حیــــــــــــــــــدر بابایه سلام (شهـــــــــریار)

[Sara12]

(٣٧)

شجاع خال اوْغلونون باکى سوْقتى

دامدا قوران سماوارى ، صحبتى

ياديمدادى شسلى قدى ، قامتى

جؤنممه گين توْيى دؤندى ، ياس اوْلدى

ننه قيزين بخت آيناسى کاس اوْلدى

ترجمه فارسي

آمد ز بادکوبه پسرخاله ام شُجا

با قامتى کشيده و با صحبتى رسا

در بام شد سماور سوقاتيش به پا

از بختِ بد عروسى او شد عزاى او

آيينه ماند و نامزد و هاى هايِ او

نوشته لاتين

Sücâ haloglunun Baki savgati,

Damda kuran samavari, söhbeti,

Yadimdadi sestli keddi, kameti,

Cünemmegin toyu döndü, yas oldu,

Nene Kiz’in baht aynasi kâs oldu.


ترجمه انگليسي

Cousin Shuja's gift from Baku,

His setting up the Samovar and chatting on the roof,

I remember his tall and handsome appearance.

His death turned his wedding into mourning,

The fortune mirror of Nana Giz became blurred.


ترجمه استانبولي

Şuca teyzeoğlunun Bakū hediyesi,

Damda kurduğu semaveri, sohbeti,

Hatırımdadır düzgün boyu, kameti,

Genç ölünün düğünü döndü yas oldu,

Nene Kız'ın baht aynası kırıldı.

[Sara12]

(٣٨)


حيدربابا ، ننه قيزين گؤزلرى

رخشنده نين شيرين-شيرين سؤزلرى

ترکى دئديم اوْخوسونلار اؤزلرى

بيلسينلر کى ، آدام گئدر ، آد قالار

ياخشى-پيسدن آغيزدا بير داد قالار

ترجمه فارسي

چشمانِ ننه قيز به مَثَل آهوى خُتَن

رخشنده را سخن چو شکر بود در دهن

ترکى سروده ام که بدانند ايلِ من

اين عمر رفتنى است ولى نام ماندگار

تنها ز نيک و بد مزه در کام ماندگار

نوشته لاتين


Heyder Baba, Nene Kizin gözleri,

Raksende’nin sirin-sirin sözleri,

Türki dedim, okusunlar özleri,

Bilsinler ki, adam geder ad kalar,

Yahsi-pisden agizda bir dad kalar.

ترجمه انگليسي

Haydar Baba, the eyes of Nana Giz,

Rakhshanda's very sweet words,

I wrote in Turkish so they can read
,
They ought to know that man passes, only name remains,

Only a taste remains from good and bad.

ترجمه استانبولي

Haydar Baba, Nene Kız'ın gözleri,

Rahşende'nin tatlı tatlı sözleri,

Türkçe dedim okusunlar kendileri
,
Bilsinler ki adam gider, ad kalır,

Güzelden pisten ağızda bir tat kalır

[Sara12]

)
ياز قاباغى گوْن گوْنئيى دؤيَنده

کند اوشاغى قار گوْلله سين سؤيَنده

کوْرکچى لر داغدا کوْرک زوْيَنده

منيم روحوم ، ايله بيلوْن اوْردادور

کهليک کيمين باتيب ، قاليب ، قاردادور

ترجمه فارسي

پيش از بهار تا به زمين تابد آفتاب

با کودکان گلولة برفى است در حساب

پاروگران به سُرسُرة کوه در شتاب

گويى که روحم آمده آنجا ز راه دور

چون کبک ،‌ برفگير شده مانده در حضور


نوشته لاتين


Yaz kabagi gün güneyi döyende,
Kend usagi kar güllesin sövende,
Kürekçiler dagda kürek züvende,
Menim ruhum ele bilin ordadir,
Kehlik kimi batib kalib, kardadir.

ترجمه انگليسي

Before spring the sun is far off,
The village children loved playing snowball,
The snow shoveller shovels snow from the roofs,
As if my soul is still there
Like a partridge fallen down and remained in the snow.

ترجمه استانبولي

Yaza doğru güneş güneyi dövünce,
Köy çocukları kar topunu sevince,
Kayakçılar dağda kayak kayınca,
Benim ruhum öyle bilin ordadır,
Keklik gibi batmış, kalmış, kardadır

[Sara12]

(٤٠)
قارى ننه اوزاداندا ايشينى
گوْن بولوتدا اَييرردى تشينى
قورد قوْجاليب ، چکديرنده ديشينى
سوْرى قالخيب ، دوْلائيدان آشاردى
بايدالارين سوْتى آشيب ، داشاردى

ترجمه فارسي

رنگين کمان ،‌ کلافِ رَسَنهاى پيرزن
خورشيد ، روى ابر دهد تاب آن رسَن
دندان گرگ پير چو افتاده از دهن
از کوره راه گله سرازير مى شود
لبريز ديگ و باديه از شير مى شود

نوشته لاتين

Kari Nene uzadanda isini,
Gün bulutdan eyirerdi tesini,
Kurd kocalib, çekdirende disini,
Sürü kalkib dolayidan asardi,
Badyalarin südü asib-dasardi.

ترجمه انگليسي
When Granny stretched out her spinning wheel,
And the sun spun its cotton in the cloud,
When the aged wolf lost its teeth.
The herd rose and leaped over the other road,
The milk bowls overflowed with milk.

ترجمه استانبولي

İhtiyar Nene uzatınca işini,
Güneş bulutta eğirirdi iği,
Kurt kocalıp çektirince dişini,
Sürü kalkıp etraflardan aşardı,
Bakraçların sütü aşıp taşardı.

[Sara12]

خجّه سلطان عمّه ديشين قيساردى

ملا باقر عم اوغلى تئز ميساردى

تندير يانيب ، توْسسى ائوى باساردى

چايدانيميز ارسين اوْسته قايناردى

قوْورقاميز ساج ايچينده اوْيناردى

ترجمه فارسی

دندانِ خشم عمّه خديجه به هم فشرد

کِز کرد مُلاباقر و در جاى خود فُسرد

روشن تنور و ، دود جهان را به کام بُرد

قورى به روى سيخ تنور آمده به جوش

در توى ساج ، گندم بوداده در خروش


نوشته لاتین


Hecce Sultan emme disin kisardi,

Molla Bagir emoglu tez misardi,

Tendir yanib, tüstü evi basardi,

Çaydanimiz arsin üste kaynardi,

Kovurkamiz saç içinde oynardi.


ترجمه انگلیسی

Khajja Sultan showed her anger

Mulla Bagir quickly went silent,

The bread oven was on and smoke filled the house,

Our teapot boiled on the stove,

Roasting wheat jumped up and down on the baking tin,

ترجمه استانبولی

Hatçe Sultan hala dişini kısardı,

Molla Bakır amca oğlu tez sinerdi,

Tandır yanıp duman evi basardı,

Çaydanlığımız demir üstünde kaynardı,

Kavurgamız saç içinde oynardı.

[Sara12]

(٤٢)

بوْستان پوْزوب ، گتيررديک آشاغى

دوْلدوريرديق ائوده تاختا-طاباغى

تنديرلرده پيشيررديک قاباغى

اؤزوْن ئييوْب ، توخوملارين چيتدارديق

چوْخ يئمکدن ، لاپ آز قالا چاتدارديق

ترجمه فارسی

جاليز را به هم زده در خانه برده ايم

در خانه ها به تخته - طبقها سپرده ايم

از ميوه هاى پخته و ناپخته خورده ايم

تخم کدوى تنبل و حلوايى و لبو

خوردن چنانکه پاره شود خُمره و سبو

نوشته لاتین


Bostan pozub getirerdik asagi,

Doldurardik evde tahta tabagi,

Tendirlerde pisirerdik kabagi,

Özün yeyib, tohumlarin çitlardik,

Çok yemekden lap az kala çatlardik.

ترجمه انگلیسی

We cleared the plantation and brought back the harvest,

Filled the house, shelves, boxes and wooden trays,

We cooked the marrow in the oven,

We ate the marrow and broke open its seeds,

Almost burst by eating too much,

ترجمه استانبولی

Bostan bozup getiriyorduk aşağı,

Dolduruyorduk evde tahtayı, tabağı,

Tandırlarda pişiriyorduk kabağı,

Kendisini yiyip çekirdeklerini çıtlatıyorduk,

Çok yemekten tam az kalsın çatlıyorduk.

[Sara12]

(٤٣)
ورزغان نان آرموت ساتان گلنده

اوشاقلارين سسى دوْشردى کنده

بيزده بوياننان ائشيديب ، بيلنده

شيللاق آتيب ، بير قيشقريق سالارديق

بوغدا وئريب ، آرموتلاردان آلارديق


ترجمه فارسی

از ورزغان رسيده گلابى فروشِ ده

از بهر اوست اين همه جوش و خروشِ ده

دنياى ديگرى است خريد و فروش ده

ما هم شنيده سوى سبدها دويده ايم

گندم بداده ايم و گلابى خريده ايم

نوشته لاتین

Verzegan’dan armud satan gelende,

Usaklarin sesi düserdi kende,

Biz de bu yandan esidib bilende,

Sillak atib bir kiskirik salardik,

Bugda verib armudlardan alardik.

ترجمه انگلیسی

When the pearseller arrived from Varzighan,

The children's noise filled the village,

Hearing the news the other side of the village,

We ran quickly and made a jubilant noise,

We exchanged wheat for pears.

ترجمه استانبولی

Verziğan'dan armut satan gelince,

Çocukların sesi düşerdi köye,

Biz de bu yanda işitip bilince,

Zıplayarak bir haykırış salardık,

Buğday verip armutlardan alırdık.

[Sara12]

(٤٤)

ميرزاتاغى نان گئجه گئتديک چايا

من باخيرام سئلده بوْغولموش آيا

بيردن ايشيق دوْشدى اوْتاى باخچايا

اى واى دئديک قورددى ، قئيتديک قاشديق

هئچ بيلمه ديک نه وقت کوْللوکدن آشديق

ترجمه فارسی

مهتاب بود و با تقى آن شب کنار رود

من محو ماه و ماه در آن آب غرق بود

زان سوى رود ، نور درخشيد و هر دو زود

گفتيم آى گرگ ! و دويديم سوى ده

چون مرغ ترس خورده پريديم توى ده

نوشته لاتین


Mirza Tagi’ynan gece getdik çaya,

Men bakiram selde bogulmus aya,

Birden isik düsdü otay bahçaya,

”Eyvay dedik, kurddu”, kayitdik, kasdik,

Heç bilmedik ne vakt küllükden asdik.

ترجمه انگلیسی

At night we went to the river with Mirza Tagi,

I looked at the drowned moon in the water!

Suddenly we saw light in the otherside orchard,

We thought it was a wolf, quickly ran

And did not realize when we climbed over the wall.

ترجمه استانبولی

Mirza Taki'yle gece gittik çaya,

Ben bakıyorum selde boğulmuş aya,

Birden ışık düştü karşı bahçeye,

Eyvah dedik kurttur, döndük kaçtık,

Hiç bilmedik ne vakit küllükten aştık.

[Sara12]

(٤٥)

حيدربابا ، آغاجلارون اوجالدى

آمما حئييف ، جوانلارون قوْجالدى

توْخليلارون آريخلييب ، آجالدى

کؤلگه دؤندى ، گوْن باتدى ، قاش قَرَلدى

قوردون گؤزى قارانليقدا بَرَلدى

ترجمه فارسی

حيدربابا ، درخت تو شد سبز و سربلند

ليک آن همه جوانِ تو شد پير و دردمند

گشتند برّه هاى فربه تو لاغر و نژند

خورشيد رفت و سايه بگسترد در جهان

چشمانِ گرگها بدرخشيد آن زمان

نوشته لاتین

Heyder Baba, agaçlarin ucaldi,

Amma hayif cevanlarin kocaldi,

Toklularin ariklayib acaldi,

Kölge döndü, gün batdi, kas kereldi,

Kurdun gözü karanlikda bereldi.

ترجمه انگلیسی

Haydar Baba, your trees became taller,

Alas your youth became old!

Your rich men became thin and poor!

The sun disappeared, its shades lost, darkness fell

The wolf's eyes shined in the darkness!


ترجمه استانبولی

Haydar Baba, ağaçların yüceldi,

Ama yazık, civanların kocaldı,

Tokluların zayıflayıp takattan düştü,

Gölge döndü, güneş battı, kaş karardı,

Kurdun gözü karanlıkta açıldı.

[Sara12]

(٤٦)
ائشيتميشم يانير آللاه چيراغى

داير اوْلوب مسجديزوْن بولاغى

راحت اوْلوب کندين ائوى ، اوشاغى

منصورخانين الي-قوْلى وار اوْلسون

هاردا قالسا ، آللاه اوْنا يار اوْلسون


ترجمه فارسی


گويند روشن است چراغ خداى ده

داير شده است چشمة مسجد براى ده

راحت شده است کودک و اهلِ سراى ده

منصور خان هميشه توانمند و شاد باد !

در سايه عنايت حق زنده ياد باد !


نوشته لاتین



Esitmisem yanir Allah çiragi,

Dayir olub mescidüzün bulagi,

Râhat olub kendin evi, usagi,

Mensur Han’in eli kolu var olsun,

Harda kalsa, Allah ona yar olsun.

ترجمه انگلیسی

I have heard that Allah's light is lit,

Your mosque's spring is running again,

The village people have become comfortable,

May Mansur Khan be healthy,

May Allah be his support, whereever is he!

ترجمه استانبولی

İşitmişim yanıyor Allah çerağı

İşler olmuş mescidinizin pınarı,

Rahat olmuş köyün evi, çocuğu,

Nerde kalsa Allah ona yār olsun.