سى قيقاجييدى

مَرده شيرين ، نامرده چوْخ آجييدى

مظلوملارين حقّى اوْسته اَسَردى

ظالم لرى قيليش تکين کَسَردى

ترجمه فارسی

آميرغفار سرورِ سادات دهر بود

در عرصه شکار شهان نيک بهر بود

با مَرد شَهد بود و به نامرد زهر بود

لرزان براى حقِّ ستمديدگان چو بيد

چون تيغ بود و دست ستمکار مى بريد


نوشته لاتین

Amir Gafar seyyidlerin taciydi,

Sahlar sikar etmesi kiykaciydi,

Merde sirin, nâmerde çok aciydi,

Mazlumlarin hakki üste eserdi,

Zalimleri kiliç tekin keserdi.

ترجمه انگلیسی

Amir Gafar was the Sayyid's leader,

His blocking of the shahs as they made their way was

amazing.

He was sweet towards good men, but bitter to bad ones.

He trembled for the right of victims,

And stood against oppressors like a sword.

ترجمه استانبولی

Āmir Gaffar seyyidlerin tacıydı,

Şahları avlaması, çaprazıydı,

Merde tatlı, nāmerde çok acıydı,

Mazlumların hakkı üstüne titrerdi,

Zalimleri kılıç gibi keserdi.

[Sara12]

(٥٥)

مير مصطفا دايى ، اوجابوْى بابا

هيکللى ،ساققاللى ، توْلستوْى بابا

ائيلردى ياس مجلسينى توْى بابا

خشگنابين آبروسى ، اَردَمى

مسجدلرين ، مجلسلرين گؤرکَمى

ترجمه فارسی

مير مصطفى و قامت و قدّ کشيده اش

آن ريش و هيکل چو تولستوى رسيده اش

شکّر زلب بريزد و شادى ز ديده اش

او آبرو عزّت آن خشگناب بود

در مسجد و مجالس ما آفتاب بود

نوشته لاتین

Mir Mustafa dayi, uca boy baba,

Heykelli, sakkalli, Tolustoy baba,

Eylerdi yas meclisini, toy baba,

Hosgenâb’in âb-i rûsu, erdemi,

Mescidlerin, meclislerin görkemi.

ترجمه انگلیسی

Uncle Mir Mustafa was a tall grand father;

Handsome and bearded, he looked like an older Tolstoy.

He could turn a mourning party to a wedding one.

He upheld the honour of Khoshkanab.

He embellished the appearance of mosques and gatherings.

ترجمه استانبولی
Mir Mustafa dayı yüce boy baba,

Heykelli, sakallı Tolstoy baba,

Eylerdi yas meclisini toy baba,

Huşgenabın yüzsuyu, fazileti,

Mescitlerin, meclislerin gösterişlisi.

[Sara12]

مجدالسّادات گوْلردى باغلارکيمى

گوْروْلدردى بولوتلى داغلارکيمى

سؤز آغزيندا اريردى ياغلارکيمى

آلنى آچيق ، ياخشى درين قاناردى

ياشيل گؤزلر چيراغ تکين ياناردى


ترجمه فارسی

مجدالسّادات خندة خوش مى زند چو باغ

چون ابر کوهسار بغُرّد به باغ و راغ

حرفش زلال و روشن چون روغن چراغ

با جَبهتِ گشاده ، خردمند ديه بود

چشمان سبز او به زمرّد شبيه بود


نوشته لاتین

Mecdüssâdât gülerdi baglar kimi,

Guruldardi, buludlu daglar kimi,

Söz agzinda erirdi yaglar kimi,

Alni açik, yaksi, derin kanardi,

Yasil gözler çirag tekin yanardi.


ترجمه انگلیسی

Majdalsadat laughed like orchards,

Her voice was like cloudy mountains,

Words melted in her mouth like cream;

She had an open face and deep understanding,

Her green eyes shone with a bright light.

ترجمه استانبولی

Mecdüssādat gülerdi bağlar gibi,

Gürülderdi bulutlu dağlar gibi,

Söz ağzında erirdi yağlar gibi,

Alnı açık, güzel, derin anlardı,

Yeşil gözler çerağ gibi yanardı.