خرمشهر
خرمشهر از جمله شهرهای مهم استان خوزستان است که در 120 كیلومتری جنوب غربی شهرستان اهواز و 14 كیلومتری شمال غربی آبادان قرار دارد. می گویند؛ از ده شهری كه اردشیر در خوزستان و بین النهرین ساخته است، یكی بهمن اردشیر است كه گویا امروزه سرزمین خرمشهر و آبادان را در بر می گیرد. برخی این شهر را به نام بندگبان، بندجبان، پیان و بیان نیز گفته اند. این منطقه پس از مهاجرت اعراب به خوزستان به محمره تغییر نام پیدا کرد و وجه تسمیه آن نیز از آنجا ناشی می شد که برنج سرخ در آن محل کشت و زرع می شده و موقعیتی سوق الجیشی و اقتصادی به لحاظ ارتباطات آبی در منطقه داشته است.
از محوطه*های تاریخی منطقه می توان به بندرسرق كه مركز صادرات شیشه و مصنوعات سفالی و دستی است؛ اشاره كرد. مسجد ولی عصر، كاخ فیلیه و مسجد جامع خرم*شهر از جمله آثار دیدنی شهرستان خرم*شهر به شمار می*آیند.
تاریخچه شهر خرمشهر
بهمن اردشير يکی از ده شهری است که اردشير در خوزستان و بين النهرين ساخته است.
(بهمن شير) كه گويا امروز سرزمين خرمشهر و آبادان را در بر مي گيرد ورودي بنام بهمن شير از ميان آن مي گذرد. تحقيقات معروف ديولافوآدمورگان عمر تمدن درخوزستان را به عصر عيلاميها مربوط مي داند. خرمشهر در 120 كيلومتري جنوب باختريشهرستان اهواز و14 كيلومتري شمال باختري آبادان قرار دارد. در دوره ساساني شهري بينخرم شهر و آبادان كنوني به نام بندگبان (جبان) وجود داشته است. تا پيش از جنگتحميلي، خرمشهر به دليل موقعيت جغرافيايي و بازرگاني و ارتباط با درياي آزاد ثروتعظيمي را در خود جاي داده بود. وجود تجارتخانه هاي بزرگ و نمايندگي شركت هاي بزرگكشتيراني، به خرمشهر چهره يك بندر بين المللي بخشيده بود و ساكنانش به زبانفارسي، عربي و ديگر زبان هاي خارجي آشنايي داشتند. اهالي بومي خرمشهر به بافتحصير، سبد خرما و عبا مشغول هستند. حصير، سبد بادبزن دستي و نظاير آن را از برگدرخت خرما و عبا را از پشم بز مي بافند. از محوطه هاي تاريخي منطقه مي توان به بندرسرق كه مركز صادرات شيشه و مصنوعات سفالي و دستي است، اشاره كرد. شهرك ولي عصر،ساختمان هلال احمر، مسجد ولي عصر، كاخ فيليه و مسجد جامع خرم*شهر از ديگر آثارديدني شهرستان خرم شهر به شمار مي*آيند.
صنايع و معادن :
تاپيش از جنگ تحميلي، خرمشهر به دليل موقعيت جغرافيايي و بازرگاني و ارتباط با دريايآزاد ثروت عظيمي را در خود جاي داده بود. وجود تجارتخانه هاي بزرگ و نمايندگي شركتهاي بزرگ كشتيراني، به خرمشهر چهره يك بندر بين المللي بخشيده بود و ساكنانش بهزبان فارسي، عربي و ديگر زبان هاي خارجي آشنايي داشتند. عموما ساكنان اين شهر بهكار در بخش هاي خدمات، كشاورزي (خرما و مركبات) و صنايع (باغباني، حصيربافي و صنايعديگر) مشغول بودند، در نتيجه توسعه حمل ونقل و ساخت بارانداز افزايش يافت. ايجادتاسيسات نفتي در خوزستان باعث ترقي و رونق اقتصادي فوق العاده منطقه شد اما جنگنابرابر سال 1980 به اين شهرستان آسيب رسانده و چهره شهر خرمشهر را كه عروس شهرهايخوزستان لقب داشت به کلي تغيير داد.
امروزه شهر بازسازي كامل شده و علاوه بر زيباييهاي تاريخي و باستاني آن موزه جنگ نيز در آن به نمايش در آمده و عموم مردم خرمشهربا آسايش و راحتي، به سامان بخشيدن وضعيت اقتصادي و بازرگاني شهرستان تلاش مي کنندو در اين راه موفقيت هاي بسياري هم به دست آورده اند.
کشاورزي و دامداري:
عمده ترين محصول كشاورزي اين شهرستان خرما و مركبات است. كمربندياز درختان نخل به پهناي 400 متر شهر خرمشهر را از ساير قسمت هاي استان جدا ميسازد. دامداري در منطقه رواج داشته و انواع محصولات حيواني از قبيل لبنيات، پوست،پشم از فرآورده هاي اين بخش است.
مشخصات جغرافيايي :
شهرستانخرمشهر با مساحتي حدود 4552 كيلومتر مربع در انتهاي جنوب باختري استان خوزستان، درمحل پيوستن رود كارون و اروند رود واقع شده است. اين شهرستان از شمال به اهواز، ازخاور به شادگان، از جنوب به آبادان و از باختر به كشور عراق محدود است. بلنديخرمشهر از سطح دريا 3متر و آب و هواي اين شهرستان به علت نزديك بودن به عربستان وعراق تحت تاثير بادهاي گرم و خشكي است كه از اين سو مي وزند. رطوبت نسبي موجود دراين ناحيه به علت نزديكي به اروند رود و خليج فارس در تمام فصل ها بالا است. ازخرمشهر به شهرهاي اهواز و آبادان راه آسفالته وجود داشته و فاصله هوايي آن تاتهران 660 كيلومتر مربع است. انتهاي راه آهن سرتاسري ايران، محور تهران – خرمشهربه درازاي 1070 كيلومتر، به خرمشهر منتهي مي شود.
وجه تسميه و پيشينهتاريخي :
در محل پيوستن رود كارون و اروند رود در حدود خرمشهر كنوني،شهر كهن تري به نام «بيان» وجود داشته كه تا سده 4 هـ. ق نيز آثاري از آن بر جايبوده است. اين شهر پيش از اسلام «بارما» نام داشت و به قول مورخان در زمان خلافتعمربن خطاب تبديل به «بيان» شده است. شايد واژه «بيان» معرب «پيان» باشد كه در زبانخوزي به معني مردان است. پس از ويراني شهر پيان در نزديكي ويرانه هاي آن يعني درجايي كه با جدا شدن كانال عضدي از بهمن شير، گونه شمال خاوري جزيره آبادان پديدآمده است و اكنون نيز به نام محرزي معروف بوده و جزو حومه خرمشهر است، شهري كوچكبه نام محرزه (مهرزه يا محرزي) نباشد كه پس از شهر بيان، ساليان دراز بندرگاه كشتيهاي بازرگاني و پايگاه داد و ستد و مبادله كالا بود. خرمشهر از ديدگاه تاريخنگاران بازمانده شهر بيان و محرزه يا محرزي و آخرين مولود پيوست گاه كارون و اروندرود است. عيلاميان در محلي كه كارون به خليج فارس مي ريخت شهري به نام «ناژيتو» بناكرده بودند تا دروازه كارون را پاسداري كنند. پس از آن هخامنشيان در سرچشمه رودكارون، آبادي ديگري به نام «آگينس» بنياد نهادند. پس از ناژيتو و آگينس نوبتپاسداري اين دروازه مهم كه با گذشت زمان تا جاي خرمشهر كنوني پيش آمده بود به شهربيان و محرزي رسيده و روزگار شهرهاي ناژيتو، آگينس و محرزي يكي پس از ديگري پايانيافت و چنان كه گفته شد سرزمين بارما بعدها نام هاي محرزي، محمري به خود گرفت وسرانجام نيز عروس كنوني شهرهاي خوزستان، خرمشهر جايگزين آن ها شد. اين شهرستان كهدر گذشته به نام بندر محمره معروف بود از 2 قرن پيش، دليل اهميت سوق الجيشي فوقالعاده مورد توجه استعمارگران قرار گرفت و تا كنون چندين بار به اشغال قواي خارجيدر آمده است. امپراطور عثماني در سال 1883 ميلادي، انگليسي ها در سال 1875 ميلادي وارتش عراق در سال 1980 خرمشهر را اشغال كرده اند. سرنوشت تاريخي خرمشهر كهپر از فراز و نشيب است، به تنهايي گوياي اهميت اين سرزمين به لحاظ موقعيت جغرافياييو استراتژيكي است.
" طبيعت در شهرستان خرمشهر "
رود خانه اروند رود خرمشهر و آبادان:
رودخانه اروند رود درشهرستان هاي خرمشهر و آبادان جاري است و يكي از رودخانه هاي مرزي ايران و عراقاست. درازاي بخش مرزي رودخانه 84 كيلومتر است. اروند رود كه به شط العرب نيز گفتهمي شود، از تلاقي رودخانه هاي دجله و فرات در نقطه اي به نام قرنه، در 110 كيلومتريشمال باختري آبادان تشكيل مي يابد و رو به سوي جنوب خاوري از كنار شهر بصره مي گذردو سپس به داخل عراق وارد مي شود. سپس شهرستان هاي خرمشهر و آبادان را طي مي كند ودر 8 كيلومتري جنوب اروند كنار به خليج فارس مي ريزد. در شهر خرمشهر با شاخه باختريرود كارون مخلوط مي شود.
شهرستان خرمشهر به طور كلي دشت و شوره زار است وارتفاع مهمي ندارد فقط در جنوب خاوري آن كوه ميشان به ارتفاع 250 متر ديده مي شود.
__________________
رامهرمز
رامهرمز در 95 كیلومتری شرق اهواز قرار گرفته و منسوب به هرمز ساسانی است. شهرستان رامهرمز در شرق استان خوزستان واقع شده؛ از شمال به باغملک، ایذه و مسجد سلیمان، از شرق به بهبهان، استان کهکیلویه و بویر احمد، از غرب به اهواز، و از جنوب به بندر ماهشهر محدود است.
بررسی های باستان شناسی استقرار انسان در دشت رامهرمز را حداقل تا هزاره ششم پیش از میلاد مشخص نموده است. علاوه بر كشف آثاری مربوط به دوره عیلامی شواهد مربوط به شكوفایی منطقه در دوره ساسانی و اسلامی نیز یافت شده است. شهرستان رامهرمز در سال های اخیر مجددا اهمیت گذشته خود را به دست آورده و رو به توسعه و ترقی نهاده و امروزه از شهرستانهای مهم استان خوزستان به شمار می رود.
دهخدا در توصیف این شهر آورده است: "رامهرمز نام شهری است از بناهای هرمز پادشاه در اهواز در حوالی شوشتر و آن را رامز گویند و منسوب بدانجا را رامزی و رامی گویند و در قدیم آن را سمنگان می گفته اند".
از آثار منطقه رامهرمز می توان تل گستر، تل برمی، قلعه داو دختر، قلعه عظیم یزدگرد و مختارك، سد تاریخی جره (سارو)، بقعه علمدار و قدمگاه امام رضا (ع)، باغ صمیمی، خانه امیر مجاهد و بقعه سید حسین زاهدون را نام برد.قلعه دا و دختر (مادر و دختر) در شمال شهر رامهرمز در دامنه*های میانی کوه گچی بر روی تپه*ای قرار دارد. شکل دایره مانند هر دو واحد قلعه، معماری قلعه سازی رومی را می رساند و همانند آثار باقیمانده قلعه*های رومی جنوب مدیترانه است. این قلعه احتمالا دژِی از دوره ساسانی است.آرامگاه هرمز ساسانی در کنار یکی از خیابان های اصلی شهر رامهرمز در باغ برده شور واقع است. طاق نصرت ساسانی در مدخل شهر رامهرمز قرار دارد. این بنا مربوط به دوره ساسانی و یا اوایل اسلام است و بارها تعمیر شده.
شوش
شوش از جمله شهرهای مهم استان خوزستان است که در 118 كیلومتری شمال اهواز واقع شده است. محوطه باستانی شوش بخش بزرگی به وسعت تقریبی 400 هكتار را در بر می گیرد كه در میان دو رود كرخه و دز واقع شده است. این محوطه از اوایل هزاره چهارم پیش از میلاد تا اوایل دوره اسلامی، یكی از مهمترین شهرهای تاریخ بشر بوده است. در نتیجه كاوشهای باستان شناسی آثار و بقایایی در آن یافت شده است كه قدمت آن را به دوران ماقبل تاریخ مرتبط می سازد. عیلامی*ها اولین قومی هستند كه شوش را رونق بخشیدند. در دوران تسلط این قوم، شوش آنچنان اعتباری یافت كه به پایتختی برگزیده شد.
شوش، شوشیانا یا سوزیانا مرکز حکومت شهر عیلام بوده که بنای عظیم معبد پنج طبقه "زیگورات چغازنبیل" در نواحی این شهر هم اکنون یکی از بناهای عظیم خاور میانه است که با دیوارهای تو در تو و هزاران خشت و آجر بر تپه ای بنا شده و کتیبه های آجرین با خط میخی عیلامی قدمت این بنا را آشکار می سازد.
این بنا که معبدی مذهبی برای نیایش بوده به یاد "اینشوشیناک" خدای حامی شهر شوش ساخته شده است. شهر عظیم شوش به وسیله پادشاه آشوری، "آشوربانی پال" ویران گردید تا آنکه با تلاش هخامنشیان و برپایی کاخ های زمستانی به عنوان پایتخت، بار دیگر رونق گذشته خود را به دست آورد و تا اوائل تسلط عرب همچنان رونق داشت. از سده دوم تا هفتم ه. ق. نیز دوباره رونقی نصیب این شهر گشت ولی با حمله مغولان، عظمت و شكوه آن از میان رفت.
آكروپل، شهر شاهی، آپادانا، شهر پیشه وران، قلعه دمورگان، آرامگاه دانیال نبی، كاخ شائور و شهر باستانی چغازنبیل از مهم ترین دیدنی های تاریخی و باستانی شهرستان شوش به شمار می*روند. محوطه باستانی هفت تپه حدود 15 كیلومتری جنوب شرقی شهر شوش واقع شده و همان*طور كه از نام آن پیداست از تپه های متعددی تشكیل شده است. در تاریخ آمده بین شوش و چغازنبیل مكان مقدسی وجود داشته كه احتمالا هفت تپه امروز است.
ویژگی های طبیعی بهبهان
کوههای بهبهان:
در شمال دشت بهبهان رشته کوه خوئیز که بلند ترین نقطه ان 1685متر بر فراز تنگ شیخ و کوه حاتم با ارتفاع بیش از 2100متر قرار دارد در جنوب این دشت پازنان و دریزه کو با حداکثر 785متر و در شرق و کوه رمه چر (احمد و محمد)با حداکثر ارتفاع 700متر واقع شده است.
رودهای بهبهان:
شاید بتوان رمز موجودیت و حیات شهر بهبهان با دیرینه تاریخی اش را در دو شریان حیاتی طرفین ان یعنی مارون و خیراباد جستجو کرد.
رود مارون:
این رود که از کوهای نسبتا" بلند کهگیلویه (منطقه سادات) سرچشمه می گیرد و پس از طی مسیر طولانی و از طریق تنگ تکاب وارد دشت بهبهان می شود. رود مارون بعد از عبور از دشت بهبهان و دشت جایزان و در محلی به نام قلعه شیخ و پس از دریافت رود علاء رامهرمز نام جراحی به خود گرفته و به هور شادگان می ریزد. این رود در موقع پر ابی از طریق خور موسی وارد خلیج فارس می شود.
با وجود پایین بودن کیفیت اب رود مارون علاوه بر نقشی که در پیدایش حیات جوامع روستایی در حاشیه خود بر عهده دارد باعث به وجود امدن شهرهای نسبتا" بزرگی مانند بهبهان و رامشیر و شادگان در مسیر خود شده است .
به منظور استفاده بهینه از اب رود مارون سد مخزنی مارون با حجم ذخیره سازی ابی 2/1میلیارد متر مکعب در محل تنگ تکاب احداث گردیده که زمینه مساعدی برای توسعه بخش کشاورزی و تولید برق ابی را فراهم نموده است.
رود خیراباد:
این رود از منطقه دیلکان سرچشمه می گسرد و پس از عبور از تنگ دوک وارد منطقه خیراباد می گردد که پس از ان در بخش زیدون در محلی به نام حیدر کرار به رود زهره متصل می شود و بعد از عبور از هندیجان به نام رود هندیجان به رود خلیج فارس وارد می شود. رود خیراباد نیز مانند رود مارون تاثیر اساسی در ایجاد جوامع روستایی و برخی از شهرهای مسیر خود داشته است. کیفیت اب این رود بهتر از مارون است ولی میزان اب دهی ان کمتر است.
به منظور تامین اب اشامیدنی بنادر جنوب ایران و اطراف ان بر روی رود خیراباد در محل تنگ دوک سد کوثر با ذخیره ابی 580 میلیون متر مکعب در دست احداث است که در صورت فراهم بودن شرایط در اینده می توان بخشی از اب ان را به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر نمود.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)