مواد با وزن مولكولي كم
دي ايزوسيانات‌ها
دي ايزوسيانات‌ها، تركيبات شيميايي بسيار فعالي هستند كه به آساني با ديگر تركيبات، پليمر مي‌شوند و پلي‌اورتان‌ها، عايق‌ها و كفپوش‌ها، چسب‌ها و فيبرلاستيكي را تشكيل مي‌دهند.
معروف‌ترين دي‌ايزوسيانات‌ها عبارتند از: دوايزومر TDI (۲ و ۴ تولوئن دي‌ايزوسيانات و ۲ و ۶ تولوئن دي‌ايزوسيانات)، متيل‌دي‌ايزوسيانات، هگزامتيلن دي‌ايزوسيانات و نفتالين دي‌ايزوسيانات.
كارگراني كه با اين تركيبات تماس قابل توجهي دارند شامل: مبل‌سازان، نقاشاني كه از افشانه‌ها استفاده مي‌كنند، پلاستيك‌سازان، كارگران ريخته‌گري و بسته‌بندي‌هاي فوري هستند.
دي‌ايزوسيانات‌ها، شايع‌ترين مواد شيميايي عامل آسم شغلي هستند. آسم ناشي از منومر دي‌ايزوسيانات و TDI فرار در ۵ درصد افرادي كه در تماس با اين مواد قرار مي‌گيرند، ايجاد مي‌شود.
شيوع آسم شغلي در نقاشاني كه با افشانه كار مي‌كنند، حدود ۱۲% است. شيوع آسم ناشي از تركيباتي مانند MDI كه كمتر فرار هستند، كمتر است (۱ درصد). حساسيت تنها در تعداد كمي از كارگراني كه در معرض دي‌ايزوسيانات هستند، ديده مي‌شود و نيز حساسيت به دنبال يك دورة نهفته، بروز مي‌كند، بنابراين دخالت ساز و كارهاي ايمونولوژيك، مطرح است.
رزين‌هاي اپوكسي
اين رزين‌ها، كاربرد گسترده‌اي دارند و در صنايع لاستيك، چاپ، جوهر، چسب و كفپوش‌ها به‌كار مي‌روند. تماس با شكل بخاري يا پودري اين مواد، امكان‌پذير است.
اسيد انيدريدها آثار تحريكي شديدي روي چشم، پوست و دستگاه تنفسي دارند بنابراين افتراق نشانه‌هاي تحريكي از آلرژيك، دشوار است.
حد مجاز تماس با فتاليك انيدريد در حدود ۶ ميليگرم در هر متر مكعب، تعيين شده است ولي در مقادير كمتر از اين حد، احتمال بروز واكنش با واسطه IgE وجود دارد.
شيوع آلرژي‌هاي ناشي از تماس با اسيدانيدريدها نامشخص است و ممكن است به نوع كار و نوع اسيدانيدريد، بستگي داشته باشد؛ به‌عنوان مثال در كارگراني كه با هگزاهيدروفتاليك اسيد تماس دارند، IgE اختصاصي در۴۶ درصد موارد ديده مي‌شود، در حاليكه در حدود ۲۰ درصد كارگران در اثر تماس با TMA، دچار حساسيت تنفسي مي‌شوند.
آزمون پوستي خراش با تركيبات اسيدانيدريد – آلبومين سرم انساني از حساسيت خوبي برخوردار است. احتمال دارد كه اسيدانيدريدها درصورت استنشاق با پروتئين‌هاي دستگاه تنفسي، پيوند يابند. ممكن است ساعاتي پس از مواجهه نوعي سندرم تنفسي تأخيري با نشانه‌هايي مشابه آنفولانزا و سرفه ايجاد شود.
مواجهه با غلظت بالاي TMA، ممكن است باعث خونريزي ريوي و كم‌خوني هموليتيك گردد.
ويژگي مشترك تركيبات اسيد انيدريدي، توانايي ايجاد حساسيت تنفسي با واسطه IgE است. اين حساسيت نيز مانند ديگر حساسيتها در برابر عوامل حساسيت‌زا، ممكن است زودرس يا تأخيري باشد. شدت تأخير به غلظت عامل حساسيت‌زا در زمان مواجهه، بستگي دارد.
پس از قطع تماس با اسيد انيدريدها، IgE اختصاصي به‌ميزان يك نيمه عمر در سال، كاهش مي‌يابد ولي حساسيت پوستي ممكن است زياد باقي بماند.
تركيبات فلزي
آسم شغلي در تماس با نمك فلزات سنگين مانند نيكل، كروم و واناديوم گزارش شده است. آسم شغلي ناشي از فلزات ممكن است با IgE اختصاصي در برابر آميخته اين فلزات با آلبومين سرم انسان باشد. ساز و كارهاي ايمونولوژيك در آسم ناشي از واناديوم، اثبات نشده است.
ذرات چوب و كلوفان
بسياري از موارد آسم شغلي ناشي از گرد و غبار چوب درختاني مانند: بلوط، آبنوس، سرو، راش، شمشاد، افرا، سرو قرمز غربي و شرقي است. در اين ميان، آسم كارگراني كه با سرو قرمز سر و كار دارند، بيش از همه مورد بررسي قرار گرفته است مطالعات آينده‌نگر نشان داده است.
كه ۵ درصد كارگران كارگاه اره‌كشي كه با سرو قرمز غربي، سر و كار دارند، دچار آسم مي‌شوند؛ به نظر مي‌رسد كه پليكاتيك اسيد، عامل اين نوع آسم باشد.
كلوفان از صمغ درخت كاج به‌دست مي‌آيد. كارگراني كه در صنايع لحيم‌كاري كار مي‌كنند، در معرض تماس با بخار متصاعد شده از جريان لحيم‌كاري قرار مي‌گيرند و ممكن است دچار آسم شوند. اسيد آبيه‌تيك و اسيد پيماريك و دي‌هيدروآبيه‌تيك مواد مسئول در آسم ناشي از كلوفان هستند. شيوع اين نوع آسم برحسب ميزان تماس، بين ۴ تا ۲۰ درصد است.
تركيبات متفرقه
مواد متعددي از قبيل:
فرم آلدئيد در عايق‌سازي، مواد مورد استفاده در كارخانه‌هاي كبريت‌سازي، لاستيك‌سازي، آزمايشگاه‌ها و بيمارستانها در بروز آسم شغلي، مطرح شده‌اند.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (بوک مارک ها)