سلطنت‌ آنتيوخوس‌ نجات‌بخش‌!


11-3- آنتيوخوس‌ كه‌ مادرش‌ آپامه‌ نام‌، ايراني‌ و از خاندان‌ پارسي‌ بود، سالها به‌ عنوان‌ وليعهد در سلوكيه‌ي‌ دجله‌ زيسته‌ بود. قبل‌ از آن‌ هم‌ يك‌ چند در ولايت‌ مرو (مرگيان‌) در خراسان‌ از جانب‌ پدر حكمراني‌ كرده‌ بود، و به‌ هنگام‌ جلوس‌ بر تخت‌ سلطنت‌ با وجود جواني‌، تجربه‌ديده‌، سايس‌، و صاحب‌ تدبير بود. با اين‌ حال‌ از همان‌ آغاز با مخالفتهاي‌ سخت‌ و با مدعيان‌ بسيار مواجه‌ شد - چيزي‌ كه‌ حفظ‌ وحدت‌ امپراطوريي‌ بدان‌ وسعت‌ را برايش‌ مشكل‌ ساخت‌. غلبه‌ي‌ بر اين‌ مسكلها كه‌ مخصوصاً در سوريه‌ وضع‌ وي‌ را به‌ سختي‌ متزلزل‌ كرد براي‌ وي‌ مستلزم‌ صرف‌ وقت‌ و نيروي‌ بسيار شد. مع‌هذا فرونشاندن‌ فتنه‌ي‌ طوايف‌ غلاطيان‌ (گاليان‌) وحشي‌ كه‌ يونان‌ و مقدونيه‌ را دچار آشوب‌ ساخت‌ و به‌ حدود فروگيه‌ در آسياي‌ صغير هم‌ كشيد (279) او را به‌ نجات‌ امپراطوري‌ و نجات‌ دنياي‌ يوناني‌ از غلبه‌ي‌ وحشيها موفق‌ كرد و از اين‌ پس‌ بود كه‌ نزد رعايا همه‌ جا به‌ عنوان‌ سوتر (نجات‌بخش‌) تلقي‌ شد. سلطنت‌ آنتيوخوس‌ سوتر نزديك‌ بيست‌ سال‌ طول‌ كشيد و تمام‌ آن‌ تقريباً در جنگ‌ با مدعيان‌ گذشت‌. از جمله‌ يكبار با مصر جنگيد و با غلبه‌ بر پادشاه‌ آن‌، سوريه‌ را از تهديد خاندان‌ بطلميوس‌ رهانيد (274). در اواخر عمر با طغيان‌ سختي‌ كه‌ پسر و وليعهدش‌ سلوكوس‌ بر ضد وي‌ به‌ راه‌ انداخت‌ مواجه‌ شد و وي‌ با قتل‌ پسر آن‌ را به‌ شدت‌ سركوب‌ كرد (268). چندي‌ بعد هم‌ پسر ديگر خود آنتيوخوس‌ را وليعهد كرد (ح‌266). در پايان‌ عمر در صدد تسخير ولايت‌ پرگام‌ در آسياي‌ صغير برآمد اما در ليديا، در نزديك‌ سارديس‌ شكست‌ خورد و چندي‌ بعد وفات‌ يافت‌ (261).