سلوكيان‌ (روايت‌ استاد زرين‌كوب‌)

[Mohamad]

آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران

--------------------------------------------------------------------------------

همدان ، نهاوند : معبد لائوديسه


محوطه باستاني معروف به «معبد لائوديسه» از جمله آثار مربوط به دوره سلوكيان در نهاوند است. بر اساس آثاري كه از نواحي مركزي شهر به نام تپه دو خواهران به دست آمده اين احتمال قوت پيدا كرده که اين جا محل اصلي معبد بوده است.
اين معبد را « آنيتوخوس سوم » پادشاه سلوكي براي همسر خود ملكه لائوديسه بنا كرده است.
در حفاري هاي انجام شده به سال 1325 شمسي كتيبه بزرگي به ابعاد 36×85 سانتي متر در 33 سطر به خط يوناني پيدا شد كه در آن مردم نهاوند به اطاعت از فرامين حكومت خود فراخوانده شده اند. در بخش ديگري از اين كتيبه دلايل ايجاد معبد براي خواهرش «اوديسه» شرح داده شده‌است.

در اين محل علاوه بر اين كتيبه چهار مجسمه كوچك مفرغي، و دو كتيبه كوچك ديگر نيز به دست آمده است كه هم اكنون در تالار بزرگ موزه ايران باستان نگهداري مي شود.
آثاري نيز از ساختمان معبد به دست آمده که از جمله آن ستون ها _ سرستون ها و ته ستون ها هستند كه برخي از آنها هم اكنون در نقاط مختلف شهر از جمله در بازار حاجيان نهاوند براي تزيين مورد استفاده قرار مي گيرند.

[Mohamad]

آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران

--------------------------------------------------------------------------------

كردستان ، بيجار

بيجار گروس در دوران سلوكي

رشيد ياسمي در باره شكست داريوش سوم در قبال اسكندر مي نويسد داريوش سوم به استظهار طوايف كرد كه قبل از سلطنت در ميان آنان حكومت داشت آخرين ميدان جنگ خود را در اردبيل قرار دارد و چون از اسكندر شكست خورد تمام كردستان جز متصرفات جهان گشاي مقدوني شد در دوران حكومت سلوكيان مهمترين ايالات ايران ايالات ماد بود به همين علت سعي كردند ماد را به مردمي مورد اطمينان بسپارند و آن را در سال 323ق.م به پيتوي مقدوني پسر كراتواس دادند اما قسمت شمال غربي را از آن مجزا كردند زيرا نمي خواستند شهرباني آن ايالت را از اتروپاتسي آتروپات كه در سال 328 ق.م بدان سمت منصوب شده بودبگيرند .ازهمين هنگام ايالت مادبه دوقسمت مادمركزي ومادآتروپات (آذرپايگان )تقسم شد وگروس باز هم به عنوان مرزدومنطقه مادقرارگرفت ودرزماني جزمادمركزي ودرزمان ديگر جزمادآتروپات قرارمي گيرد وقرارگرفتن درمرزبين دومنطقه بزرگ باعث گرديده كه گروس دائما محل عبوروتاخت وتازسپاهيان ولشكريان سلوكي وبادشمنان داخلي وخارجي واقع شود وبه همين دليلي هيچگاه فرصت آبادشدن وابرازوجودكردن پيدانكرده است .در يكي از حفاريهاي غير مجاز يك شي مفروغي كه مربوط به سگك كمربندي بوده است توسط حفاران درمنطقه گروس بدست آمده كه شكل روي آن تصوير اسكندر بوده كه به وضع آتنا رب النوع انديشه وفكر باكلاه خود به چشم مي خورده است وبه شيوه سكه هاي اسكندر مقدوني حك گرديده بود اين آثارنشانگر اين است كه بزرگان سلوكي درمنطقه ساكن ويالشكريان آنان ازاين منطقه گذشته وحتي اطراق نيز نموده اند



دوران اشكانيان

درسال 209ق .م دراوايل سلطنت اردوان اول اشكاني 211 – 191ق .م آنتيوكوس شاه سلوكي براي باز پس گرفتن ايالات سابق دولت سلوكي باقشوني مركب ازيكصد هزار پياده وبيست هزار سواره ازكوه هاي زاگروس گذشته ارودان راه گرگان راكه تاكوههاي كردستان متصرف شده ودرآن موقع به ماد تاخته وقسمتي از متصرفات يوناني رابه تصرف خود درآورده بود وبه طرف همدان پيش رفته ومعبد آناهيتا را دچار خسارت وچپاول كرده وذخاير آن را به مقدارچهار هزار تالان معاول بيست ودوميليون ونيم فرانك طلابه تاراج مي برد بادرنظر گرفتن اين واقعيت كه براي رسيدن به منطقه همران از نواحي شمالي منطقه بيجار گروس نزديكترين وسهل الوصول ترين مسير مي باشد بنابراين عبور سپاهيان مذكور از اين منطقه محتمل به نظر مي رسد درسال 202ق .م كردها كه دائما عليه سلوكيان شورش مي كردند عاقبت موفقد شدند كه يكي از سرداران آنتيخوس را كه مولون نام داشت وساتراپ ماد بود بر پادشاه سلوكي بشو راند ودر همين سال خود رااز زير رايت سلوكيان در آوردند اما پس ازمدت كوتاهي باز هم سلوكيان بر ايلات ماد سيطره يافته وتادوران مهرداداول 171-138ق .م ايالت ماد جز ****و سلوكيان بوده تااين كه مهرداداول توانست تمام سرزمين ماد را جز****و اشكانيان سازد واز اين هنگام گروس نيز جزي از ****و اشكانيان گرديده است حسن پير نيا هنگامي كه ايالات وولايات دولت پارت رانام مي برد مستقيما به گروس نيز اشاره مي كند وآن راجري از ايالت دولت پارت به شمار مي آورد .در سال 165 ميلادي رومي ها توانستند آذربايجان و كردستان را نيز به تصرف خود درآورند كه در اين هنگام گروس نيز به تصرف آنان در مي آيد و با تصرف ايالت ماد خود را مديكوس يعني فرمانرواي ماد مينامند اما طولي نكشيد كه پارتها اين نواحي را از دست روميها خارج كردند و آذربايجان و كردستان و ماد تا اواخرحكومت اشكانيان همچنان جز ****و آنان به شمار مي آمده است گروس در دوران اشكاني نيز مسير تاخت وتازحكومتهاي ملك الطوايفي با سلوكيان و بعدها با روميان بوده است و از آثار معماري اين دوره در گروس چيزي يافت نشده است اما پر واضع است كه قلعه قمچقاي گروس در دوران اشكاني نيز مورد استفاده قرار گرفته است علاوه بر آن سفالهاي خاص دوران اشكاني به صورت فراوان در مناطق مختلف گروس به دست آمده است به گونه اي كه حتي در برسيهاي سطحي قلعه بالا در داخل شهر بيجار نيز سفالهاي خاص دوران اشكاني به وفور يافت ميشود همچنين در بررسيهايي كه سويني در سال 1971 م در غرب ايران انجام ميدهد در برسي تپه سلامت آباد بيجار سفالهاي دوران اشكاني به طور فراوان به دست ميآورد كه اين آثار نشاني از فعال بودن منطقه بيجار گروس در دوران اشكاني است .

[Mohamad]

آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران

--------------------------------------------------------------------------------

استان مركزي ، محلات دهكده خورهه

معبد سلوكي ها درخورهه



مجموعه بقایا و آثار به جا مانده در منطقه تاریخی خورهه محلات از جمله مهم ترین آثار تاریخی کشور است که ابهامات زیادی را درباره قدمت، معماری، کاربرد و نوع استفاده از بنا در بین مورخان و باستان شناسان داخلی و خارجی ایجاد کرده است.
مورخان از این مجموعه که تنها ۲ ستون از آن باقی مانده است، به نام آتشکده، معبد، کاخ و مرکز جشن ها و مراسم مذهبی، عمارت و منزل ییلاقی و قبرستان یاد کرده اند.
در کاوش های به عمل آمده از این منطقه تاریخی، آثار متعددی از دوره سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان و دوره اسلامی به دست آمده که نشانگر کاربرد آن در دوره های مختلف بوده است.

به گزارش واحد اطلاع رساني سازمان ميراث فرهنگي كشور، پيشتر گمان مي شد خورهه بقاياي يك معبد يا آتشكده مربوط به دوره سلوكي باشد كه بر اساس آخرين شواهد بدست آمده مشخص شد اين بنا يك خانه اربابي است كه در حدود قرن اول ق.م ساخته شده و تا پايان دوره اشكاني به حيات خود ادامه است

كشـف سكـه اي از جنس مس به ضرب همدان با تصويري از يك پادشاه در يك رو و كمانداري در روي ديگر و نوشتــه هايي يوناني متعلق به اوايل ميلادي

[Mohamad]

آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران

--------------------------------------------------------------------------------

خوزستان ، شوش


پس از روی کار آمدن سلوکيان شوش به عنوان یک مرکز تجاری ، به صورت تقريبا" مستقلی اداره می شد. چنين وضعيتی تقريبا" تا پايان دوره اشکانی حاکم بود. از معدود آثار مکتوبی که از سلوکيان به دست آمده ، کتيبه هایی است که در شوش یافت شده است. سلوکيان برای ايجاد ارتباط تجاری قوی تر ميان شوش و سرزمين های دیگر اقدام به کانال کشی رودخانه کارون(ائولایوس) نمودند. و بدین ترتيب ادویه و کالا از هند و عربستان از طریق دریا در بازار شوش تجارت می شد. سکه های یافت شده در شوش حقايق زیادی از دوره سلوکیه و اشکانی روشن ساخته است. در دوره پارتيان شوش متاثر از کشمکش ايران و روم بود و یونانیان به همراه بقایای ایلامی و یهودی و سایر ملل ساکن در شوش اکنون قسمتی از کشور پهناور اشکانی بودند.

شوش بعد از دوره هخامنشي :‌« 450 تا 330 پيش از ميلاد »

غير از سلوكي ها كه تغييراتي در معماري « كاخ هديش» در شوش داده اند ، از دوره سلوكي ها در شوش تعداد زيادي مجسمه و پايه مجسمه و ديگر ثار از جنس سنگ ، سفال و فلز بدست امده كه منشا يوناني دارند و يا با الهام از هنر يوناني در ايران ساخته شده اند . كتيبه هاي به زبان و خط يوناني نيز در شوش كشف شده است.

[Mohamad]

آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران

--------------------------------------------------------------------------------

برخي از آثار يافته شده در شوش متعلق به دوره سلوكيان



1تنگ شیشه ای/ سلوکی :
شماره موزه: 1008
دوره : سلوکي
محل یافت :شوش
قطردهانه: 2 سانتيمتر، ارتفاع : 6 سانتيمتر




2- پیکره گلی هرکول/ سلوکی :
شماره موزه: 1211
دوره :سلوکي
محل یافت : شوش
طول : 17 سانتيمتر، عرض : 9 سانتيمتر



3- کفش مفرغی/ سلوکی :
شماره موزه: 468
دوره : سلوکي
محل یافت :شوش
طول: 12 سانتيمتر، عرض 7 سانتيمتر



4- نیم تنه سفالی/ سلوکی:
شماره موزه: 1210(B)
دوره : سلوکي
محل یافت : شوش
طول: 7 سانتيمتر ، عرض : 6 سانتيمتر



5- پی سوز برنزی / سلوکی :
شماره موزه: 1229
دوره : سلوکي
محل : شوش
قطردهانه: 3 سانتيمتر ، ارتفاع:7/5 سانتيمتر



6- پیکره برنزی گوزن/ سلوکی :
شماره موزه: 1378
دوره : سلوکي
محل : ارومیه
طول: 15 سانتيمتر




7- تنگ شیشه ای سبز رنگ / سلوکی :
دوره : سلوکي
محل : شوش
قطردهانه: 5/2 سانتيمتر، ارتفاع: 13 سانتيمتر

[Mohamad]

آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران

--------------------------------------------------------------------------------

اشيا سلوكي در موزه ملي ايران

بخش تاريخي موزه ملي ايران معرف اشيايي از دوران هخامنشي ، سلوکي، پارت و ساساني مي باشد.
با حمله اسکندر به ايران، امپراطوري هخامنشيان نيز در زمان داريوش سوم در سال 331 ق.م. منقرض گرديد. پيروزي اسکندر دگرگوني عظيم فرهنگي را بدنبال داشت و سبب شد فرهنگ و هنر يونان در کشورهاي شرقي تحت تصرف او رايج گردد و يونانيان نيز متاثر از فرهنگ شرق شوند. پس از مرگ اسکندر در بابل 323 ق.م.، سلوکوس وارث بخش وسيعي از امپراطوري هخامنشيان گرديد.

سلوکيها تا اواسط قرن دوم ق.م. حکومت خود را در ايران و بين النهرين تثبيت نمودند ولي از سال 240 ق.م. طوايف پارتي به سرکردگي اشک، سلوکيان را از بابل بيرون رانده و سلسله اشکانيان را بنا نهادند. آثار هنري سلوکيان و پارتيان در ايران، از مناطقي چون نهاوند، شمي ، مسجد سليمان، خورهه محلات، گيلان و ..بدست آمده است. اشياء ارزشمندي از اين مناطق در موزه ايران باستان وجود دارد. از جمله قسمتي از مجسمه سر مفرغي معروف به ماسک آنتيوخوس، پيکره هاي مفرغي آتنا ، زئوس و... از نهاوند مجسمه مفرغي معروف به سردار يا شاهزاده پارتي از شمي و ...

[Mohamad]

آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران

--------------------------------------------------------------------------------

مسجد سليمان : آتشكده سر مسجد


آثار باستاني وتاريخي آتشكده سر مسجد واقع در چشمه علي جاده فرودگاه ، در هزاره اول پيش از ميلاد بنا نهاده شده است .فاز اول اين تخت گاه با فيل سنگهاي سترگ ورگ چينهاي پيش آمده وپس رفته در حالي كه آتشگاه در دامنه شمالي وآتشكده بر فراز ضلع جنوب غربي آن قرار گرفته است . از سه سو صفه را دور زده واز جهت مغرب به كوه تكيه داده است .

اين تخت گاه داراي چندين پله كان مي باشد كه مهمترين آنها پله كان ورودي شرقي است كه 24 متر طول دارد . قاز دوم اين تخت گاه مربوط به دورههاي سلوكي واشكاني (اليمائيدي)است .

اين آتشكده در تاريخ بستم آذر ماه سال يكهزارو سيصد شانزده به فهرست آثار تاريخي ملي كشور پيوست و با شماره 300 جزءآثار باستاني كشور به ثبت رسيده ، يكي از آثار ديدني وجذاب توريستي در استان خوزستان ميابشد.

[Mohamad]

آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران

--------------------------------------------------------------------------------

تهران



كشف مجسمه منحصر بفرد سلوكي در محوطه ۷ هزار ساله جنوب تهران
* كشف مجسمه سلوكي درسطح تپه بيانگر اين نكته است كه احتمالاً دراين محوطه آثار ارزشمند بسياري وجود دارد كه متأسفانه تاكنون به آن توجه نشده است.
محوطه باستاني مافين آباد درجنوب اسلام شهر درنزديكي شهرك واوان و دركنار رودخانه كرج واقع شده است، اين ناحيه در اوايل سال ۱۳۷۲ توسط آقاي جعفر مهركيان باستانشناس و هيأت همراه ازسوي اداره ميراث فرهنگي تهران به مدت چهارروز مورد بررسي قرار گرفت و شانزده اثر باستاني و تاريخي از قبيل تپه پيش از تاريخ ، پل و قلعه … با قدمتي از حدود ۷ هزارسال پيش تا دوره قاجار دراين ناحيه مورد شناسايي قرار گرفت.

[Mohamad]

آثار باستاني بجا مانده از سلوكيان در ايران

--------------------------------------------------------------------------------

پراكندگي آثار سلوكيان در ايران



از روزگار سلوکی در گوشه و کنار ایران یادگارهایی به جای مانده‌است که مهمترینشان از این دستند:


1. نیایشگاه های سلوکی در استخر، کنگاور ،خورهه، نورآباد و تخت جمشید.
2. نقش برجسته های دینور، نهاوند، شوش و تل زهاک.
3. سکه‌ها و سفال‌های گوناگونی که از کاوش شوش به دست آمده‌است.