حیــــــــــــــــــدر بابایه سلام (شهـــــــــریار)

[Sara12]

(٢٧)


بايراميدى ، گئجه قوشى اوخوردى

آداخلى قيز ، بيگ جوْرابى توْخوردى

هرکس شالين بير باجادان سوْخوردى

آى نه گؤزل قايدادى شال ساللاماق !

بيگ شالينا بايرامليغين باغلاماق !

ترجمه فارسی

نوروز بود و مُرغ شباويز در سُرود

جورابِ يار بافته در دستِ يار بود

آويخته ز روزنه ها شالها فرود

اين رسم شال و روزنه خود رسم محشرى است !

عيدى به شالِ نامزدان چيز ديگرى است !


نوشته لاتین

Bayram idi gece kusu okurdu,

Adakli kiz bey çorabin tokurdu,

Herkes salin bir bacadan sokurdu,

Ay ne gözel kaydadi sal sallamak,

Bey salina bayramligin baglamak.

ترجمه انگلیسی


It was Nowruz, the night bird was singing,

The engaged girl, knitted socks for her man,

Everyone dropped his scarf through a hole,

What a nice tradition was scarf dropping!

And tying Nowruz gifts to the engaged man's scarf!


ترجمه استانبولی
Bayram idi, gece kuşu ötüyordu,

Nişanlı kız bey çorabını örüyordu,

Herkes şalını bir bacadan sokuyordu,

Ah ne güzel adettir şal sallamak,

Bey şalına bayramlığını bağlamak.

[Sara12]

(٢٨)

شال ايسته ديم منده ائوده آغلاديم

بير شال آليب ، تئز بئليمه باغلاديم

غلام گيله قاشديم ، شالى ساللاديم

فاطمه خالا منه جوراب باغلادى

خان ننه مى يادا ساليب ، آغلادى

ترجمه فارسی

با گريه خواستم که همان شب روم به بام

شالى گرفته بستم و رفتم به وقتِ شام

آويخته ز روزنة خانة غُلام

جوراب بست و ديدمش آن شب ز روزنه

بگريست خاله فاطمه با ياد خانْ ننه

نوشته لاتین

Sal istedim men de evde agladim,

Bir sal alib tez belime bagladim,

Gulam gile kaçdim, sali salladim,

Fatma hala mene çorab bagladi,

Han nenemi yada salib agladi.

ترجمه انگلیسی

I wanted a scarf too, crying for it in our house,

I got a scarf and wrapped it round my waist,

Ran to Gulam's house and threw in my scarf,

Aunty Fatma tied socks on it for me ,

And remembering my Khan Nana, shed tears!

ترجمه استانبولی

Şal istedim ben de evde ağladım,

Bir şal alıp, tez belime bağladım,

Gulam'lara koştum şalı salladım,

Fatma teyze bana çorap bağladı,

Han Nene'mi hatırlayıp ağladı.

[Sara12]

(٢٩)


حيدربابا ، ميرزَممدين باخچاسى

باخچالارين تورشا-شيرين آلچاسى

گلينلرين دوْزمه لرى ، طاخچاسى

هى دوْزوْلر گؤزلريمين رفينده

خيمه وورار خاطره لر صفينده

ترجمه فارسی

در باغهاى ميرزامحمد ز شاخسار

آلوچه هاى سبز وتُرش ، همچو گوشوار

وان چيدنى به تاقچه ها اندر آن ديار

صف بسته اند و بر رفِ چشمم نشسته اند

صفها به خط خاطره ام خيمه بسته اند

نوشته لاتین

Heyder Baba, Mirzemmed’in bahçasi,

Bahçalarin tursa sirin alçasi,

Gelinlerin düzmeleri, tahçasi

Hey düzüler gözlerimin refinde,

Heyme vurar hatiralar sefinde.

ترجمه انگلیسی

Haydar Baba, Mirzamamadin's orchard,

And the orchards' sweetsour plums,

The brides' dowry and decorations on the shelves,

Line up in front of my eyes!

Appear along my other memories!

ترجمه استانبولی

Haydar Baba, Mirzemmed'in bahçesi,

Bahçelerin ekşi, tatlı eriği,

Gelinlerin dizmeleri, rafları,

Hey dizilir gözlerimin rafında,

Çadır kurar hatıralar safında

[Sara12]

(٣٠)

بايرام اوْلوب ، قيزيل پالچيق اَزَللر

ناققيش ووروب ، اوتاقلارى بَزَللر

طاخچالارا دوْزمه لرى دوْزللر

قيز-گلينين فندقچاسى ، حناسى

هَوَسله نر آناسى ، قايناناسى


ترجمه فارسي

نوروز را سرشتنِ گِلهايِ چون طلا

با نقش آن طلا در و ديوار در جلا

هر چيدنى به تاقچه ها دور از او بلا

رنگ حنا و فَنْدُقة دست دختران

دلها ربوده از همه کس ، خاصّه مادران


نوشته لاتين

Bayram olub, kizil palçik ezerler,

Nakis vurub, otaklari bezerler,

Tahçalara düzmeleri düzerler

Kiz-gelinin findikçasi, henasi,

Heveslener anasi, kaynanasi.

ترجمه انگليسي

At Nowruz, they prepare red clay,

And model shapes to decorate rooms,

And put bowls, plates and lights on the shelves,

The bride's henna tinted nails,

Cheer up her mother and mother inlaw.


ترجمه استانبولي

Bayram olup kızıl balçık ezerler,

Nakış yapıp odaları bezerler,

Raflarda dizmeleri dizerler,

Kızın gelinin fındıkçası, kınası,

Heveslenir anası kaynanası.

[Sara12]

(٣١)


باکى چى نين سؤزى ، سوْوى ، کاغيذى

اينکلرين بولاماسى ، آغوزى

چرشنبه نين گيردکانى ، مويزى

قيزلار دييه ر : « آتيل ماتيل چرشنبه

آينا تکين بختيم آچيل چرشنبه »

ترجمه فارسی

با پيک بادکوبه رسد نامه و خبر

زايند گاوها و پر از شير ، بام و در

آجيلِ چارشنبه ز هر گونه خشک و تر

آتش کنند روشن و من شرح داستان

خود با زبان ترکىِ شيرين کنم بيان :

قيزلار دييه ر :* « آتيل ماتيل چرشنبه

آينا تکين بختيم آچيل چرشنبه »


نوشته لاتین

Bakiçinin sözü, sovu, kagizi

Ineklerin bulamasi, agizi,

Çersenbenin girdekâni, mövizi

Kizlar deyer: “Atil-matil, çersenbe,

Ayna tekin bahtim açil, çersenbe”.

ترجمه انگلیسی

Bakitraders' story of adventures and papers,

The cows' milk and cream,

The wednesday's walnuts and raisins before Nowruz,

The girls jump over fire and water and say:

O wednesday make my fortune as clear as glass!

ترجمه استانبولی

Bakūcunun sözü, sohbeti, kāğıdı,

İneklerin bulaması, ağızı,

Çarşambanın cevizi, kuru üzümü,

Kızlar der: "atıl matıl çarşamba,

Ayna gibi bahtım açıl çarşamba."

[Sara12]

(٣٢)

يومورتانى گؤيچک ، گوللى بوْيارديق

چاققيشديريب ، سينانلارين سوْيارديق

اوْيناماقدان بيرجه مگر دوْيارديق ؟

على منه ياشيل آشيق وئرردى

ارضا منه نوروزگوْلى درردى

ترجمه فارسی

با تخم مرغ هاى گُلى رنگِ پُرنگار

با کودکان دهکده مى باختم قِمار

ما در قِمار و مادرِ ما هم در انتظار

من داشتم بسى گل وقاپِ قمارها

از دوستان على و رضا يادگارها

نوشته لاتین

Yumurtani göyçek, güllü boyardik,

Çakkisdirib sinanlarin soyardik,

Oynamakdan birce meger doyardik,

Eli mene yasil asik vererdi,

Irza mene novruz gülü dererdi

ترجمه انگلیسی

We used to colour eggs beautifully,

Hit eggs against each other and ate the broken ones,

Did we, ever once, become tired?

Ali used to give me green coloured ashig!

Reza used to pick flowers for me!

ترجمه استانبولی

Yumurtayı güzel güllü boyardık,

Çakıştırıp kırılanları soyardık,

Oynamaktan bir defa acaba doyar mıydık

Ali bana yeşil aşık verirdi,

Rıza bana nevruz gülü dererdi

[Sara12]

نوْروز على خرمنده وَل سوْرردى

گاهدان يئنوب ، کوْلشلرى کوْرردى

داغدان دا بير چوْبان ايتى هوْرردى

اوندا ، گؤردن ، اولاخ اياخ ساخلادى

داغا باخيب ، قولاخلارين شاخلادى

ترجمه فارسی

نوروزعلى و کوفتنِ خرمنِ جُوَش

پوشال جمع کردنش و رُفتن از نُوَش

از دوردستها سگ چوپان و عوعوَش

ديدى که ايستاده الاغ از صداى سگ

با گوشِ تيز کرده براى بلايِ سگ

نوشته لاتین

Novruz Ali hermende vel sürerdi,

Kâhdan enib küleslerin kürerdi,

Dagdan da bir çoban iti hürerdi,

Onda gördün ulak ayak sahladi,

Daga bakib kulaklarin sahladi.


ترجمه انگلیسی
Nowruz Ali, used to thresh the wheat,
Now and then stopped and shovelled the husks,

Then you see a donkey suddenly stopped
,
Looking at the mountain, pricked up its ears!


ترجمه استانبولی
Nevruz Ali harmanda döven sürerdi,
Bazan inip samanları kürürdü,

Dağdan da bir çoban iti ürürdü,

O zaman gördün eşek ayak sakladı,

Dağa bakıp kulaklarını dikti

[Sara12]

(٣٤)

آخشام باشى ناخيرينان گلنده

قوْدوخلارى چکيب ، ووراديق بنده

ناخير گئچيب ، گئديب ، يئتنده کنده

حيوانلارى چيلپاق مينيب ، قوْوارديق

سؤز چيخسايدى ، سينه گريب ، سوْوارديق


ترجمه فارسی

وقتِ غروب و آمدنِ گلّة دَواب

در بندِ ماست کُرّة خرها به پيچ و تاب

گلّه رسيده در ده و رفته است آفتاب

بر پشتِ کرّه ، کرّه سوارانِ دِه نگر

جز گريه چيست حاصل اين کار ؟ بِهْ نگر

نوشته لاتین

Aksam basi nahirçilar gelende,

Koduklari çekib, vurardik bende,

Nahir keçib gedib yetende kende,

Heyvanlari çilpak minib kovardik,

Söz çiksaydi, sine gerib sovardik.

ترجمه انگلیسی

At evening, as the herd returned to the village,

We used to pull away the young ones and hold on to them,

When the herd passed and reached the village,

We used to mount bareback on the animals and ride,

And dealt with any objections.

ترجمه استانبولی

Akşam üstü sürü ile gelince,

Sıpaları çekip vururduk bende,

Sürü geçip gidip yetince köye,

Hayvanları çıplak binip sürerdik,

Söz çıksaydı sine gerip savardık

[Sara12]

(٣٥)

ياز گئجه سى چايدا سولار شاريلدار

داش-قَيه لر سئلده آشيب خاريلدار

قارانليقدا قوردون گؤزى پاريلدار

ايتر ، گؤردوْن ، قوردى سئچيب ، اولاشدى

قورددا ، گؤردوْن ، قالخيب ، گديکدن آشدى

ترجمه فارسی

شبها خروشد آب بهاران به رودبار

در سيل سنگ غُرّد و غلتد ز کوهسار

چشمانِ گرگ برق زند در شبانِ تار

سگها شنيده بويِ وى و زوزه مى کشند

گرگان گريخته ، به زمين پوزه مى کشند

نوشته لاتین

Yaz gecesi çayda sular sarildar,

Das kayalar selde asib, karildar,

Karanlikda kurdun gözü parildar,

Itler gördün, kurdu seçib ulasdi
,
Kurd da gördün, kalkib gedikden asdi.
ترجمه انگلیسی
At spring night, waterfall is heard in the river,

The rocks roaring down with the flood,

The wolf's eyes shine in darkness,

Suddenly you hear the dogs start barking at a wolf,

And you see it climb over the hill and disappear.

ترجمه استانبولی

Yaz gecesi çayda sular şarıldar,

Taşlar kayalar selde aşıp harıldar,

Karanlıkta kurdun gözü parıldar,

Köpekler gördün, kurdu seçip ulaştı,

Kurt da gördün kalkıp gedikten aştı.

[Sara12]

(٣٦)
قيش گئجه سى طؤله لرين اوْتاغى

کتليلرين اوْتوراغى ، ياتاغى

بوخاريدا يانار اوْتون ياناغى

شبچره سى ، گيردکانى ، ايده سى

کنده باسار گوْلوْب - دانيشماق سسى

ترجمه فارسی

بر اهل ده شبانِ زمستان بهانه اى است

وان کلبة طويله خودش گرمخانه اى است

در رقصِ شعله ، گرم شدن خود فسانه اى است

سِنجد ميان شبچره با مغز گردکان

صحبت چو گرم شد برود تا به آسمان

نوشته لاتین
Kis gecesi tövlelerin otagi,
Kentlilerin oturagi, yatagi,
Buharida yanar odun yanagi,
Sebçeresi, girdekâni, iydesi,
Kendi basar gülüb-danismak sesi.

ترجمه انگلیسی

In winter nights, the room next to the stables,

Is used as a sitting and bedroom by the villagers,

Wood burns bright in the stove.

Offered walnuts, dates and dried fruits,

The village is filled with the sound of talking and

laughing.

ترجمه استانبولی

Yaz gecesi çayda sular şarıldar,

Taşlar kayalar selde aşıp harıldar,

Karanlıkta kurdun gözü parıldar,

Köpekler gördün, kurdu seçip ulaştı,

Kurt da gördün kalkıp gedikten aştı